کد خبر: 53694

سوپرلیگ از جان فوتبال چه می خواهد؟

زخم سرمایه‌داری بر فوتبال عمیق‌تر شد

برگزاری سوپرلیگ می‌تواند بزرگ‌ترین تغییر در تاریخ رقابت‌های فوتبال باشد و چهره این ورزش را برای همیشه عوض کند. طرحی که مدت‌ها شایعه آن به گوش می‌رسید و حتی در برهه‌ای گفته شد ‌مدیرانی که به دنبال تاسیس آن هستند فعلا آن را متوقف کرده‌اند اما یکشنبه‌شب خبر رسمی شدن این موضوع زلزله بزرگی در فوتبال اروپا ایجاد کرد.

عده‌ای از ماجرای سوپرلیگ اروپایی تحت عنوان رنسانس فوتبالی یاد می‌کنند و برخی هم از الفاظی همچون انقلاب در فوتبال، زمین‌لرزه و... استفاده می‌کنند. اما با هر لفظ و عنوانی، این یک تغییر و اتفاق بزرگ، یک هجمه سنگین از سوی سرمایه‌داری به یکی از جذاب‌ترین تفریحات و تمایلات مردم است. گزارش «فرهیختگان» را در ادامه بخوانید:

 
سوپرلیگ از جان فوتبال چه می خواهد؟
دشمن علیه فوتبال

سیامک خاجی، روزنامه‌نگار: اتفاقی که مدت‌ها انتظارش می‌رفت بالاخره رخ داد و تیم‌های بزرگ فوتبال اروپا تصمیم گرفتند مسابقاتی که ماه‌ها برای آن برنامه‌ریزی کرده بودند را رسما علنی کردند و قرار است به‌زودی این رقابت‌ها را با کمک اسپانسرها راه‌اندازی کنند. این اقدام خیلی زود با واکنش یوفا و فیفا روبه‌رو شد و این دو نهاد فوتبالی که همواره تلاش دارند تا تمامی رقابت‌های معتبر زیر نظر آنها برگزار شود، تهدید کردند که این باشگاه‌ها را با جرائم سنگینی روبه‌رو خواهند کرد. این طرح میان هواداران فوتبال نیز مخالفان و موافقان زیادی دارد. عده‌ای معتقدند حضور تیم‌های معتبر در یک تورنمنت این‌چنینی باعث بالا رفتن جذابیت و هیجان مسابقات می‌شود اما برخی دیگر می‌گویند بخشی از جذابیت رقابت‌های باشگاهی قاره‌ای در دنیا شگفتی‌سازی تیم‌های کوچک‌تر و تلاش آنها برای موفقیت برابر تیم‌های مدعی است. از سوی دیگر این طرح بیشتر با هدف درآمدزایی و سودآوری مالی برای باشگاه‌ها طرح‌ریزی شده است و لطمه جبران ناپذیری به آینده فوتبال خواهد زد.

تغییر تاریخی

این می‌تواند بزرگ‌ترین تغییر در تاریخ رقابت‌های فوتبال باشد و چهره این ورزش را برای همیشه عوض کند. طرحی که مدت‌ها شایعه آن به گوش می‌رسید و حتی در برهه‌ای گفته شد ‌مدیرانی که به دنبال تاسیس آن هستند فعلا آن را متوقف کرده‌اند اما یکشنبه‌شب خبر رسمی شدن این موضوع زلزله بزرگی در فوتبال اروپا ایجاد کرد. از رئال مادرید و منچستریونایتد به‌عنوان طراحان و پشتیبانان اصلی این طرح نام برده می‌شود و میلان، اینتر، یوونتوس، بارسلونا، اتلتیکو مادرید، آرسنال، چلسی، لیورپول، منچسترسیتی و تاتنهام دیگر باشگاه‌هایی هستند که فعلا با پیوستن به سوپرلیگ اروپا موافقت کرده‌اند. فعلا خبری از حضور دو باشگاه بزرگ آلمانی یعنی بایرن مونیخ و دورتموند در این مسابقات نیست و آنها به همراه پاری‌سن‌ژرمن هنوز برای حضور در چنین مسابقات پرحاشیه‌ای متقاعد نشده‌اند.

این 12 تیم امیدوارند تا همچنان در لیگ‌های داخلی خود حضور داشته باشند و دیدارهای سوپرلیگ را در روزهای وسط هفته برگزار کنند. با این حال ممکن است با اصرار به برگزاری چنین تورنمنتی با فدراسیون‌های کشورهای خود نیز دچار مشکل شده و درنهایت مجبور به ترک این مسابقات شوند. البته مسلما خروج این غول‌ها از لیگ‌های داخلی به‌شدت روی جذابیت آنها تاثیر‌گذار خواهد بود. تصور لالیگا بدون بارسا و رئال و همچنین برگزاری لیگ جزیره در غیاب 6 تیم بزرگ این رقابت‌ها غیرممکن است اما شاید در سال‌های آینده شاهد چنین تغییرات ناباورانه‌ای در فوتبال باشیم.

بی‌شک این باشگاه‌ها با برنامه‌ریزی مناسب و پیش‌بینی تمامی این واکنش‌ها و اتفاقات خود را برای این اقدام انقلابی آماده کرده‌اند و به خوبی می‌دانند که چه عواقبی در انتظارشان خواهد بود. در شرایط کنونی که دنیا درگیر کروناست آنها توانسته‌اند اسپانسرهای خوبی برای سرمایه‌گذاری پیدا کنند که حاضرند 3.5 میلیارد یورو برای این کار هزینه کنند و گفته می‌شود این مبلغ به 10 میلیارد یورو هم افزایش خواهد یافت. رقابت‌ها قرار است در دو گروه 10 تیمی به صورت رفت و برگشت برگزار شود و سه تیم برتر هر گروه راهی یک‌چهارم نهایی می‌شوند. دیدار پلی‌آف بین تیم‌های چهارم و پنجم تکلیف دو تیم دیگر حاضر در این مرحله را مشخص خواهد کرد. این باشگاه‌ها امیدوارند برای فصل آینده بتوانند مسابقات خود را استارت بزنند که البته در این راه مشکلات زیادی خواهند داشت.

از سوی دیگر حتی در برنامه‌های بلندمدت این باشگاه‌ها برگزاری تورنمنتی مشابه برای فوتبال بانوان نیز پیش‌بینی شده است و این طرح حتی می‌تواند فوتبال زنان را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.

واکنش تند نویل و فرگوسن

یکی از تندترین واکنش‌ها به این موضوع را گری نویل، مدافع سابق منچستریونایتد و کارشناس کنونی فوتبال داشت که با اشاره به حضور یونایتد در بین تیم‌های حاضر در این لیگ گفت: «مالکان آمریکایی باشگاه هیچ شناختی از فوتبال ندارند و فقط به فکر درآمدزایی هستند. آنها با این اقدامات باشگاه را به نابودی می‌کشانند. در چنین تصمیماتی باید هواداران را درنظر گرفت که به نظرم بیشتر آنها مخالف چنین اتفاقی هستند. باید همه باشگاه‌ها و بازیکنان فوتبال در سراسر دنیا کنارهم جمع شده و علیه این زیاده‌خواهی باشگاه‌ها موضع‌گیری مناسبی داشته باشند.»

سرالکس فرگوسن، سرمربی سابق شیاطین سرخ نیز در واکنش به این اتفاق گفت: «صحبت درباره سوپرلیگ اروپا یعنی کنار گذاشتن بیش از 70 سال تاریخ فوتبال این قاره. من هم به‌عنوان بازیکن و هم به‌عنوان مربی لحظاتی به یادماندنی را در رقابت‌های اروپایی تجربه کردم. وقتی با تیمی مثل آبردین فاتح جام برندگان جام اروپا شدیم این اتفاق برای مردم اسکاتلند بسیار باارزش و تاریخی بود و برای باشگاهی کوچک در این کشور همچون فتح قله اورست بود. اورتون به تازگی 500 میلیون پوند برای ساخت ورزشگاه جدید خود هزینه کرده به این امید که بتواند در لیگ قهرمانان اروپا بازی کند. هواداران در سراسر دنیا عاشق این مسابقات هستند و نباید این‌گونه آن را از بین برد. من به همراه یونایتد 4 بار به فینال لیگ قهرمانان رسیدم و در تمام آنها شب‌هایی فوق‌العاده را در دیدار نهایی این تورنمنت تجربه کردیم که هیچ‌گاه فراموش نمی‌شود.»

واکنش‌ها تنها به شخصیت‌های ورزشی محدود نشده و حتی مقامات برخی کشورهای اروپایی هم دراین‌باره اظهارنظر کرده‌اند. بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس جزء نخستین مقاماتی بود که علیه این طرح موضع گرفت و خواستار عدم برگزاری چنین مسابقاتی شد. جانسون در پاسخ به سوالات خبرنگاران درباره این طرح جنجالی گفت: «اصلا دوست ندارم این پیشنهاد را ببینم و درباره آن صحبت کنم. باید به‌سرعت بررسی کنیم که چه کاری در‌مقابل آن می‌توانیم انجام دهیم. ما تمام امکانات خود را به‌کار خواهیم گرفت تا مانع از تحقق این ایده شویم و جلوی اجرایی شدن آن را بگیریم. به نظر من این اتفاق نه برای هواداران و نه برای فوتبال انگلیس خبر خوبی نیست و عواقب بدی به دنبال خواهد داشت. این باشگاه‌ها فقط یک برند بزرگ جهانی نیستند بلکه در شهرها و مناطق خود دارای هوادارانی هستند که تاریخ باشگاه را تشکیل می‌دهند و به نظرم چنین ایده‌ای می‌تواند به این موضوع لطمه زیادی وارد کند. در مجموع برگزاری چنین تورنمنتی صدمه سنگینی به فوتبال خواهد زد.»

برخی گروه‌های هواداری باشگاه‌ها نیز با انتشار بیانیه‌هایی باشگاه‌های خود را تهدید کرده‌اند که اگر به این مسابقات ملحق شوند آنها دست از حمایت خود برخواهند داشت و دیگر طرفدار این تیم‌ها نخواهند بود؛ چراکه تیمی که منافع مالی و درآمدزایی را به روح ورزش و ارزش‌ها و سنت‌ها ترجیح می‌دهد دیگر شایسته هواداری نیست.

واکنش باشگاه بتیس به این اتفاق نیز جالب بود. آنها در وب‌سایت خود نام سه تیم بارسلونا، اتلتیکو و رئال مادرید را از جدول مسابقات لالیگا کنار گذاشته‌اند و به این ترتیب سویا در صدر جدول قرار دارد و ویارئال و بتیس دوم و سوم هستند.

آندر هررا، هافبک اسپانیایی پاری‌سن‌ژرمن نیز از نخستین بازیکنانی است که به این اتفاق واکنش نشان داده است. او در اینستاگرامش نوشت: «من عاشق فوتبال هستم و دوست دارم وجهه عمومی آن حفظ شود. فوتبال با هواداران معنا پیدا می‌کند و از سوی دیگر رقابت تیم‌های کوچک با بزرگان آن را جذاب‌تر و دیدنی‌تر می‌کند. اگر این مسابقات سوپرلیگ اروپا اجرایی شود، تمام این رویاها به پایان می‌رسد و هواداران تیم‌های کوچک‌تر که دیگر شانسی برای عبور از سد باشگاه‌های مدعی و فتح مسابقات معتبر ندارند ناامید خواهند شد. من عاشق فوتبال هستم و نمی‌توانم درباره این وضعیت ساکت بمانم. شاید ایجاد برخی تغییرات در لیگ قهرمانان و بهتر کردن آن ایده خوبی باشد اما با کاری که تیم‌های ثروتمند می‌خواهند با فوتبال انجام دهند مخالفم.»

نه یاران طارمی به سوپرلیگ

پینتو داکاستا، رئیس باشگاه پورتو درباره شکل‌گیری رسمی سوپرلیگ اروپا که رقابت‌های باشگاهی اروپا که زیرنظر یوفا برگزار می‌شود را تحت‌الشعاع خود قرار خواهد داد، گفت: «تماس‌های غیررسمی از سوی مسئولان سوپرلیگ اروپا با ما گرفته شد، اما توجهی به حرف‌های آنها نکردیم. نمی‌توانیم در هر چیزی که مغایر با قوانین است، شرکت کنیم. ما در لیگ قهرمانان هستیم و امیدواریم سال‌های زیادی به رقابت در این تورنمنت ادامه دهیم.»

تهدید یوفا

از سوی دیگر ایده‌پردازان این سوپرلیگ روز گذشته از یوفا و فیفا خواستند تا با برگزاری جلساتی درباره چگونگی اجرای این ایده و همچنین همفکری برای برگزاری بهتر این مسابقات با آنها مذاکره کنند. فلورنتینو پرز، رئیس باشگاه رئال مادرید در نخستین دوره مدیریت این مجموعه را برعهده خواهد داشت و در تلاش است تا این ایده را به هر نحو ممکن اجرا کند. او می‌گوید: «هدف ما کمک به فوتبال است و می‌خواهیم جذابیت را در مسابقات بالا ببریم.» با این حال تا حد زیادی مشخص است که این مسابقات نه‌تنها برای کمک به فوتبال نیست بلکه هدف اصلی آن پرکردن بیشتر جیب این باشگاه‌ها خواهد بود.

یوفا که از برگزاری رقابت‌های لیگ قهرمانان درآمدزایی هنگفتی دارد به‌خوبی می‌داند که اجرای این ایده به معنای مرگ این تورنمنت جذاب و پرسابقه خواهد بود. تیم‌های بزرگ دیگر زمان و‌ انگیزه کافی برای حضور در لیگ قهرمانان را ندارند و به این ترتیب یوفا نمی‌تواند اسپانسرها را راضی به ادامه سرمایه‌گذاری در چنین تورنمنتی کند. پس از انتشار خبر برپایی سوپرلیگ، یوفا به سرعت بیانیه‌ای صادر کرد و با آن به مخالفت پرداخت: «اگر این اتفاق رخ دهد ما در کنار هم برای مقابله با این پروژه متحد خواهیم بود. پروژه‌ای که تنها برای منافع و سود چند باشگاه متمول طرح‌ریزی شده است آن هم در دورانی که جوامع بشری بیش از همیشه به اتحاد و همبستگی نیاز دارد. ما تمام تدابیر لازم اعم از قضایی و ورزشی را برای مقابله با اجرای چنین ایده‌ای به‌کار خواهیم بست. فیفا و 6 فدراسیون درگیر در این مساله اعلام کرده‌اند که با برگزاری این تورنمنت، باشگاه‌های مربوطه از حضور در هر رقابت داخلی، اروپایی و جهانی منع خواهند شد و بازیکنان آنها نیز از تیم‌های ملی محروم می‌شوند.»

اگر‌چه این تهدیدها برای باشگاه‌ها ممکن است درنهایت اجرایی شود اما از یک سو قطعا باشگاه‌ها با بررسی تمامی عواقب کار خود چنین تصمیمی را اتخاذ کرده‌اند و از سوی دیگر لیگ‌های داخلی و حتی اروپایی بدون حضور 20 تیمی که در این مسابقات حضور خواهند داشت بی‌شک خالی از جذابیت و زیبایی قبل خواهند بود.

رسانه‌های اروپایی نیز دیروز به‌شدت برابر این ایده موضع‌گیری داشتند و تقریبا واکنشی مشابه به آن نشان دادند. گاتزتا دلا اسپورت با تیتر«سوپر نه» با آن مخالفت کرد و توتواسپورت نوشت: «کشتن فوتبال»، در فرانسه هم اکیپ با تیتر «جنگ پولدارها» به این موضوع پرداخت و معتقد بود که این ایده درنهایت به یک درگیری بزرگ بین یوفا و این باشگاه‌ها منجر خواهد شد که ضرر آن بیش از هر چیز عاید فوتبال می‌شود. جالب اینکه روزنامه‌های اسپانیایی در گوشه‌ای از صفحه یک خود به این موضوع پرداختند و این اتفاق شاید بی‌ارتباط با نفوذ پرز روی آنها به‌خصوص مارکا و آس نباشد.

مخالفت دورتموند، تردید بایرن و PSG

با وجود این واکنش‌ها و اتفاقاتی که در این دو روز رخ داده است هنوز برخی باشگاه‌ها تردیدهایی برای پیوستن به این طرح دارند. دورتموند نخستین باشگاهی بود که رسما با حضور در این مسابقات مخالف کرد و گفت که فعلا تمایلی به پیوستن به آن ندارند. یواخیم واتسکه، مدیر باشگاه در این باره گفت: «روز یکشنبه جلسه‌ای با مدیران باشگاه برگزار کردیم و تصمیم نهایی ما همان است که پیش از این اعلام کردیم. ما در تلاشیم تا راهکارهایی برای بهبود رقابت‌های لیگ قهرمانان داشته باشیم و تمایلی به حضور در سوپرلیگ نداریم.» ظاهرا بایرن‌مونیخ نیز همانند دیگر تیم آلمانی فعلا مشغول بررسی اوضاع است تا بعدا تصمیم نهایی را بگیرد اما فعلا که مثل دورتموند مخالفت حضور در این مسابقات است. غیبت این دو تیم آلمانی می‌تواند کمی به وجهه مسابقات لطمه بزند و البته در‌صورتی‌که این دو باشگاه راضی به پیوستن به این طرح شوند احتمالا تیم‌هایی چون لایپزیگ، مونشن‌گلادباخ و بایرلورکوزن نیز بی‌میل نخواهند بود که در این مسابقات شرکت کنند. پاری‌سن‌ژرمن نیز که انتظار می‌رفت‌ ‌به‌راحتی پیشنهاد شرکت در این تورنمنت را بپذیرد فعلا با تردید به این پیشنهاد می‌نگرد و آنها هم احتمالا در‌صورت جدی‌تر شدن ماجرا تمایل بیشتری برای حضور در آن خواهند داشت. مشخصا واکنش یوفا و فیفا می‌تواند در تصمیم چنین باشگاه‌هایی بسیار تعیین‌کننده باشد و اگر این تنبیهات چندان بازدارنده نباشد احتمالا باشگاه‌های دیگری همچون آژاکس، لسترسیتی و آتالانتا هم به این جمع اضافه شوند.

با وجود این تردیدها، بیشتر هواداران با اجرای این ایده مخالفند و از حالا طرح‌هایی را برای مقابله با آن برنامه‌ریزی کرده‌اند. اقداماتی همچون تحریم مسابقات، اتحاد برای ممانعت از پیوستن باشگاه‌ها به این طرح و همچنین حمایت از تورنمنت‌های کنونی فوتبال و لیگ‌های داخلی ازجمله پیشنهادهایی است که در فضای مجازی مطرح شده است. قطعا در روزهای آینده این واکنش‌ها بیشتر هم خواهد شد و در همین مدت هم آنها مدیران و مالکان باشگاه‌ها را به حرص و طمع برای کسب درآمدهای بیشتر متهم کرده‌اند. آنها معتقدند چنین روندی تنها به افت سطح کیفی مسابقات و درنهایت مرگ فوتبال منجر خواهد شد. در این میان نقش جیانی اینفانتینو و الکساندر چفرین به‌عنوان روسای دو نهاد مهم تصمیم‌گیری در فوتبال دنیا بسیار پررنگ خواهد بود و باید دید آیا روسای یوفا و فیفا می‌توانند اقدام مناسبی برای مقابله با زیاده‌خواهی این باشگاه‌ها داشته باشند یا اینکه درنهایت این غول‌های اروپایی طرح خود را به کرسی خواهند نشاند و از ابتدای فصل بعد شاهد تورنمنتی جدید و متفاوت در فوتبال اروپا خواهیم بود.

 

پرز و دار و دسته‌اش به‌دنبال طبقاتی کردن سرگرمی هستند؟

سوپر سرمایه‌داری 

ابوالقاسم رحمانی، روزنامه‌نگار: در هر دم از این باغ بری می‌رسدترین حالت ممکن به‌سر می‌بریم. دنیای سرمایه‌داری، به‌سرعت درحال بلعیدن همه چیز است. از اقتصاد تا سلامت تا آموزش تا ورزش و تا... . چند روزی بود که سرگرم پیگیری اخبار و تولید گزارش درارتباط با ماجرای واکسیناسیون کرونا در ایران و جهان بودیم، داشتیم می‌نوشتیم که سلامت مردم را طبقاتی نکنید و واکسن‌های تولیدشده را احتکار نکنید و باید این واکسن‌ها به همه مردم دنیا برسد، به دولت‌ها تحویل داده شود و آنها هم به رایگان به مردم کشورشان تزریق کنند و خلاصه اینکه با جان مردم برای کسب سود و سرمایه معامله نکنند، یک‌دفعه چشم‌مان به‌جمال خبری عجیب در حوزه ورزش روشن شد، خبری در ارتباط با آغاز قریب‌الوقوع سوپر لیگ! احتمالا این چند روز در رسانه‌ها و خصوصا صفحات مجازی اخبار مربوط به سوپرلیگ اروپایی را دیده‌اید و واکنش‌ها پیرامون آن را هم خوانده‌اید و هم پیرو آن به فکر فرو رفته‌اید. عده‌ای از این ماجرا تحت عنوان رنسانس فوتبالی یاد می‌کنند و برخی هم از الفاظی همچون انقلاب در فوتبال، زمین‌لرزه و... استفاده می‌کنند. اما با هر لفظ و عنوانی، این یک تغییر و اتفاق بزرگ، یک هجمه سنگین از سوی سرمایه‌داری به یکی از جذاب‌ترین تفریحات و تمایلات مردم است. اینکه دقیقا چه اتفاقی افتاده را جلوتر می‌نویسم، اما اینکه بعد از این اتفاق چه بر سر مردم و جهان خواهد آمد باید بگویم، همه‌چیز خصوصا فوتبال بیش از چیزی که هست در اختیار و مطلوب یک طبقه خاص یعنی سرمایه‌داران قرار خواهد گرفت. فوتبالی که از نازل‌ترین سطح تا عالی‌ترین آن، هرکسی امکان بروز و ظهور داشت و کافی بود از همان روزی که با همسالانش در کوچه‌ها دروازه‌ای می‌گذاشتند و دورهمی بازی می‌کردند جدی دنبالش کند تا به حد اعلایش برسد، حالا در زیر سایه و سیطره چند غول سرمایه‌دار ورزشی و فوتبالی ادامه حیات خواهد داد. ادامه حیاتی که نه‌تنها مفهوم همزیستی و هم‌سرنوشتی و کنار هم بودن و... را به چالش جدی می‌کشد، بلکه ملیت و حدود و مرزها را هم به حاشیه می‌برد و همانی می‌شود که سال‌هاست سرمایه‌داران دنبالش بودند. این را اینجا می‌نویسم برای آینده تا شاید روزی کسی بخواند که با همین فرمان، نه خیلی دور و نه خیلی دیر، برای تماشای فوتبال هم تو محکوم به سرمایه‌دار بودنی و پیش از تماشای دویدن فوتبالیست‌ها، باید شایسته تماشای آن دویدن‌ها و بازی‌کردن‌ها باشی!

اصل ماجرا از چه قرار است؟

حرف و حدیث‌ها درارتباط با برگزاری سوپرلیگ در اروپا نقل امروز و دیروز نیست و خیلی وقت است که زمزمه‌ها پیرامون ایجاد این مسابقات به‌گوش می‌رسد. منتها هیچ وقت به جدیت حالا نبود، آنقدر جدی که دوشب پیش بیانیه رسمی آغاز این مسابقات منتشر شد و با تصمیم 12 به‌اصطلاح غول باشگاهی دنیا که موسسان این مسابقات هم هستند، از تابستان سوپرلیگ را آغاز کرده و به‌مصاف یکدیگر می‌روند. در بیانیه‌ای که منتشرشده درارتباط با این مسابقات آمده است: «باشگاه‌های موسس سوپرلیگ با یوفا و فیفا گفت‌وگوهایی خواهند داشت تا به بهترین راه‌حل ممکن برای برگزاری این تورنمنت و جامعه جهانی فوتبال برسند.  تاسیس این سوپرلیگ زمانی سرعت گرفت که دنیای فوتبال تحت تاثیر پاندمی کرونا ضرر و زیان اقتصادی فراوانی دید. طی سال‌های اخیر باشگاه‌های موسس در پی بهبودی کیفیت رقابت‌های فوتبال اروپایی در بالاترین سطح و به‌خصوص تاسیس یک سوپرلیگ با حضور بهترین‌های فوتبال اروپا بودند تا بتوانند هر هفته با یکدیگر مصاف دهند. پاندمی کرونا فاش ساخت که به یک استراتژی بهتر و جدید برای بهبود وضعیت اقتصادی باشگاه نیاز است. در ماه‌های اخیر گفت‌وگوها بین باشگاه‌های موسس جدی‌تر شد. باشگاه‌های موسس معتقدند راه‌حل‌های ارائه‌شده توسط اتحادیه فوتبال اروپا برای تغییر شکل برگزاری لیگ قهرمانان، پاسخگوی نیازها نخواهد بود. برای حفظ منابع مالی نیاز به تاسیس سوپرلیگ حس می‌شد تا هر هفته شاهد برگزاری بازی‌های بزرگ و باکیفیت‌تر باشیم.»

12 باشگاهی که سوپرلیگ را تاسیس کرده و دنیای فوتبال را با این چالش عظیم و عجیب مواجه کردند عبارتند از: رئال‌مادرید، منچستریونایتد، آرسنال، چلسی، تاتنهام، سیتی، لیورپول، بارسلونا، اتلتیکومادرید، اینترمیلان، آث‌میلان و یوونتوس. سه باشگاه اسپانیایی، 6 باشگاه انگلیسی و سه باشگاه ایتالیایی که به این جمع سه باشگاه دیگر نیز اضافه خواهد شد. علاوه‌بر این در تشریح چگونگی برگزاری این مسابقات این‌طور گفته شده است که سوپرلیگ با حضور ۲۰ تیم برگزار خواهد شد. ۱۵ باشگاه موسس و ۵ باشگاه که سال‌به‌سال بر اساس عملکردشان در فصل گذشته برگزیده خواهند شد. فصل از ماه آگوست شروع می‌شود و تیم‌ها در دو گروه ۱۰ تیمی قرار می‌گیرند و هر هفته بازی‌ها به انجام می‌رسد. بازی‌هایی رفت و برگشت که درنهایت سه تیم نخست هر گروه مستقیما راهی یک‌چهارم نهایی می‌شوند و تیم‌های چهارم و پنجم گروه‌ها در دو بازی رفت و برگشت پلی‌آف، ۴ تیم باقی‌مانده یک‌چهارم را تعیین خواهند کرد. بازی‌ها تا فینال رفت و برگشت است و ماه می ‌بازی نهایی در زمینی بی‌طرف به انجام می‌رسد. تیم‌ها در لیگ‌های داخلی خود شرکت می‌کنند و این سوپرلیگ منافاتی با برگزاری لیگ‌های داخلی نخواهد داشت. پس از برگزاری سوپرلیگ اروپایی مردان، کار شکل‌دهی سوپرلیگ فوتبال زنان نیز شروع خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود در درازمدت گردش مالی سوپرلیگ جدید تا ۱۰ میلیارد یورو باشد و رشد اقتصادی آن به‌مراتب بالاتر از شکل فعلی برگزاری بازی‌های اروپایی است. باشگاه‌های موسس درقبال تعهدی که خواهند داد درمجموع 3.5 میلیارد یورو دریافت خواهند کرد که به انجام برنامه‌های سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و جبران تاثیر همه‌گیر COVID اختصاص می‌یابد. رئیس سوپرلیگ فلورنتینوپرز، رئیس باشگاه رئال‌مادرید است و جو گلیزر مالک منچستریونایتد نیز نایب‌رئیس خواهد بود.

مخالفان برگزاری سوپرلیگ  

فیفا و یوفا که انگار مخالف برگزاری این مسابقات هستند، هرکدام واکنش‌های تندی نسبت به این واقعه نشان دادند. برای مثال یوفا در بیانیه‌ای که در مخالفت با سوپرلیگ اروپا منتشر کرد، نوشت: «ما به‌همراه اتحادیه فوتبال انگلستان، لیگ برتر، فدراسیون فوتبال ایتالیا، سازمان لیگ سری آ، فدراسیون فوتبال اسپانیا و لالیگا متوجه شده‌ایم که چند تیم انگلیسی، ایتالیایی و اسپانیایی قصد دارند برگزاری مسابقاتی تحت عنوان «سوپرلیگ اروپا» را به‌صورت رسمی اعلام کنند. باید به‌صورت شفاف اعلام کنیم که اگر این اتفاق بیفتد، ما به‌همراه لیگ برتر، لالیگا، سری آ و حتی فیفا متحد می‌مانیم و تمام تلاش خود را برای متوقف ساختن این پروژه به کار می‌بندیم.»

فیفا هم که از مخالفان جدی سوپرلیگ است در بیانیه‌ای نوشت: «باتوجه به درخواست‌های متعدد رسانه‌ها و همان‌طور که چندین‌بار گفته شده بود، فیفا تمایل دارد تا به وضوح اعلام کند که همواره در کنار فوتبال و توزیع و پراکندگی عادلانه این ورزش که به توسعه آن به‌ویژه در سطح جهانی کمک می‌کند،  قاطعانه خواهد ایستاد؛ چراکه توسعه فوتبال در عرصه جهان بنیادی‌ترین ماموریت فیفا است. از نگاه ما و مطابق مقررات ما، هر رقابت فوتبالی (ملی، منطقه‌ای یا جهانی) همواره باید اصول اصلی همبستگی، جهان‌شمولی، یکپارچگی و توزیع عادلانه منابع مالی را منعکس کند. علاوه‌بر این، هیات‌های نظارتی فوتبال باید تمام ابزارهای قانونی، ورزشی و دیپلماتیک را به‌منظور حصول اطمینان از اینکه این موضوع همچنان بدون تغییر باقی بماند، به‌کار گیرند. فیفا تنها می‌تواند مخالفت خود را با یک «لیگ اروپایی انحصاری» خارج از چارچوب‌های بین‌المللی فوتبال ابراز کند.» این تنها ذره‌ای از مخالفت‌ها با ایجاد چنین لیگی است و بسیاری از بازیکنان و مربیان نسبت به این اتفاق و بدعت در فوتبال واکنش تند نشان دادند و شاید از دیدگاه من بهترین آنها واکنش مسوت اوزیل، ستاره سابق آرسنال و رئال‌مادرید به این ماجرا بود. او در توئیتی نوشت: «برگزاری سوپرلیگ کابوسی برای کودکانی است که آرزوی قهرمانی تیم‌شان در لیگ قهرمانان و یا لیگ اروپا را دارند.»

فوتبال بخشی از جهان مدرن برای آرام‌سازی طبقات پایین و متوسط است

تمام آنچه تا این‌جا نوشتم، جز همان مقدمه ابتدای گزارش، چیزهایی است که هم احتمالا چند صفحه قبل و در صفحات ورزشی روزنامه آن را خواندید و هم اینکه در این چند روز بارها و بارها به چشم‌تان خورده و مرورش کرده‌اید. مساله صفحه اجتماعی با ماجرای سوپرلیگ، بعد اجتماعی ماجرا و مساله عدالت و مخالفت با طبقاتی‌شدن فوتبال است. مساله عدالت، این‌بار در فوتبال، دقیقا نقطه مقابل ائتلاف سرمایه‌داران و مالکان باشگاه‌های بزرگ است که سعی می‌کنند تا فوتبال، این ورزش جذاب و جهانی را، برای یک طبقه و گروه خاص مصادره کنند و این‌طور به نفع و برای کسب سود و پول، اصل همراهی و هم‌سرنوشتی و عدالت را زیر پا بگذارند.

سیدمجید حسینی، عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران در گفت وگو با «فرهیختگان»:

با سوپرلیگ منطق تجمیع سرمایه خود را به منطق توزیع سرمایه دیکته می‌کند

پیرو همین ماجرا با سیدمجید حسینی، عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران گفت‌وگویی را انجام دادیم تا از بعد جامعه‌شناسانه به تحلیل این اقدام سرمایه‌داران باشگاه‌دار بپردازیم. اتفاقی که شاید به این زودی‌ها آسیبی که در آینده به بار خواهد آورد نمایان نشود، یا حداقل شاخک‌های خیلی‌ها را هم حساس نکند، اما واقعیت ماجرا اینجاست که این بدعت بزرگ مسیر خیلی چیزها را تغییر خواهد داد و شکاف اجتماعی موجود در دنیا را تعمیق خواهد کرد. بگذریم، حسینی درارتباط با اقدام 12 باشگاه سرمایه‌دار و اعلام وجود رقابت‌هایی تحت عنوان سوپرلیگ به «فرهیختگان» گفت: «فوتبال یکی از مظاهر دنیای مدرن برای آرام‌سازی طبقات پایین است. طبقات پایین و البته طبقات متوسط فوتبال را دوست دارند چون جایی برای یک نوع جنگ مسالمت‌آمیز است. درحقیقت غریزه جنگیدن و رقابت خود را به‌جای اینکه تبدیل به یک جنگ خونین کنید تبدیل به یک جنگ بی‌خون و رقابت دوطرفه شدید می‌کنید، ولی درون آن خونریزی نیست. همین عناصری که در فوتبال می‌بینید همچون مهاجم، گلر و... چیزهایی است که در جنگ هم اتفاق می‌افتد. غریزه جنگ‌طلبی انسان به‌خصوص طبقات پایین که پر از خشم هستند از طریق فوتبال تخلیه می‌شود. این است که شما می‌بینید استادیوم‌ها پر از طرفداران فوتبالی هستند که خیلی هم ثروتمند نیستند یا حتی مربوط به طبقات پایین هستند. 100 هزار نفر استادیوم آزادی می‌روند و‌ کسانی که امکان لذت بردن به نحو دیگر را ندارند، از لذت جنگ و تهاجم فوتبال استفاده می‌کنند. درحقیقت فوتبال بخشی از جهان مدرن برای آرام‌سازی طبقات پایین و متوسط است، آنهایی که امکان لذت بردن از خیلی چیزها را ندارند.»

با سوپرلیگ منطق تجمیع سرمایه خود را به منطق توزیع سرمایه دیکته می‌کند

 عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران درارتباط با ماجرای سوپرلیگ و ایجاد محدودیت برای تمام تیم‌های دنیا منهای موسسان سوپرلیگ، گفت: «اتفاقی که می‌افتد و فوتبال را می‌تواند طبقاتی کند این است که به این دلیل که از یک جایی به بعد حجم زیاد جمعیت‌هایی که از فوتبال استقبال می‌کنند و فوتبال را می‌بینند طعمه‌های بزرگی برای پول درآوردن می‌شوند. درحقیقت در ادبیات سرمایه‌داری به این نیش مارکتینگ می‌گویند، یعنی درآمدهای کوچک از جمعیت‌های بزرگ است. نیش مارکتینگ همانند کاری که نتفلیکس انجام می‌دهد یکی از بزرگ‌ترین تجارت‌های جهان است و فوتبال هم بخشی از این نیش مارکتینگ است، یعنی درآمدهای کوچک از جمعیت‌های بزرگ است. آرام‌آرام این اتفاق رخ می‌دهد. منطق سرمایه همیشه به‌سمت تجمع است، یعنی سرمایه علاقه‌مند نیست که بین طبقات اجتماعی پخش شود. اصولا منطق سرمایه منطق تجمع در دست طبقات برتر است و اگر رگولارهای دولتی و یا دموکراسی جلوی این تجمع منطق سرمایه را نگیرد، شما خواهید دید مثل خیلی از کشورها از‌جمله ایران یا آمریکا سرمایه در دست عده کوچکی جمع ‌شده و بین آنها در سطح جهان نیز جابه‌جا می‌شود یعنی سرمایه ایرانی به کانادا می‌رود و سرمایه کانادایی به آمریکا می‌رود و دور می‌زند. بیت‌کوین یکی دیگر از این نمونه‌های دورزدن سرمایه در سطح جهانی است. اتفاقی که درخصوص سوپرلیگ می‌افتد این است که منطق تجمع سرمایه خود را به توزیع سرمایه دیکته می‌کند. درحقیقت منطق تجمع سرمایه در فوتبال وجود داشته و تیم‌های ثروتمند و باشگاه‌های سوپر تیلیاردر همیشه داشته‌اند از محل این منابع درآمد کسب می‌کردند، ولی هر چه جلوتر می‌روند قواعدی می‌گذارند که این تجمع سرمایه افزایش یابد، چون این منطق سرمایه است. نبود دموکراسی در فوتبال سبب می‌شود که این تجمع سرمایه چند وقت دیگر عمیق‌تر از این شود. سوپرلیگ می‌تواند گام اول باشد و کم‌کم تماشاگران فوتبال را طبقه‌بندی کنند و مطمئن باشید به آن نقطه می‌رسند که تماشاگران را طبقه‌بندی و طبقاتی کنند و همه اینها منطق تجمع سرمایه است و تنها چیزی که می‌تواند با این منطق تجمع سرمایه مقابله کند دموکراسی است و طبیعتا دموکراسی در فوتبال بسیار ضعیف است. حتی فیفا هم از یک منطق دموکراتیک پیروی نمی‌کند و از این منطق تجمع سرمایه پیروی می‌کند. هر‌چه این منطق در فیفا، در نهادهای تصمیم‌گیر فوتبال عمیق‌تر شود، امکان اینکه پول فوتبال در دست عده‌ای محدودتر تجمع یابد بیشتر می‌شود و به‌نظر من این سوپرلیگ یکی از نمادهای افزایش تجمع سرمایه است.»

مقاومت ملی و دموکراسی تنها راهکار برای مقابله با سرمایه‌داری فوتبالی!

با تهدید فیفا مبنی‌بر عدم‌اجازه به بازیکنان حاضر در سوپرلیگ برای بازی در تیم‌های ملی سوپرلیگ یک چالش جدی پیش‌پای ملیت هم می‌گذارد. مجید حسینی در واکنش به این شبهه و همچنین در پاسخ به این سوال که آلترناتیو و راهکار فضای موجود چیست، گفت: «منطق سرمایه، جهانی است. شما فکر می‌کنید چرا طبقه برنده ایران دوست دارند با آمریکا رابطه برقرار کنند، چون منطق سرمایه جهانی است و اصلا در جهان جدید و یا جهان نولیبرالیسم شرکت تک‌ملیتی نداریم. فکر می‌کنید اپل یا ماکروسافت و شرکت‌های بزرگ IT برای یک کشور است؟ اینها بین جهان 8 کشور صنعتی سرمایه‌داری توزیع شده است. سرمایه متجمع در دست یک کشور نداریم. ما شرکت‌های چندملیتی داریم و باشگاه‌های چندملیتی و کلوپ‌های چندملیتی داریم که سرمایه در آنها متجمع می‌شود و نتیجتا اصلا مرزهای ملی برای آنها مهم نیست. هر چه این منطق تعمیق شود طبیعتا سرمایه‌داران بر مرزهای فراملی بیشتر حاکم می‌شوند. شما سرمایه‌داری چین را چطور تحلیل می‌کنید؟ بخش مهمی از سهام شرکت‌های آمریکایی الان برای چین است پس شرکت آمریکایی نداریم، بلکه شرکت‌های چینی-آمریکایی داریم. این ترکیب‌ها نشان‌دهنده این است که مرزهای ملی در سطح سرمایه برداشته شده و فوتبال هم از همین منطق سرمایه استثنا نیست؛ فوتبال هم مثل همین است. یکی منطق تقویت ملی است، یعنی با تقویت واحدهای ملی توانایی مقاومت علیه سرمایه را داریم. عنوان اقتصاد مقاومتی یکی از عنوان‌های تقویت ملی است، یعنی مقابل سرمایه‌داری جهانی از طریق اقتصاد مقاومتی مقاومت می‌کند. دیگری دموکراسی است، یعنی هر چه نهادهای دموکراتیک‌تری داشته باشید امکان اینکه مثلا در فوتبال این تجمع سرمایه مقاومت و کمتر شود، بیشتر می‌شود والا تا لحظه‌ای که فیفا دراختیار تجمع سرمایه است و فیفا هم مجموعه‌ای غیردموکراتیک است، شما باید توقع داشته باشید هر لحظه سرمایه بیشتری ببرد.»

مرتبط ها