
مهدی اقراریان، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران: تهران کلانشهری با مشکلات عدیده و بسیار پیچیده است که گاهی این مشکلات به نظر لاینحل میرسند. آلودگی هوا، بافت فرسوده، حاشیهنشینی، آسیبهای اجتماعی، کمبود فضای سبز و نبود عدالت در دسترسی به خدمات شهری و شهروندی، تهران را با ابرچالشهای مختلفی روبهرو کرده است که مناطق و محلات کمبرخوردار بیشترین تاثیر و تاثر را از این مشکلات دارند. بررسی شاخصهای اقتصادی-اجتماعی نشان میدهد محلات تهران و بهخصوص محلات جنوبی تهران هیچ شباهتی با محلات دیگر تهران ندارند و بالطبع سطح برخورداری این محلات از خدمات عمومی شهری به نسبت بسیار پایینتر از سایر محلات است.
از سوی دیگر تراکم جمعیت و وجود بافت فرسوده باعث شده هرازگاهی مدیران شهری به فکر مداخلات توسعهای-فضایی در محلات کمبرخوردار بیفتند که عملیاتیشدن این برنامهها بهصورت ناقص بوده و هرگز به نتیجه صحیح نرسیدهاند.
تجارب برنامههای اول تا سوم شهرداری تهران در قالب برنامه توسعه شهر نشان میدهد اولویت مدیران شهری توجه به مسائل محلات کمبرخوردار نبوده و راهکارهای اجرایی در این راستا ارائه نشدهاند.
دلیل این بیتوجهی در ادوار مختلف مدیریت شهری این است که یک مجموعه مدیریتی با دامنهای وسیع از فعالیتها نمیتواند آنطور که باید در انجام خدمات یکسان، موفق عمل کند و برنامهای منسجم ارائه کند. لذا جهت رفع این معضل باید مدیریت شهری، حوزه تصمیمگیریهای چندجانبه و برخی وظایف را به کنشگران محلی واگذار کند.
برنامههای سهگانه شهرداری تهران بدون توجه به بررسیهای میدانی، جمعآوری نظاممند دادههای مرتبط و فراهم آوردن فضایی برای مشارکت همه شهروندان و بهخصوص ساکنان محلات کمبرخوردار تدوین شده و لذا با مشکلاتی عدیده در اجرا مواجه شدهاند.
این درحالی است که تجارب کشورهای مختلف نشان میدهد برنامهریزی از سطح خرد تا کلان شهر، مدیریت شهری را به سمت حکمرانی خوب خواهد برد و ضرورتی است که طی سالهای مختلف احساس شده است.
سوال اساسی این است که با وجود کششها و تمایلات در سطوح محلی برای رفع مشکلات شهر و ایجاد فضایی برای بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی، چگونه طی سالهای مختلف این فرصتها نادیده گرفته شدهاند؟
در پایان و بهعنوان جمعبندی باید گفت استفاده از قابلیتهای محلات بهعنوان منابع پویا از طریق برنامهریزی کارا و اثربخش میتواند راهکاری موثر برای حل مسائل و مشکلات محلات و بهخصوص محلات کمبرخوردار کلانشهر تهران باشد.