کد خبر: 5970

پای صحبت‌های شهاب‌الدین حسین‌پور، کارگردان «سرآشپز پیشنهاد می‌کند»

خنداندن مردم کار ساده‌ای نیست

سید حسین رسولی: این روزها نمایش کمدی موزیکال «سرآشپز پیشنهاد می‌کند» در تماشاخانه سنگلج، قدیمی‌ترین سالن نمایشی فعال شهر تهران روی صحنه رفته است. شهاب‌الدین حسین‌پور به همراه رضا شفیعیان نویسنده و محمدامیر یاراحمدی دراماتورژ تلاش کرده‌اند که پلی بین گونه‌های کمدی تلخ و فنون نمایش‌های سیاه‌بازی برقرار کنند. به همین مناسبت پای صحبت‌های شهاب‌الدین حسین‌پور نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

ایده نمایش «سرآشپز پیشنهاد می‌کند» از کجا شروع شد و چگونه روی صحنه جان گرفت؟
این متن در ابتدا برای کار کلاسی‌، پایان‌نامه‌، جشنواره تئاتر دانشگاهی آماده شده بود. در ادامه برگزیده دوازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی و برگزیده اولین دوره جشنواره ملی جوان ایرانی شد. نمایش تحسین‌شده پانزدهمین جشنواره آیینی و سنتی هم بود. به همین منوال کار ادامه پیدا کرد تا دو دوره در تماشاخانه سنگلج اجرا رفتیم. در سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۲ پرفروش‌ترین نمایش سال شد. سال گذشته هم در شهر شاهرود شهر پدری خودم این نمایش اجرا شد و خیلی هم مورد استقبال قرار گرفت. اتابک نادری که مدیر استان‌های جشنواره تئاتر فجر بود پیشنهاد داد تا در پنج استان نمایش را اجرا کنیم که باز هم مورد استقبال قرار گرفت. در ادامه از تماشاخانه سنگلج باز هم پیشنهاد اجرا دادند که تصمیم گرفتم نمایش را دوباره روی صحنه ببرم. آن زمانی که نمایش محصول یک دوره دانشجویی بود، یکسری نواقص داشت. به همین خاطر محمدامیر یاراحمدی به‌عنوان بازنویس و دراماتورژ به گروه اضافه شد و تمرین‌های متفاوتی را دنبال کردیم. سایر طراحان همه تغییر کردند و تیم ما جدید شد. به همین خاطر حتی می‌توان گفت که تا 90 درصد این اجرا متفاوت شده است.

همکاری با محمدامیر یاراحمدی به‌عنوان دراماتورژ چگونه بود؟
یاراحمدی در تالار مولوی نمایش «هیچ کس دلش برای شما تنگ نشده» به کارگردانی من را دید و خیلی خوشش آمد. با هم دوست و آشنا شدیم. وقتی نمایش «کوپه ۴۶» را در پارکینگ یک خانه اجرا می‌کردیم، مشکلاتی در متن داشتیم که آقای یاراحمدی کمک کردند تا رفع شود. برای جشنواره تئاتر فجر هم نمایشنامه «بیوه‌های غمگین سالار جنگ» را به من دادند. بعد از آن نمایش «یک زندگی بهتر» را با یار احمدی کار کردیم که آنجا دراماتورژ هستند. این نمایش به‌زودی اجرا خواهد شد. گروه ما پویا و پرهیجان و در عین حال صمیمی است. فکر می‌کنم هم امکان ایده‌پردازی را به اعضا می‌دهد و هم آرامش در آن حاکم است. نمایش «یک زندگی بهتر» در جشنواره فجر برگزیده شد. بعد از آن هم نمایش «طپانچه خانم» را برای جشنواره تئاتر فجر کارگردانی کردم که نمایش برگزیده و برنده تندیس بهترین کارگردانی، بهترین بازیگری زن و بهترین طراحی لباس از سی‌وچهارمین جشنواره تئاتر فجر شد. نمایش «سرآشپز پیشنهاد می‌کند» چهارمین همکاری من و یاراحمدی به صورت جدی است.

ژانر کمدی و آن هم کمدی-موزیکال کار بسیار پر ریسکی در سالن‌های تئاتر هنری ماست. انگار که مرز کمدی فاخر و کمدی تجاری مثل مو باریک است...
کمدی واقعا جزء سخت‌ترین شیوه‌های اجرایی است. خنداندن مردم کار ساده‌ای نیست. تلاش کردیم جنس کمدی ما محترم باشد. حتی یک جاهایی نمایش ما به سمت گروتسک و طنز تلخ رفته است. اگر اثری دغدغه‌مند تولید شود و واقعا روی آن فکر شده باشد و مشخصا گروه بداند که برای چه چیز نمایش خود را روی صحنه می‌برد دیگر به سمت هجو، دلقک‌بازی و شکلک درآوردن نخواهد رفت. البته اینکه تقلید و شکلک جزء نمایش‌های آیینی و سنتی ماست شکی وجود ندارد ولی باید محترمانه باشد. ما هم این عناصر را داریم و شیوه‌های مختلف نمایش‌‌های آیینی- سنتی را به یاد مردم می‌آوریم. با چیزهایی که برای نمایش‌های کمدی سنتی است نباید دم دستی برخورد شود. نمایش «سرآشپز پیشنهاد می‌کند» یک نمایش مردمی و برای مردم است. با اعتماد به‌نفس می‌گویم که هر کسی این نمای را دید و دوست نداشت پول او را پس می‌دهم. خیلی دوست دارم مردم بیایند این نمایش را ببینند. واقعا نمایش کمدی دوست داشتنی شده است.

فضای جدید بر تئاتر ایران حاکم شده. تئاترهای خصوصی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تئاتر خصوصی یک نفس تازه برای تئاتر ایران بود. خیلی موافق آن هستم. افزایش مخاطب را به ارمغان آورد. بین فعالان عرصه هنرهای نمایشی ایجاد اشتغال کرد. هم افزایش تماشاگر و هم اشتغالزایی مهم است. اما مانند قارچ در حال افزایش است. این ما را به فکر فرو می‌برد. آیا مدیران ما برای رفع نیازهای سالن‌دارها برنامه‌ریزی کرده‌اند؟ اگر همچین برنامه‌ریزی وجود دارد چرا ما تاثیر آن را نمی‌بینیم؟ چرا سالن‌دارها هجمه مشکلات اقتصادی خودشان را روی گرده هنرمندان می‌گذارند؟ چرا دولت توجهی به افرادی که می‌توانستند با پولشان کارهای دیگری بکنند و حالا آمده‌اند سالن خصوصی زده‌اند، ندارد. مدیران عرصه هنر باید نگاه ویژه‌ای به سالن‌دار‌ها داشته باشند. سالن‌دار باید با آرامش تئاتر‌های خود را اداره کند تا کیفیت آثار بالاتر برود.  آیا همان‌قدر که ما سالن دایر می‌کنیم فکری درباره مخاطب این سالن‌ها کرده‌ایم. آیا وزارت ارشاد برنامه‌ریزی برای تربیت تماشاگر تئاتر انجام داده است. به این فکر می‌کنیم که مخاطب بیشتری به سالن‌ها بیاوریم؟ آیا مردم تئاتر را یک ضرورت می‌دانند؟

شما تا حالا در سالن خصوصی اجرا نرفته‌اید. نمی‌خواهید اجرایی در این سالن‌ها داشته باشید؟
 امسال اجرای دو نمایش «طپانچه خانم» و «یک زندگی بهتر» را هم در پیش دارم. اجرای یکی را از مهر شروع می‌کنیم و دیگری را از آذر ماه که پشت سر هم روی صحنه می‌روند. هر دو را در سالن خصوصی «پالیز» روی صحنه می‌برم. ان‌شاءالله که تئاترخصوصی با من کاری نکند که دمم را روی کولم بگذارم و فرار کنم. اولین بار است که می‌خواهم اجرا در یک سالن خصوصی را تجربه کنم. خیلی دوست دارم که شرایط خوبی رقم بخورد.