به گزارش «فرهیختگان»، دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک دانشگاه نسل سوم این روزها تلاش دارد ارتباط با جامعه و صنعت را افزایش دهد و از اقدامات پژوهشی دانشجویان و اساتید حمایت کند. در همین راستا چند روز پیش بود که محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی آیین‌نامه‌ای را ابلاغ کرد که این دانشگاه را یک گام دیگر به دانشگاه حل مساله نزدیک میکند. آیین‌نامه‌ای که در آن به ترویج کارآفرینی مبتنی‌بر فناوری و تقویت اقتصاد مقاومتی و دانش‌بنیان تاکید شده است. آییننامه حمایت از فعالیت فناورانه اعضای هیات‌علمی دانشگاه در راستای تحقق رهنمودهای مقام‌معظم‌رهبری، ترویج و توسعه فرهنگ نوآوری و کارآفرینی مبتنی‌بر فناوری و لزوم زمینه‌سازی برای تحقق اهداف دانشگاه به‌عنوان دانشگاه حل مساله و همچنین زمینه‌سازی تجاری‌سازی و تدوین سیستم‌های انگیزشی برای کاربردی‌شدن دستاوردهای علمی اعضای هیات‌علمی در پاسخ به نیازهای اقتصادی و صنعتی کشور به روسای دانشگاه آزاد اسلامی استان‌ها ابلاغ شده است.
این آییننامه اهدافی را دنبال میکند که ازجمله این اهداف می‌توان به افزایش تاثیر اجتماعی دانشگاه و نقش آن در حل مسائل و مشکلات کشور در راستای منویات مقام‌معظم‌رهبری اشاره کرد. تقویت و افزایش انگیزه اعضای هیات‌علمی برای مشارکت در طرح‌های فناورانه کشور و جامعه و ارج نهادن به مقام کارآفرینی و تکریم فعالیت‌های فناورانه اعضای هیات‌علمی از دیگر اهدافی است که در این آییننامه دنبال می‌شود. آییننامه حمایت از فعالیت فناورانه اعضای هیات‌علمی دانشگاه همچنین به‌دنبال این است که زمینه افزایش ایجاد اشتغال برای دانشجویان و دانش‌آموختگان را فراهم کرده و به تقویت اقتصاد مقاومتی و دانش‌بنیان کمک کند.
موضوع دیگری که در این آییننامه دنبال می‌شود تحقق اهداف افزایش و تنوع‌بخشی در منابع و درآمدهای غیرشهریه‌ای و تقویت فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و فناوری واحدهای دانشگاهی در موضوع تخصصی سراهای استانی و متناسب‌سازی آنها با نیازهای واقعی جامعه است. با ابلاغ این آییننامه قرار است انگیزه و ساز و کار تشویق برای همکاری اعضای هیات‌علمی فناور و متخصص در زیست‌بوم فناوری کشور نیز ایجاد شود.
این آییننامه با جزئیات کامل دراختیار واحدهای دانشگاهی قرار گرفته و شامل موضوعاتی ازجمله تعاریف، معرفی حمایتهای قابل ارائه درازای فعالیت‌های فناورانه اعضای هیات‌علمی، شاخص‌های حمایتی از فعالیت فناورانه اعضای هیات‌علمی دانشگاه، روند اجرایی و... است.
در آییننامه حمایت از فعالیت فناورانه تلاش شده سطح علمی اعضای هیات‌علمی با محوریت حمایت از طرح‌های نوآورانه به شکل حقیقی ارتقا پیدا کند. بنابراین از این به بعد شاهد افزایش سطح کیفی مبانی علمی در کشور هستیم و موتور محرک علم و دانش کشور، مزیت‌هایی بیش از پیش برای اقتصاد و صنعت کشور به ارمغان می‌آورد.
در سال‌های گذشته اعضای هیات‌علمی برای ارتقای جایگاه خود در دانشگاه بیشتر به فکر نوشتن مقاله بودند؛ مقاله‌هایی که همیشه هم کاربردی نبوده و صرفا برای کسب امتیاز علمی بود. اما حاالا با تدوین این آییننامه اوضاع تغییر پیدا میکند و اعضای هیات‌علمی میتوانند در راستای تخصص خود فعالیت‌های فناورانه با خروجی نوآورانه و مفید برای اقتصاد کشور را داشته باشند. مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی امیدوارند با اجرایی‌شدن این آییننامه، گامی موثر در تغییر مسیر دانشگاه آزاد اسلامی در راستای نیازهای کشور باشد. بنابراین تغییر ریل ترفیع اعضای هیات‌علمی از رویکرد مقاله‌‌محوری به فناوری و نوآوری از این پس در دانشگاه آزاد اسلامی مهیا شده است.
دانشگاه آزاد اسلامی برای تبدیل شدن به دانشگاه فناورانه تلاش دارد از کارهای پژوهشی و تحقیقاتی اساتید حمایت کند. حالا این آییننامه دراختیار واحدهای دانشگاهی قرار گرفته و شامل موضوع‌هایی ازجمله تعاریف، معرفی حمایتهای قابل ارائه درازای فعالیت‌های فناورانه اعضای هیات‌علمی، شاخص‌های حمایتی از فعالیت فناورانه اعضای هیات‌علمی دانشگاه، روند اجرایی و... است.
براساس بندهای این آییننامه، اعضای هیات‌علمی متقاضی برای استفاده از مزایای آییننامه حمایت از فعالیت فناورانه اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی باید مستندات خود را از طریق سامانه ساجد به شورای مدیریت فعالیت‌های دانش‌بنیان ارائه کنند تا پس از بررسی و تایید توسط روسای استان‌ها به معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری معرفی شود.
ضرغامی:
فعالیت‌های فناورانه و نوآورانه را به رسمیت می‌شناسیم
وحید ضرغامی، قائم‌مقام معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره این آییننامه توضیح داد: «تمرکز برخی اساتید دانشگاه روی کار فناورانه و تولید محصول است؛ به‌طور مثال یک پایان‌نامه‌ای را تعریف می‌کنند که روی نیاز جامعه، کشور، محیط و منطقه محصولی را توسعه داده و از دل آن محصول یک شرکت و یک محصول دانش‌بنیان خارج می‌شود.»
او اضافه کرد: «این‌گونه فعالیت‌ها تا به‌امروز در آموزش عالی کشورمان رسمیت جدی نداشت؛ هر استادی نیز که از این فعالیت‌ها انجام می‌دهد در جامعه دانشگاهی، به رسمیت شناخته نمی‌شود. نظام آموزش عالی و دانشگاه‌ها این دسته اساتید را از خود دور کرده و به‌طور مثال به او اعلام میکند چرا مقاله آی‌اس‌آی یا فعالیت پژوهشی نداشته است.»
قائم‌مقام معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «در رسالت دانشگاه‌های نسل سوم، دانشگاه‌های کارآفرین و دانشگاهی که رسالت اجتماعی دارد می‌گویم کارهای منجر به محصول و یک خدمت، اثر اجتماعی و واقعی در جامعه، اقتصاد کشور و دانشگاه دارد. ما کاری به فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی که پیش از این وجود داشته نداریم و اعلام می‌کنیم این تیپ فعالیت‌های فناورانه و نوآورانه را به رسمیت می‌شناسیم.»
او اضافه کرد: «درواقع اعلام کردیم از یک عضو هیات‌علمی که فعالیت‌های فناورانه انجام می‌دهد حمایت کرده و کارهای او معادل‌سازی پژوهشی و اجرایی در ترفیع سالانه آنها خواهد شد. به‌طور مثال یک عضو هیات‌علمی یک محصول دانش‌بنیان دارد که مورد تایید نهادهای ذی‌ربط است می‌گویم این محصول معادل امتیاز پژوهشی اساتید از کار پژوهشی آنهاست یعنی کار پژوهشی استاد انجام شده است.»
ضرغامی با بیان اینکه ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان بخشی از فعالیت‌های فناورانه اعضای هیات‌علمی خواهد بود، اظهار کرد: «ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان با فعالیت‌های پژوهشی آنها معادل‌سازی می‌شود و آنان میتوانند ایده‌های خود را در قالب ایجاد شرکت دانش‌بنیان اجرایی کنند تا زمینه ایجاد بستری برای رشد نوآوری در کشور باشند.»
به گفته قائم‌مقام معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی، اعضای هیات‌علمی با فعالیت‌های محصول‌محور و مفید میتوانند امتیازات پژوهشی و اجرایی برای ترفیع جایگاه خود را دریافت کنند.
دبیر انجمن هوافضای ایران:
دانشگاه آزاد باید بسترهای لازم برای ارتباط با صنعت را فراهم کند
فرشاد پازوکی، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و دبیر انجمن هوافضای ایران نیز درخصوص این آییننامه گفت: «این آییننامه تامین‌کننده قشری از اساتید است و نمی‌تواند فعالیت همه اساتید و دانشجویان را پوشش دهد؛ در پژوهش نیاز به زیرساخت‌هایی داریم و در این آییننامه مشخص نشده که آیا زیرساخت توسط واحدها فراهم می‌شود یا خیر. کار تحقیقاتی بدون زیرساخت فراهم نمی‌شود و دلیل آن این است که باید بودجه هزینه شود.»
او اضافه کرد: «بسیاری از کارهای تحقیقاتی که به یک محصول تبدیل می‌شود نیاز به فعالیت‌های تجربی دارد و فعالیت‌های تجربی نیز با توجه به وضعیت اقتصادی نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان دارد. بنابراین این فعالیت‌های پژوهشی شکل نمی‌گیرد مگر آنکه دانشگاه‌ها بتوانند برای این فعالیت‌ها بودجه صرف کرده و هزینه کنند یا اسپانسرهایی را پیدا کنند تا برای این فعالیت‌ها هزینه کرده تا درنهایت منجر به محصول شوند.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و دبیر انجمن هوافضای ایران معتقد است: «برای رسیدن به یک دانشگاه حل مساله و کارآفرین نیاز داریم سیاست دانشگاه‌ها تغییر پیدا کند؛ دانشگاه آزاد اسلامی درحال حاضر به‌سمت دانشگاه کارآفرین و حل مساله حرکت کرده اما برای رسیدن به آن هنوز راه زیادی باقی است. دانشگاه حل مساله یعنی با یک صنعت ارتباط برقرار کرده و مشکلات و مسائل آن صنعت در دانشگاه حل شود. دانشگاه شناختی روی مساله ندارد و متاسفانه هیات‌های ممیزی مناسبی در سطح کلان دانشگاه آزاد اسلامی نداریم تا مشکلات صنعت را شناسایی کرده و همچنین شناخت کافی و لازم درباره توانمندی‌های دانشگاهی و اساتید دانشگاه داشته باشد تا بتواند این پل ارتباطی را بین دانشگاه و صنعت برقرار کند.»
پازوکی با بیان اینکه نیازمند این هستیم تا پل ارتباطی بین صنعت و دانشگاه برقرار شود، تاکید کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی باید بسترهای لازم را برای رسیدن به این موضوع فراهم کند و ارتباط بین صنعت را برقرار کرده و براساس آن شناخت کافی از اساتید و توانمندی‌های آنان نیز داشته باشد تا بتوان این آییننامه را به‌درستی اجرایی کرد.»
مدیرکل پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌جنوب:
مشارکت اعضای هیات‌علمی در طرح‌های فناورانه کشور
امیرشاهرخ امینی، مدیرکل پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌جنوب نیز درباره این آییننامه توضیح داد: «آییننامه حمایت از فعالیت فناورانه اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی در راستای تحقق برنامه‌هایی است که دانشگاه آزاد به‌عنوان هدف حل مساله و کارآفرین برای خود در نظر گرفته که می‌تواند به پیشبرد اهداف دانشگاه بینجامد. همچنین آیتم‌های حمایتی که برای اعضای هیات‌علمی در این آییننامه در نظر گرفته شده ازجمله امتیازات پژوهشی برای ترفیع، معادل‌سازی ساعات حضور و معادل‌سازی امتیازات اجرایی می‌تواند مشوق خوبی برای اعضای هیات‌علمی باشد.»
او اضافه کرد: «این آییننامه ازسوی دیگر برای اعضای هیات‌علمی دانشگاه انگیزه ایجاد میکند تا در طرح‌های فناورانه کشور و جامعه مشارکت کنند. معتقدم اعضای هیات‌علمی بدنه اصلی دانشگاه را تشکیل می‌دهند؛ بنابراین باید از فعالیت‌های صرفا تئوری پژوهشی خارج شده و وارد فعالیت‌های اجرایی و عملی مخصوصا در بخش نوآوری‌ها و فناوری‌ها می‌شدند.»
امینی با بیان اینکه بر همین اساس این آییننامه بر حمایت از سراهای نوآوری و فناوری تاکید دارد، اظهار کرد: «همچنین قرار است بستری فراهم شود تا اعضای هیات‌علمی بتوانند در این سراها فعالیت کنند. آییننامه حمایت از فعالیت‌های فناورانه، می‌تواند وارد فعالیت‌های اجرایی و عملی مخصوصا در بخش نوآوری‌ها و فناوری‌ها می‌شدند.»
مدیرکل پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌جنوب با بیان اینکه این آییننامه درصدد است تا بتوان از پتانسیل‌های هیات‌علمی به‌نحو مطلوب استفاده کرد، تصریح کرد: «کاربردی‌بودن این آییننامه نیز به چند آیتم وابسته است؛ اول فراهم کردن بستر لازم برای فعالیت اعضای هیات‌علمی که در این آییننامه به‌خوبی این حمایت انجام شده است. همچنین امتیازاتی که برای ایجاد سراها در نظر گرفته است و می‌تواند مشوق خوبی برای اعضای هیات‌علمی برای مشارکت در طرح‌های فناورانه شد.»
امینی تاکید کرد: «همچنین با دلیل حمایتهای و امتیازاتی که در این آییننامه در حوزه پژوهشی و امور اجرایی برای اعضای هیات‌علمی در نظر گرفته شده به‌نحو نسبتا خوبی می‌تواند آنها را برای فعالیت در این حوزه جذب کند.»
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌شمال:
بروکراسی‌های مالی برای انجام فعالیت‌های فناورانه باید مرتفع شود
صابر صفار، معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌شمال نیز با اشاره به آییننامه حمایت از طرح‌های فناورانه اعضای هیات‌علمی گفت: «معتقدم برطرف کردن موانع پژوهشی و باز گذاشتن دست اساتید در ارائه طرح‌های فناورانه و همچنین ابلاغ آیین‌نامه‌هایی که بار پژوهشی را افزایش دهد می‌تواند دانشگاه را هرچه بیشتر به یک دانشگاه حل مساله و کارآفرین نزدیک کند. اما نکته مهم دیگری که باید به آن توجه شود بودجه و بار مالی انجام این طرح‌هاست که متاسفانه مشکلاتی در این راستا وجود دارد.»
او اضافه کرد: «به‌طور مثال یک مصوبه و آییننامه را ابلاغ کرده و دست استاد را برای انجام طرح‌های فناورانه باز می‌گذاریم اما درسوی دیگر مکانیسم پرداخت هنوز به‌درستی وجود ندارد. بنابراین در میدان عمل به‌واسطه نقص قوانینی که در بحث‌های مالی وجود دارد خروجی کار با مشکل مواجه می‌شود.»
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران گفت: «متاسفانه وقتی یک استاد می‌خواهد با یک مجموعه صنعتی وارد کار شود در بروکراسی‌های مالی خسته شده و نمی‌تواند فعالیت‌های فناورانه خود را به‌خوبی پیش ببرند. بنابراین باید به موازات ابلاغ این آییننامه، بروکراسی‌های مالی نیز مرتفع شود.»
او تاکید کرد: «با تمام این اوصاف معتقدم آییننامه حمایت از فعالیت‌های فناورانه اعضای هیات‌علمی قدم بزرگی برای تشویق اساتید برداشته تا در طرح‌های پژوهشی وارد شده و این اتفاق یک اتفاق میمون و مبارک است. دانشگاه آزاد اسلامی با دراختیار داشتن نیمی از ظرفیت آموزش عالی کشور تلاش میکند فرآیند آموزش را به‌سوی گزاره‌های نوآوری و فناوری هدایت کند.»صفار معتقد است با اجرایی‌شدن این آییننامه، گامی موثر در ایجاد ارتباط صنعت و دانشگاه برداشته شده و علم و فناوری در جامعه و صنعت جاری می‌شود.