ندا اظهری، روزنامه‌نگار: نیازها و کمبودهای جامعه باید به شکلی برطرف شوند و با توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپی به‌ویژه در سال‌های اخیر، شاهد آن هستیم که این نیازها با هدفمندی بهتری برآورده می‌شود. معمولا سازمان‌ها، کارخانه‌ها، شرکت‌ها و صنایع اعلام نیاز می‌کنند و شرکت‌های دانش‌بنیان و محققانی که درقالب این شرکت‌ها مشغول فعالیت هستند، شروع به تحقیق و توسعه و تولید نیازها می‌کنند. سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران درقالب یک مرکز جامع، دربرگیرنده قسمت‌های فعال در حوزه‌های مختلف فناوری و پژوهش ازجمله هواوفضا، محیط‌زیست، انرژی و سلامت است که هرکدام از آنها به نیازهای همان بخش می‌پردازند. این سازمان درحال حاضر آنقدر گسترده شده که مانند یک پارک علم‌وفناوری عمل می‌کند و به‌تازگی هم مراکز مختلفی در آن آغاز به‌کار کرده‌اند. یکی از این مراکز که در سوله‌ای در این سازمان فعالیت خود را آغاز کرده، شرکت دانش‌بنیان «نیکرونیک» است که در زمینه میکروالکترونیک و نانوالکترونیک کار می‌کند. باتوجه به بحث تحریم‌ها و تشدید آن به‌ویژه در سال‌های اخیر و مشکلاتی که شرکت‌ها در زمینه بوردهای الکترونیک دستگاه‌ها و حتی لوازم خانگی دارند و از طرفی به‌دلیل ضعفی که در داخل کشور در تولید این قطعات وجود دارد، نیاز مبرمی در این حوزه احساس می‌شود تا شرکت‌ها هرچه بیشتر و بهتر در این زمینه فعالیت کنند تا بتوانند علاوه‌بر تامین نیاز بازار داخل، کیفیت قطعات و درنتیجه محصولات را افزایش دهند.
قابلیت تولید 100 هزار قطعه در روز را داریم
محمدرضا حیدرعلی، مدیر شرکت دانش‌بنیان «نیکرونیک» در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «شرکت «نیکرونیک» درواقع یک استارتاپ استودیو است که در حوزه توسعه فناوری‌های میکروالکترونیک و نانوالکترونیک فعالیت می‌کند. این مجموعه با حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و صندوق توسعه فناوری نانو تشکیل شده و وظیفه آن، پیشبرد کارها از ایده تا نمونه‌سازی و تا تولید نیمه‌صنعتی و صنعتی را برعهده دارد. ما همکاری‌های بسیار گسترده‌ای را با شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها داریم و همچنین بسیاری از شرکت‌ها و استارتاپ‌های کوچک از استودیوی ما استفاده می‌کنند تا بتوانند ایده‌های خود را توسعه دهند و دست‌کم نمونه‌ای اولیه از آن تولید کنند. او ادامه می‌دهد ما در این مرکز تمام تجهیزات سخت‌افزاری برای توسعه محصول را در حوزه الکترونیک دراختیار داریم. خط تولید الکترونیک همان خط دستی است که سرعت بسیار بالایی دارد و قادر است تعداد 100 هزار قطعه در ساعت تولید کرده و محصولات زیادی را درطول روز تولید کند. ما در این حوزه درحقیقت، بحث چرخه طراحی، نوآوری، نمونه‌سازی و تولید را درکنار هم قرار داده‌ایم؛ به‌طوری‌که هم به نوآوری و هم به مشکلات کشور بها می‌دهیم.»
او تأکید می‌کند که مشکلات کشور در زمینه بوردهای الکترونیک بسیار زیاد است و بسیاری از این بوردهای الکترونیک از خارج وارد کشور می‌شوند. اما ما درقالب این شرکت، دارای تیم طراحی هستیم که تشکیل شده از تیم‌های الکترونیک، مکانیک، نرم‌افزار و به‌ویژه تیم طراحی صنعتی که مجموعه این تیم‌ها باعث تولید یک محصول کامل می‌شود. بسیاری از استارتاپ‌ها با یک ایده و یک نمونه اولیه به‌سراغ ما می‌آیند و مسیر باقیمانده‌ای که نیاز است ادامه یابد تا این ایده یا نمونه اولیه به محصولی کامل و تجاری تبدیل شود، در استارتاپ استودیوی «نیکرونیک» طی می‌شود.
فعالیت استارتاپ‌ها در دل مرکز
حیدرعلی با اشاره به اهداف آینده شرکت می‌گوید: «ما در سه‌ماهه نخست سال 1400 اولین مرکز نوآوری لوازم خانگی را افتتاح خواهیم کرد. این مرکز به نوآوری در حوزه الکترونیک لوازم خانگی و حوزه اینترنت اشیا (IOT)می‌پردازد. در این میان، بخشی از این شرکت در بخشی دیگر از سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران مشغول فعالیت است که با ایده تجهیزات پزشکی و ساخت لاپاراسکوپی ایجاد شده است.» او ادامه می‌دهد که درحال حاضر، مرکز «نیکرونیک» پذیرای دو، سه شرکت استارتاپی است که یکی از آنها روی طرح پایش علائم حیاتی کار می‌کند و محصولی در حوزه کرونا دارد که چند پارامتر دما، اکسیژن خون، فشار خون و ضربان قلب را با هم اندازه‌گیری می‌کند و درواقع جزء تک‌ماژول‌هایی در دنیا است که حدود 5 پارامتر را با هم اندازه‌گیری می‌کند. یکی دیگر از تیم‌های استارتاپی که در مرکز ما مشغول فعالیت هستند، در حوزه مدارهای تغذیه و یکی دیگر هم در حوزه خودرو داریم.
به‌گفته مدیر شرکت دانش‌بنیان «نیکرونیک»، ما درقالب این شرکت روی چهار حوزه خودرو، پرینت الکترونیک، تجهیزات پزشکی، لوازم خانگی و اینترنت اشیاء (IOT) فعالیت می‌کنیم. درمجموع، بخشی از محصولات در داخل استودیو به‌صورت درون‌زا داریم؛ به‌عنوان مثال، ما دو هزار سنسور خودرو در ماه یا دو هزار اکچویتور خودرو برای گروهی دیگر تولید می‌کنیم و همین طور پذیرای گروه‌های دیگری هم هستیم که در اینجا به ما کمک می‌کنند. درواقع، استارتاپ‌های کوچک تمایل زیادی دارند که R&D یا تحقیق و توسعه و تولید خود را به ما بسپارند و آنها فقط نقش ارائه ایده را برعهده داشته باشند.
نقش پررنگ شرکت‌های فعال در حوزه لوازم خانگی
حیدرعلی گفت:«به‌طور تقریبی در این سازمان حدود 100 شرکت دانش‌بنیان وجود دارد که ما درحال حاضر با 10 یا 15 شرکت ارتباط گسترده‌ای داریم که از این میان، می‌توان به شرکت‌های نظامی ازجمله صنایع اپتیک اصفهان و شرکت‌های نظامی اشاره کرد که مشغول کار با آنها هستیم. در این بین، یک تفاوت عمده با شتاب‌دهنده‌های نرم‌افزاری وجود دارد، به‌طوری‌که شتاب‌دهنده‌های نرم‌افزاری به تجهیزات زیادی نیاز ندارند، اما زمانی که شما وارد حوزه سخت‌افزار می‌شوید، نیازمند تجهیزات، لوازم تست و آزمایشگاه هستید که همه این لوازم هزینه‌های بسیار بالایی دارد و حتی نگهداری و راه‌اندازی آنها کار دشواری است، بنابراین زمانی که یک استودیوی استارتاپی در حوزه سخت‌افزار ایجاد می‌کنیم، مشکلات بسیار بزرگ‌تری نسبت‌به یک شتاب‌دهنده فعال در حوزه نرم‌افزار است. اما ما اولین یا دومین مجموعه‌ای هستیم که در حوزه سخت‌افزار بحث نوآوری را ارائه می‌کند و در حوزه‌های صنعتی مانند حوزه لوازم خانگی و خودرو از آن به‌صورت کاربردی استفاده می‌کند. به‌گفته مدیر این شرکت دانش‌بنیان، مجموعه «نیکرونیک» در سال 98 تأسیس شد و بعد از گذشت حدود یک‌سال موفق شده‌ایم دومین شرکت را ایجاد کنیم و امیدواریم به‌سرعت مرکز نوآوری لوازم خانگی را راه‌اندازی کنیم. بازار لوازم خانگی، بازار بسیار گسترده‌ای را شامل می‌شود و شرکت‌هایی که در ایران کار می‌کنند، بسیار متنوع هستند و باتوجه به اینکه 70 تا 80 درصد بخش الکترونیک از خارج وارد می‌شود و محدودیت‌های این بخش به‌دلیل تحریم‌ها بسیار زیاد است، شرکت‌های داخلی هم عملکرد خوبی داشته‌اند.»
طراحی صنعتی در بخش لوازم خانگی حرف اول را می‌زند
حیدرعلی در ادامه با اشاره به اهمیت طراحی صنعتی در این بخش می‌گوید: «در شرکت‌های لوازم خانگی، بخش طراحی صنعتی حرف اول را می‌زند و از جایگاه بسیار خاص و ویژه‌ای برخوردار است و اگر بتوان طراحی خاصی در لوازم خانگی ایجاد کرد که با بقیه طرح‌ها متفاوت باشد، درکنار یک الکترونیک خوب و به‌روز دنیا و همراه با تکنولوژی روز یعنی اینترنت اشیا باعث می‌شود یک شرکت در میان شرکت‌های دیگر ممتاز شود و حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد. ما درحال حاضر با شرکت‌های لوازم خانگی متعددی کار می‌کنیم که بتوانیم تحقیق و توسعه و حتی تولید آنها را دراختیار بگیریم و این فعالیت را ادامه می‌دهیم.»
قدرت تولید، امکان تست و تایید را بالا می‌برد
حیدرعلی ادامه داد: «مساله‌ای که در تولید قطعات الکترونیک لوازم خانگی وجود دارد این است که تا پیش از این، بوردهای الکترونیکی از چین یا شرکت یا کشوری دیگر وارد می‌شدند و هیچ تغییری نمی‌شد در آن اعمال کرد، اما درحال حاضر اگر به‌دنبال انجام یک نوآوری در آن باشند، شرکت‌ها قادر به انجام آن نیستند. ما در مجموعه «نیکرونیک» این امکان را داریم که طراحی و بعد از آن تولید را انجام دهیم و نمونه‌های اولیه صدتایی را برای تست دراختیار شرکت‌ها بگذاریم و حتی در مراحل بعدی این نمونه‌ها را افزایش دهیم. ما امکان تولید بسیار بالایی داریم. خط تولید شرکت در دو شیفت فعالیت می‌کند و انعطاف‌پذیری بالایی در طراحی و نوآوری و تولید دارد و ارتباط داخلی بسیار سریعی داریم و شرکت‌ها سریع می‌توانند تست‌ها را انجام دهند و نتیجه را به ما اعلام کنند تا درصورت تایید شدن، نمونه را برای آنها تولید کنیم. از این‌رو، در این حوزه به‌دلیل مشکلات قدیمی موجود، بحث الکترونیک تحقیق و توسعه الکترونیک جدی است.»
حیدرعلی به‌جرأت می‌گوید که مجموعه «نیکرونیک» نخستین شتاب‌دهنده سخت افزاری در کشور است که ایجاد شده و با مجموعه‌های دیگر آماده همکاری هستیم. راه‌اندازی مجموعه سخت‌افزاری به‌دلیل دارا بودن تجهیزات و دستگاه‌های گرانقیمت و آزمایشگاه‌های مجهز، تجهیزات تست کار بسیار دشواری است و تمام مسئولیت‌های تعمیر و نگهداری تجهیزات و دستگاه‌هایی را هم که شرکت‌های استارتاپی با آن کار می‌کنند را برعهده می‌گیرد و به‌دلیل میلیاردی بودن این تجهیزات، اداره چنین مرکزی بسیار دشوار است و به همین دلیل تاکنون چنین مرکز مجهزی در کشور نداشته‌ایم. بخش نرم‌افزار ساده‌تر است و بیشتر با فکر و ایده کار می‌کند، اما وقتی وارد حوزه سخت‌افزار می‌شوید، برای انجام کارها نیاز به تجهیزات دارید که به‌دلیل خرابی‌های گاه‌وبیگاه، نیاز به مراقبت، سرویس و تعمیرات دارند.
مذاکره با شرکت‌های ترکیه‌ای در دستورکار
مدیر این شرکت دانش‌بنیان در ادامه به «فرهیختگان» می‌گوید: «ما در نقشه مسیری که برای راه‌اندازی مجموعه لوازم خانگی در پیش داریم، هدف‌گذاری دقیق و مشخصی برای صادرات داریم. درمورد برنامه صادرات، روی بازارهای کشورهای اطراف به‌ویژه ترکیه تمرکز زیادی داریم که فضای رقابتی بسیار خوبی را برای ما فراهم کرده است و درحال حاضر هم رایزنی‌هایی را با چند شرکت ترکیه‌ای انجام داده‌ایم و قرار است بعد از افتتاح مرکز لوازم خانگی در سه‌ماهه سال آینده، برای سه‌ماهه دوم در فصل تابستان بتوانیم کارهای مقدماتی صادرات بوردهای الکترونیکی را به ترکیه انجام دهیم. درحال حاضر نیز با چندشرکت ترک در بحث لوازم خانگی صحبت‌هایی داشته‌ایم. این شرکت‌ها هم نیازهای متفاوتی نسبت‌به بازار ایران دارند؛ چراکه سرعت اینترنت در آنجا متفاوت است و هرکدام از محصولات مستلزم تحقیق و توسعه متفاوتی هستند و نمی‌توان یک بورد تولیدشده را برای تمام کشورها به کار برد، بلکه باید بسته به نیاز هر کشور و ویژگی‌های اقلیمی که هر کشور دارد، طراحی و تولید بوردها انجام شود.»
او همچنین ادامه می‌دهد علاوه‌بر برنامه صادراتی که پیش‌رو داریم، بوردهای الکترونیکی ساخته‌شده در این مرکز را همراه با طراحی و تولید شرکت دراختیار شرکت‌های مختلف داخلی قرار می‌دهیم و درواقع تحقیق و توسعه و تولید برعهده شرکت ما است. البته هنوز آثار بوردهای الکترونیکی ما در محصولات داخلی بازار وارد نشده، اما به‌طور قطع، ورود این بوردها می‌تواند کاهش قیمت‌های لوازم خانگی را به‌دنبال داشته باشد.