مریم عاقلی، روزنامه‌نگار: مهدی رفیعی، رئیس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در روزهایی که برخی جریانات سیاسی سعی در تشکیک صحت نظرسنجی آنها دارند، با «فرهیختگان» گفت‌وگو کرد و به سوالات در این زمنه پاسخ داد.

یکی از مسائلی که در روزهای گذشته درباره آن سخن بسیار گفته شده، صحت نظرسنجی‌های ایسپا بوده است. چقدر نظرسنجی‌های انجام‌شده توسط ایسپا علمی بوده و چقدر مسائل سیاسی در آن دخالت داشته است؟
روش‌ها و متدهایی که ما در ایسپا به‌کار می‌گیریم حاصل ۲۰سال تجربه است. این‌طور نیست که در این دوره از انتخابات روش خود را تغییر داده باشیم، بنابراین روش ما همان روش سال‌های پیشین است. اینکه چقدر نظرسنجی‌ها به واقعیت نزدیک است، در آینده مشخص خواهد شد؛ اگر درست باشد مشخص است که متد ما نیز درست بوده اما اگر نظرسنجی‌های ما درست نباشد باید ایراد متد خود را بررسی کنیم و ببینیم به چه دلیل ابزار ما نتوانسته واقعیت را بگوید.

نظرسنجی‌های ایسپا 9ماه پیش از انتخابات آغاز شد

به‌هر‌حال رفتار انتخاباتی یک مساله پیچیده است که نمی‌توان به‌راحتی آن را سنجید؛ چراکه لحظه‌به‌لحظه متغیرهای موثری روی آن وجود دارد، بنابراین ما از 9ماه پیش سعی داشته‌ایم شروع به نظرسنجی کنیم تا در نزدیک انتخابات بتوانیم در قالب یک روند، به یک تحلیل برسیم، لذا اعدادی که درحال حاضر به دست می‌آوریم اتفاق عجیبی نیست. یک موسسه نظرسنجی باید بتواند همه متغیرها را در نظر بگیرد و از این‌رو ما نیز سعی کردیم موج‌های زیادی را تکرار کنیم تا بتوانیم روند تحولات انتخاباتی را به‌خوبی نشان دهیم. چیزی که اکنون درقالب نظرسنجی منتشر می‌شود درواقع یک روند نسبتا ثابت ۹ماهه داشته است و نکته عجیب‌وغریبی نیست که بخواهیم از آمار به‌دست آمده تعجب کنیم؛ چراکه از مهرماه تاکنون این مسائل را سنجیده‌ایم و بحث اقبال کاندیداها و جریان‌های سیاسی در همین روند قرار داشته است.
ازسوی دیگر درحال حاضر تحول عجیبی اتفاق نیفتاده که برخی تعجب می‌کنند. حتی برای کسانی که در مراکز نظرسنجی کار می‌کنند این نتایج کاملا عادی است و از ماه‌های گذشته مشخص بوده، اما برخی نمی‌خواهند این موضوع را بپذیرند و مشخص نیست که چه انگیزه‌هایی دارند.

  قطعا دخالت مسائل سیاسی در نظرسنجی ایسپا صفر بوده است

با توجه به این توضیحات می‌توان عددی درباره میزان دخالت مسائل سیاسی در امر نظرسنجی شما گفت؟

قطعا دخالت مسائل سیاسی صفر بوده است. کسانی که این موضوع را مطرح می‌کنند نتایج نظرسنجی را با عینک سیاسی می‌خوانند. اگر با عینک علمی به قضیه نگاه کنند چنین برچسبی را به نظرسنجی‌های ما نخواهند زد. ما موسسه‌ای هستیم که بیش از هرچیز دیگری اعتبار خودمان مهم است و هیچ‌گاه نمی‌خواهیم اعتبار خودمان را فدای مسائل سیاسی کنیم.
آنچه اعلام می‌شود صرفا با روش‌های علمی به آن رسیده‌ایم و چنانچه به‌نفع یک جریان سیاسی هم باشد برای ما هیچ اهمیتی ندارد و تنها چیزی که برای ما حائز اهمیت است متدهای علمی قابل استفاده بوده که سال‌ها تجربه خود را پس داده است.

شما نزدیک‌ترین نتیجه به انتخابات را نظرسنجی ایسپا می‌دانید؟

من نمی‌توانم چنین ادعایی کنم و نتیجه انتخابات باید این نکته را تایید کند؛ یا نتیجه انتخابات به نظرسنجی ما نزدیک است که نشان می‌دهد ابزارهای ما قابل اطمینان بوده یا از نتیجه اعلام‌شده ما انحراف دارد که باید ببینیم کجای کار را اشتباه کرده‌ایم؛ البته موسسات نظرسنجی از پدیده انتخابات استفاده می‌کنند تا متدهای نظرسنجی خود را محک زده و اصلاح کنند، بنابراین یکی از اهداف ما درباره انتخابات همین است و چنین کارکردی دارد. اما در هر صورت ما به‌هیچ‌عنوان اعتقادی به کار و فعالیت سیاسی و دخالت در جریانات سیاسی به‌نفع هیچ جریانی نداریم و سابقه ایسپا نیز موید این امر است.

آخرین آمار درحال حاضر به چه صورت است؟

آخرین آمار نظرسنجی دوشنبه هفته جاری توسط ایسپا منتشر و نظرسنجی دیگر صبح روز سه‌شنبه انجام شد که چهارشنبه اعلام خواهد شد.