سارا طاهری، روزنامه‌نگار: برنامه‌‌ریزی برای گسترش حضور بین‌المللی، یکی از سیاست‌های اصلی دانشگاه آزاد اسلامی در سال‌های اخیر بوده است. سیاست‌هایی که با ایجاد دفاتر همکاری بین‌المللی در کشورهای مختلف آغاز شد و با پیگیری برای ایجاد واحد در برخی کشورها دنبال شد. دانشگاه آزاد اسلامی که این روزها به‌عنوان یکی از دانشگاههای پیشتاز در حـوزه بین‌الملل شناخته شده تلاش می‌کند از یک سو پاسخگوی نیازهای آموزشی دانشجویان خارجی باشد واز سوی دیگر پژوهش خـود را بـا دانشگاههای معتبر دنیا افزایش دهد. اساسا بین‌المللی شدن دانشگاهها پیامدهای مثبت فراوانی مانند گسترش مهارت‌های ارتباطی بین فرهنگی، انتقال تکنولوژی، افزایش زمینه‌های مطالعاتی، فراهم شدن فرصت لازم برای جذب اساتید و دانشجویان خارجی، تقویت تحقیقات و تولیدات علمی، بهره‌وری اقتصادی و منافع مالی را درپی دارد. در همین راستا و در ادامه برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی برای تبادلات علمی با سایر دانشگاههای دنیا، چند روز پیش یک هیات اعزامی از این دانشگاه به سوریه سفر کرده و رایزنی‌های گسترده‌ای را با مقامات سوری در دستور کار قرار دادند. البته این سفر یک تفاوت اساسی با سایر سفرها برای افزایش ارتباطات بین‌المللی داشت. در این سفر علاوه‌بر بحث تبادل دانشجو و برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت آموزش فناوری در این کشور، افتتاح مرکز نوآوری پارک علم‌وفناوری دانشگاه آزاد اسلامی در سوریه نیز پیگیری شد. مرکزی که می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های عظیم موجود در دانشگاه آزاد اسلامی و جایگاه این دانشگاه به لحاظ سهم نسبتا زیاد در تولید علم و فن‌آفرینی در جهت رشد و توسعه مهارت‌افزایی دانش‌محور و اقتصاد دانش‌بنیان موثر واقع شود.
این مرکز همچنین می‌تواند با گسترش فعالیت‌های حرفه‌ای، بستری مناسب برای هم‌افزایی علمی جامعه دانشگاهی در حوزه فناوری و بهره‌برداری بیشتر از توان علمی اساتید دانشگاهی، در جهت پیشبرد اهداف دانشگاههای نسل سوم(دانشگاه کارآفرین) و ارزش‌آفرینی حداکثری در این نهاد فراهم کند.
زمینه همکاری با طرف‌های سوری هموارتر می‌شود
حالا از این پس قرار است زمینه همکاری با طرف‌های سوری هموارتر شود و با ایجاد شورای راهبردی مشترک بین ایران و سوریه و در قالب زمان‌بندی و هدف‌گذاری مشخص بتوان نوآوری، فناوری و کارآفرینی را در سوریه گسترش داد.
در این سفر تفاهمات صورت‌گرفته میان دکتر ولایتی، رئیس هیات‌موسس و هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی و مسئولان دانشگاه حلب، دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و مسئولان دانشگاه دمشق و همچنین تاسیس و افتتاح یکی از واحدهای این دانشگاه در سوریه از سوی هیات اعزامی دانشگاه آزاد اسلامی نیز پیگیری شد. همچنین بازدیدی از خانه فناوری و نوآوری ایران (IHIT) در سوریه که توسط معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری احداث شده و به بهره‌برداری رسیده، صورت گرفت. در این بازدید راه‌های متنوع همکاری میان دانشگاه آزاد اسلامی با این مرکز مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و درنهایت مقرر شد این همکاری در قالب مدل مشارکت یا مدل نمایندگی محقق شود.
در خلال بازدید از محل ساختمان اتاق بازرگانی مشترک ایران و سوریه و منطقه آزاد دمشق دیدار و گفت‌وگو با معاون اتاق بازرگانی سوریه و بخش خصوصی فعال دمشق صورت‌گرفت تا مقدمات و بستر برای برنامه‌های پیش روی هیات دانشگاه آزاد اسلامی در این کشور مهیا شود.
هدف از سفر هیات اعزامی دانشگاه آزاد اسلامی به سوریه چه بود؟
یکی از مهم‌ترین اهداف این سفر افتتاح مرکز نوآوری پارک علم‌وفناوری دانشگاه آزاد اسلامی در سوریه و آموزش دوره‌های کوتاه‌مدت فناوری با مقامات سوری بود. تبادل استاد و دانشجو و برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت هدف دیگری بود که در این سفر پیگیری شد.
چندی قبل دکتر علی‌اکبر ولایتی، رئیس هیات‌موسس و هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی و مسئولان دانشگاه حلب، دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و مسئولان دانشگاه دمشق و بروجردی معاون بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی در راس سه هیات تفاهمنامه‌‌هایی را با دانشگاههای سوری به امضا رساندند. همچنین تفاهمنامه‌ای نیز در سفر رئیس واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی به سوریه با دانشگاه دمشق به امضا رسیده بود. پیگیری این تفاهمنامه‌ها و رسیدن به مرحله عقد قرارداد و همچنین پیگیری‌های لازم برای تاسیس و افتتاح یکی از واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در سوریه بخش دیگری از اهداف سفر هیات اعزامی به سوریه بود.
500 متر فضا از سوی دانشگاه دمشق برای ایجاد مرکز نوآوری اختصاص یافت
در دیدار هیات اعزامی با هیات‌رئیسه و رئیس دانشگاه دمشق فرآیند اجرایی تفاهمنامه‌های به امضا رسیده میان دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه دمشق مورد بحث و بررسی قرار گرفت که در این دیدار مقرر شد 500 مترمربع ساختمان و فضا در اختیار دانشگاه آزاد اسلامی قرار گیرد تا یک مرکز نوآوری با نام دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه دمشق ایجاد شود.
برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت در دانشگاه جامعه الشام الخاصه
در این سفر یک دیدار نیز با مسئولان دانشگاه خصوصی جامعه الشام الخاصه برگزار شد که در این دیدار شریف الاشقر، رئیس دانشگاه جامعه الشام الخاصه از ایجاد مرکز نوآوری پارک علم‌وفناوری دانشگاه آزاد اسلامی در این دانشگاه در آینده نزدیک استقبال کرد و قرار شد با مذاکرات فی‌مابین فرآیند اجرایی و زمان‌بندی مشخص برای ایجاد مرکز نوآوری پارک علم‌وفناوری دانشگاه آزاد اسلامی در دانشگاه جامعه الشام الخاصه مهیا شود.
تبادل دانشجو مورد تاکید قرار گرفت
امروزه در دنیا یک رقابت جدی برای جذب دانشجوی بین‌المللی شکل گرفته و دانشگاه آزاد اسلامی نیز در چند سال اخیر تلاش کرده تا به تبادل دانشجو و جذب دانشجویان بین‌المللی بپردازد. مسئولان این دانشگاه می‌خواهند نگاه و نگرش خود را نسبت به دانشجویان غیرایرانی تغییر داده و خود را برای تبدیل‌شدن به دانشگاه بین‌المللی آماده کنند. بنابراین تبادل دانشجو یکی دیگر از اهدافی بود که در این جلسه مطرح و بر آن تاکید شد. با توجه به اینکه دانشجویان فارغ‌التحصیل دانشگاههای خصوصی سوریه اجازه تحصیل تکمیلی در دانشگاههای دولتی را ندارند و دانشگاههای خصوصی نیز فاقد تحصیلات تکمیلی هستند، تبادل استاد و دانشجو می‌تواند بستری برای همکاری فی‌مابین باشد.
ایجاد مرکز پژوهش‌ها و تحقیقات نانو
اتصال به کتابخانه‌های طرفین و ایجاد مرکز پژوهش‌ها و تحقیقات نانو نیز جزء پیشنهادهای ارائه شده در این جلسه بود. در این جلسه قرار شد برای تعیین فرآیند اجرایی و زمان‌بندی لازم، شورای راهبردی نیز تشکیل شود و درخصوص هر پیشنهاد مطرح شده کمیته‌ای تخصصی آن را مورد ارزیابی قرار دهد تا تصمیمات لازم اتخاذ شود. دیدار هیات اعزامی با معاون وزیر علوم سوریه یکی دیگر از اهداف این سفر بود. هیات اعزامی دانشگاه آزاد اسلامی با سحر فاهوم، معاون وزیر علوم سوریه دیدار کردند. معاون وزیر علوم سوریه در این دیدار تاکید داشت تا با زمان‌بندی مشخص درخصوص جذب دانشجویان سوری اقدامات لازم صورت گیرد. سحر فاهوم در این دیدار تبادل دانشجو و استاد و همچنین احداث مراکز فناوری را بهترین شکل همکاری میان دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاههای سوریه عنوان کرد. در این دیدار قرار شد دانشگاه آزاد اسلامی بتواند با پیگیری‌های لازم اقدامات مثبتی در حوزه تبادل استاد و دانشجو، برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت و ایجاد مراکز نوآوری پارک علم‌وفناوری دانشگاه آزاد اسلامی در سوریه داشته باشد.
برگزاری دوره‌های مهارتی و آموزش فناوری کوتاه‌مدت پیگیری شد
وحید ضرغامی، قائم‌مقام معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از جزئیات این سفر سخن گفت. او توضیح داد: «دانشگاه آزاد اسلامی به دنبال راه‌اندازی یک واحد دانشگاهی در سوریه است؛ پیش از این نیز بین دکتر علی‌اکبر ولایتی رئیس هیات‌موسس و هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی و بشار اسد در این خصوص صحبت‌هایی شده بود. البته قوانین سوریه اجازه تاسیس یک واحد دانشگاهی را در این کشور نمی‌دهد، بنابراین مهم‌ترین هدفی که در این سفر دنبال شد ایجاد یک مرکز نوآوری مشترک بین دانشگاههای سوری با پارک علم‌وفناوری دانشگاه آزاد اسلامی بود.»
او اضافه کرد: «درحال حاضر یک برنامه مشترک برای راه‌اندازی این مرکز نوآوری تدوین و برای طرف سوری جهت بررسی ارسال شده است. اگر طرف سوری نقطه‌نظرات خود را ارسال کند، در آینده نزدیک، این برنامه بین دو طرف امضا شده و به‌عنوان فصل‌الخطاب برنامه عملیاتی دانشگاه آزاد اسلامی و طرف سوری قرار خواهد گرفت.»
قائم‌مقام معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه بحث دوره‌های مهارتی و آموزش فناوری کوتاه‌مدت نیز در این سفر پیگیری شد، ادامه داد: «دانشگاه خصوصی جامعه الشام الخاصه از برگزاری این دوره‌ها استقبال کرده و قرار است در قالب یک برنامه عملیاتی مشترک با دانشگاه شام برگزاری این دوره‌ها پیگیری شود.»
ضرغامی تاکید کرد: «همچنین دانشگاه خصوصی جامعه الشام الخاصه از اجرای برنامه‌های فناوری و نوآوری مشترک نیز استقبال کرد. به آنها پیشنهاد دادیم که یک مرکز نوآوری مشترک بین دانشگاه آزاد اسلامی و طرف سوری در بندر لاذقیه ایجاد شود؛ بندر لازقیه یک شهر بندری است که قابلیت فعالیت‌های تجاری خوبی دارد.»
همکاری مشترک در حوزه کشاورزی با دانشگاه یرموک
او در ادامه تصریح کرد: «همچنین هیات اعزامی دانشگاه آزاد اسلامی در اولین جلسه خود، یک جلسه با دانشگاه یرموک برگزار کرد. دانشگاه یرموک در سال 2005 تاسیس شده و دارای 9 دانشکده است و بیشترین توجه آن به سمت رشته‌های مهندسی است. این دانشگاه درحال حاضر به دنبال کادر هیات‌علمی خود بوده و تنها دانشگاه خصوصی است که دارای دانشکده و رشته کشاورزی است.»
ایجاد تیم‌های مشترک با دانشگاه یرموک
او اضافه کرد: «بنابراین این دانشگاه تنها دانشگاهی خواهد بود که می‌تواند زمینه همکاری مشترکی در حوزه کشاورزی با دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشد. رئیس دانشگاه یرموک معتقد است دانشگاه آزاد اسلامی در چند زمینه مشخص می‌تواند با این دانشگاه ارتباط برقرار کرده و تیم‌های مشترک تشکیل دهد.»
به گفته او یکی از این زمینه‌ها، ایجاد مرکز فناوری مشترک، مرکز فناوری ساختمان مشترک، ایجاد دوره‌های کوتاه‌مدت مشترک و ایجاد دوره‌های تحصیلات تکمیلی ازجمله این زمینه‌ها خواهد بود. ضرغامی در ادامه تصریح کرد: «در دومین روز نیز، اولین جلسه هیات اعزامی دانشگاه آزاد اسلامی به سوریه با دانشگاه الشام برگزار شد. در این دیدار درخصوص تبادل دانشجو رایزنی و قرار شد اعزام دانشجویان الشام به دانشگاه آزاد اسلامی پیگیری شود. دانشگاههای خصوصی در سوریه تنها تا پایان دوره لیسانس هستند و هیچ‌کدام از این دانشگاهها دوره‌های تحصیلات تکمیلی را ندارند.»
تحصیل دانشجویان سوری در ایران در دوره‌های تحصیلات تکمیلی
او ادامه داد: «براساس گفته‌های اعضای هیات‌علمی دانشگاه خصوصی جامعه الشام الخاصه، بسیاری از دانشجویانی که در دوره‌های کارشناسی، فارغ‌التحصیل می‌شوند برای ادامه تحصیل به غرب سفر می‌کنند. بنابراین قرار شد تحصیل دانشجویان سوری در ایران در دوره‌های تحصیلات تکمیلی پیگیری شود.» قائم‌مقام معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه اظهار کرد: «بعد از بررسی‌های مختلف قرار شد به ازای هر 10 نفر دانشجویی که از دانشگاه الشام برای تحصیل در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در ایران معرفی می‌شوند، یک نفر نیز به‌عنوان مربی بورسیه از طرف دانشگاه الشام برای تحصیل معرفی شود که پس بازگشت به استخدام دانشگاه الشام درآید.» ضرغامی در ادامه اظهار کرد: «ایجاد دوره‌های کوتاه مشترک نیز در این جلسه پیگیری شد. برگزاری این دوره‌ها بین دانشگاه آزاد اسلامی با دانشگاه الشام بسیار مورد استقبال قرار گرفت و قرار شد آموزش دوره‌های کوتاه‌مدت تخصصی برای یک سال برای دانشجویان، کارمندان و اعضای هیات‌علمی برگزار شده و دانشگاه آزاد اسلامی براساس عنوان دوره کوتاه‌مدت این دوره‌ها را تنظیم و برگزار کند.»
همکاری در زمینه‌های پزشکی با دانشگاه خصوصی سوریه
او بیان کرد: «همچنین دومین دیدار 8 شهریورماه امسال توسط هیات اعزامی دانشگاه آزاد اسلامی به سوریه با رئیس و اعضای هیات‌رئیسه دانشگاه خصوصی سوریه انجام گرفت. در دانشگاه خصوصی سوریه بیشتر توجه به سمت رشته‌های دندانپزشکی، پزشکی و داروسازی است و رئیس این دانشگاه سوالاتی درباره وضعیت ایران داشته و عنوان کرد که ما در دوره‌های مختلف می‌توانیم با دانشگاه آزاد اسلامی همکاری داشته باشیم.»
قائم‌مقام معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «رئیس دانشگاه خصوصی سوریه میزان شهریه دانشگاه را اعلام کرد و ما نیز بازدیدی از این دانشگاه داشتیم و درنهایت به نظر می‌رسید این دانشگاه بیشتر تمایل دارد که در زمینه‌های پزشکی که حیطه اصلی فعالیتش است با دانشگاه آزاد اسلامی مشارکت داشته باشد. در همین راستا درحال بررسی و مطالعه هستیم که آیا همکاری با این دانشگاه در اولویت قرار می‌گیرد یا خیر.»