مریم عاقلی، روزنامه‌نگار: پس از رسانه‌ای شدن نامه علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان به مدیرکل آژانس بین‌المللی مباحثی درباره «مذاکرات فنی» و تمدید فرصت یک‌ماهه به این منظور منتشر شد. برای بررسی ابعاد مذاکرات فنی و روند اقدامات صورت‌گرفته با عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس مسائل بین‌الملل و سفیر اسبق کشورمان در نروژ گفت‌وگو کرده‌ایم.
در نامه صالحی اشاره شده که این فرصت یک‌ماهه جدید حاصل توافق با آژانس نبوده و یک فرصت برای «مذاکرات فنی» با آژانس بوده است. منظور از «مذاکرات فنی» چیست؟ آیا این فرصت یک‌ماهه به این مساله مربوط است؟
بین آژانس و سازمان انرژی اتمی، اختلاف‌نظرهایی ایجاد شده است که طبیعتا نیاز به مذاکره دارد. آژانس کم‌کم از رویکرد قبلی خود خارج شده و درحال تند‌شدن است اما طرف ایرانی نیز استدلال‌های خود را دارد، بنابراین من تصور می‌کنم با توجه به این مساله طرف ایرانی صلاح دیده که یک‌ماه دیگر این فرصت را تمدید کند و یکی از اهداف آن همین بوده است. هدف دوم این بوده که عدم فرصت، روی مذاکرات وین اثر منفی نگذارد. ایران با تمدید یک‌ماهه دو هدف را دنبال می‌کند؛ یکی بحث فنی که درحال حاضر دچار اختلاف‌نظر با آژانس شده و دیگر مذاکرات وین. به دلیل عدم توافق در وین، ممکن بود شرایط تغییر کند. در آن صورت نیز بی‌اعتمادی‌ها بیشتر شده و حتی ممکن بود مذاکرات قطع شود، لذا چینی‌ها و روس‌ها واسطه شدند و این مساله یک‌ماه دیگر تمدید شد. البته درحال حاضر حتما مذاکراتی بین گروسی و صالحی صورت می‌گیرد و طرف‌های خارجی و به‌ویژه روسیه و چین امیدوار هستند این مساله به‌نحوی حل‌وفصل شود.
ایران هنوز وجود ذرات یا آثاری از اورانیوم را تایید نکرده
منظور از مذاکرات فنی و اختلاف‌نظری که در این زمینه وجود دارد، چیست؟ آژانس مدعی است ذرات اورانیوم در برخی مکان‌ها یافته است.
واقعیت این است که اطلاعات و جزئیات زیادی از این مساله وجود ندارد. ما درحال حاضر صرفا براساس اخبار موجود و روایت مسئولان خود و طرف مقابل ازجمله گروسی تحلیل می‌کنیم؛ اما نکته اصلی اینجاست که طرف ایرانی هنوز در این رابطه هیچ‌چیزی را تایید نکرده است که ذرات یا آثاری وجود داشته باشد. به‌هرحال اگر به توافق برسند به این معناست که آژانس راضی شده اما اگر به توافق نرسند که بعید است؛ چراکه این امیدواری وجود دارد که مذاکرات به سرانجام برسد، طبیعتا ممکن است مساله حادتر شده و آژانس گزارشی برای شورای امنیت تهیه کند اما بعید است کار به اینجا بکشد.
نکته دیگر مربوط به این است که درحال حاضر کمتر از 3هفته دیگر این فرصت یک‌ماهه داوطلبانه نیز به پایان می‌رسد. اگر اتفاقی نیفتد، چه اقدامی انجام می‌گیرد؟
صحبت‌های روز گذشته ربیعی سخنگوی دولت، سخنان برخی مقامات آمریکا که بدون اعلام نام منتشر شد و مواضع عراقچی همه در یک مسیر است و همه آنها نیز اظهار خوش‌بینی می‌کنند و صرفا دو یا سه مورد همچنان مورد بحث است؛ لذا اگر بتوانند در این سه مورد به یکدیگر امتیاز ردوبدل کنند، طبیعتا به نتیجه می‌رسند و بعید است بیش از سه‌هفته برای این کار نیاز باشد. بنابراین اگر کار تا نتیجه نهایی پیش برود و نزدیک تمام شدن باشد، ممکن است این توافق تا دو هفته دیگر نیز تمدید شود که در این صورت بازهم اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
آیا در این چشم‌انداز کوتاه سه‌هفته‌ای اصولا چشم‌اندازی برای مذاکرات وین دیده می‌شود یا خیر و درحال حاضر مهم‌ترین اختلافات چیست؟
درحال حاضر وارد پیش‌نویس شده‌اند و بحث فعلی موضوع جمع‌آوری سانتریفیوژهای پیشرفته و حفظ آن زیرنظر آژانس در ایران است؛ اما آنها اصرار دارند سانتریفیوژها از ایران خارج شود. نکته دیگر تحریم برخی افراد و سازمان‌هاست. تحلیل شخصی بنده این است که این مسائل قابل حل است.
شاید طرف آمریکایی امضای نهایی وین را در دولت بعدی انجام دهد
البته مسائل انتخاباتی ایران با وجود اینکه ربیعی گفت اثری ندارد، سبب کندی مذاکرات شده و شاید طرف آمریکایی امضای نهایی خود را در دولت بعدی انجام دهد یا ترجیح طرف ایرانی نیز همین باشد؛ اما وقتی مسائل قبلی همچون بانک مرکزی ایران یا موضوع نفت و بانک که بسیار پیچیده‌تر و سنگین‌تر بود، حل‌وفصل شد، پس موضوعات فعلی اهمیت کمتری دارد. به‌نظر می‌رسد یک مانع دیگر ازجمله مانع سیاسی در کار است. با وجود این یک تحلیل این است که کار مذاکرات وین تا دو، سه هفته آتی به پایان برسد.