زهرا رمضانی، روزنامه‌نگار: نزدیک به دو سالی است که کروناویروس برای خود جولان می‌دهد و حتی شروع واکسیناسیون در برخی کشورها هم نتوانسته جلوی آن را بگیرد. ویروسی عجیب که هر بار با تغییر شکل، تعجب متخصصان را برانگیخته و مشخص نیست چه زمانی دنیا جشن ریشه‌کن شدن این ویروس را برپا خواهد کرد. با این حال مسئولان کشور بارها و بارها از حضور فیزیکی دوباره دانشجویان در دانشگاه‌ها از مهرماه 1400 سخن گفته‌اند، موضوعی که شاید در ابتدای آغاز واکسیناسیون در شهرهای ایران، امری شدنی به نظر می‌رسید، اما این روزها با بی‌برنامگی‌های موجود در این حوزه، چندان قابل‌پذیر نیست. اتفاقی که البته هنوز مسئولان نظام آموزش عالی آن را قبول ندارند و همچنان از وعده بازگشایی مراکز آکادمیک با آغاز سال تحصیلی سخن می‌گویند.
روزهای پایانی خردادماه، سیما‌سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت از طرح واکسیناسیون حدود ۲۰۰ هزار نفر از استادان و کارکنان دانشگاه‌ها از مردادماه سال جاری خبر داده و گفته بود: «حدود ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو در کشور داریم که از این تعداد ۵۰۰ هزار نفر از دانشجویان در شهریورماه واکسینه می‌شوند. مهرماه نیز یک میلیون نفر، آبان ماه یک میلیون نفر و در آذرماه هم مابقی واکسینه می‌شوند.» خبری که در واقعیت چندان اجرایی نشده است. با این حال دانشگاه‌ها باید برای بازگشت دانشجویان آماده شوند؛ چراکه درنهایت این مهم با چند ماه تاخیر محقق خواهد شد. آمادگی مراکز آکادمیک که بخش مهمی از آن به حوزه رفاهی و دانشجویی برمی‌گردد. در اصل غیرحضوری شدن دانشگاه‌ها، باعث شد تا در تمام این مدت، عملا سلف‌ها و خوابگاه‌ها به حالت نیمه تعطیل و حتی تعطیل درآیند و حالا درصورت تحقق واکسیناسیون اساتید و دانشجویان، دانشگاه‌ها هم باید همانند گذشته به فعالیت بپردازند.
دانشگاه‌ها باید آمادگی کافی برای ارائه خدمات داشته باشند
در این میان البته ناصر مطیعی، رئیس صندوق رفاه دانشجویان درباره میزان فعال‌سازی آشپزخانه‌های دانشگاهی در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته بود: «ظرفیت آشپزخانه‌ها ثابت و مشخص است؛ فعالیت آشپزخانه‌ها بستگی به برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه‌ها و واکسیناسیون دانشجویان دارد. با این حال براساس بخشنامه‌ای که سال گذشته صندوق رفاه دانشجویان به دانشگاه‌ها داد، مراکز آموزش عالی باید آمادگی کافی برای ارائه خدمات به دانشجویان داشته باشند.»
مساله مهم دیگر قیمت غذای دانشجویی در شرایط اقتصادی امسال است. موضوعی که این مقام مسئول درباره‌اش این‌طور گفته بود: «پیشنهاد قیمت جدید غذا و اجاره بهای خوابگاه را در دستور کار هیات‌امنا قرار داده‌ایم ولی مساله اصلی، انجام واکسیناسیون دانشگاهیان است و باید دید طبق برنامه انجام می‌شود یا خیر.»
منتظر تعیین‌تکلیفیم!
ذاکری، رئیس دانشگاه علم و صنعت با تاکید بر اینکه غذای دانشجویی یک مساله اجرایی در دانشگاه‌ها به‌شمار می‌رود، گفت: «دانشگاه‌ها مکلف هستند این مهم را برای دانشجویان حل کنند، اما هنوز اقدامی برای تعیین پیمانکار در این زمینه صورت نگرفته؛ چراکه منتظر تعیین‌تکلیف در این زمینه هستیم. قطعا هر گاه به‌طور قطعی مشخص شود که از دو ماه آینده دانشگاه‌ها قرار است به صورت حضوری به فعالیت بپردازند، آن زمان مناقصه برای انتخاب پیمانکار انجام می‌شود. به عبارت دیگر از آنجایی که هنوز وضعیت حضوری شدن دانشگاه‌ها از مهرماه مشخص نیست، نمی‌توان در این زمینه به‌طور جدی اقدامی را انجام داد.»
او با اشاره به بازسازی و بهسازی خوابگاه‌ها در ایام تعطیلی دانشگاه‌ها اظهار داشت: «ما درحال احداث یک خوابگاه دانشجویی با مساحت 4 هزار و 300 متر هستیم و امیدوارم تا پایان بهمن‌ماه امسال بتوانیم آن را به بهره‌برداری برسانیم. البته از فرصت تعطیلی‌ها نیز استفاده کرده و مقاوم‌سازی یکی از خوابگاه‌ها را انجام داده و پیمانکار نزدیک به یک سال است درحال کار در این خوابگاه با ظرفیت 180 نفری است. در کنار مقاوم‌سازی، ساختار داخلی خوابگاه را نیز تغییر داده و تلاش داریم تا با یک رویکرد جدید، شاهد افزایش جمعیت برای اسکان هم باشیم.»
در بحث خوابگاه‌ها مشکلی نداریم
رئیس دانشگاه علم و صنعت با تاکید براینکه رسم بر این است که معمولا بازسازی و نوسازی خوابگاه‌ها در تابستان انجام شود، تصریح کرد: «خوشبختانه وضعیت خوابگاه‌های ما از لحاظ ارتقای جایگاه آنها، خوب است و تقریبا تمام خوابگاه‌های دانشگاه توانستند در ارزیابی‌های وزارت علوم، نمره قابل‌قبولی بگیرند و از این حیث مشکلی نداریم. با این حال امیدواریم امسال با کمک خیرین هم بتوانیم گامی در راستای توسعه خوابگاه‌های متاهلی در پردیس دانشگاه که در شهر جدید پردیس و شهرک فلسطین قرار دارد، برداریم.»
ذاکری در همین زمینه افزود: «مقدمات ایجاد خوابگاه متاهلی انجام شده و درحال رایزنی و کسب مجوز از هیات‌امنای دانشگاه هستیم و خیرین هم برای این مهم اعلام آمادگی کرده‌اند. این مساله را از دو طریق دنبال می‌کنیم، یکی ساخت خوابگاه به کمک خیرین برای دانشگاه و دیگری نیز ساخت یک بلوک دیگر آن هم با سرمایه‌گذاری خیرین است که هزینه کمتر در اختیار دانشجویان تحصیلات تکمیلی قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه از سال گذشته قدم‌های اولیه برای آن را برداشته‌ایم، امیدمان این است که عملیات اجرایی آن امسال آغاز شود.»
امیدواریم افزایش هزینه‌ها در بودجه‌های سازمان دانشجویان لحاظ شده باشد
او درباره بودجه مربوط به فعالیت‌های دانشجویی در دانشگاه افزود: «هزینه‌های مربوط به امور دانشجویی را از سازمان امور دانشجویان دریافت می‌کنیم. یعنی علاوه‌بر بودجه دانشگاه، برای حوزه تغذیه، توسط این سازمان نیز بودجه دریافت می‌کنیم. امیدوارم با توجه به اتفاقاتی که در حوزه اقتصاد کشور رخ داده و هزینه‌های غذا افزایش پیدا کرده و طبیعتا بحث اسکان دانشجویی هم با افزایش هزینه روبه‌رو بوده، در بودجه‌های سازمان امور دانشجویان، این مساله لحاظ شده باشد.»
هزینه‌کرد حوزه دانشجویی در بودجه دانشگاه‌ها لحاظ نمی‌شود
رئیس دانشگاه علم و صنعت گفت: «درصورت بازگشت دانشجویان به دانشگاه‌ها نیاز است تا سازمان امور دانشجویان همانند گذشته بودجه‌های مربوطه را اختصاص دهد. اگر روسای دانشگاه‌ها اعلام کرده‌اند که عموم بودجه دانشگاه‌ها صرف حقوق اساتید می‌شود، به این دلیل است که اصلا هزینه‌کرد برای مولفه‌های مربوط به حوزه دانشجویی در بودجه دانشگاه‌ها لحاظ نمی‌شود.»
ذاکری بیان داشت: «مساله اصلی این است که سازمان امور دانشجویان باید برای امسال، با توجه به وضعیت اقتصادی و افزایش هزینه‌ها، اعتبار لازم را در بحث غذای دانشجویی با شرایط واقعی موجود در جامعه درنظر گرفته و به دانشگاه‌ها اختصاص دهد.»
او خاطرنشان کرد: «از اردیبهشت ماه سال قبل تا به امروز، تعدادی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی به‌صورت گردشی در خوابگاه‌های ما اسکان داده شده‌اند و طبیعتا سلف نیز به آنها خدمات‌دهی می‌کرد. در اصل این‌طور نیست که بگوییم دانشگاه‌ها تا امروز تعطیل بوده و حالا قرار است از مهرماه، بازگشایی شوند. بلکه در صورت تحقق واکسیناسیون شاهد حضور مجدد دانشجویان هستیم، البته با توجه به شرایط موجود در بحث واکسیناسیون امیدواریم تا آبان ماه امسال شاهد بازگشت دانشجویان به دانشگاه‌ها باشیم.»
پیدا کردن پیمانکار برای راه‌اندازی آشپزخانه‌ها کار چندان آسانی نیست
مجتبی مظاهری، معاون دانشجویی دانشگاه صنعتی همدان با تاکید بر اینکه قطعا امسال پیمانکارانی که بخواهند در حوزه غذای دانشجویی فعالیت کنند، قیمت جدیدی که متناسب با شرایط اقتصادی خواهد بود را ارائه می‌کنند، گفت: «در چنین شرایطی دانشگاه‌ها هم باید با وضعیت فعلی خود را سازگار کنند. البته قیمت غذای دانشجویی مصوب وزارت علوم است و در این میان دانشگاه باید تعادل را برقرار کند.»
او افزود: «شاید در گذشته دانشجو نهایتا 1700 تومان بابت غذا هزینه می‌کرد، اما امسال نهایتا 2 هزار تا 2200 تومان بابت آن پرداخت می‌کند. این‌طور نیست که بگوییم افزایش قیمت غذا را نخواهیم داشت؛ چراکه قطعا با توجه به بالا رفتن قیمت مواد اولیه به ناچار این اتفاق رخ خواهد داد، اما این هم بدان معنا نیست که هزینه زیادی به دانشجو تحمیل شود.»
معاون دانشجویی دانشگاه صنعتی همدان اظهار داشت: «پیدا کردن پیمانکاری که در حوزه غذا فعالیت کند، ساده‌ترین کار برای دانشگاه‌ها به‌شمار می‌رود، هرچند این مهم برای دانشگاه‌هایی که در شهرهای کوچک فعالیت می‌کنند، به آسانی شهرهای بزرگ نیست؛ چراکه در این شهرها پیمانکاران فعال در این حوزه چندان تعدادشان بالا نیست. با این حال امسال بخش سخت فعال‌سازی آشپزخانه‌ها، همان بحث افزایش قیمت مواد اولیه و بالطبع بالا رفتن قیمت تمام شده غذای دانشجویی است که دانشگاه‌ها باید به‌گونه‌ای قرارداد را با پیمانکار منعقد کنند که ضمن حفظ کیفیت غذا، کمترین فشار به دانشجو وارد شود.»
هنوز به‌طور قطعی مشخص نیست حضوری می‌شویم یا خیر
مظاهری با تاکید بر اینکه هنوز به‌طور قطعی مشخص نیست که بالاخره دانشگاه‌ها از مهرماه امسال حضوری می‌شوند یا خیر، تصریح کرد: «ما در صورتی که با یک پیمانکار به توافق نهایی برسیم، قرارداد را با آن منعقد می‌کنیم. البته در قرارداد هم قید شده که در صورت حضوری شدن دانشگاه‌ها، از مهرماه می‌توانند کارشان را شروع کنند، اما در‌صورتی‌که باز به هر دلیلی این امکان فراهم نشود، ناچار به فسخ قرارداد خواهیم بود.»
او با تاکید براینکه آشپزخانه این دانشگاه صنعتی شده است، افزود: «وجود چنین بندی در قرارداد کار را برای دانشگاه سخت می‌کند؛ چراکه با توجه به عدم تعیین‌تکلیف برای حضوری شدن دانشگاه‌ها، امکان دارد بسیاری از پیمانکاران حاضر به چنین کاری نباشند. طبیعی است که در وضعیت اقتصادی فعلی، بخشی از پیمانکاران ترجیح می‌دهند قراردادهایی را منعقد کنند که به اجرایی شدن آن اطمینان داشته باشند.»
معاون دانشجویی دانشگاه صنعتی همدان با اشاره به وضعیت خوابگاه این دانشگاه ادامه داد: «ما هیچ‌گونه خوابگاه ملکی در اختیار نداریم که بخواهیم نسبت به بازسازی و نوسازی آنها اقدام کنیم. همه خوابگاه‌های ما به صورت استیجاری بوده و بخش خصوصی خود این‌گونه فعالیت‌ها را برای آماده‌سازی خوابگاه‌ها انجام می‌دهد. با این حال از بازه تعطیلی دانشگاه‌ها به دلیل بیماری کرونا استفاده کرده و فعالیت‌هایی مانند تعمیرات، رنگ‌آمیزی، فضاسازی و... را در دانشگاه انجام داده‌ایم و دانشگاه آماده حضور دانشجویان خواهد بود.»
امسال افزایش هزینه غذای دانشجویی را خواهیم داشت
شکرالله مغانی، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه امیرکبیر نیز با تاکید بر اینکه از زمان شیوع همه‌گیری کرونا به دلیل کاهش تعداد دانشجویانی که در دانشگاه حضور داشته و رعایت پروتکل‌های بهداشتی مجبور به بستن آشپزخانه دانشگاه شدیم، گفت: «با این حال با توجه به اینکه درحال حاضر نیز تعدادی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه حضور دارند، مجبور به ارائه خدمات توسط سلف‌های مکمل شده‌ایم. البته تنها یک سلف ما باز است که غذا را نیز با یارانه دولتی ارائه می‌کند و باتوجه به تنوع غذایی، دانشجویانی که در خوابگاه مستقر هستند می‌توانند برای ناهار و شام از این غذا استفاده کنند.»
او افزود: «امروز بیش از 700 دانشجو در دانشگاه داریم، قطعا درصورت حضوری شدن دوباره دانشگاه‌ها، نوع فعالیت‌های مربوط به حوزه غذایی دانشجویی بسته به تعداد دانشجویان دنبال می‌شود. اگر صرفا قرار به حضور بودن دانشجویان تحصیلات تکمیلی باشد که حدود 6 هزار دانشجو می‌شود و دیگر سلف‌های مکمل جوابگو نیست و باید سلف اصلی دانشگاه بازگشایی شود و طبیعتا دنبال پیمانکار هم خواهیم بود که یا به‌صورت 6 هزار دانشجو در روز به پخت غذا بپردازد و اگر قرار به حضور دانشجویان کارشناسی هم باشد که نیاز به حضور 2 تا 3 هزار غذای دانشجویی به‌صورت روزانه خواهیم داشت.»
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه قطعا بازگشت پیمانکاران به دانشگاه‌ها برای آنها از لحاظ اقتصادی به صرفه خواهد بود، تصریح کرد: «پخت غذا از سوی پیمانکاران برای دانشجویان به صرفه خواهد بود. قطعا ما در قرارداد بحث کیفیت و کمیت را دنبال می‌کنیم و برای پیدا کردن پیمانکار نیز به صورت مناقصه این کار را انجام خواهیم داد.»
افزایش هزینه‌ها لحاظ نشود، به مشکل می‌خوریم
مغانی با اشاره به نوسازی خوابگاه‌های دانشگاه امیرکبیر در بازه تعطیلی دانشگاه‌ها خاطرنشان کرد: «خوشبختانه خوابگاه‌های ما عموما در چند سال گذشته در رده‌های یک، دو و 3 قرار گرفتند. امسال نیز 2 خوابگاه ما به صورت کامل مورد بازسازی قرار گرفته و اخیرا یک خوابگاه بسیار بزرگ را نیز به صورت موقوفه در اختیار گرفتیم که از مهرماه امسال مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. با این حال تعدادی از خوابگاه‌هایمان که نیاز به رنگ‌آمیزی و... هم داشتند، در این مدت کارهای مربوط به آنها انجام شده و هیچ مشکلی از این بابت نداریم.»
او خاطرنشان کرد: «طبیعتا امسال با توجه به گران شدن مواد اولیه نیازمند افزایش هزینه‌کرد برای حوزه غذای دانشجویی هستیم، مساله‌ای که حتما در بودجه‌ها لحاظ خواهد شد، در غیر این صورت با مشکلاتی در این زمینه روبه‌رو خواهیم بود.»
قیمت غذای دانشجویی رشد چشمگیری خواهد داشت
محمدمهدی علویان‌مهر، رئیس دانشگاه صنعتی شیراز با تاکید بر اینکه درحال آماده‌سازی سلف سرویس دانشگاه با هدف ارائه خدمات از مهرماه به دانشجویان هستیم، گفت: «مناقصه سلف به‌طور معمول در مردادماه برگزار می‌شود و امسال نیز در برنامه‌های دانشگاه است که این مناقصه را برگزار کنیم. البته هنوز نمی‌توانیم درباره میزان افزایش قیمت غذا اظهارنظر قطعی کرد و باید منتظر رقم‌های پیشنهادی از سوی پیمانکاران باشیم. از آنجایی که سال گذشته پیمانکاری در دانشگاه‌ها حضور نداشته و تورم هم طی یکی دو سال اخیر افزایش چشمگیری داشته، حتما با افزایش قیمت غذا روبه‌رو خواهیم بود.»
او اظهار داشت: «قطعا باید برای دانشجویان، همان اقداماتی که در سال‌های قبل انجام می‌دادیم را برای مهرماه امسال نیز انجام دهیم؛ چراکه باید حداقل‌هایی را برای امور رفاهی دانشجویی قرار دهیم. البته امسال با توجه به تورم، رقم بیشتری را برای این مساله درنظر گرفته‌ایم تا مشکلی از این بابت ایجاد نشود.»
رئیس دانشگاه صنعتی شیراز با اشاره به آماده‌سازی خوابگاه برای اسکان دانشجویان از مهرماه امسال تصریح کرد: «از تابستان سال گذشته اقدامات لازم برای بازسازی و تعمیرات خوابگاه را انجام داده‌ایم، از این رو نیاز به کارویژه‌ای برای اسکان دانشجویان در آنها وجود ندارد، بحث اصلی ما مرتبط با سلف دانشجویی بود که درحال پیگیری آن هستیم.»
بودجه‌های دانشگاه‌ها کشش افزایش هزینه‌ها را ندارند
علویان‌مهر خاطرنشان کرد: «امیدواریم امسال بتوانیم از مهرماه بودجه‌هایی را از سوی سازمان امور دانشجویان دریافت کنیم. متاسفانه ما نگران قیمت هر پرس غذای دانشجویی هستیم؛ چراکه معتقدم شاهد رشد قابل‌توجهی در این زمینه باشیم. قیمت غذا 2 سال پیش 7 تا 8 هزار تومان برای هر پرس بود، اما به نظر می‌رسد امسال این قیمت کمتر از 15 تا 16 هزار تومان نباشد. از طرف دیگر بودجه‌های دانشگاهی کشش این حجم از افزایش را ندارد. به همین دلیل امیدواریم دولت و سازمان امور دانشجویان کمک‌های لازم در این خصوص را انجام دهند.»