یگانه عرب، روزنامه‌نگار: تنها دو ماه به آغاز سال تحصیلی دیگر در سال 1400 باقی مانده است. نزدیک به دو سال است که شرایط تحصیلی در دنیا تحت تاثیر پاندومی کرونا قرار گرفته و شاید بیشترین آسیب آموزشی را برای دروس مهارتی گذاشته است. کشور وارد دومین سال آموزش مجازی و تعطیلی گسترده به‌علت شیوع کرونا در کشور و محدودیت‌ها و چالش‌های ناشی از آن شده است. نکته حائز اهمیت این است که در چنین شرایطی نمی‌توان دست از آموزش و پژوهش برداشت و منتظر ماند تا محدودیت‌های کرونایی تمام شده و شرایط کشور به حالت عادی بازگردد؛ چراکه هیچ زمان دقیقی برای آن متصور نیست. از اسفندماه سال 1398 بود که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای به حداقل رساندن آسیب‌ها و چالش‌های ناشی از تعطیلی آموزش حضوری، آموزش الکترونیکی(آنلاین) را در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی جایگزین کرد. دانشگاه‌ها و به‌ویژه دانشجویان و استادان سراسر کشور به‌دلیل ناگهانی‌بودن این تغییر رویه و آموزش مبتنی‌بر فضای وب(که تا پیش از شرایط کرونا چشم‌انداز و حتی آموزش و فرهنگ‌سازی برای آن وجود نداشت) با چالش‌ها و موانعی مواجه شدند که مسیر آموزش را سخت و پرتنش می‌ساخت و حتی رشته‌های دانشگاهی را نیز با آسیب‌هایی مواجه می‌کرد. یکی از این رشته‌های چالش‌برانگیز، رشته گرافیک است که به دلیل مهارت‌محور بودن آن و برپایی کارگاه‌های حضوری، آموزش‌های فیزیکی و بهره‌برداری از امکانات گسترده با آموزش آنلاین سخت به مشکل خورد و مسیر یادگیری برای دانشجویان این رشته را با موانعی مواجه کرد. درخصوص چالش‌های دانشجویان رشته گرافیک، تعامل استاد با دانشجو، شرایط حمایت دانشگاه‌ها از دانشجویان و اساتید این رشته هنری، دراختیار قراردادن امکانات برای بهره‌مندی دانشجویان، دغدغه‌ها و مطالبه دانشجویان گرافیک از دانشگاه، وضعیت بازار کار دانشجویان گرافیک در ایام کرونا و... با دانشجویان و مدیرگروه‌های این رشته گفت‌وگوهایی انجام داده‌ایم که نظرات مثبت و منفی هر دو گروه را دراین‌باره از نظر می‌گذرانید.
فعالیت دانشجویان گرافیک در ایام کرونا تک‌بعدی و تعامل استاد و دانشجو یک‌طرفه شد
امین محمدی، دانشجوی کارشناسی رشته گرافیک دانشگاه سوره نیز با اشاره به چالش‌ها و دغدغه‌های دانشجویان این رشته در ایام کرونا برای برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی بیان کرد: «نکته‌ای که برخی از دانشجویان در این شرایط به آن معتقد هستند، این است که اگر ما دانشجویان رشته گرافیک قرار بود به‌صورت مجازی گرافیک را یاد بگیریم، می‌توانستیم سی‌دی‌های آموزشی تهیه کنیم و دیگر زحمت دانشگاه رفتن به خودمان ندهیم، اما همگی می‌دانیم که تمام لطف رشته گرافیک به شب نخوابیدن‌ها و در کارگاه ماندن است که متاسفانه تمام این مسائل به دلیل کرونا کنسل شد.» وی افزود: «از سوی دیگر تعامل در این رشته به این شکل است که استاد باید بالا سر دانشجو باشد تا بتواند کار را یاد بگیرد. در این مدت که مشغول تحصیل در کلاس‌های مجازی بوده‌ام، تنها درسی که امکان حضوری برگزار شدن آن بود، خوشنویسی بود که البته این درس نیز به‌صورت مجازی برگزار شد و خروجی خوبی به جای نگذاشت.»
برگزار نشدن کلاس‌ها؛ مشکل بزرگ شرایط کرونایی
محمدی یکی از عمده‌ترین مشکلات دانشجویان رشته گرافیک در ایام کرونا و برگزاری کلاس‌های مجازی را عدم برگزاری کارگاه‌ها دانست و گفت: «خاصیت کارگاه این است که استاد بالا سر دانشجوهاست و دانشجوها با تعامل با یکدیگر بتوانند به هم کمک کنند؛ اما در چنین شرایطی فعالیت دانشجوها تک‌بعدی شده و آن کار گروهی از بین رفته بود. از سوی دیگر درسی مانند خوشنویسی که نیاز به کلاس حضوری دارد؛ اما مجازی برگزار شده بود، خودش یک پارادوکس بزرگی ایجاد کرده بود؛ چراکه دانشجو باید زیرنظر استاد قلم به دست بگیرد که متاسفانه این‌طور نبود.» وی در ادامه عنوان کرد: «به نظر من اساتید آن شور و شوق در برگزاری کلاس را داشته‌اند اما مساله‌ای که وجود داشت این بود که اکثر اساتید در کار با کامپیوتر آن‌طور که باید و شاید تسلط ندارند و ما در ترم اول این باگ را داشته‌ایم؛ البته برای برخی از اساتیدی که با این جریان آشنایی نداشتند، کلاس‌هایی برگزار شد که کمی روند کار را بهبود بخشید؛ اما نتیجه آنچنانی در پی نداشت و برخی اساتید نتوانستند به‌صورت مجازی دروس را به دانشجو تدریس کنند.»
دانشجوی کارشناسی رشته گرافیک دانشگاه سوره با اشاره به مطالبه دانشجویان گرافیک از دانشگاه برای بهبود روند برگزاری کلاس‌های مجازی بیان کرد: «سیستم‌ها و ابزارهای مناسبی برای انجام کارهای دانشگاهی در دسترس دانشجویان بود؛ اما اگر دانشگاه یک پروتکلی را تدارک می‌دید تا براساس آن کلاس‌ها به‌صورت حضوری برگزار می‌شد، قطعا اتفاقات بهتری رخ می‌داد با آنکه ما شاهد بودیم تنها کلاس چاپ بود که به صلاحدید استاد به‌صورت حضوری برگزار شد اما در رشته ما این فضا وجود نداشت.» وی ادامه داد: «نکته دیگر آنکه با توجه به اینکه کلاس‌های ما به‌صورت مجازی برگزار می‌شد، اما دانشجویان عملا شهریه کلاس‌های حضوری را پرداخت می‌کردند؛ به‌گونه‌ای که در فیش شهریه ما هزینه نظافت دانشگاه هم ذکر شده بود، البته این هزینه‌ها همگی به‌کنار، دانشجو باید هزینه‌های بالای اینترنت هم تقبل می‌کرد که همگی بار مالی اضافی برای دانشجو بود؛ که به ما اضافه شد.» محمدی همچنین با اشاره به بازار کار دانشجویان گرافیک پس از اتمام کلاس‌های مجازی در دوران کرونا گفت: «کسانی که کار گرافیک انجام می‌دادند، بعد از کرونا برد کرده‌اند، یعنی افراد زیادی به سمت آنلاین‌شاپ‌ها رو آوردند و زمانی که کسب‌وکارهای جدید به وجود می‌آید، لزوم نیاز به یک گرافیست‌کار به‌شدت احساس می‌شود و آن موقع دانشجویان کاربلد می‌توانند وارد میدان شوند.»
عدم تعامل دانشجویان و اساتید در آموزش مجازی، چالش دانشجویان گرافیک
مبینا پرندی، دانشجوی کارشناسی ناپیوسته رشته گرافیک دانشگاه سوره با اشاره به موانع و چالش‌های پیش‌رو دانشجویان رشته گرافیک برای برگزاری کلاس مجازی گفت: «تنها یک ترم به‌صورت حضوری کلاس‌ها را گذراندیم و پس از آن سه ترم دیگر به‌صورت مجازی برگزار شد. اوایل برگزاری آموزش مجازی هم دانشجو و هم اساتید انگیزه لازم را داشتند اما کم‌کم تعاملات سرد شد و دیگر آن ارتباط گرمی که در کلاس حضوری وجود داشت، در کلاس مجازی دیده نمی‌شد و بسیاری از اساتید به‌خصوص اساتید مسن‌تر حوصله برگزاری کلاس‌های مجازی را نداشتند.» وی ادامه داد: «البته این به‌هم ریختگی در ترم آخر بیشتر به چشم می‌خورد به این صورت که نه دانشجویان حوصله برگزاری کلاس‌ها را داشتند نه اساتید اما به هر صورت بود و مجبور به برگزاری کلاس‌ها بودیم.»
برخی استادان باعث دلسرد شدن بسیاری از دانشجویان شدند
دانشجوی کارشناسی ناپیوسته رشته گرافیک دانشگاه سوره در ادامه اشاره کرد: «بیشتر سختی‌ها و چالش‌های برگزاری مجازی کلاس‌ها در دوران کرونا، تاثیر خود را در کلاس‌های عملی نشان داد؛ مانند درس خوشنویسی که مجازی برگزار کردن آن بسیار دشوار بود اما پیش از مشکلاتی که کلاس‌های مجازی برای ما ایجاد کرده بود، مشکل اصلی دانشجویان گرافیک اساتیدی بودند که وقت زیادی برای دانشجویان نمی‌گذاشتند. برای مثال درس خوشنویسی را که ما در ترم سوم و چهارم باید می‌گذراندیم، توسط استادی در ترم چهارم به دانشجوها تدریس شد که حتی حوصله تدریس نداشت و این موضوع به خودی‌خود باعث دلسرد شدن بسیاری از دانشجویان شده بود.» وی افزود: «البته در کنار این جریانات با مسائلی چون عدم دسترسی به وب‌کم، اینترنت کافی، مشکلات قطعی اینترنت و... نیز دست به گریبان بودیم.» دانشجوی کارشناسی ناپیوسته رشته گرافیک دانشگاه سوره با اشاره به حمایت دانشگاه از دانشجویان رشته گرافیک برای پیش‌برد فعالیت‌ها و بهتر برگزار شدن کلاس‌های مجازی عنوان کرد: «دانشگاه تا جایی که در توان داشت تمام تلاش خود را برای برگزاری کلاس‌ها با کیفیت مطلوب انجام داده است و امکاناتی که در اختیار دانشجویان قرار داشت، امکانات خوبی بود؛ حتی دانشگاه درمورد کلاس‌های حضوری نیز اطلاع‌رسانی کرده بود که با موافقت اساتید و دانشجویان می‌توانیم در کلاس‌هایمان شرکت کنیم، اما متاسفانه این هماهنگی هیچ‌وقت به وجود نیامد.»
وی با اشاره به فراهم بودن بازار کار برای دانشجویان رشته گرافیک در شرایط کرونا بیان کرد: «پیش از هر چیزی باید گفت که به نظر من تفاوتی میان دانشجویان مجازی و حضوری برای حضور در بازار کار وجود ندارد؛ اما در کل سطح آموزش دانشگاه‌ها برای آماده کردن دانشجو جهت حضور در بازار کار بسیار پایین است و این سطح آموزشی نمی‌تواند هیچ‌‌کدام از نیازهای بازار کار را رفع کند.» پرندی در پایان گفت: «مهم‌ترین مساله‌ای که باید در آموزش مجازی مورد توجه باشد، تعامل بین دانشجویان و اساتید است که بتوانند با یکدیگر هماهنگ شوند و هم‌سو با هم حرکت کنند که البته این جریان در کلاس‌ها وجود نداشت.»
در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید:
مدیرگروه رشته گرافیک دانشگاه سوره:/برنامه آموزش دانشگاه باید قبل از نیاز بازار روزآمد شود (لینک)