حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با بیان خاطراتی از 4 دهه آشنایی خود با مرحوم شیخ‌الاسلام به توضیح نکاتی درمورد ویژگی‌های شخصیتی ایشان به‌عنوان یک دپیلمات انقلابی پرداخته است. متن این گفت‌وگو در ادامه از نظر شما می‌گذرد.
چه زمانی با مرحوم شیخ‌الاسلام آشنا شدید و از نظر شما مهم‌ترین ویژگی شخصیتی مرحوم شیخ‌الاسلام چه بود؟
اینجانب که در اوایل انقلاب اسلامی به‌عنوان خبرنگار خبرگزاری پارس «خبرگزاری جمهوری اسلامی» وظیفه پوشش اخبار سیاسی داخلی را به‌عهده داشتم در جریان اشغال لانه جاسوسی آمریکا، با نام ایشان آشنا شدم. مرحوم حسین شیخ‌الاسلام یکی از شخصیت‌های تاثیرگذار جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی بود که نقش مهمی در شکل‌گیری و همراهی با جنبش‌های مبارز منطقه‌ای ایفا کرد. اخلاق‌مداری شیخ‌الاسلام و پایبندی به ارزش‌های انقلابی و پرهیز از جناح‌گرایی حزبی از ویژگی‌های این دیپلمات برجسته وزارت‌خارجه در طول 4 دهه اخیر بود.
هم‌زمان با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، بنده به‌عنوان مدیر خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز خوزستان منصوب شدم که مرحوم شیخ‌الاسلام چندین‌بار از مناطق عملیاتی جنوب بازدید کردند و بنده سفرهای ایشان را پوشش خبری می‌دادم. از همان زمان به خصوصیات ایشان ازجمله به مردمداری و پایبندی ایشان به ارزش‌های والای انقلاب اسلامی پی بردم. مرحوم شیخ‌الاسلام همواره با تواضع و فروتنی هر تحلیلی که متضمن دیدگاه خاصی نسبت به مسائل جهان اسلام وجود داشت، می‌پذیرفت و این یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اخلاق‌مداری آن فقید بود.
درمورد نقش مرحوم شیخ‌الاسلام پیرامون مساله آرمان آزادی قدس شریف توضیح دهید.
پس از جنگ تحمیلی اینجانب به‌عنوان مدیردفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی «ایرنا» عازم دمشق شدم که چون در آن زمان مرحوم شیخ‌الاسلام به‌عنوان معاون وزارت‌خارجه در امور شمال آفریقا و خاورمیانه فعالیت داشت، به‌طور مرتب به سوریه سفر می‌کرد. از آن زمان ارتباط اینجانب با ایشان مستحکم‌تر شد به‌ویژه در سفر به دمشق و دیدار با شخصیت‌های مبارز فلسطینی که من این دیدار‌ها را پوشش خبری می‌دادم.
مرحوم شیخ‌الاسلام در این سفرها موجب شد که یک ارتباط رسانه‌ای گسترده‌ای بین دفتر ایرنا و رهبران جنبش‌های فلسطینی مانند شهید فتحی‌شقاقی دبیرکل سابق جهاد اسلامی، احمد جبریل دبیرکل جبهه خلق برای آزادی فلسطین «فرماندهی کل»، سرهنگ احمد ابوموسی دبیرکل جنبش فتح انتفاضه، طلال ناجی از رهبران جبهه خلق و عبدالمحسن ابومیزر دبیرکل جنبش ملی فلسطین ایجاد شود.
ایشان تاکید داشت که مساله فلسطین از مهم‌ترین اولویت‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی تلقی می‌شود و چون رسانه‌های بین‌المللی مبارزات ملت فلسطین را بایکوت خبری کرده‌اند باید دفتر ایرنا در دمشق نقش بارزتری در پوشش تحرکات جنبش‌های فلسطینی ایفا کند.
طبیعی است بخش مهمی از فعالیت دفتر ایرنا در سوریه بر پوشش فعالیت انتفاضه ملت فلسطین و ارتباط‌گیری خبری با رهبران فلسطینی برای انتشار اخبار انتفاضه متمرکز شد.
ایشان بعدا به‌عنوان سفیر جمهوری اسلامی در دمشق منصوب شد که ماموریت 8ساله اینجانب در دمشق به پایان رسید، اما بعدا ارتباط ما در حوزه تحلیل خبری به‌ویژه در حوزه خاورمیانه و جهان اسلام گسترش یافت.
مرحوم شیخ‌الاسلام در این مدت که بنده به‌عنوان تحلیلگر مسائل خاورمیانه فعالیت داشتم در اغلب میزگردهای مشترک تحلیلی از رهنمودها و ارشادهای ایشان در مسائل منطقه بهره می‌گرفتم.
عضویت در انجمن تحلیلگران ایران و نشست‌های دوره‌ای که در این انجمن برگزار می‌شد موجب شد تا از دیدگاه‌های ایشان در حوزه مسائل فلسطین و جهان اسلام بهره ببرم.
به مرحوم شیخ‌الاسلام لقب دیپلمات انقلابی را داده‌اند، درمورد این صفت (انقلابی بودن) مرحوم شیخ‌الاسلام نظر شما چیست؟
در طول 40 سال گذشته چه در دوران فعالیت در خبرگزاری‌های ایرنا، مهر و قدسنا و چه در انجمن تحلیلگران و در میزگردهای مختلف تحلیلی، هرگز ندیدم ایشان از مواضع خود درخصوص مسائل فلسطین و جهان اسلام عدول کند و پیروزی ملت فلسطین یکی از دغدغه‌های همیشگی ایشان بود.
آرمان قدس، افزایش توان مبارزاتی جنبش‌های مبارز اسلامی، وحدت جهان اسلام و عزت و سربلندی ایران و ملت‌های اسلامی بخشی از کلیدواژه‌های فعالیت سیاسی این دیپلمات انقلابی بود.
او هرگز در طول 4 دهه فعالیت دیپلماتیک خود در وزارت خارجه تحت تاثیر فضای سیاست‌های مختلف دستگاه دیپلماسی ایران قرار نگرفت و همواره در دیدگاه خود نسبت به مسائل ایران و جهان اسلام ثابت‌قدم بود.
به همین دلیل لقب دیپلمات انقلابی شایسته ایشان بود زیرا نوعا صفت انقلابی بودن و دیپلمات بودن سنخیتی با یکدیگر ندارند امام مرحوم شیخ‌الاسلام ثابت کرد که هم می‌توان دیپلمات حرفه‌ای و هم انقلابی بود.
برجسته‌ترین خاطره‌ای که از مرحوم شیخ‌الاسلام به یاد دارید، چیست؟
از جمله خاطراتی که با ایشان دارم که زیاد هم هستند، اینکه در پایان هر عملیاتی که در مناطق عملیاتی جنوب در طول جنگ تحمیلی صورت می‌گرفت و بنده به‌عنوان مدیر مرکز ایرنا در خوزستان و سپس به‌عنوان نماینده ستاد تبلیغات جنگ در قرارگاه خاتم‌الانبیا میزبان ایشان بودم، ایشان در خطوط مقدم و در کنار رزمندگان اسلام حضور می‌یافت.
مرحوم شیخ‌الاسلام بارها خطاب به رزمندگان مناطق عملیاتی در جبهه‌های جنگ تاکید می‌کرد که تحرکات دیپلماتیک در وزارت خارجه جمهوری اسلامی تابعی از پیروزی رزمندگان اسلام در جبهه‌های حق علیه باطل است.
ایشان تاکید داشتند هرگاه ایران در عملیات جنگی به پیروزی بزرگی دست یابد ما مسئولان دستگاه دیپلماسی سقف چانه‌زنی‌های سیاسی خود را در عرصه‌های بین‌المللی برای تقابل با جبهه باطل افزایش می‌دهیم.