امین کمالی، فعال رسانه و فعال اجتماعی سیستان‌وبلوچستان: طی سالیان گذشته اقتصاد مردم سیستان همواره بر پایه آب و دادوستد مرزی قرار داشته است ولی در پی خشکسالی‌های ۲۰سال اخیر و بدعهدی‌های افغانستان در تحویل حقابه رودخانه هیرمند و تالاب هامون‌ و همچنین با بسته شدن مرز سیستان روی مردمی که بعد از کشاورزی تنها دلخوش به فروش چند گالن سوخت و گذران زندگی‌شان از این طریق بودند، زندگی بر بومیان سخت و سخت‌تر شد تا اینکه این مردم که ۸۰درصدشان کشاورز، دامدار، صیاد و مرزنشین بودند راهی جز کوچ اجباری را پیش‌روی خود نمی‌دیدند و این شروعی بود بر خالی از سکنه شدن مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین مرز کشور که به گفته مقام معظم رهبری، تنگه احد ایران است. در این مدت گروهی با توجه به خشکسالی‌های طولانی‌مدت برای احیای اقتصاد مردم این منطقه نسخه‌ای صنعتی پیچیدند و با مصوب‌کردن پروژه‌هایی ازجمله شهرک‌ها و مناطق صنعتی و اقتصادی شروع به کلنگ‌زنی کارخانه‌هایی ‌مانند لاستیک، کاغذ، پفک، بستنی و... کردند و مجوز منطقه آزاد را نیز برای سیستان گرفتند. متاسفانه در این ‌خصوص علی‌رغم هزینه‌ها و وعده‌های بسیار با گذشت سال‌ها شاهدیم که کلنگ‌ها کماکان از خاک بیرون نیامده و در برخی موارد هم تنها به مرحله نصب تابلوهای بی‌نتیجه در مقابل سوله‌های خالی رسیده است و در وضع مردم تغییری ایجاد نشده است. هم‌زمان با این موضوع گروهی دیگر علی‌رغم بحران آبی منطقه و نبود آب پایدار حتی برای مصارف شرب، بازهم نسخه وابسته به آب برای سیستان پیچیدند و معتقد بودند با روش‌های مقابله با هدررفت آب و همچنین با مدیریت آب می‌توان کشاورزی و اقتصاد منطقه را احیا کرد، که این موضوع هم تنها با نابودی هزاران میلیارد تومان سرمایه بیت‌المال برای طرح‌هایی به‌مانند نیم‌لوله‌های سیمانی و آبرسانی با لوله به دشت سیستان (طرح ۴۶هزار هکتاری) بدون نتیجه رها شد و هیچ‌کس هم سوال نکرد که مقصر‌ ناموفق بودن این طرح‌ها کیست و این حجم پول چه شد؟ به جرات می‌توان گفت سیستان بهشت طرح‌های نیمه‌تمام ایران است و تا زمانی که به‌صورت علمی و منطقی راه توسعه این منطقه مشخص نشود، هیچ‌گاه نمی‌توان شاهد حل‌ مشکل معیشت مردم و مهاجرت معکوس بود و لازم است دولت جدید در نخستین اقدامش محور توسعه این منطقه را مشخص کند و در آن مسیر به‌صورت علمی و منطقی قدم بردارد و همچنین درکنار این موضوع جهت جلوگیری از تکرار مجدد هدررفت بیت‌المال و حتی فسادهایی که پیش از این توسط #کاسبان_محرومیت رخ داده است، با همکاری دستگاه قضا این منطقه را به‌صورت ویژه زیر ذره‌بین خود قرار داده و در مقابل ترک فعل‌کنندگان و مفاسد قاطعانه بایستند.  همچنین ضرورت دارد دولت رئیسی در راستای پایداری آب شرب سیستان نیز دست به اقدامات ویژه‌ای بزند، زیرا اگر آبی نباشد نه توسعه‌ای صورت می‌گیرد و نه رسیدن به اهداف طبق برنامه‌های مدنظر میسر‌ می‌شود و باید در ابتدا آب شرب منطقه را سریعا از طریق طرح‌هایی علمی و زودبازده که مورد تایید کارشناسان محیط‌زیست است سریعا پیگیری و انجام داده و درکنار این موارد در راستای مقابله با هدررفت و تبخیر آب در چاه نیمه‌ها (سالانه حدود ۳۰۰ تا۴۰۰ میلیون مترمکعب) به‌عنوان تنها منابع ذخیره آب شرب سیستان قدم بردارند. همچنین باید دیپلماسی قوی و قاطع جهت گرفتن حقابه رودخانه هیرمند و دریاچه هامون از افغانستان صورت گیرد و مجموع این موارد موجبات توسعه مجدد سیستان را فراهم می‌آورد.البته لازم به ذکر است موضوعاتی از قبیل تقسیم استان و طرح‌های مربوط به معیشت مرزنشینان مانند طرح رزاق نیز ازجمله درخواست‌های کارشناسان و مردم جهت توسعه منطقه و کمک به معیشت است.