صادق امامی، روزنامه‌نگار: مساله جهانی‌شدن و گسترش ارزش‌های غربی برای تغییر سبک زندگی و الگوی مصرف، یکی از اصلی‌ترین پیامد‌های اثربخشی قدرت نرم آمریکاست که با ابزار‌های نوین رسانه‌محور در دستور کار ایالات‌متحده و متحدانش قرار گرفته است تا با شکل‌دهی یک نظام ارزشی، بازتاب‌دهنده آرمان‌های غالب جامعه مدرن باشد و منافع آنها را تامین کند.
حوادث 11 سپتامبر 2001، مقامات آمریکایی را به این جمع‌بندی رساند که خاورمیانه فعلی تا چه میزان می‌تواند برای آمریکا تبعات داشته باشد. همین مساله نیز باعث تغییر در سیاست خارجی آمریکا به‌ویژه در منطقه خاورمیانه شد. ارزیابی آمریکایی‌ها نشان میداد «دولت‌های اقتدارگرا»، «گروه‌های مذهبی ضدمدرنیسم» و «فقر فراگیر و ناامیدی در جوامع مسلمانان» از عوامل گسترش تروریسم در غرب آسیا بوده است. حمله نظامی به افغانستان و عراق، این فرصت را به آمریکا میداد تا طالبان به‌عنوان یک گروه تروریستی و عراق به‌عنوان یک دولت اقتدارگرا را از میان بردارد و زمینه ملت‌سازی و توسعه مردم‌سالاری در این کشورها فراهم شود.
نومحافظه‌کاران آمریکا معتقد بودند از طریق ترویج مردم‌سالاری غربی، به‌دنبال آن حاکمیت نسبی‌گرایی ارزشی (به‌عنوان یکی از ویژگی‌های دموکراسی لیبرال)، نشر افکار مدرن و ایجاد رفاه می‌توان ریشه‌های تروریسم را خشکاند و ماهیت مطلق‌گرایانه اندیشه‌های بنیادگرایانه را تضعیف کرد. براین اساس نیز راهبرد ترویج ارزش‌های غربی در دستور کار سیاستگذاران آمریکایی قرار گرفت. آنها برای این هدف «تعامل با احزاب اسلامی همسو»، «توجه به اصلاحات اجباری مذهبی، آموزشی و اجتماعی»، «حمایت از خیریه‌های مذهبی همسو» و «اعطای امتیازات ویژه به دانشگاه‌ها برای ارتقای افکار و آثار مسلمانان در راستای اهداف امنیتی خود» را در دستور کار قرار دادند. در این نوشته تمرکز اصلی روی دیپلماسی علمی آمریکا به‌عنوان ابزاری برای توسعه ارزش‌های لیبرال در کشورهای هدف است.
در آن زمان با توجه به تجاوزات نظامی آمریکا به کشورهای اسلامی، تنفر از آمریکا بسیار بالا بود و بر همین اساس صاحب‌نظران آمریکایی به دولت این کشور توصیه کردند دیپلماسی عمومی را با تمرکز بیشتر بر خاورمیانه به کار گیرند. دولت آمریکا نیز بر همین مبنا اقداماتی را آغاز کرد. یکی از این اقدامات، گسترش برنامه‌های امریکن گورنرز بود که این برنامه‌ها شامل کتابخانه‌ها یا فعالیت‌هایی فرهنگی به سبک آمریکا در سفارتخانه‌های آمریکا با هدف تقویت درک زندگی و فرهنگ آمریکایی در خارج از کشور بود. آمریکایی‌ها همچنین برنامه‌هایی را برای تعاملات بلندمدت به‌خصوص برای جوانان در جهان اسلام طراحی کردند که ازجمله می‌توان به مشارکت برای آموزش از سوی اداره امور آموزشی و فرهنگی وزارت‌خارجه اشاره کرد. کمی بعد آمریکا با هزینه 61میلیون دلاری، دانشجویانی را از خاورمیانه، شمال آفریقا و جنوب آسیا برای دوره کارشناسی در دانشگاه‌های ایالات‌متحده به آمریکا اعزام کرد تا این دانشجویان با ارزش‌های لیبرال در آمریکا تربیت شوند.
قدرت نرم آموزش‌عالی
ایالات‌متحده برای عمق‌بخشی به سطح نفوذ خود در کشورهای مختلف از طیف گسترده‌ای از ابزار‌های ترکیبی ازجمله «رسانه»، «تکنولوژی» و «آموزش‌عالی» استفاده می‌کند. آنها براساس ضرورت‌هایی که تشخیص می‌دهند از این ابزار به‌صورت مجزا یا ترکیبی استفاده کرده‌اند. بین این ابزارها، «آموزش‌عالی» یا «دیپلماسی آکادمیک» را به‌عنوان یکی از منابع قدرت نرم آمریکا، می‌توان از موثرترین ابزارها در شکل‌دهی جوامع هدف به شمار آورد. یکی از اسناد افشاشده از لانه جاسوسی آمریکا در ایران، نشان می‌دهد آمریکایی‌ها به‌دنبال «ایجاد یک موسسه آمریکایی مطالعات فارسی در تهران» بودند تااز آن طریق «آمریکاییان دارای برد اندیشمندانه، به همراه همتاهای ایرانی خود، آزادی ورود به یک محیط» را داشته باشند. در این سند آمده «هرسال بیش از 6 نفر از دانشمندان درجه اول آمریکایی فرهنگ و تمدن ایران به همت برنامه‌های غیردولتی آمریکایی به ایران می‌آیند. اگر مکانی وجود داشته باشد که آنها زندگی و کار کنند و با همتاهای ایرانی خود معاشرت داشته باشند آنها در تحت‌تاثیر قراردادن اندیشمندان ایران نقش مهم‌تری خواهند داشت.» (موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، جلد دو، ص625) در بخش دیگری از اسناد آمده است: راکول یک‌سری از متفکران و اندیشمندان آمریکایی را پیشنهاد داده و مشخص می‌کند که می‌توانند در تماس با همتایان ایرانی خود و البته قشر جوان و دانشجو، روند جذب آنها را به قدرت نرم آمریکا سریع‌تر کنند: اندیشمندان آمریکایی ازجمله لیبرال‌های برجسته و سایر دانشمندان ازقبیل هنری استیل کامیجور، راین هلونیبور، ارتور شلزنیجر، ماکس لرنر، الکار هندلین، راک بازون، لانیل ترینینگ، کلینتون روسیتر و... می‌توانند احساسات مساعد نسبت به ایالات‌متحده را فعال‌تر کنند. (سعید مستغاثی، «نفوذ فرهنگی به روایت اسناد لانه جاسوسی آمریکا در ایران»، کیهان فرهنگی، شماره‌های350 و 351، بهمن و اسفند1394، صص18-17)
اهمیت دیپلماسی آکادمیک برای آمریکا به اندازه‌ای است که تازه‌ترین آمار «سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد» از تعداد دانشجویان خارجی در دانشگاه‌های دنیا می‌گوید آمریکا همچنان مقصد اصلی دانشجویانی از سراسر جهان است. میزان ثبت‌نام از دانشجویان خارجی، میزان برندگان جایزه نوبل، میزان انتشار کتب و مقالات علمی-پژوهشی و بسیاری دیگر از موارد آموزشی و پژوهشی به‌عنوان یک منبع قدرت نرم تاثیرگذار بر تصمیم‌گیری‌ها و اعمال قدرت آمریکایی‌ها در برنامه‌های مبادلات فرهنگی و آموزشی شناخته می‌شوند.
ایالات‌متحده با برنامه‌هایی ازقبیل تبادل‌های دانشجویی و بورسیه‌های تحصیلی، پروژه‌های بین‌المللی آموزشی برای دانشجویان خارجی، برنامه‌های سخنرانی، بازدیدهای ترتیب داده‌شده برای خبرنگاران، توسعه زبان انگلیسی و ساختن دانشگاه‌های آمریکایی در کشورهای دیگر درحال انتقال ارزش‌ها و اصول اخلاقی‌اش است.
آموزش‌عالی ایالات‌متحده در کشور عراق
پس از تجاوز نظامی آمریکا به افغانستان و عراق، واشنگتن درکنار راه‌اندازی شبکه الحره برای اثرگذاری بر افکار عمومی جهان عرب، از دیپلماسی آکادمیک خود برای تربیت رهبران آینده این کشورها بهره برد. بر همین اساس نیز در سال 2006 به موازات اینکه آمریکایی‌ها یک دانشگاه غیرانتفاعی در کابل افتتاح کردند، در عراق نیز چنین برنامه‌ای را در دستور کار خود قرار دادند. اگرچه در افغانستان این دانشگاه بارها از سوی طالبان مورد حمله قرار گرفت اما در عراق وضعیت به مراتب بهتر بود و روند توسعه دانشگاه‌های آمریکایی ادامه پیدا کرد. تا امروز ایالات‌متحده آمریکا اقدام به راه‌اندازی سه مرکز آموزش‌عالی دانشگاهی در کشور عراق با هدف آموزش علوم لیبرال و زبان انگلیسی با معیار‌های نظام آموزشی آمریکایی کرده است. اولین دانشگاه آمریکایی سال ۲۰۰۶ در سلیمانیه کردستان با مدل‌برداری از دانشگاه‌های خصوصی آمریکایی در بیروت و قاهره، به‌عنوان اولین نمونه و مدل موفق جهت شناسایی نخبگان و آموزش جوانان عراقی با پیشینه‌های اقتصادی، قومی و مذهبی مختلف جهت فراگیری علوم لیبرال با آموزش به سبک آمریکایی تحت‌عنوان یک سازمان غیرانتفاعی و خصوصی برای عموم بنیان گذاشته شد. هدف از راه‌اندازی این دانشگاه آماده‌سازی دانشجویان و نخبگان کشور برای به‌کارگیری در مشاغل دولتی (رهبری)، برقراری ارتباط بین اجتماعات (آمریکا-عراق) و جهت‌دهی راهبردی به منطقه عنوان شده بود. برهم صالح رئیس‌جمهور فعلی عراق، هدف از ساخت این دانشگاه را تسریع در تغییرات نظام آموزشی عراق عنوان کرد. چهره‌هایی مانند کانان ماکیا، فواد عجمی و جان آگرستو از این دانشگاه حمایت کردند که بسیاری از آنان از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ نیز حمایت کرده بودند. جان آگرستو پس از خدمت به‌عنوان مشاور ارشد تحقیقات علمی در وزارت آموزش‌عالی بغداد برای مدتی مختصر ریاست این دانشگاه را برعهده گرفت.
دانشگاه آمریکایی سلیمانیه عراق، سال ۲۰۰۷ کار خود را با ۱۰ دانشجوی منتخب از عراق آغاز کرد و امروز تعداد دانشجویان آن به ۱۶۰۰ نفر رسیده است. این دانشجویان در رشته‌های مدیریت بازرگانی (MBA)، فناوری اطلاعات، مطالعات بین‌الملل، مهندسی، زبان انگلیسی و روزنامه‌نگاری تحصیل می‌کنند. این دانشگاه در سال ۲۰۱۱ توسط وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی دولت محلی کردستان به‌عنوان یک دانشگاه خصوصی در کردستان عراق مجوز دریافت کرد و بعدا نیز در سال ۲۰۱۷ موفق به دریافت اعتبار از وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی عراق به‌عنوان اولین دانشگاه خصوصی کردستان شد. این دانشگاه همچنین اعتبار CEA (نماد اعتبار از سوی کمیسیون برنامه زبان انگلیسی آمریکا) را دریافت کرده است.
اگرچه محل ساخت این دانشگاه آمریکایی در منطقه‌ای با تمایلات جدایی‌طلبانه موردانتقاد برخی مقامات عراقی قرار گرفته بود اما سال ۲۰۱۴ دومین دانشگاه آمریکایی در منطقه دهوک کردستان توسط مسرور بارزانی به‌عنوان یک موسسه آموزشی عالی غیرانتفاعی دارای وضعیت خاص تاسیس شد. این دانشگاه با هدف آموزش علوم انسانی (هفت موضوع درسی که در آموزش کلاسیک و دوران رنسانس مورد تاکید بود و در قرون وسطی علوم سبعه نامیده می‌شد) و آموزش حرفه‌ای به سبک آمریکایی برای تولید فارغ‌التحصیلانی با چشم‌انداز جهانی که به‌طور کامل در پیشرفت و شکوفایی منطقه مشارکت دارند، بنیان گذاشته شد.
در ژانویه ۲۰۲۱ میلادی نیز (دوماه پیش) اولین دانشگاه آمریکایی در شهر بغداد به‌عنوان یک مرکز آموزش عالی غیرانتفاعی افتتاح شد که نکته اساسی درمورد آن عنوان اولین دانشگاه آمریکایی در دولت فدرال عراق بود. مراسم افتتاحیه این دانشگاه نیز با حضور و سخنرانی مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در ماه فوریه صورت گرفت.
دانشگاه‌های آمریکایی در عراق به‌عنوان عضوی از اتحادیه دانشگاه‌ها و کالج‌های بین‌المللی ایالات‌متحده بنیانگذاری شده‌اند که در شهرها و کشورهایی اعم از ارمنستان، بلغارستان، شرجه، سوئیس، فرانسه، ایتالیا، مقدونیه، قاهره، لبنان و... راه‌اندازی شده و به توسعه مراکز پژوهشی و دانشگاهی آمریکایی منجر شده‌اند.
اهداف تاسیس دانشگاه‌های آمریکایی در کشور عراق به شرح ذیل است:
- فراهم کردن زمینه آموزشی متمرکز برای دانشجویان با پیشینه‌های فرهنگی، مذهبی، قومی و اقتصادی مختلف
-آموزش علوم انسانی مبتنی‌بر آموزش حرفه‌ای آمریکایی (American-Style)
- شناسایی جوانان مستعد و تربیت آنها برای به‌کارگیری در مشاغل دولتی و زمینه‌سازی برای ورود به بازارهای رقابتی و جهانی و همچنین مطالعات منطقه‌ای
- آموزش تفکر نقادانه، خلاقیت، خانواده‌داری و سنت‌های جوامع بشری به سبک آمریکایی
- برگزاری دوره‌های مختلف فعالیت‌های داوطلبانه و برنامه‌های ارتباط با جوامع برای دانشجویان
- انجام مطالعات منطقه‌ای و بین‌المللی و ایجاد دسترسی برای روزنامه‌نگاران و پژوهشگران خارجی
- حمایت از مشارکت اساتید در تحقیقات کاربردی برای ارائه راه‌حل از چالش‌های جوامع سراسر منطقه
موسسه مطالعات منطقه‌ای و بین‌المللی عراق
موسسه مطالعات منطقه‌ای و بین‌المللی، یک مرکز تحقیقاتی مستقل مستقر در دانشگاه آمریکایی سلیمانیه عراق است. موقعیت مکانی این موسسه به دانشگاهیان، روزنامه‌نگاران و موسسات امکان دسترسی به حوزه‌های مورد علاقه و فضای امن در یک منطقه ناامن را ایجاد می‌کند. حوزه‌های اصلی‌ای که این موسسه بر آنها متمرکز، اما به آنها محدود نیست، به این شرح هستند: انرژی و اقتصاد، برنامه توسعه آموزش در سطح بین‌المللی، مسائل مرتبط با پناهندگان و اقلیت، دوره پسا‌داعش در عراق و مسائل مرتبط با جنسیت.
این موسسه از طریق انجام تحقیقات چندزمینه‌ای، مشارکت‌های استراتژیک و رویدادهای مبتنی‌بر گفت‌وگوی آزاد میان کارشناسان و رهبران عمومی با نفوذ، مسائل پیش روی منطقه کردستان عراق و غرب آسیا را مورد بررسی قرار می‌دهد.
موسسه مطالعات منطقه‌ای و بین‌المللی به‌دنبال مشارکت با نهادها، اتاق‌های فکر و دانشگاه‌ها در پنج حوزه است: 1. ارائه کمک‌هزینه‌های تحصیلی، 2. انجام فعالیت‌های میدانی، 3. تحقیقات و انتشار مطالب، 4. بررسی موضوعات فوری و 5. مشارکت‌های نهادی.
دانشگاه آمریکایی بغداد
سومین دانشگاه آمریکایی در عراق از ژانویه 2021 به‌عنوان یک دانشگاه غیرانتفاعی به‌طور رسمی آغاز به کار کرد. شاید بهترین تعریف درباره اینکه منظور از «دانشگاه آمریکایی» چیست و قرار است به چه شکل در آن تدریس شود را بتوان در توضیحات سایت دانشگاه یافت. طراحان این دانشگاه با طرح این سوال که «آموزش آمریکایی چیست؟» توضیح قابل‌توجهی در این زمینه داده و نوشته‌اند: «منظور از «آمریکایی» در زمینه تحصیلات دانشگاهی واقعا چیست؟ این به معنای خیلی بیشتر از «زبان انگلیسی» یا استفاده از برخی کتاب‌های درسی آمریکایی است. برای اینکه [یک دانشگاه] واقعا آمریکایی باشد، باید نه‌تنها زبان انگلیسی را به‌عنوان زبان آموزش خود بلکه فرهنگ و اخلاق آموزش عالی در ایالات‌متحده را که از طریق اعتباربخشی ایالات‌متحده شناخته شده است، بپذیرد. این همان چیزی است که AUIB به مردم عراق پیشنهاد می‌کند.» دست‌اندرکاران این دانشگاه تاکید دارند «به سادگی با استفاده از کلمه «آمریکایی» در نامگذاری یک دانشگاه تضمین نمی‌کند که این دانشگاه از استاندارد بالایی برخوردار باشد یا حتی به ارائه آموزش واقعی به سبک آمریکایی نزدیک می‌شود. در واقع، هیچ الزامی برای نامیدن «آمریکایی» بودن دانشگاه وجود ندارد و بنابراین کیفیت به‌طور گسترده‌ای متفاوت است. نام «آمریکایی» باید معنی داشته باشد. باید ارزش مشخصی داشته باشد و نباید صرفا به‌عنوان ابزاری برای کمک به جذب دانشجو مورد استفاده قرار گیرد.» در سایت دانشگاه، دلیل شکست اکثر دانشگاه‌های به اصطلاح آمریکایی را در چهار زمینه اساسی «پایبندی به سنت هنرهای لیبرال، زندگی دانشجویی، حاکمیت موسسه و استانداردهای تدریس تقسیم‌بندی می‌کند. از این چهار زمینه، دو مورد ابتدایی در واقع ترویج همان فرهنگ و اخلاق آمریکایی است. به‌عبارت دیگر مدیران دانشگاه به دانشجویان عراقی به صورت غیرمستقیم این گزاره را تلقین می‌کنند که بدون پایبندی به سنت‌های لیبرال و زندگی به سبک غربی، دانشگاه آنها به معنای واقعی آمریکایی نیست.»
1- سنت هنرهای لیبرال: بیشتر دانشگاه‌های سبک آمریکایی سنت هنرهای لیبرال را که در ایالات‌متحده آمریکا دنبال می‌شود، دنبال نمی‌کنند. آنچه یک دانشگاه واقعی به سبک آمریکایی را از بقیه متمایز می‌کند ماهیت «لیبرال» آن است. در اصل، این بدان معنی است که بهترین موسسات آموزش عالی به سبک آمریکایی مبتنی‌بر توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی، برتری در ارتباطات شفاهی و کتبی و تاکید بر یادگیری مادام‌العمر است. این تفاوت با اکثر دانشگاه‌های منطقه که مبتنی‌بر سیستمی از سخنرانی‌ها و امتحانات هستند، به موجب آن دانشجویان یاد می‌گیرند حقایق را به‌خاطر بسپارند و لزوما به فکر تحلیلی برای خودشان نیستند. در یک دانشگاه واقعی به سبک آمریکایی، دانشجویان صرفا برای کار بعد از دانشگاه آماده نیستند بلکه برای یک عمر یادگیری فعال آماده هستند.
2- زندگی دانشجویی: زندگی دانشجویی در بسیاری از دانشگاه‌های سبک آمریکایی در خارج از کشور اغلب نسبت به دانشگاه‌های واقعی آمریکا بسیار ضعیف است. فعالیت‌های فوق‌برنامه - دوومیدانی دانش‌آموزی، باشگاه‌ها و سازمان‌ها - به‌طور کلی محدود شدند یا وجود ندارند. مشاوره دانشجویی، خدمات بهداشتی و درمانی و پشتیبانی دانشجویان از دانش‌آموزان اغلب کم است.
این دانشگاه نیز همانند دو دانشگاه آمریکایی پیشین با این توجیه که هزینه‌های دریافتی از دانشجویان مخارج لازم آن را مهیا نمی‌کند، با دریافت حمایت مالی از اسپانسرهایش، اقدام به جذب سرمایه کرده است. این دانشگاه با هدف انتقال تجربه تحصیلی در سطوح بازرگانی، صنعتی و دولتی ایالات‌متحده برای شهروندان عراقی و منطقه راه‌اندازی شده است.
در اولویت دانشگاه آمریکایی بغداد، بیش از هرچیز بر ملی‌گرایی با تمرکز بر تمدن عراق تاکید شده است. این دانشگاه خود را وامدار و احیاکننده سنت سه موسسه تاریخی‌الحکمه، مدرسه النظریه که اغلب به‌عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه در جهان قرون وسطی و مدرسه المستنصریه در بغداد می‌داند. علت اینکه سه مرکز تاریخی به‌عنوان الگو برای این دانشگاه مطرح شده‌اند، اشاره به دورانی است که بغداد به‌عنوان یک شهر زنده میزبان آزادی بیان، فرهنگ و دین بوده و به‌عنوان یک شهر مدرن با کافه‌های شلوغ، رستوران‌های خیابانی، خیابان‌های پهن و کتابفروشی‌هایش به‌عنوان یک شهر ثروتمند و با افتخار طی قرن‌ها مرکز فرهنگی و فکری جهان عرب بوده است ولی به علت وقوع جنگ‌ها در دهه ۸۰ میلادی در منطقه، شهر بغداد با این دوران خداحافظی کرده است. اکنون بنیانگذاران این دانشگاه به دنبال ایجاد دانشگاه جدیدی‌اند که بتواند مسیر بازگشت بغداد به دوران اوج را هموار و زمینه احیای کامل عراق با ارزش‌ها و معیار‌های جوامع غربی را فراهم کند. البته بنیانگذاران دانشگاه در کلیپی که در این‌باره منتشر کرده‌اند، با این کلیدواژه که «آینده شما درکنار ما تضمین شده است.» بازیابی این شکوه را منوط به همراهی با آمریکا کرده‌اند.
رئیس و بنیانگذار این دانشگاه درحال حاضر پروفسور مایکل مولنیکس است؛ او همچنین رئیس و بنیانگذار دانشگاه آمریکایی کردستان نیز بوده است. وی نزدیک به یک دهه است که در منطقه خاورمیانه به‌عنوان مشاور بین‌المللی آموزشی در عربستان سعودی و کویت و همچنین دانشیار و استاد ارتباطات در دانشگاه زاید دوبی و رئیس برنامه‌های تجاری تحصیلی و استاد بازاریابی در کالج ارشد تکنولوژی ابوظبی مشغول فعالیت است. وی پیش‌تر در دانشگاه‌های سانتا باربارا، سن آنتونیوی تگزاس و دانشگاه لیک نیز حضور داشته است. پیش از اینکه او فعالیت خود را در زمینه تحصیلات عالی آغاز کند به‌عنوان ستون‌نویس و خبرنگار چندین روزنامه کثیرالانتشار در ایالت‌های کلورادو و نبراسکای آمریکا فعالیت داشت. او همچنین جانشین سردبیر ژورنال هیسپانیک آموزش عالی نیز بوده است. او دارای مدرک لیسانس خبرنگاری و تاریخ از دانشگاه کلورادو، ارشد ارتباطات از دانشگاه نوتردام و دکترای تخصصی در رشته تجارت و ارتباطات عمومی از دانشگاه مریلند است.
نکته مهم درباره دانشگاه آمریکایی بغداد دریافت اعتبار به‌عنوان یک دانشگاه خصوصی و غیرانتفاعی از وزارت آموزش‌عالی و تحقیقات علمی عراق است. این دانشگاه همچنین از کمیسیون آموزش عالی انگلستان نو در آمریکا موفق به دریافت اعتبار شده است. (موردتایید وزارت آموزش و پرورش آمریکا)
این دانشگاه به‌عنوان عضوی از مراجع آمریکایی ذیل است: شورای آمریکایی آموزش، شورای کالج‌های مستقل، اتحادیه دانشگاه‌ها و کالج‌های بین‌المللی آمریکایی، اتحادیه آموزش‌دهنده‌های بین‌المللی؛ اتحادیه بین‌المللی روسای دانشگاه‌ها و شورای پشتیبانی و حمایت آموزشی.
هرکدام از دانشجویان پیش از اینکه دوره تحصیلات تکمیلی خود را در این دانشگاه‌ها آغاز کنند در ابتدا باید یک‌سری دوره‌های پیش‌نیاز یا دروس اصلی هنرهای لیبرال را گذرانده -که دوره زبان انگلیسی نیز شامل آن است- و سپس براساس رشته انتخابی خود دروس تخصصی خود را بگذرانند.
دانشگاه آمریکایی بغداد از سه دانشکده یا کالج شامل کالج‌های هنر و علوم، تجارت و مطالعات بین‌الملل تشکیل شده است. همچنین آکادمی زبان انگلیسی در آن راه‌اندازی شده است که دانشجویان با توجه به اینکه دروس خود را به زبان انگلیسی فرا می‌گیرند، می‌توانند در این آکادمی آموزش زبان انگلیسی ببینند.
کالج علوم و هنر از دپارتمان‌های زیر تشکیل شده است:
دپارتمان علوم کاربردی، بیولوژی، شیمی، فیزیک، علوم کامپیوتر، دپارتمان علوم انسانی، تاریخ، ادبیات انگلیسی، علوم اجتماعی، باستان‌شناسی، روانشناسی
کالج تجارت از دپارتمان‌های ذیل تشکیل شده است:
مدیریت، بازاریابی و سیستم‌های اطلاعاتی، مدیریت، بازاریابی، کنترل سیستم‌های اطلاعاتی، دپارتمان حسابداری، اقتصاد و مالی، حسابداری، بانکداری و مالی، اقتصاد، دپارتمان مدیریت تجاری (MBA)
کالج مطالعات بین‌الملل نیز از دپارتمان‌های زیر تشکیل شده است:
دپارتمان مطالعات راهبردی و روابط بین‌الملل، دپارتمان سیاست‌های دولتی، دپارتمان علوم سیاسی
این دانشگاه در دسامبر سال ۲۰۲۰ طی فراخوانی از دانشجویان قبول شده در وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی عراق درخواست کرد درصورت تمایل جهت شرکت در این دانشگاه اعلام آمادگی کنند. براساس شرایط اعلام‌شده هزینه ثبت‌نام در این دانشگاه نیز مبلغ ۱۰۰هزار دینار عراق (معادل ۶۸ دلار) است. در سال اول ۳۰۰ دانشجو برای دوره‌های این دانشگاه انتخاب شدند. اکثریت آنها اول در آکادمی زبان انگلیسی برای تقویت زبان انگلیسی شرکت خواهند کرد. همچنین این دانشگاه اعلام کرده است برای افرادی که از خانواده شهدای عراق هستند (که به‌تایید دولت عراق برسد) امکان تخفیف ۱۰۰درصد را فراهم آورده است.
دانشگاه آمریکایی بغداد درکنار دریاچه مصنوعی و در کاخ‌های ساخته‌شده در دوره صدام حسین بنا شده است و ساختمان‌های کاخ تبدیل به دپارتمان‌های این دانشگاه با نوید سیستم آموزشی با مدل آمریکایی شده تا نیاز‌های جوانان عراقی را تامین کند.