ابوالقاسم رحمانی، روزنامه‌نگار: در ارتباط با حواشی و موضوعات و چالش‌های پیش‌روی روند واکسیناسیون کرونا در کشور با علیرضا ناجی، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا و عضو کمیته ملی واکسن کرونای کشور گفت‌وگویی انجام دادیم. او در ارتباط با این مساله و شمای کلی واکسیناسیون در ایران به «فرهیختگان» گفت: «ما سند ملی واکسن داریم و اولویت‌های زدن واکسن در آن مشخص شده است. در بازه‌ای قرار بود کادر درمانی که با کرونا در ارتباط هستند این واکسن‌ها را بزنند و در اولویت قرار داشته باشند و برای فاز دوم هم قرار بود افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای این واکسن‌ها را تزریق کنند و نسبت به این ویروس کشنده ایمن شوند، منتها الان وضعیت جور دیگری است. ما با همین مقدار کم واکسنی هم که می‌آوریم به هر گروهی از گروه‌های اجتماعی واکسن را می‌زنیم و آن اولویت‌های خطر را که در نظر گرفتیم لحاظ نمی‌کنیم و این اصلا علمی و اصولی نیست. مثلا شما فرض کنید در بیمارستانی که برای سرطانی‌ها و بیماران ا‌تیسم است واکسن زده می‌شود و پزشکان و پرستاران این بیمارستان‌ها ایمن می‌شوند، درحالی‌که هنوز کادر درمانی که در مواجهه مستقیم با کرونا هستند، به‌طور کامل واکسینه نشده‌اند. این نشان می‌دهد ما وقتی سندی را می‌نویسیم نمی‌خواهیم برای اجراشدن آن اهتمام بورزیم و آن سند برای ما نقشه‌راه نیست و موضوعیتی ندارد و این مساله خیلی مهم است. نکته بعدی این است با توجه به اینکه ما ظرفیت پایینی برای واکسن داریم و نتوانستیم تعداد قابل‌قبولی واکسن وارد کنیم باید تجدیدنظری درمورد اولویت‌هایمان داشته باشیم و به این سمت برویم افرادی که در مطالعات دارای ریسک بالا هستند، واقعا در اولویت قرار گیرند و اگر در اولویت نیستند نیز به اولویت‌ها اضافه شوند. مثلا افرادی که در کادر درمان هستند هم اولویت‌بندی شوند و کسانی که در خط مستقیم کرونا هستند زودتر از سایرین واکسینه شوند، درواقع می‌خواهم بگویم وقتی برنامه‌ریزی درمورد مساله واکسیناسیون انجام می‌شود باید به آن عمل کنند و به بیراهه نرویم. در‌ضمن وقتی کمبود واکسن وجود دارد و نمی‌توانیم به کادر درمان هم بدهیم باید در همان کادر درمان هم اهم و فی‌الاهم انجام شود تا ببینیم چه کسانی باید واکسن بزنند و چه کسانی هم در مراحل بعدتر واکسینه شوند. برای این مهم هم همان‌طور که گفتم به‌نظر می‌رسد برنامه ملی واکسیناسیون هم نیاز به یک بررسی دوباره و تجدیدنظر دارد. الان وضعیت را ببینید؛ درحال حاضر یک‌سری افراد با بیماری‌های خاص درحال انجام واکسیناسیون هستند، اما می‌بینیم افرادی را داریم با سن‌های بالا و مبتلا به فشار خون و بیماری‌های دیگر که درمورد آنها هنوز کاری انجام نگرفته است. یعنی مثلا شرط سنی خیلی اوقات رعایت نمی‌شود. یا درمورد پاکبان‌ها که این اتفاق دارد می‌افتد در عین اینکه بسیار محترم و عزیز هستند اما شاید در اولویت زدن واکسن با توجه به کمبودی که داریم نیستند و نبودند. برای همین باید به این مسائل توجه کرد و اولویت‌بندی نه براساس مشاغل بلکه براساس ریسک مرگ و بیماری برای افراد تنظیم شود.»
نگران مساله عدالت در توزیع واکسن کرونا با ورود بخش خصوصی در این زمینه هستیم
رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری در ادامه با اشاره به چالش‌های واکسیناسیون در کشور بعد از ورود بخش خصوصی به زنجیره تامین واکسن افزود: «یکی از ترس‌هایی که ما داریم درباره بخش خصوصی درمورد همین مساله است که ورود بخش خصوصی به ناعدالتی‌ها دامن بزند. وقتی همه‌چیز دست دولت است این ناهماهنگی‌ها و این مسائل وجود دارد و می‌بینیم خیلی‌ها که باید واکسن بزنند نمی‌زنند و برخی به دلایل مختلف و درحالی‌که در اولویت نیستند واکسینه می‌شوند. حالا اگر واکسیناسیون و واردات واکسن دراختیار بخش خصوصی با توجه به سابقه‌ای که دارند قرار بگیرد، آدم بیشتر می‌ترسد که یک‌سری ناحقی‌ها صورت بگیرد و افرادی که دارای تمکن مالی بالاتری هستند به واکسن دسترسی پیدا کنند و بزنند. در پروسه بیماری و درمان هم می‌بینیم افرادی که تمکن مالی دارند بهتر می‌توانند از خودشان دفاع کنند و درمان را پیش برده و از این بیماری جان سالم به‌در ببرند و افرادی که ضعیف‌تر هستند بیشتر در برابر این بیماری قرار می‌گیرند و بعد از ابتلا هم دچار مشکلات جدی‌تری می‌شوند. در هر صورت اینها مسائلی است که وجود دارد و همه ما از این مساله می‌ترسیم که اگر واکسن دراختیار بخش خصوصی قرار بگیرد، مساله توزیع عادلانه و براساس اولویت‌های پزشکی که وجود دارد، نادیده گرفته شود و این موضوع بسیار جدی است.»
ما توانایی حفظ و نگهداری از واکسن‌های کرونا را داریم
پیرو اتفاقی که این پزشک برای ما تعریف کرد از عضو کمیته ملی واکسن کرونای کشور پرسیدیم آیا به‌خاطر شرایط نگهداری واکسن و چالش‌هایی که دارد ممکن است اولویت‌ها رعایت نشود و به‌خاطر حفظ واکسن آنهایی که در اولویت نیستند اما دم‌دست‌ترند واکسینه شوند که او این‌طور پاسخ داد: «نه، اصلا این‌طور نیست، ما درواقع یک شبکه بسیار قدیمی و با سابقه درخشان در توزیع و زدن واکسن در ایران داریم. در وسعت بسیار زیاد، شبکه‌ها و زنجیره‌‌های سردی که واکسن در آن قرار می‌گیرد ما سابقه زدن ۳۰میلیون دوز واکسن سرخک و سرخچه در عرض دو هفته هم در دو دهه پیش داشتیم؛ این سوابق در کشور ما وجود دارد ما حتی در حد نگهداری یخچالی واکسن‌ها مشکلی نداریم. حتی اگر شرایط نگهداری واکسن‌ها منفی ۲۰درجه سانتی‌گراد هم باشند به‌راحتی می‌توان فریزرهای منفی ۲۰درجه را تهیه کرد و مشکل خاصی وجود ندارد و با انتقال واکسن‌ها در فریزرهایی که مخصوص این کار هستند، می‌توان این کار را انجام داد. این مسائل چیزهایی نیست که بخواهد ما را دچار چالش کند. اگر خارج از قاعده کاری انجام بگیرد مشکل پیش خواهد آمد، اما اگر در چارچوب و براساس قاعده و شبکه‌های بهداشتی انجام بگیرد، این اتفاق‌ها نخواهد افتاد و این هم یکی از مسائلی است که نشان می‌دهد ما باید واکسیناسیون را در چارچوب مسائل بهداشتی خودمان انجام دهیم و از حواشی دوری کنیم.»