علی احمدی،کارشناس رسانه: سیگنالرسانی به روش برودکست که نیازمند آنتن معمولی برای دریافت سیگنال سازمان صداوسیماست، تقریبا بزرگترین بخش هزینهای در بین معاونتهای صداوسیما است. حدود 7 هزار و 500 فرستنده وجود دارد که اگر هر یک از اینها دو نفر متولی در کشور داشته باشد 15 هزار نیرو میخواهد. در فضای برودکست دنیا برودکسترها و تلویزیونها معمولا در بعد فنی وارد نمیشوند و بخش خصوصی که در حوزه فنی یا بخش دولتی که در حوزه فنی جلو میرود بهصورت جدا زیرساختها را فراهم میکند؛ منتها این زیرساختها در ایران توسط صداوسیما ایجادشده و یک هزینه جدی را به صداوسیما تحمیل کرده است.
این تلقی که صداوسیما این میزان پول میگیرد چه میشود یک بخش عمده بابت سیگنالرسانی بهصورت برودکست است. برودبند یا فضایی که بهعنوان IPTV یا مثلا تلویزیون کابلی از آن یاد میشود، معادل همان سیستم برودکست زیرساخت میخواهد.
صداوسیما هم دو رویکرد داشت. میتوانست یک شبکه موازی شبکه اینترنتی کشور ایجاد کند، از صداوسیما به خانه همه مردم کابل بکشد و در استانها مرکز بزند، مرکزی موازی مخابرات و اینترنت ثابت، سپس IPTV تلویزیون را آنجا بهصورت همین کاری که الان میکند یعنی برودکست و سیگنالرسانی انجام دهد.
ولی یک ایده هم این بود که سرمایهگذارانی بیایند که بهصورت مجزا این کار را انجام دهند. یعنی اینکه صداوسیما انحصاری که در قانون اساسی دارد را حفظ کند مثل پخش زنده، پخش اخبار، پخش سریال و... که در قانون اساسی یکسری قانونهای مجلس وجود دارد. منتها طی فرآیندی با ایجاد شراکت و تنظیمگری، بازیگران دیگر را هم وارد کند. یعنی با استفاده از این انحصار و مزیتهایی که دارد درواقع یکسری شریک فنی و محتوایی برای خود ایجاد کند که اینها زیرساختها را فراهم کنند و بر اساس تولید پهنای باند و زیرساخت بتوانند IPTVها را شکل دهند.
از اواخر دوران سرافراز و اوایل دوره علی عسگری این ماجرا کلید خورد. یک مزایدهای برگزار شد و در این مزایده 5 شرکت برنده شدند. لنز که مربوط به ایرانسل بود، فام مربوط به ستاد اجرایی، TVnet هم مربوط به نشر الکترونیک سازمان تبلیغات بود. دو مجموعه دیگر تیوا و ایو بودند که این دو مجموعه هم خصوصیاند. اینها وارد و برنده شده و اعداد چند 10 میلیاردی به صداوسیما متعهد میشوند که طی مدتزمانی و طی مشارکتی برندهای IPTV را ایجاد کنند. آنجا حق انحصار پخش زنده به این 5 مجموعه منتقل شد و سیگنال این سازمان به این 5 مجموعه داده میشد و با استفاده از سیگنال سازمان آنها میتوانستند محتوای سازمان را در پلتفرم خود پخش کنند. آنجا پخش زنده محتوای غیر از سازمان تحت نظارت سازمان و طبق قانون معنا پیدا میکرد، علاوهبر اینکه فضای تولید محتوایی مثل سریال و برنامههای ترکیبی به اینها داده میشد.
این 5 شرکت جلو آمدند و با عددهای بالا قرارداد بستند و شاید تصور میکردند درآمد بالایی کسب کنند منتها کار که پیش رفت جز لنز ایرانسل 4 شرکت دیگر تقریبا شکست خوردند. دو شرکت مفتضحانه شکست خوردند و سازمان تبلیغات با TVnet و ستاد اجرایی با فام بودند که الان اثری از این دو نیست و در بازار نیستند. آیو و تیوا یک حرکتها و تلاشهایی کردند تا کار را پیش ببرند منتها باز هم آن نتیجه دلخواه را نتوانستند بهدست بیاورند و آنها هم مجموعه موفقی نبودند، ولی لنز بهخاطر تجارت ترافیک که تجارت موفقی است توانست سر به سر باشد و کار را جلو ببرد.
یک بعد دیگر که شاید جالب باشد این است که اینها با استفاده از سولوشنهای خارجی و بسیار پرهزینه IPTV را بالا آوردند. لنز از هوآوی سرویس گرفت که هنوز هم سرویس هوآوی آنجا کار میکند و در این چندساله بالای 10 میلیون دلار به هوآوی هزینه پرداخت کرده است. آیو و غیره هم از روسیه سرویس خریداری کردند و به داخل آوردند و هر یک سرمایهگذاری زیادی کردند تا کار را پیش ببرند.