دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در حاشیه رونمایی از سند تحولی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره وضعیت زیرساخت‌های موجود این دانشگاه برای تحقق این سند گفت: «طبیعتا امروز آمادگی کامل را از لحاظ زیرساختی برای اجرای این سند نداریم و باید در این زمینه تغییراتی صورت بگیرد.»
او ادامه داد: «بخشی از آنچه در برنامه 5ساله راهبردی عملیاتی دانشگاه مدنظر قرار گرفته، مربوط به زیرساخت‌ها و تحول در آنهاست، همچنین تغییر در رویکردها و اساسا توانمندسازی اساتید جزء مهم‌ترین برنامه‌های ما در این سند تحولی به‌شمار می‌رود.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه برنامه 5ساله دانشگاه آزاد اسلامی برگرفته از همه ملاحظات امروز دنیای آموزش و با در نظر گرفتن مبانی انقلاب اسلامی، گذشته تاریخی، تمدنی و علمی کشور است که در قالب پنج چرخش تحولی تنظیم شده است، اظهار داشت: «در همین راستا در بحث آموزش، آموزش حافظه‌محور را ترک کرده و به سمت آموزش فایده‌محور، عمیق و بسترساز اشتغال حرکت خواهیم کرد. از سوی دیگر توسعه غیرهدفمند و کمی را ترک خواهیم کرد؛ چراکه با توجه به شرایط فعلی کرونا و رفتن به سمت فضای مجازی، قطعا دانشگاه نیز باید با تحول جدی حرکت کند، زیرا کارکردهای فعلی در دوران پساکرونا نمی‌تواند راهگشا باشد.»
او بیان داشت: «در موضوع پژوهش نیز از پژوهش معلق و مقاله‌گرای غیرهدفمند به سمت پژوهشی که پاسخگوی مسائل محلی و ملی در قالب نیاز اجتماعی، اقتصادی و تربیتی است، طی مسیر خواهیم کرد.»
دکتر طهرانچی با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی در نظام فرهنگی دانشگاهی که دارای اثر‌گذاری خاصی نیست، به یک منظومه تربیتی و فرهنگی در دانشگاه و محیط پیرامون آن تبدیل می‌شود، گفت: «با توجه به اینکه تاکنون اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی شهریه‌محور و مبتنی‌بر املاکی بوده که خریداری شده است، باید به سمت اقتصاد علمی حرکت کرد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه با اقتصاد حاصل از آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری از توسعه غیرهدفمند و کمی عبور کرده‌ایم، تصریح کرد: «با توجه به فضای دوساحتی و در حقیقت فیزیکی مجازی که یک فضای جدید بوده و تحولات آن پاسخگوی نیازها خواهد بود، وارد عرصه توسعه می‌شویم.»
وی درخصوص تدوین سند 5ساله راهبردی عملیاتی دانشگاه آزاد اسلامی نیز گفت: «این سند منطقه‌ای و آمایش‌محور تدوین شده است. کار خوبی که در این سند انجام گرفته برای هر استان یک سند آمایشی تهیه شده و آن سند آمایشی مبدا تحول ماست.»
مدیران تحول‌آفرین رکن اصلی دانشگاه آزاد اسلامی هستند
دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی روز گذشته در هفدهمین جلسه شورای دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به تدوین سند تحول و تعالی دانشگاه در قالب برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی، گفت: «خداوند در سوره ملک می‌فرماید «ما ابزار کسب علم را به انسان داده‌ایم» و این آیات دارای مقدمه و مؤخره است. اگر انسان چارچوب اخلاقی را درنظر نگیرد و نظام تربیتی صحیح نباشد، به سعادت نمی‌رسد، بنابراین در اسلام یک نظام فراگیر در کسب و توسعه علم به وجود آمده است.»
وی با بیان اینکه دانشگاه محیط یک‌سویه علم نیست، بلکه محیط آموزش‌وپرورش است، تصریح کرد: «دانشگاه محیطی برای فراگیری، نظریه‌پردازی و پژوهش خلاقانه است که منجر به تولید، ترویج و بهره‌گیری از علم می‌شود و در آن «دانشِ آموخته»، «تأثیر در منافع اجتماعی-اقتصادی»، «فناوری‌ها» و «برون‌دادهای علمی» با نگاه فرهنگی است.»
دکتر طهرانچی با اشاره به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب درمورد دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: «مقام‌معظم‌رهبری در سال 1373 در دیدار با رئیس وقت و معاونان دانشگاه آزاد اسلامی و روسای واحدهای سراسر کشور تأکید فرمودند که «با انتخاب اساتید قوی و مؤمن باید محیط‌های دانشگاه آزاد اسلامی به محیطی کاملا تحقیقی تبدیل شود تا به‌‌تدریج با ارتقای کیفیت علمی این دانشگاه، بتوان آن را تا سطح بهترین و معتبرترین دانشگاه‌های جهان پیش برد.» این همان مسیری است که رهبر معظم انقلاب برای دانشگاه آزاد اسلامی تبیین کرده‌اند و برای ما حجت است. بنابراین برنامه ما این است که دانشگاه آزاد اسلامی در زمره بهترین‌های جهان قرار داشته باشد. این هدف عجیب و دور از دسترس نیست؛ چراکه اکنون نیز دانشگاه آزاد اسلامی براساس نظام رتبه‌بندی شانگهای 2021 رده 43 جهان را در اختیار دارد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «تربیت فرهنگی، اخلاقی و هویتی سه رکن مهم دانشگاه است. این سه رکن در تحول مستمر که در بیانات مقام‌معظم‌رهبری نیز مورد تأکید قرار گرفته، تأثیر دارد. ازاین‌رو، در تدوین سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی که در قالب برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی و به‌منظور تحقق سند دانشگاه اسلامی و سایر اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری تهیه و تدوین شد، این ارکان مدنظر است.»
وی با بیان اینکه اجرای هر سند بالادستی، راهکارهایی با الزامات خاص خود دارد، گفت: «اجرایی کردن هر سند و برنامه‌ای، نیازمند بسترسازی و فرهنگ‌سازی است. دانشجویان، کارکنان، اعضای هیات‌علمی و مدیران دانشگاه آزاد اسلامی، کنشگران عرصه تحول هستند که رفتار مدیران -که به نوع نگاه آنها در برخورد با تحولات بازمی‌گردد- در این بین از اهمیت بسیاری برخوردار است. ازاین‌رو، می‌توان واکنش مدیران به تحولات را در سه گروه تحول‌گریز، تحول‌خواه و تحول‌آفرین دسته‌بندی کرد و ما به‌دنبال استفاده از مدیرانی تحول‌آفرین هستیم که تحولات در دانشگاه را مانند زلزله ندانند و در مواجهه با تغییرات، خصلت مقاومتی یا ذخیره‌کنندگی نداشته باشند.»
عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: ««تحول» امری است که همه ما باید به آن پایبند باشیم و زمانی که صحبت از تحول در دانشگاه آزاد اسلامی مطرح می‌شود، مدیران تحول‌آفرین رکن اصلی آن هستند.»
دکتر طهرانچی با بیان اینکه در تدوین سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، دانش و بینش و کنش و پشتوانه فکری داده‌مبنا موردتوجه قرار گرفته است، گفت: «هر سند باید براساس دانش، با نگاه بینشی و پشتوانه داده‌های فکری، منجر به کنش شود. تحول، پشتوانه فکری می‌خواهد، اما برخی به‌دنبال آن هستند که دانشگاهی تماما غربی درست کنند و تابع مدرنتیه باشند. اینجاست که اهمیت نگاه بینشی مشخص می‌شود.»
وی تصریح کرد: ««چیستی و چرایی دانشگاه در نیمه دوم قرن بیستم در مغرب‌زمین»، «سرگذشت دانشگاه در ایران»، «تحول‌آفرینی در دانشگاه وارداتی و گذار تحولی به دانشگاه اسلامی در اندیشه رهبری»، «از تحول‌خواهی تا تحول‌آفرینی»، «توصیف دانشگاه اسلامی»، «همگرایی در سیاستگذاری علم‌وفناوری و برنامه‌ریزی راهبردی دانشگاهی»، «از سند دانشگاه اسلامی تا سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی» و «چارچوب محتوایی و شکلی سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی» و... به‌عنوان پشتوانه فکری داده‌مبنا در تدوین برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی دانشگاه آزاد اسلامی موردتوجه است.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه دانشگاه در غرب به سه دوره کلاسیک، اجتماعی و نوین تقسیم می‌شود، گفت: «دوره دانشگاه کلاسیک از سال 1780 آغاز شد و تا 1930 ادامه داشت. دانشگاه اجتماعی به‌دنبال شروع جنگ سرد در جهان از سال 1930 شکل گرفت و تا 1989 حیات داشت. پس از آن، شاهد شکل‌گیری دانشگاه نوین بودیم. این تحولات نشان می‌دهد که غرب درحال طی کردن مسیری حساب‌‌شده در حوزه علم‌وفناوری است.»
دکتر طهرانچی ادامه داد: «نگاه غرب به علم، نگاهی اومانیستی (انسان‌گرایانه) است و نگاه الهی به دانش ندارد. بنابراین باید به این نکته توجه داشته باشیم که دانشگاه‌های ما باید اسلامی باشد و طوری برنامه‌ریزی کنیم که براساس یک سیاق مشخص جلو برویم.»
وی شبکه‌های مجازی، ظهور فرادیسیپلین‌ها، مجازی شدن امور و آموزش‌ها و نگاه نو به دانشگاه را ازجمله تحولات اخیر عنوان کرد و افزود: «واقعیت این است که کرونا جهانی‌سازی را که سه دهه از آغاز آن می‌گذرد، تسریع کرد. در دوران پساکرونا، دانشگاه دیگر تنها کنشگر عرصه آموزش نیست؛ چراکه رقبای جدی به وجود آمده که در این عرصه، دانشگاه‌ها تنها رکن آموزش نیستند. درواقع در عرصه مجازی شدن دانشگاه‌ها، فاصله اجتماعی و مجازی شدن ارتباطات، نمی‌توان بدون برنامه تحولی وارد شد.»
عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه در مقابله با تحولات اجتماعی و فناورانه جهان سه نگاه وجود دارد، گفت: «در برابر تحولات، گروهی معتقد به توقف، گروهی اهل وادادگی و گروهی دیگر اهل مواجهه فعال هستند. نگاه ما نیز مبتنی‌بر رویکرد مواجهه فعال با تحولات است؛ همان‌طور که مقام‌معظم‌رهبری اخیرا فرمودند شما امروز در فضای مجازی می‌توانید افکار درست و صحیح را منتشر کنید و به مسائل پاسخ دهید و می‌توانید به معنای واقعی کلمه جهاد کنید.»
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: «پیش از همه‌گیری کرونا، دانشگاه تنها نهاد تربیت اجتماعی بود، اما با شیوع کرونا، نهادهای اجتماعی مجازی در کنار دانشگاه‌ها تبدیل به نهادی تربیتی و آموزشی شدند. بنابراین در این فضای جدید و ناشناخته، باید برنامه‌ای جدی داشت.»
وی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به تهیه و تدوین سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: «بیش از یک سال برای تنظیم و تدوین برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی دانشگاه آزاد اسلامی کار کارشناسی صورت گرفته است. در تدوین این برنامه، سند دانشگاه اسلامی ملاک عمل قرار گرفت و رهنمودهای امام خمینی(ره) و مقام‌معظم‌رهبری، سیاست‌های کلی نظام در بخش علم‌وفناوری(ابلاغی مقام‌معظم‌رهبری)، نقشه جامع علمی کشور، سند جامع روابط علمی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران و برنامه‌های پنج‌ساله توسعه کشور، از مهم‌ترین الزامات و اسناد فرادستی است.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به تشریح پنج چرخش تحول‌آفرین پیش‌بینی‌شده در برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی دانشگاه آزاد اسلامی اشاره کرد و افزود: «در این برنامه، «چرخش تحول‌آفرین از آموزش حافظه‌محور به یادگیری تعالی‌بخش عمیق، کاربردی، فایده‌محور، بسترساز اشتغال دانش‌بنیان و افزاینده اقبال اجتماعی در کنار ارتقای شاخص کارآمادگی و مهارت‌های موردنیاز»، «چرخش تحول‌آفرین از اقتصاد شهریه‌محور به پایداری اقتصادی مبتنی‌بر درآمدزایی از جریان یادگیری تحول‌آفرین و پژوهش و نوآوری کارآمد»، «چرخش تحول‌آفرین از ناکارآمدی فرهنگی و تربیتی به اجتماع تربیتی، فرهنگی و هویتی ارزش‌مدار»، «چرخش تحول‌آفرین از عرضه‌محوری مقاله‌گرا و غیرهدفمند در پژوهش و تولید دانش و فناوری به تقاضامحوری و پاسخگویی اثربخش به نیازهای علمی تربیتی محلی و ملی» و «چرخش تحول‌آفرین از رشد کمی، فیزیکی و غیرهدفمند واحدهای دانشگاهی به توسعه کیفی همراه با بازمعماری واحدها مبتنی‌بر توجه به بُعد مجازی» پیش‌بینی شده است.»
دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه فردای ایران اسلامی در گرو اقدام امروز ماست و به همین دلیل باید این برنامه را جدی گرفت، گفت: «اراده‌ای جز اصلاح و پیشرفت و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی نداریم و با همه توان در این مسیر حرکت خواهیم کرد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: «رونمایی برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی را که مصادف با سالروز آغاز امامت حضرت ولیعصر(عج) است به فال نیک می‌گیریم و با دستاویزی به مودت فی‌القربی، برای جهانی‌سازی مهدویت تلاش خواهیم کرد.»
بازدید دکتر طهرانچی از نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌وتحقیقات
دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در حاشیه برگزاری هفدهمین جلسه شورای دانشگاه و رونمایی از سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، از نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌وتحقیقات بازدید کرد.
دکتر طهرانچی در این بازدید، از غرفه‌های بسیج دانشجویی، مرکز تحقیقات هوافضا، فناوری‌های معدن و استخراج فلزات، مرکز تحقیقات کشاورزی و شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در این نمایشگاه بازدید و با دانشجویان و پژوهشگران واحد علوم‌وتحقیقات گفت‌وگو کرد.
هفدهمین جلسه شورای دانشگاه آزاد اسلامی به مدت دو روز در سالن همایش کتابخانه مرحوم حبیبی واحد علوم‌وتحقیقات درحال برگزاری است. همچنین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌وتحقیقات نیز در این مدت در معرض نمایش علاقه‌مندان است.