به گزارش «فرهیختگان»، به‌مناسبت درگذشت آیت‌الله محمد یزدی رئیس سابق مجلس خبرنگان رهبری و عضو سابق شورای نگهبان «فرهیختگان» با عباسعلی کدخدایی، سخنگوی این شورا به گفت‌وگو نشسته است. متن این گفت‌وگو به‌صورت یادداشت شفاهی تنظیم‌شده که در ادامه از نظر می‌گذرد.
در ابتدا لازم است بنده به مقام معظم رهبری، همه مردم عزیز و علاقه‌مندان به مرحوم آیت‌الله یزدی، فقدان این عالم بزرگوار را تسلیت عرض کنم چراکه ایشان در نوع خود انسانی شریف بود و به‌عنوان عالمی مجاهد، شجاع و صریح در بیان احکام اسلامی و دفاع از حقوق مردم و حق‌الله همیشه فعالیت می‌کرد.
بسیاری با سابقه مرحوم آیت‌الله یزدی آشنا هستند. ایشان قبل از انقلاب ازجمله کسانی بودند که برای مرجعیت حضرت‌امام(ره) تلاش می‌کردند. نامه معروفی که برخی روحانیون قم امضا کردند و امضای بزرگان را گرفتند و وحدت مهمی ذیل آن حاصل شده بود، شامل امضای دو نفر شاخص بود یعنی حضرت آیت‌الله جنتی و مرحوم آیت‌الله یزدی. همچنان این نقش را در سال 68 برای رهبری رهبر بزرگوار انقلاب چه در مجلس خبرگان و چه در محافل علمی ایفا کردند.
ایشان در زمان فعالیت به‌عنوان هیات‌رئیسه مجلس در ادوار اول و دوم در دفاع از نظام اسلامی و مردم بسیار شجاع و در صحنه بودند. بعد از مجلس هم حضرت‌امام(ره) ایشان را به‌عنوان عضو فقیه شورای نگهبان منصوب کردند. واژه‌ای که حضرت‌امام(ره) در حکم یادشده به‌کار بردند این بود که ایشان را به‌عنوان متدین مورد وثوق و دردآشنای اسلام و انقلاب معرفی کردند که زیبنده ایشان بود.
آیت‌الله یزدی همواره دغدغه مردم، نظام و حکومت اسلامی را داشتند و همواره فاصله خود را با دیگران، مرز انقلاب و نظام اسلامی تعریف می‌کردند. بنابراین ابایی نداشتند اگر کسی از مسیر انقلاب، اسلام و نظام جدا می‌شود، ایشان هم از وی به همان میزان جدا شده و فاصله بگیرند و درمقابل اگر در جایی فردی به نظام و همراهی نظام می‌پیوست، ایشان هم از او حمایت می‌کردند. این وضعیت را همیشه درطول 20سالی که توفیق داشتم در شورای نگهبان خدمت ایشان باشم، به روشنی دیده بودم و شاهد بودم چگونه در دفاع از اسلام و نظام جمهوری اسلامی ایران و دفاع از مردم به میدان می‌آیند و هیچ نگرانی نداشتند از اینکه کسی هجمه‌ای به ایشان کند و به‌خاطر این هجمه‌ها بخواهند دست از دفاع از انقلاب و رهبری و نظام بردارند.
موضع‌گیری‌های ایشان شفاف بوده و همه این مواضع را دیده‌اند. در شورای نگهبان به همین صورت بود که همواره با صراحت تمام با اظهارنظر خود که دفاع از اسلام و مردم بود، پیش‌قدم بودند.
به‌دلیل اینکه آیت‌الله یزدی در دفاع از اسلام صریح‌اللهجه بودند طبیعتا دشمنان رفتار وی را برنمی‌تابیدند و همواره ایشان را مورد هجمه قرار می‌دادند. از دید دشمن جرم ایشان دفاع از مردم، اسلام و نظام اسلامی بود. ایشان جزء 5نفری بودند که آمریکا در سال گذشته برای انتخابات ایشان را تحریم کرد. دشمنان خارجی اینچنین کینه از ایشان داشتند، افرادی هم که ناآگاهانه و برخی عامدانه ایشان را مورد هجمه قرار می‌دادند به‌خاطر همین دفاع صریح ایشان از حکومت اسلامی، رهبری نظام اسلامی و مردم بود.
از ویژگی‌های دیگر ایشان این بود که بسیار منظم بودند و روی بحث نظم هم بسیار تاکید داشتند. شاید ازجمله اعضای محترمی بودند که همواره قبل از جلسه در جلسه حاضر می‌شدند. چند دقیقه قبل از جلسه در محل حاضر بودند و همواره تاکید می‌کردند مر قانون باید رعایت شود و باید طبق آیین‌نامه جلسات برگزار شود. ایشان ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشتند.
آیت‌الله یزدی یک سرمایه ارزشمندی در نظام اسلامی بودند، هم از مبارزان و مجاهدان قبل انقلاب بودند که در دفاع از نهضت حضرت‌امام(ره)، زندان‌ها و تبعیدها را به جان خریدند و هم بعد از انقلاب در همه صحنه‌ها بدون هیچ‌گونه چشمداشتی حضور داشتند و حرکت می‌کردند.
نهایتا اینکه زندگی آیت‌الله یزدی با وجود همه سمت‌هایی که در انقلاب و نظام اسلامی داشتند یک زندگی طلبگی بود. زندگی بسیار ساده‌ای داشتند و اگر کسی دنبال تشریفات بود قطعا به آن فرد تذکر می‌دادند. این نکته هم ازجمله ویژگی‌های برجسته ایشان بود و تذکراتی که در این خصوص به برخی مقامات دادند که زندگی اشرافی را دنبال می‌کردند در جای خود قابل‌توجه و تامل بود در عین اینکه خود زندگی ساده‌ای را در قم داشتند.