موضوع تجهیز ورزشگاههای ایران به تکنولوژی کمکداور ویدئویی در این سالهای اخیر همواره به یک بحث چالشی در فوتبال ایران بدل شد ولی همیشه وعده ایجاد این ساختار فقط در حد حرف باقی ماند و تلاش جدی برای استفاده از کمکداور ویدئویی در زمان مدیران قبلی فدراسیون صورت نگرفت و فقط چند تست ساده و بینتیجه انجام شد. بعد از تغییرات مدیریتی در فدراسیون فوتبال یک بار دیگر این موضوع برسر زبانها افتاده هرچند که عزیزیخادم پیش از این در رئوس برنامههای اعلامی خود برای فدراسیون فوتبال تجهیز ورزشگاهها به تکنولوژی کمکداور ویدئویی را اعلام کرده بود و حالا نیز بعد از رسیدن به صندلی ریاست فدراسیون فوتبال، به دنبال آن است تا این وعده خود را عملیاتی کند.
خداداد افشاریان، عضو هیاترئیسه فدراسیون فوتبال که خود از کارشناسان داوری بهشمار میرود درخصوص این موضوع که اهالی فوتبال تا چه اندازه میتوانند در آینده نزدیک و تجهیز ورزشگاههای فوتبال ایران به کمکداور ویدئویی امیدوار باشند به خبرنگار «فرهیختگان» گفت: «اتفاقا در جلسه هیاترئیسه فدراسیون فوتبال این موضوع مطرح شده و مباحث خوبی نیز در این خصوص انجام شد به هر صورت قرار است بهزودی کارگروهی را برای بررسی این اقدام یعنی تجهیز ورزشگاهها به کمکداور ویدئویی مشخص کرده و ابتدا باید مشخص کنیم که هزینهها و ساختار آن به چه شکل خواهد بود و اینکه چطور باید از آن استفاده کنیم و چقدر استفاده از این تکنولوژی آموزش میخواهد، هرچند عزیزیخادم در جلسه هیاترئیسه اعلام کرد برای تامین منابع مالی بهمنظور تجهیز این تکنولوژی در ورزشگاههایمان مشکل مالی نداریم. این درحالی است که به نظرم برای هر ورزشگاه بین ۳ تا ۵ میلیارد هزینه نیاز است تا بتوانیم کمکداور ویدئویی را در ورزشگاههایی که لازم است آورده و آنها را تجهیز کنیم.»
وی افزود: «البته این یک موضوع کلی است شاید اگر در کار ورود کنیم یک مقدار هزینهها بیشتر هم بشود یا شاید نیاز به آموزشهای بیشتر باشد. این درحالی است که باید تکنولوژی که از آن استفاده میکنیم تاییدیه فیفا را هم داشته باشد. بنابراین استارت آن را زدهایم و به نظر میرسد در آینده این اتفاق خواهد افتاد.»
VAR چه امکاناتی لازم دارد؟
در حال حاضر اکثر لیگهای معتبر در سراسر دنیا به استفاده از VAR روی آوردهاند و اگر چه همچنان با ایرادات و مشکلاتی روبهرو است اما بیشک باعث کاهش قابل توجه اشتباهات داوری شده است. در این تکنولوژی هر چه تعداد دوربینهای فیلمبرداری از مسابقه و همچنین کیفیت آنها بالاتر باشد داوران حاضر در اتاق VAR بهتر میتوانند در مورد اتفاقات داوری اظهارنظر کرده و به داور مسابقه کمک کنند. در رقابتهای لیگ برتر جزیره علاوهبر داورانی که در اتاق موردنظر حضور دارند سه نفر دیگر نیز برای کمک به آنها حضور دارند. متخصصان کار با تصاویر ویدئویی در زمان لازم زوایای مختلف صحنهها را در اختیار کمکداوران ویدئویی قرار میدهند و آنها نیز از طریق سیستم رادیویی با داوران داخل زمین در ارتباط هستند تا اطلاعات لازم را به آنها داده و درمواقع لزوم تصمیمات آنها را تصحیح کنند. از سوی دیگر مانیتورهایی متصل به اتاق VAR در کنار زمین مسابقه تعبیه میشود تا در صورت لزوم داور مسابقه صحنه موردنظر را در آن بازبینی کرده و رای نهایی درباره آن را صادر کند.
معمولا در کشورهایی که بهتازگی این سیستم را راهاندازی میکنند تاخیر بسیار زیادی در مورد اتخاذ تصمیمات در این صحنهها بهوجود میآید که در ابتدا باعث اعتراضاتی شده بود اما به مرور تلاش شد تا این زمان کمتر شده و وقفهای در مسابقات ایجاد نشود. از سوی دیگر معمولا تصمیمات نهایی تیم VAR روی اسکوربورد ورزشگاهها برای هواداران به نمایش درمیآید تا آنها از نتیجه بررسی داوران مطلع شوند. به همین دلیل ورزشگاهها باید علاوهبر پوشش کامل و واضح تصویری، از امکاناتی نظر اتاق مجزا برای تیم داوری و همچنین اسکوربورد برخوردار باشند.
همچنین برای بررسی صحنههای مشکوک به آفساید نیاز به قرار گرفتن دوربین در مکانهای خاص و همچنین ابزارهایی برای بررسی دقیق این شرایط وجود دارد. در برخی لیگها همچون لیگ انگلیس در بعضی صحنهها به صورت میلیمتری آفساید مهاجمان بررسی میشود و با استفاده از خطکشی دقیق صحنه مشخص میشود که آیا آفساید رخ داده یا نه. فیفا در قوانین مربوط به VAR تنها در موارد اعلام گل، پنالتی، کارت قرمز مستقیم، اشتباه در شناسایی بازیکن خاطی و آفساید اجازه استفاده از VAR را داده است و البته به جز در مورد آفساید، داور اصلی مسابقه تصمیمگیرنده نهایی درباره صحنه اعلام شده است.
به این ترتیب با توجه به امکانات خاصی که برای راهاندازی این سیستم لازم است، بعید به نظر میرسد که همه ورزشگاههای ایران را بتوان به آن مجهز کرد و باید دید ادعاهای مطرح شده چقدر به واقعیت نزدیک خواهد بود.