به گزارش «فرهیختگان»، مهدی چمران، فعال سیاسی و رئیس سابق شورای شهر تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» چالش‌های انتخابات آتی ریاست‌جمهوری و شوراهای شهر و روستا در خرداد 1400 را بررسی و مساله مشارکت در این انتخابات را ارزیابی کرد. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
این روزها دغدغه میزان مشارکت در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا مطرح است. ارزیابی شما از این شرایط و میزان مشارکت در این انتخابات چیست؟
شرایط کنونی متاسفانه شرایطی نیست که به‌سادگی بتوانیم مردم را دعوت به مشارکت در انتخابات کنیم، به‌نظر می‌رسد حالت ناراحتی از دولت و بخش‌هایی از حکومت در جامعه و میان مردم وجود دارد لذا برای طیفی از مردم دل و دماغی برای شرکت در انتخابات نیست. از طرفی هرروز این فشارها زیاد می‌شود و بر ناراحتی مردم می‌افزاید. منتها در اینجا بحثی وجود دارد که باید برای مردم باز شود و آن اینکه علت این مشکلات به‌دلیل همان مساله انتخاب و کیفیت آن است. انتخابات درواقع برای این هدف برگزار می‌شود که مشکلات مردم رفع شود. درواقع برای رفع این مشکلات باید از انتخابات کمک گرفت و به‌عبارت دقیق‌تر و بهتر باید از انتخاب خوب کمک گرفت. در این میان اما یک‌بار این انتخابات هیجانی و احساسی انجام‌شده و اکنون هم نتیجه آن را شاهد هستیم. از این‌رو اگر بخواهیم این وضع را اصلاح کنیم باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که با نیامدن پای صندوق و قهر با انتخابات این وضع اصلاح نمی‌شود بلکه با انتخاب اصلح و بهتر است که می‌توان این وضع را درست کرد. از دیدگاه بنده باید این را به‌دقت توضیح داد و البته توجه هم داشت که تداوم تلقی کنونی میان بخشی از جامعه چیزی است که شاید دشمنان از آن استفاده می‌کنند تا از این فشارها بهره ببرند و مردم رای ندهند. اگر یک‌سال به عقب برگردیم مشاهده می‌کنیم در انتخابات مجلس آن‌طور که باید مشارکت عمومی شکل نگرفت گرچه اصولا میزان مشارکت در انتخابات مجالس در ادوار مختلف همین حدودها یا قدری بالاتر بوده است. اینها بحث اول است اما بحث دومی هم وجود دارد؛ اینکه ماجرای کرونا هم حالا مزید بر علت شده است. طبیعتا شرایط کرونا باعث می‌شود مردم کمتر در انتخابات شرکت کنند. با توجه به همین مساله هم دولت باید در این زمینه راه‌حل‌هایی را پیش‌بینی کند تا صف‌های طولانی و تجمعات در فرآیند برگزاری انتخابات زیاد نباشد و مردم بتوانند در کمال اطمینان از سلامتی خود در انتخابات مشارکت فعال داشته باشند.
ایده شما برای این شرایط چیست؟ هم برای مدل برگزاری انتخابات در شرایط کرونا و هم شوروشوق مردم برای شرکت در انتخابات؛ ایده شما چیست؟
این مساله نیاز به بررسی دقیق و کار مطالعاتی و علمی دارد و نمی‌توانیم همین‌طور بدون تحقیق لازم صحبت کنیم و بگوییم مدل انتخابات به چه صورتی باید باشد. ولی پیشنهاد من براساس تجربه قبلی این است که می‌توانیم انتخابات شوراها و ریاست‌جمهوری را از هم جدا کنیم. شاید برخی با این مساله موافق نباشند اما به‌نظرم هزینه مادی و معنوی کمتری نسبت به برخی دیگر از ایده‌ها خواهد داشت. ببینید انتخابات ریاست‌جمهوری انتخاباتی سراسری و ملی است، درمقابل اما انتخابات شوراها درواقع یک انتخابات محلی است که امروز سراسری برگزار می‌شود درحالی که می‌تواند محلی باشد. شورای شهر تهران و شورای شهر اصفهان و... هیچ ارتباطی با هم ندارد که الزاما مجبور باشیم همه آنها را در یک‌روز برگزار کنیم. علاوه‌بر این در انتخابات ریاست‌جمهوری مردم یک نفر را انتخاب می‌کنند لذا برای شرکت در فرآیند فرصت کمی لازم است ولی در انتخابات شوراها مثلا در یک کلانشهر باید 21نفر را انتخاب کنند که همین هم زمانبر است. زمانی که برای نوشتن صرف می‌شود هرچه کوتاه‌تر باشد بهتر است. می‌توان انتخابات شوراها را در روزهای مختلف و در شرایط مختلف برگزار کرد. البته همین هم نیازمند قانون است و باید اصلاح شود ولی می‌توان در زمان طولانی‌تری مثلا در یک هفته انتخابات شوراها برگزار شود. البته ممکن است بگویند مردم یک‌بار پای صندوق بروند بهتر است تا دوبار برای دو انتخابات اما باید این را هم ببینیم که تجمع کمتر می‌شود. البته این تهدید هم وجود دارد که انتخابات شوراها تضعیف‌شده و تعداد کمتری پای صندوق رای بروند. البته آنچنان که گفتم روی همین هم باید مطالعه صورت بگیرد و بنده صرفا براساس تجربه و نگاه خودم عرض می‌کنم.
نظر شما درباره دیگر ایده‌ها چیست؟
نکته مهم درمورد هر ایده‌ای این است که مطالعات علمی روی آن صورت بگیرد و سپس تبدیل به قانون شود. اجرای هر روشی نیازمند قانون است. مثلا افزایش تعداد روزها اکنون مغایرت قانونی دارد و درصورت صلاحدید مراجع ذی‌صلاح باید ترتیبات قانونی برای انجام آن فراهم شود. از این‌رو بنده معتقد به اجرای هر ایده‌ای برای افزایش مشارکت عمومی هستم که تبدیل به قانون شود. در این میان شورای نگهبان به‌عنوان ناظر باید نظر کارشناسی خود را بدهد، برای مثال هنوز مساله برگزاری انتخابات الکترونیکی حل نشده و باید تلاش‌های بیشتری درخصوص آن صورت پذیرد. بنابراین درخصوص همه ایده‌ها و نظرات باید شورای نگهبان مطمئن باشد انتخابات درست انجام می‌شود و بعد مغایرت قانونی نداشته باشد. اگر این روش‌ها طی‌شده و سیستم جدیدی ایجاد شود، هیچ ایرادی ندارد چراکه قانون لازم‌الاجراست.
اخبار مرتبط: