زهرا رمضانی، روزنامه‌نگار: امروز اولین گروه شرکت‌کنندگان آزمون سراسری 1400 برای رفتن به دانشگاه‌های مختلف به رقابت می‌پردازند و آخرین نفرات هم شنبه آینده بر سر رشته زبان‌های خارجی در ماراتن ورود به جامعه آکادمیک شرکت خواهند کرد. کنکور سراسری امسال هم از امروز در سایه کروناویروس برگزار شد تا داوطلبان برای دومین سال در شرایط متفاوت نسبت به سال‌های گذشته، در یکی از مهم‌ترین رویدادهای زندگی‌شان شرکت کنند. کنکور امسال برخلاف سال گذشته، نزدیک به دو ماه زودتر برگزار شد و دیگر خبری از انتشار گاه و بیگاه خبر تعویق زمان برگزاری آزمون و سردرگمی داوطلبان نیست. به‌طوری که می‌توان گفت سال 99، یکی از بدترین سال‌ها برای داوطلبان شرکت‌کننده به‌شمار می‌رفت، سالی که دعوای بین وزارت علوم و وزارت بهداشت بر سر زمان برگزاری آزمون، باعث نگرانی داوطلبان و تحمل فشار روانی بیش از حد از سوی آنها شده بود. دعوایی که هر روز یکی از مسئولان زمان مشخصی را برای برگزاری آزمون اعلام می‌کرد و ظرف تنها چند روز تکذیبیه و تاییدیه‌ها درباره زمان اعلامی، به اخبار داغ فضای مجازی تبدیل می‌شد؛ امسال اما مسئولان از همان ابتدا آب پاکی را روی دست داوطلبان ریختند و علی‌رغم اینکه قرار بود در ابتدا آزمون سراسری 1400، در دو بازه زمانی دهم و یازدهم تیر برگزار شود، درنهایت تصمیم بر آن شد که این آزمون ظرف 4 روز و در بازه زمانی 9 تا 12 تیرماه در نقاط مختلف کشور برپا شده تا با این کار کاهش تعداد داوطلبان شرکت‌کننده در هر دوره و بالطبع بالا رفتن رعایت پروتکل‌های بهداشتی را شاهد باشیم.
رقابت بیش از یک میلیون داوطلب در 414 شهرستان و 11 کشور خارجی
تعداد شرکت‌کنندگان در کنکور سراسری طی سال‌های اخیر نسبتا ثابت مانده و نزدیک به یک میلیون نفر سالانه برای رسیدن به صندلی در دانشگاه دلخواه‌شان به رقابت می‌پردازند. امسال هم به رسم نانوشته ادوار گذشته، یک میلیون و 367 هزار و 931 نفر در 5 گروه آزمایشی ظرف 4 روز شانس خود را محک می‌زنند. داوطلبانی که از امروز در 3 هزار و 522 حوزه امتحانی و 414 شهرستان و 11 کشور خارجی رقابت خواهند کرد. جالب اینکه امسال هم بیشترین سهم به گروه علوم تجربی رسیده است. به‌عبارت دیگر امسال برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی تعداد ۵۵۴ هزار و ۸۶۰ کارت، برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم انسانی تعداد ۳۷۰ هزار و ۱۱۲ کارت، برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی تعداد ۱۴۲ هزار و ۶۲ کارت، برای داوطلبان گروه آزمایشی هنر تعداد ۱۲۵ هزار و ۱۲۱ کارت و برای داوطلبان گروه آزمایشی زبان‌های خارجی تعداد ۱۷۵ هزار و ۷۷۶ کارت صادر شده است. به‌نظر می‌رسد امسال هم بخشی از داوطلبان ترجیح می‌دهند همانند سال‌های گذشته و به‌ویژه 99، شانس خود را برای رفتن به دانشگاه یک سال دیگر امتحان کنند.
عمده تفاوت آزمون امسال با کنکور 1399
امسال درحالی دستگاه‌های متولی بسترهای لازم برای برگزاری کنکور 1400 فراهم کرده‌اند که تجربه برگزاری سال گذشته این آزمون در شرایط کرونایی را دارند. مساله‌ای که باعث شد تا امسال تغییراتی در شیوه برگزاری کنکور اعمال شود. فاطمه زرین‌آمیزی با اشاره به این مساله گفته بود: «سال گذشته شرایط سختی داشتیم، امسال برای داشتن شرایط بهتر تعداد شهر‌های برگزاری را افزایش دادیم. همچنین فاصله صندلی‌های داوطلبان یک‌متر و ۸۰ سانتی‌متر خواهد بود و شیوه‌نامه‌های بهداشتی قبل از شروع آزمون با هماهنگی وزرات بهداشت رعایت و کنترل شده و از امروز ناظران بهداشت در محل برگزاری آزمون حضور خواهند داشت.» یکی از مسائل مهم درباره کنکور امسال افزایش تعداد حوزه‌های امتحانی است، مساله‌ای که این مقام مسئول درباره‌اش می‌گوید: «سال گذشته برای تشکیل یک حوزه امتحانی در یک شهر ملاک‌مان وجود ۲۵۰ داوطلب در یک شهر بوده، اما امسال این تعداد را به ۱۵۰ نفر داوطلب کاهش دادیم، این موضوع باعث شده که تعداد شهر‌ها افزایش پیدا کند تا داوطلب نیاز نباشد برای حضور در آزمون سراسری به شهر دیگری برود. از سوی دیگر در هر حوزه‌ای مکان‌هایی مجزا برای داوطلبانی که علائم سرما‌خوردگی را داشته باشند درنظر گرفته می‌شود تا درصورت لزوم در محلی جدا آزمون بدهند.» یکی دیگر از موضوعات مهم درباره کنکور امسال که تا 2 سال پیش به فکر هیچ‌کس هم خطور نمی‌کرد، گرفتن آزمون از داوطلبانی است که به‌دلیل کرونا در بیمارستان بستری هستند. مساله‌ای که باعث‌شده تا در آزمون 1400، از 128 داوطلب در بیمارستان‌های تعیین‌شده توسط وزارت بهداشت، امتحان گرفته شود. البته باید به این مساله اشاره کرد که از 29 خرداد تا اول تیرماه، سامانه خوداظهاری داوطلبان مبتلا به کرونا فعال شده بود تا بر اساس آن تعداد داوطلبان بیمار و نحوه حضور آنها در آزمون مشخص شود. با این حال وزیر علوم درباره تغییرات آزمون سراسری ۱۴۰۰ نسبت به سال گذشته گفته بود: «کنکور امسال از نظر ضوابط و مقررات هیچ تغییری نداشته است.»
شرط وزارت بهداشت برای برگزاری کنکور 1400
در کنار سخنگوی سازمان سنجش، محسن فرهادی، معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت از سختگیری‌های این وزارتخانه با توجه به جهش کروناویروس خبر داده بود. به گفته او اولین شرط این وزارتخانه آن بود که کنکور در فضای باز برگزار شود، اما با توجه به گرمای هوا ممکن است همه حوزه‌ها در فضای باز نباشد، توجه به تهویه از اهمیت ویژه‌ای نزد وزارتخانه برخوردار است. یکی از مشکلاتی که سال گذشته در برخی حوزه‌های امتحانی باعث اعتراض داوطلبان شده بود، عدم‌توزیع ماسک در این حوزه‌ها بود، مساله‌ای که به‌نظر می‌رسد قرار نیست شاهد تکرار آن باشیم. فرهادی در این زمینه می‌گوید: «استفاده از ماسک برای مراقبان و داوطلبان شرط اصلی است و حتی تمهیداتی اندیشیده شده تا سازمان سنجش در حوزه‌های امتحانی ماسک داشته باشند تا اگر ماسک کسی خیس شد، پاره شد و... بتوانند ماسک در اختیار او بگذارند تا داوطلب دچار استرس نشود. بنابراین تاکید ما بر جانمایی مناسب بین متقاضیان، زدن‌ماسک، گندزدایی سطوح و ضدعفونی دست‌ها است.»
پای پلیس به کنکور 1400 باز شد!
درست است که کنکور امسال برخلاف سال گذشته به چالشی برای مسئولان مبدل نشد و جنگ‌زرگری میان آنها راه نیفتاد؛ اما تا همین‌جا هم اتفاقات جالبی پیرامون کنکور امسال رخ داده که شاید بتوان دستگیری مدعیان فروش سوالات را از جمله آن دانست. سرهنگ رامین پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا در گفت‌وگو با مهر عنوان کرده بود: «بر اساس رصد صورت‌گرفته در فضای مجازی، فردی که با همدستی همسرش با انجام تبلیغات فریبنده در شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و ایجاد کانال در پیام‌رسان تلگرام، مدعی دسترسی و واگذاری سوالات کنکور ۱۴۰۰ به متقاضیان بود، مورد شناسایی قرار گرفت. براساس تجزیه و تحلیل پرونده‌های قضایی ادوار گذشته، همه‌ساله با نزدیک‌شدن به ایام کنکور ما شاهد این‌گونه کلاهبرداری‌ها هستیم.» البته باید منتظر ماند و دید تا پایان بازه 4 روزه، چه خبرهایی در این زمینه و بعضا تقلب داوطلبان منتشر می‌شود.
شخصی‌سازی سوالات برای تک‌تک داوطلبان
دفترچه سوالات کنکور امسال هم همانند سال گذشته، شخصی‌سازی شده و با درج نام و نام‌خانوادگی هرکدام از داوطلبان در بالای پاسخنامه عملا احتمال تقلب را تا حد زیادی کاهش داده است. هر داوطلب دو پاسخنامه برای سوالات اختصاصی و عمومی دریافت می‌کند؛ از این‌رو داوطلبان باید مراقب باشند تا درصورتی که نایلون هر کدام از بسته‌های مرتبط با پاسخنامه‌ها قبلا باز شده بود، مساله را به مراقب اطلاع دهند. از سوی دیگر داوطلبان باید در هنگام پاسخ دادن به سوالات برخی نکات را هم مدنظر قرار دهند. از آنجایی که پاسخنامه‌ها توسط ماشین علامتخوان تصحیح می‌شود، از تا و کثیف کردن آن جلوگیری کرده و جواب‌ها را هم تنها با مداد سیاه درج کنند. همچنین باتوجه به تعیین نمره منفی برای پاسخ اشتباه، بهتر است داوطلبان درصورت ندانستن پاسخ صحیح، سوال مدنظر را بی‌پاسخ بگذارند.
نکاتی به داوطلبان برای کسب نتیجه بهتر در آزمون
در کنار توصیه‌هایی که داوطلبان برای چگونگی درج پاسخ درست در پاسخنامه باید مدنظر قرار دهند، همیشه مشاوران کنکور برخی راهکارها را برای کاهش استرس و همچنین چگونگی پاسخگویی به سوالات به داوطلبان مطرح می‌کنند، شاید یکی از مهم‌ترین آنها این باشد که داوطلب برای آزمون عمومی، از دروسی آغاز کند که آمادگی بیشتری در آنها دارد. البته این تنها رمز موفقیت در کنکور نیست؛ چراکه داوطلبان باید بتوانند مدیریت زمان داشته باشند تا از این طریق به همه سوالات عمومی و اختصاصی بدون اتلاف وقت پاسخ دهند. عدم‌اجبارکردن خود به پاسخگویی به تک‌تک سوالات هم از دیگر مباحثی است که هرساله توسط مشاوران بازگو می‌شود. به همراه داشتن وسایل کامل از جمله مداد، تراش، پاک‌کن، ماسک، آب، شکلات و... هم مولفه دیگری بوده که نیاز است داوطلب یک روز قبل از آزمون آنها را آماده کند. آشنایی کامل با محل برگزاری آزمون، داشتن خواب کافی، خوردن غذای سبک شب قبل از آزمون، عدم‌مطالعه دروس یک روز پیش از کنکور و... هم از دیگر مولفه‌هایی است که داوطلبان باید آن را رعایت کنند.
از قهر تا آشتی دوباره جامعه با کنکور سراسری در دهه 90
از کنکور 1400 که بگذریم با نگاهی به میزان شرکت‌کنندگان در آزمون سراسری در دهه 90، باز به همان نتیجه همیشگی می‌رسیم که گروه آزمایشی علوم تجربی همیشه دست برتر را در میان گروه‌های آزمایشی داشته و بعد از آن داوطلبان علوم ریاضی و علوم انسانی قرار دارند. البته در این میان گاه شاهد ریزش چند هزار نفری تعداد کل شرکت‌کنندگان هم بوده‌ایم، اتفاقی که در دو سال اخیر به‌دلیل همه‌گیری کرونا، باعث شد تا تفاوت فاحشی میان تعداد شرکت‌کنندگان با تعداد حاضران در سر جلسه آزمون وجود داشته باشد، به‌طوری که سال گذشته 12 هزار نفر بعد از ثبت‌نام در کنکور، حاضر به شرکت در جلسه آزمون نشدند.
جالب اینکه با نگاهی به جزئیات منتشرشده در ارتباط با آزمون سراسری سال‌های مختلف دهه 90 می‌توان به این نتیجه رسید که تقریبا در تمام زیرگروه‌های آزمایشی به‌جز علوم تجربی شاهد ریزش قابل توجهی از داوطلبان بوده‌ایم. در سال 90، درمجموع یک‌میلیون و 138 هزار نفر در کنکور شرکت کرده که از این تعداد، 284 هزار نفر گروه ریاضی، 442 هزار نفر در علوم تجربی، 376 هزار نفر در علوم انسانی، 20 هزار نفر در هنر و 16 هزار نفر هم در زبان به رقابت پرداختند. کنکور در سال 91 با کاهش تعداد شرکت‌کنندگان روبه‌رو شد و تنها یک میلیون و 66 هزار و 141 نفر در آن ثبت‌نام کرده که از این میزان 260 هزار و 55 نفر در گروه ریاضی، 449 هزار و 955 داوطلب در علوم تجربی، 325 هزار و 135 نفر در گروه علوم انسانی، 178 هزار و 58 نفر در گروه هنر و 13 هزار و 138 نفر در زبان شرکت کرده بودند. در سال 92 تعداد نهایی شرکت‌کنندگان با افزایش اندکی همراه و به یک‌میلیون و 83 هزار و 570 داوطلب رسید که از این تعداد، 251 هزار و 956 نفر در گروه ریاضی، 507 هزار و 574 نفر در علوم تجربی، 297 هزار و 655 نفر در علوم انسانی، 15 هزار و 477 نفر در هنر و 10 هزار و 908 نفر در زبان بوده‌اند.
در سال 93 بار دیگر تعداد شرکت‌کنندگان رو به افول گذاشت، به‌طوری که تنها یک‌میلیون و 31 هزار و 322 نفر در آزمون ثبت‌نام کرده و 222 هزار و 507 نفر در گروه علوم ریاضی و فنی، 522 هزار و 833 نفر در گروه علوم تجربی، 263 هزار و 72 نفر در گروه علوم انسانی، 13 هزار و 727 نفر در گروه هنر و 9 هزار و 183 نفر در گروه زبان‌های خارجی بودند. یک سال بعد اما ریزش تعداد شرکت‌کنندگان نگران‌کننده شد؛ چراکه در سال 94 درمجموع تنها 880 هزار و 756 نفر ثبت‌نام و از این تعداد 181 هزار و 846 نفر در گروه علوم ریاضی، 498 هزار و 822 نفر در علوم تجربی، 182 هزار و 239 نفر در علوم انسانی، 10 هزار و 868 نفر در هنر و 6 هزار و 981 نفر هم در گروه زبان‌های خارجی را شامل می‌شدند.
در کنکور سال 95 هم 860 هزار و 109 نفر ثبت‌نام کردند که گروه علوم ریاضی و فنی 162 هزار و 879 نفر، علوم تجربی 519 هزار و 488 نفر، علوم انسانی 161 هزار و 500 نفر، هنر تعداد 9 هزار و 881 نفر و زبان خارجی 6 هزار و 661 نفر را به خود اختصاص دادند. وضعیت اما در سال 96 متفاوت شد و گویی جامعه دوباره به تحصیلات آکادمیک روی خوش نشان داد؛ چراکه در آن سال ۹۳۰ هزار و ۴۸۲ داوطلب ثبت‌نام و از این تعداد 148 هزار و 297 نفر در علوم ریاضی، 580 هزار و 855 نفر در علوم تجربی، 184 هزار و 445 نفر در علوم انسانی، 10 هزار و 240 نفر در هنر و درنهایت 6 هزار و 240 نفر هم در زبان‌های خارجی شرکت کردند. در سال 97 باز هم تعداد شرکت‌کنندگان از یک‌میلیون نفر فراتر رفت و درمجموع یک‌میلیون و 11 هزار و 825 نفر ثبت‌نام کرده که به نسبت یک سال قبل 27 هزار و 466 نفر افزایش داشت. در آن سال در گروه علوم ریاضی و فنی 144 هزار و 550 داوطلب، علوم تجربی با 642 هزار و451 نفر، علوم انسانی 205 هزار و 26 داوطلب، گروه هنر 12 هزار و 260 داوطلب و گروه زبان‌های خارجه 7 هزار و 538 داوطلب حضور داشتند. سال 98 هم از لحاظ تعداد شرکت‌کنندگان، سال قابل توجهی بود؛ چراکه یک‌میلیون و 119 هزار و 152 داوطلب شانس خود را برای ورود به دانشگاه با ثبت‌نام در کنکور امتحان و از این تعداد 164 هزار و 241 داوطلب در گروه علوم ریاضی، 637 هزار و 246 نفر در علوم تجربی، 282 هزار و 306 نفر در علوم انسانی، 25 هزار و 135 نفر در گروه هنر و در گروه زبان‌های خارجی هم 10 هزار و 87 نفر داوطلب شده بودند.
سال گذشته را می‌توان یکی از مهم‌ترین سال‌ها در دهه 90 برای آزمون سراسری دانست؛ چراکه در سال 99 با وجود همه‌گیری کرونا و نگرانی داوطلبان از احتمال ابتلا به این بیماری، اما نه‌تنها تعداد شرکت‌کنندگان در کنکور کاهش پیدا نکرد، بلکه رشد چشمگیری هم داشت. به‌عبارت دیگر در آن سال درنهایت یک‌میلیون و 393 هزار و 233 نفر ثبت‌نام کردند که در گروه علوم ریاضی تعداد ۱۵۵ هزار و ۲۵۰ داوطلب، در علوم انسانی تعداد ۳۵۵ هزار و ۵۸۰ داوطلب، در علوم تجربی تعداد ۵۹۴ هزار ۲۵۹ داوطلب، در زبان‌های خارجی تعداد ۱۷۴ هزار و ۴۱۲ داوطلب و گروه آزمایشی هنر تعداد ۱۱۳ هزار و ۷۳۲ داوطلب شرکت کرده بودند.
