سیدمهدی موسوی‌تبار، روزنامه‌نگار:چند سالی است نزدیکی زمان ماه رمضان و عید نوروز باعث شده برنامه‌های تلویزیونی ماه رمضان هویت مستقل و جایگاه خود که سابقا داشتند را از دست بدهند و ناخودآگاه با برنامه‌های نوروزی قیاس شوند و حتی متاثر از آنها شوند. هرقدر که سال گذشته ورود ویروس کرونا مدیران را غافلگیر کرد و نتوانستند برنامه‌ها و سریال‌های جذابی برای ماه رمضان آماده کنند، امسال اما داشتن زمان کافی، این انتظار را در نزد مردم، نخبگان و کارشناسان ایجاد کرده که ببینند قرار است چه چیزهایی را در رمضان 1400 از تلویزیون تماشا کنند.
یکی از ویژگی‌های برنامه‌های ماه رمضان همانند نوروز، سریال‌های آن است. امسال هم طبق اخبار منتشرشده، قرار است چهار سریال تولیدی از شبکه‌های اول، دوم، سوم و پنجم پخش شود و درکنار آنها نیز ویژه‌برنامه‌های سحر و افطار، سهم بیشتری از تمام کنداکتور شبکه‌های تلویزیونی را اشغال می‌کنند. نکته عجیب در فهرست برنامه و سریال‌های تلویزیونی، غیبت برنامه‌های مفرح و سرگرم‌کننده است. انگار قرار است برگردیم به زمانی که به ماه رمضان در تلویزیون به چشم ماه محرم نگریسته می‌شد و خبری از شادی و سرور نبود. کاش مدیران تلویزیون این را می‌دانستند که مساله سرگرمی، خاص دوره یا ماه خاصی نیست و نیاز هر روزه جامعه است. این نیاز البته در ماه میهمانی خدا بیشتر حس می‌شود که نگاهی گذرا به سریال‌ها و برنامه‌های ویژه این ماه در سال جدید نشان می‌دهد که به آن توجهی نشده است.
«رعد و برق» آقابهروز
چهارمین سریال تلویزیونی بهروز افخمی پس از «کوچک‌جنگلی» و دو سری «عملیات 125» قرار است از شبکه پنج سیما و با موضوع سیل نوروز سال 99 پخش شود. بازگشت بهروز افخمی به تلویزیون در غیاب چهره‌های مطرح حتما خبر خوبی است و باید منتظر ماند و دید که در سریال «رعدوبرق» با کدام افخمی مواجه هستیم؛ افخمی «فرزند صبح» یا «سن‌پترزبورگ»؟ این سریال البته حاشیه‌هایی هم داشته که مهم‌ترینش عدم استفاده از ماسک توسط افخمی و عوامل سریال بوده و انتشار عکس‌هایی از پشت صحنه آن که نشان می‌داد کسی از ماسک استفاده نمی‌کند واکنش‌هایی را برانگیخت اما ظاهرا کسی از صداوسیما به آنها تذکر نداده و همان روال همچنان ادامه دارد. «رعدوبرق» روایتی از مناطق سیل‌زده‌ای است که نوروز سال گذشته درگیر شدند و از مدت‌ها پیش درحال تولید است و باید ببینیم تا معلوم شود برای پخش رمضانی انتخاب مناسبی بوده یا خیر. تهیه‌کننده «رعدوبرق» داوود هاشمی است و تصویربرداری این سریال در استان‌های لرستان، خوزستان، گلستان و تهران انجام شده است. براساس اطلاعات منتشرشده چهره شاخص یا سلبریتی در این سریال حضور ندارد و محمد فیلی، مهران رجبی، شهین تسلیمی و شهرام قائدی از مشهورترین بازیگرانش هستند و مراحل فنی آن نیز به صورت همزمان انجام می‌شود و امیدواریم دچار مشکل کمبود زمان نشود.
شبکه پنج در سال‌های نه‌چندان دور میزبان سریال‌هایی بود که هنوز هم تکرار آنها از شبکه‌های مختلف پخش می‌شود و همچنان دیدنی هستند و امید است شبکه پنج با بهروز افخمی دوباره به روزهای اوجش بازگردد.
«احضار» افخمی، تکرار ماوراء
ظاهرا این ماه رمضان را باید بیشتر با برادران افخمی بگذرانیم تا خانواده‌مان و این‌بار علیرضایشان با «احضار» که پیش از این «دعوت نحس» بود به شبکه اول می‌آید. علیرضا افخمی را می‌توان پدر سریال‌های ماورایی تلویزیون دانست و او بود که در سال 84 با ساخت «او یک فرشته بود» در ماه رمضان گونه جدیدی را به سریال‌های تلویزیونی ایرانی اضافه کرد. افخمی البته سریال‌هایی مانند «زیرزمین»، «تب سرد»، «پنجمین خورشید» و «پنج کیلومتر تا بهشت» را هم پیش از این برای ماه رمضان ساخته بود و حالا باید صبر کرد و دید پس از سال‌ها دوری از تلویزیون قرار است چه چیزی از او ببینیم. تهیه‌کننده «احضار» محمودرضا تخشید است و نکته عجیب درباره این سریال این است که در سال 97، یک سریال ایرانی با همین نام و در ژانر ترسناک به تهیه‌کنندگی و کارگردانی رامین عباسی‌زاده ساخته شده بود که به صورت هفتگی در شبکه نمایش خانگی توزیع می‌شد و حالا معلوم نیست به چه دلیل این اسم مجدد انتخاب شده است. براساس آنچه این روزها از تیزر این سریال برداشت می‌شود شاهد یک فضای ماورایی یا بحث درباره اجنه هستیم، گفته شده قرار است به نقد عرفان‌های کاذب نیز پرداخته شود.
به‌جز آرش مجیدی و رضا توکلی و نسرین نکیسا بازیگران دیگری مانند افسانه چهره‌آزاد، علی دهکردی، خیام وقارکاشانی و صالح میرزاآقایی نیز در این سریال حضور دارند و با پایان تصویربرداری بخش‌های شمال سریال، گروه هم‌اکنون در تهران مشغول ادامه کار هستند. در خلاصه داستان مجموعه «احضار» آمده است: «مائده و زهره دخترعمه و دختردایی یکدیگر هستند. آنها همراه با دو تن از دوستان خود، سوسن و شکیبا، برای یک سفر تفریحی عازم شمال شده‌اند. گرچه هر چهار نفر ظاهرا از دوستان صمیمی یکدیگر هستند اما یکی از آنها نسبت به مائده حسادت می‌ورزد و دل خوشی از او ندارد. این سفر بهانه‌ای می‌شود تا کینه‌ورزی‌های او برملا شود. با پیوستن محسن ـ خواستگار قبلی مائده ـ به این جمع حوادثی رقم می‌خورد که زندگی و سرنوشت مائده و زهره را دگرگون می‌کند.»
«بچه‌مهندس۴» در راه پایتخت؟
تا الان رکورددار سریال‌های دنباله‌دار ایرانی «پایتختی»ها هستند و اصلا بعید نیست که رکورد آنها تا یکی، دو سال آینده توسط یک «بچه مهندس» شکسته شود. اگر از اولین سری سریال «پایتخت» 10 سال می‌گذرد اما عمر بچه‌مهندس‌ها به 3 سال رسیده و یادمان نرفته که فصل اول از این سریال در ۳۰ قسمت و رمضان ۹۷ از شبکه دو سیما پخش شد. پخش فصل دوم این سریال نیز طی یک اقدام عجیب از دی همان سال شروع و در بهمن ۹۷ هم به پایان رسید. سری سوم بچه‌مهندس برای یک فصل دیگر تمدید شد و در رمضان ۹۹ روی آنتن رفت و حالا نوبت پخش فصل چهارم این سریال در ماه رمضان ۱۴۰۰ شده است. سه فصل قبلی این سریال را علی غفاری کارگردانی کرد و فصل چهارم بچه‌مهندس به کارگردانی احمد کاوری در ماه رمضان از شبکه دوم سیما روی آنتن خواهد رفت. گروه تولید این مجموعه با اتمام بخش‌های مربوط به شهر مشهد هم‌اکنون در پایتخت مشغول تصویربرداری سکانس‌های پایانی هستند. از نکات جالب این سریال به‌جز تغییر کارگردان، تغییر بازیگر نقش اصلی آن یعنی جواد جوادی بود. روزبه حصاری، بازیگر نقش جواد جوادی در فصل سوم، در سری جدید این مجموعه حضور ندارد و سعید سعدی، تهیه‌کننده سریال گفته بود به دلیل درخواست‌های نامتعارف و غیرحرفه‌ای روزبه حصاری، این بازیگر از پروژه کنار گذاشته شده و محمدرضا رهبری به‌عنوان نقش جایگزین جواد جوادی انتخاب شده است. در سری چهارم بچه‌مهندس، به‌جز رهبری، ثریا قاسمی، فرهاد قائمیان، مهشید جوادی، کوروش سلیمانی و عبدالرضا اکبری حضور دارند و باید دید که پس از عید فطر، استارت ساختن سری پنجم آن هم خورده می‌شود یا خیر؟
«یاور»ی که همان ستایش است؟
خالق سریال پربیننده «ستایش» ظاهرا میانه خوبی با استراحت و بیکاری ندارد و با استناد به آمار، یکی از فعال‌ترین کارگردانان تلویزیونی چند سال اخیر است. هفدهمین سریال سلطانی با عنوان «یاور» با حضور داریوش ارجمند، یادآور 3 فصل سریال ستایش است که با وجود پرمخاطب‌بودن، منتقدانی هم داشت. سلطانی که از 89 تاکنون به‌طور میانگین هر سال، یک سریال را برای تلویزیون ساخته است این بار یک سریال ۳۰ قسمتی ملودرامی اجتماعی برای شبکه سه سیما ساخته که براساس آنچه گفته شده در برخی قسمت‌ها نیز با ژانر معمایی و زمینه مروت و جوانمردی همراه شده است که با توجه به حضور داریوش ارجمند دور از ذهن نیست. به‌جز ارجمند که بازیگر نقش «یاور» است امید علیمردانی که او را با نقش رستم سریال «ستایش» می‌شناختند، در این سریال با همان نقش رستم حضور دارد و ارسلان قاسمی، محمد حاتمی، زهرا سعیدی، شبنم فرشادجو، فقیهه سلطانی، مهوش افشارزاده و اسماعیل محرابی از دیگر بازیگران این مجموعه تلویزیونی هستند. ظاهرا شبکه سه امسال برخلاف سال‌های قبل قرار نیست سریال طنز جذاب پخش کند و با پخش «گاندو2» و «حورا» از ابتدای سال 1400، آب پاکی را روی دست مخاطبان این شبکه ریخت و ظاهرا همان راهی را می‌رود که سال گذشته با پخش سریال «سرباز» در ماه رمضان آغاز شد.
بوی سحر، عطر افطار
امسال هم مانند 2، 3 سال قبل خبری از ماه عسل نیست اما نگران نباشید و برنامه‌های مشابه آن از شبکه‌های مختلف پخش می‌شود و اگر می‌خواهید چشمی تر کنید بی‌نصیب نخواهید ماند. اگر اهل بیدارشدن در سحرها هستید می‌توانید از بین شبکه‌های تلویزیونی انتخاب کنید که کدام برنامه را می‌خواهید تماشا کنید.
«ماه خدا» عنوان برنامه‌ای است که قرار است مانند سال گذشته از شبکه یک سیما در سحرهای ماه مبارک روی آنتن برود. همچنان حسن سلطانی مجری این برنامه است و رفیعی به‌عنوان کارشناس ثابت برنامه حضور خواهد داشت. ظاهرا علاوه‌بر سلطانی، محمدحسین صیرفی مجری تلویزیون که در حسینیه ایران شبکه یک بارها برنامه اجرا کرده، هر سحرگاه دو ساعت قبل از اذان صبح روی آنتن می‌رود. برنامه‌های سحرگاهی به‌واسطه تغییرات در فرم و کمی هم محتوا توانسته‌اند مخاطبان زیادی را در سال‌های اخیر جذب کنند و باید دید در سال جدید چه تغییرات تازه‌تری در ظاهر و متن این برنامه ایجاد شده است. نجم‌الدین شریعتی که او را با برنامه «سمت خدا» می‌شناسیم قرار است برنامه سحرگاه شبکه سه با نام «ماه من» را اجرا کند. این برنامه در دو سال اخیر جای خود را بین مخاطبان باز کرده و حالا دیگر شناخته‌شده‌تر از قبل است. یوسف منصوری این برنامه را تهیه خواهد کرد و با وجود اینکه سال گذشته حامد کاشانی به‌عنوان کارشناس ثابت این برنامه حضور داشت اما هنوز به جز مجری برنامه، جزئیات دیگر قطعی نشده‌اند. هرچند حضور استاد ساعد باقری در شبکه چهار سال گذشته با «سحوری» منتقدان و البته طرفدارانی را داشت اما ظاهرا امسال هم قرار است این برنامه جذاب و مفید ادامه پیدا کند. برنامه‌ای که میثم حسنی تهیه‌کنندگی می‌کند و این روزها درحال ضبط است و برخلاف برنامه‌های دیگر زنده نیست. برنامه نزدیک افطار شبکه سه هنوز مشخص نیست و شبکه یک هم با «دعوت» و اجرای محمد برمایی، کارشناس حوزه خانواده در دقایق پیش از افطار حضور خواهد داشت و درکنار همه موضوعات با تاکید بر حوزه ازدواج و تقویت بنیان خانواده روی آنتن شبکه خواهد رفت.
ظاهرا نباید توقع برنامه‌های متفاوت و خلاقانه‌ای از تلویزیون داشت و به همان همیشگی باید اکتفا کرد.