به گزارش «فرهیختگان»، تغییرات سیستم آموزش عالی دنیا در ماه‌هایی که از بحران همه‌گیری کرونا می‌گذرد، بی‌سابقه است. فناوری‌های آنلاینی که سال‌ها از عمرشان می‌گذشت و دانشگاه‌ها گهگاه از آن استفاده می‌کردند، حالا شرایط بروز پیدا کرده‌اند و سرانجام زمان آن فرارسید تا دنیا به این فناوری‌ها تن دهد. تعطیلی کلاس‌های آموزشی دانشگاه‌ها و آنلاین شدن یادگیری همه معادلات ذهنی را برهم زد و هیچ کسی تصور نمی‌کرد حدود 10 ماه آموزش‌های دانشگاهی به‌طور آنلاین دنبال شود. عدم‌دسترسی به اینترنت، در اختیار نداشتن گوشی و ابزارهای هوشمند برای استفاده از آموزش‌های آنلاین و حتی نبود اینترنت در برخی مناطق دنیا از جمله معضلاتی است که هنوز هم بعد از حدود یک‌سال، دنیا با آن دست‌به‌گریبان است و نمی‌توان آن را عاری از مشکل دانست اما آنچه مسلم است، دانشگاه‌ها کج‌دار و مریز هم که شده با این تغییرات کنار آمده و توانسته‌اند تا حدی هم که شده از این اوضاع سربلند بیرون بیایند. اما با نزدیک شدن به پایان ترم پاییز و پیش‌رو بودن ترم زمستان آموزش عالی دانشگاه‌های دنیا، مقامات دانشگاه‌ها دوباره اقدام به تصمیم‌گیری کرده‌اند تا ترم پیش‌رو را مانند ماه‌های گذشته به‌صورت آنلاین ادامه دهند یا امکان برگزاری کلاس‌های حضوری وجود دارد یا خیر.
دسترسی محدود به دانشجویان در دانشگاه هاروارد
با توجه به اینکه هنوز بحران کرونا آنقدر که باید کاهش نیافته، مقامات، کارمندان و دانشگاهیان دانشگاه هاروارد درنهایت به تصمیم دشواری رسیدند که آموزش از راه دور را برای دو ترم پیش رو یعنی زمستان و بهار هم تمدید کنند. متاسفانه، ادامه همه‌گیری و افزایش موارد ابتلا به این ویروس در ایالت ماساچوست، در سراسر آمریکا و دنیا همچنان وضعیتی بحرانی را پیش‌روی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشورهای مختلف قرار داده است. با توجه به اینکه این دوران به‌سختی سپری می‌شود، اما مقامات دانشگاهی بر این باورند که پذیرفتن خطر بازگشایی دوباره دانشگاه به‌صلاح دانشجویان و حتی کارکنان نیست و می‌تواند وضعیت را خطرناک‌تر کند.
سلامت و ایمنی دانشجویان، اعضای هیات‌علمی و کارکنان در اولویت کار دانشگاه هاروارد قرار دارد. مقامات دانشگاه از نگرانی دانشجویان و خانواده‌ها و نیز از تمایل آنها به شروع دوباره کلاس‌ها مطلع هستند به همین دلیل درنظر گرفته‌اند با توجه به آنلاین بودن غالب کلاس‌ها در ترم پیش‌رو، دسترسی محدود را به دانشگاه برای آن دسته از دانشجویان و اعضای هیات‌علمی فراهم کنند که برای کار نیاز به فضا دارند و متعهد شده‌اند که استانداردهای ایمنی را در بالاترین حد خود رعایت کرده و از تجمع دانشجویان جلوگیری کنند.
بازگشت مرحله‌به‌مرحله به دانشگاه استنفورد
مقامات دانشگاه استنفورد درنظر دارند با توجه به نزدیک شدن به ترم زمستان دانشگاه‌ها، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که حداقل دانشجویان سال اول و ورودی‌های جدید برای آشنایی بیشتر با محیط و فضای دانشگاه هم که شده بتوانند حدود یک‌چهارم از ترم زمستان را در دانشگاه سپری کنند، اما طبق شرایط بهداشت عمومی، مقامات درحال اجرای مرحله‌ای برای دانشجویان مقطع کارشناسی هستند که طبق پروتکل‌ها، تست کووید-19 را پیش از ورود آنها به دانشگاه انجام دهند تا در حد امکان از شیوع ویروس بین دانشجویان ورودی ترم زمستان جلوگیری کنند و این بدان معناست که دانشگاه حدودا دو هفته زودتر از موعد مقرر شده میزبان دانشجویان سال اولی مقطع کارشناسی خواهد بود. دو منطقه کالیفرنیا و سانتا کلارا طی هفته‌های گذشته شاهد افزایش موارد ابتلا و بستری مبتلایان به کرونا بوده است. با توجه به هزاران دانشجویی که در خوابگاه دانشجویی دانشگاه اقامت دارند، به لطف اقدامات پیشگیرانه‌ای که صورت گرفته، شمار مبتلایان از بین دانشجویان بسیار پایین گزارش شده است. تست‌گیری از این دانشجویان به مرور انجام می‌گرفت و دانشگاه درنظر دارد این روند را برای ترم زمستان دانشگاه هم ادامه دهد.
درحال حاضر، دانشگاه استنفورد برای شروع کلاس‌های حضور دانشجویان سال اولی آماده می‌شود تا زندگی تازه‌ای را در دانشگاه و خوابگاه آغاز کنند. طبق برنامه، این کلاس‌ها قرار است از 11 ژانویه کار خود را شروع کنند. غیر از دانشجویان ورودی جدید دانشگاه که کلاس‌های حضوری برای آشنایی با دانشگاه دارند، بخش اعظم آموزش‌های دانشگاهی از راه دور و به شیوه آنلاین برگزار می‌شود و دو هفته نخست آموزش‌ها برای تمام دانشجویان در تمام سطوح به‌طور کامل آنلاین هستند. اما طبق برنامه مرحله‌به‌مرحله دانشگاه، بسیاری از دانشجویان مقطع کارشناسی بعد از دو هفته از شروع ترم زمستان، در قالب مرحله‌به‌مرحله به دانشگاه برمی‌گردند و کلاس‌های حضوری را از سر می‌گیرند. اما شروع کلاس‌های حضوری با برنامه‌ریزی خاصی صورت می‌گیرد به‌طوری که از دانشجویان مقاطع کارشناسی روزانه دو بار تست سریع گرفته می‌شود که یکی از تست‌ها موقع ورود به خوابگاه و دیگری موقع ورود به دانشگاه انجام می‌شود. از سوی دیگر، تمام دانشجویان دانشگاه هم هفته‌ای دو بار مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
بازگشت تدریجی به دانشگاه ملبورن
با توجه به اینکه حدود 10 ماهی از همه‌گیری کرونا می‌گذرد، برخی دانشگاه‌ها سیاست‌های انعطاف‌پذیرانه‌تری را در دستور کار خود قرار داده‌اند. دانشگاه ملبورن یکی از دانشگاه‌هایی است که قرار است برای ترم تحصیلی پیش‌رو، سیستم ترکیبی آموزش و یادگیری را در پیش گیرد؛ به‌طوری که برخی موضوعات درسی که نیاز به فعالیت و کلاس حضوری دارند، در داخل دانشگاه و برخی موضوعات بسته به نیازی که دارند به‌طور ترکیبی از آموزش حضوری و آنلاین برگزار شوند و شماری از آموزش‌ها هم در حد آموزش تمام‌آنلاین کفایت می‌کنند و دانشجویان نیازی به حضور در دانشگاه نخواهند داشت. این امکان بیشتر برای دانشجویانی است که امکان سفر به ملبورن را ندارند و می‌توانند از راه دور در کلاس‌های آنلاین شرکت کنند و ظرفیت کلاس‌هایی که به‌طور حضوری در دانشگاه تشکیل می‌شوند، با حداقل دانشجو است تا با حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی، از تجمع جلوگیری شود. تمام سیاست‌های دانشگاه ملبورن در راستای افزایش کلاس‌های حضوری دانشگاهی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از شیوع کروناست. برنامه‌های کلاس‌های حضوری، ترکیبی و آنلاین در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد تا از آن مطلع شوند.
برای اطمینان از تطبیق این دستورالعمل‌های دانشگاهی با دستورالعمل‌هایی شامل ظرفیت ساختمان و ظرفیت موردنیاز برای فعال شدن دانشگاه در محیطی ایمن از نظر عدم‌شیوع ویروس کرونا، تمام فعالیت‌هایی که باید در قالب کلاس‌های حضوری برگزار شوند به‌دقت مدیریت می‌شوند. دانشگاه تمام اقدامات بهداشتی و ایمنی و سلامت را برای بازگشت تدریجی دانشجویان به دانشگاه در اولویت کار خود قرار داده است. دانشگاه برای دانشجویان بین‌المللی که در کشورهای دیگر زندگی می‌کنند و امکان حضور در کلاس‌های حضوری دانشگاه را ندارند، تدابیری اندیشیده‌اند که بتوانند تمام کلاس‌ها را به‌صورت غیرحضوری و آنلاین بگذرانند. تمام کلاس‌های حضوری هم با اعمال محدودیت‌های فیزیکی برقرار می‌شوند.
کلاس‌های حضوری در حد نیاز در دانشگاه آکسفورد
با توجه به اینکه در ترم زمستان دانشگاه آکسفورد هم بخش اعظم آموزش‌ها به‌صورت آنلاین باقی می‌ماند، سخنرانی‌ها به‌صورت آنلاین ارائه می‌شوند و تنها گهگاه گروه کوچکی از استادان دورهم جمع می‌شوند و از سوی دیگر، کارهای آزمایشگاهی و عملیاتی درصورت نیاز به‌صورت کلاس‌های حضوری برگزار خواهند شد که تمام اقدامات ایمنی در دستور کار قرار می‌گیرد. مقامات دانشگاه آکسفورد با بررسی مداوم وضعیت ویروس کرونا در کشور و منطقه، سعی می‌کند تعادل را بین آموزش حضوری و از راه دور برقرار کند. این دانشگاه برای حضور دانشجویان جهت آموزش‌های عملی و تحقیقاتی به‌عنوان مثال در آزمایشگاه‌ها، اقدامات ایمنی را رعایت کرده‌اند. کتابخانه دانشگاه فعال است و دانشجویان می‌توانند از آن استفاده کنند اما به‌طور قطع تغییراتی در شیوه استفاده از کتابخانه، خدمات و منابع آن ایجاد شده است. دانشجویان پیش از مراجعه به کتابخانه از طریق مراجعه به سایت کتابخانه می‌توانند یک صندلی برای خود رزرو کنند تا از تجمع بیش از حد در آن فضا جلوگیری شود.
هر زمان که فضا برای آموزش و تحقیق در محیط دانشگاه فراهم باشد، کلاس‌های درس به‌صورت حضوری برگزار خواهند شد. آموزش حضوری کلاس‌های دانشگاهی معمولا با سخنرانی‌های آنلاین و فعالیت‌هایی که نیاز به منابع غنی دانشکده‌ای و کتابخانه دارند، ادغام می‌شود. دانشگاه آکسفورد تلاش کرده در ماه‌های گذشته ابزارها و فناوری‌های خود را که به یادگیری بهتر دیجیتال دانشجویان کمک می‌کند، ارتقا دهد و در همین راستا، امکان دسترسی به محیط یادگیری مجازی Canvas دانشگاه آکسفورد افزایش یافته است.
شروع با تاخیر کلاس‌های حضوری دانشگاه پنسیلوانیا
ترم آینده دانشگاه پنسیلوانیا به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و تشدید اوضاع در هفته‌های اخیر درسراسر این ایالت به‌طور آنلاین برگزار می‌شود. کلاس‌های آنلاین این دانشگاه از 19ژانویه آغاز می‌شود و تا 12فوریه ادامه می‌یابد. اما از 15فوریه، قرار است کلاس‌های درس دانشگاهی به‌صورت حضوری ادامه پیدا کنند. مقامات دانشگاه پنسیلوانیا اظهار کرده‌اند با توجه به چالش‌های زیادی که این مساله به‌همراه خواهد داشت، اما آنها معتقدند این تصمیم‌گیری را با نگاه به چشم‌انداز فعلی کشور گرفته‌اند و اقدامی مهم برای شروع ترم زمستانه است. وزیر آموزش پنسیلوانیا اعلام کرده است دانشگاه‌ها باید شروع ترم بعد تحصیلی را تا ماه فوریه به تاخیر بیندازند تا آمادگی لازم برای شروع ترم وجود داشته باشد. با افزایش شمار مبتلایان به کووید- 1، انتظار می‌رود این روند در ماه ژانویه هم تشدید شود؛ دقیقا همزمان با شروع ترم جدید دانشگاه‌ها. در این میان دانشگاه‌ها نقش مهمی در جلوگیری از شیوع ویروس و ایجاد فضایی ایمن برای دانشجویان دارند. با تاخیر در آغاز کلاس‌ها، می‌توان از گسترش ویروس تا حد زیادی جلوگیری کرد. به همین دلیل، دانشگاه پنسیلوانیا کلاس‌های آنلاین را بدون تاخیر از ماه ژانویه آغاز کرده و قرار است کلاس‌های حضوری را با تاخیر در دستورکار خود قرار دهد.
آغاز کلاس‌های حضوری در دانشگاه کمبریج
مقامات دانشگاه کمبریج طرح بازگشت دانشجویان به دانشگاه را با توجه به نظر سازمان آموزش انگلیس در دستورکار خود قرار داده‌اند که قرار است با رعایت تمام نکات ایمنی، پس از پایان تعطیلات زمستانی و گرفتن مشاوره و پشتیبانی از مقامات بهداشت عمومی، کلاس‌ها به‌صورت حضوری برگزار شوند. اما بازهم برخی تصمیم‌گیری‌ها به وضعیت همه‌گیری کرونا در ماه ژانویه بستگی دارد. شواهد حاکی از آن است که بازگشت دانشجویان به دانشگاه در ماه ژانویه به تناوب انجام می‌شود. برای بیشتر دانشجویان مقاطع کارشناسی و ارشد، کلاس‌های حضوری از 25ژانویه دایر خواهد بود. سخنرانی‌ها به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند و برخی گروه‌های کوچک آموزشی تا پیش از تاریخ تعیین‌شده به‌صورت آنلاین اجرا می‌شود. البته کلاس‌های حضوری برای آن‌دسته از دانشجویانی که کارهای آزمایشگاهی و عملی دارند، زودتر از تاریخ مقرر، در 18ژانویه برگزار خواهد شد. دانشجویانی که باید به دانشگاه و محل تحصیل خود برگردند و دانشجویانی که قادر به تحصیل از راه دور نیستند، می‌توانند از 4ژانویه در کلاس‌ها شرکت کنند. دانشجویان بین‌المللی هم می‌توانند طبق برنامه تعیین‌شده سفر خود، در کلاس‌ها شرکت کنند و نیازی به تغییر روز مسافرت خود نیستند.
* مترجم: ندا اظهری