به گزارش «فرهیختگان»، ماجرای پرحاشیه غربالگری جنین که چند روز و هفته‌ای هست بر سر زبان موافقان و مخالفان آن افتاده است، حسابی اعصاب مردم را خرد و آنها را سرگردان کرده است. دغدغه‌های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی کم بود، حالا خیلی از زوجین و خانم‌های باردار و پزشکان باید نگران این مساله هم باشند و بین دوراهی استدلال‌های موافقان و مخالفان یکی را انتخاب کنند.
در ارتباط با همین موضوع با مسعود یونسیان، استادتمام اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت‌وگویی کردیم تا شاید به حدی جزئیات این ماجرای غربالگری جنین مشخص و کمی از سردرگمی‌ها کاسته شود.
یونسیان ابتدا در پاسخ به این سوال که اساسا توصیه به غربالگری توسط پزشکان به خانواده‌ها توجیهی دارد یا خیر، به «فرهیختگان» گفت: «درواقع باید ببینیم اجرای این برنامه چه مقدار فایده دارد و از آن طرف آیا ممکن است اجرای این برنامه منجر به عوارضی هم شود یا خیر و عوارض و فایده را با هم مقایسه کنیم، این درواقع پاسخی ساده است که پاسخ مفصل‌تر این است این برنامه غربالگری درچه مرحله‌ای بیماری (سندروم داون) یا آن عارضه را تشخیص می‌دهد. آیا در این مرحله امکان مداخله وجود دارد و این مداخله چه مقدار هزینه و چه مقدار مقبولیت دارد و درنهایت مطالعه و هزینه باید باهم متعادل شود و همین‌طور بحث اقتصاد جامعه که اگر ما هزینه‌ای را که صرف این مداخله خواهیم کرد صرف مداخله دیگری کنیم فواید بیشتری برای سلامت جامعه دارد یا خیر.»
استادتمام اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه در پاسخ به این سوال که در انجام غربالگری جنین تا چه میزان هم از منظر علم اپیدمیولوژی و هم هزینه فایده امکان تولد بچه سندروم داون توجیه‌پذیر است، گفت: «باید مشکل اخلاقیات را حل کنیم و مشکلی وجود نداشته باشد و فقط اقتصاد سلامت مطرح باشد که متوجه شویم بچه سندروم داون برای جامعه ما چقدر هزینه خواهد داشت و به‌اصطلاح پیشگیری از تولد این بچه چه مقدار هزینه خواهد داشت. دقت داشته باشید که فقط هزینه آزمایش‌ها نیست، بلکه منجر به آسیب‌هایی به خانم باردار یا جنین می‌شود که باید اینها را نیز حساب کنیم، همین‌طور برای تولد بچه سندروم داون که خانواده هزینه‌هایی را متحمل می‌شود. بعضی از مطالعات غربالگری ما شاید یک مقدار ضعیف عمل کرده است و گاهی اوقات روی کاغذ برنامه خوبی داریم ولی در عمل مشاهده می‌کنیم که از این برنامه تبعیت نمی‌شود و ممکن است که این به خطا حرکت کند یا درواقع ما اقداماتی را که لازم هست انجام نمی‌دهیم یا برعکس برای افرادی که ضرورتی ندارد اقداماتی انجام می‌دهیم که هردوی آنها عدول از برنامه می‌شود. به‌صورت کلی نسبت به اینکه چه مطالعاتی برای غربالگری سندروم دان صورت گرفته و اینکه اصلا مطالعاتی صورت گرفته است یا نه، اشرافی ندارم زیرا یک بررسی جامع انجام نشده است. در پایان اینکه اولا غربالگری را مناسب می‌دانم به‌خاطر اینکه می‌تواند از تولد نوزاد نابهنجار و عوارض بعد از آن پیشگیری کند. ثانیا باید این برنامه اختیاری باشد و اطلاعات کافی در دسترس مادر باردار و خانواده باشد تا فرد تصمیم درست بگیرد و هیچ‌گونه مجازاتی برای مادر و پزشک نباید وجود داشته باشد.»
*نویسنده: ناصر فلاحی، خبرنگار