به گزارش «فرهیختگان»، امروزه مباحث مربوط به زنان در اولویت قرار دارد چراکه زنان به‌عنوان نیمی از جمعیت جامعه نقش بسیار مهم و حیاتی در سلامت روانی جامعه و خانواده دارند. بر همین اساس حوزه زنان در دانشگاه آزاد اسلامی براساس اهداف بنیان‌گذار انقلاب، مقاممعظمرهبری و قانون اساسی کار خود را آغاز کرد. هدف حوزه زنان در دانشگاه آزاد اسلامی تربیت بانوان نخبه انقلابی است. دفتر امور زنان و خانواده این دانشگاه تاکنون اهداف و فعالیت‌های خود را برمبنای توجه و اصالت بخشی به نقش اصلی زنان و خانواده‌محوری و تلاش برای تسهیل شرایط علم‌آموزی، نخبه‌پروری مادران، تعامل بهتر بین دانشجو و استاد و بین خانواده و دانشگاه و... برنامه‌ریزی کرده است. اولین طرحی که از سال 97 در دفتر امور زنان دانشگاه دنبال شد و در هیات‌رئیسه دانشگاه رأی آورد «طرح ایجاد واحدهای حامی مادر» بود تا زنان در دانشگاه هم به‌عنوان یک زن نخبه علمی، به جامعه خدمت کنند و هم به وظیفه مادری خود عمل کنند.
در روزهای ابتدایی واحد یادگار امام(ره) به‌عنوان واحد نمونه و پیشرو فعالیت خود را درخصوص واحد حامی مادران آغاز کرد و مجتمع ابوالفتوح رازی مادران برای این مهم تاسیس و راه‌اندازی شد. تدوین شیوه‌نامه ایجاد اداره مهدهای کودک در دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان «خانه فرشتگان» یکی دیگر از اقداماتی است که در حوزه امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی دنبال شد.
راه‌اندازی واحدهای حامی مادر با استفاده از اسناد بالادستی
عصمت سوادی، مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص اقدامات این دانشگاه برای ارتقای نقش زنان در جامعه گفت: «با توجه به نقش بسیار مهم و حیاتی زنان در سلامت روانی جامعه و خانواده، دانشگاه آزاد اسلامی در دفتر امور زنان و خانواده، طرح ایجاد و راه‌اندازی واحدهای حامی مادر را با استفاده از اسناد بالادستی(راهبرد 15 و 16 فصل پنجم سند دانشگاه اسلامی) مصوب کرده است که براساس این مصوبه، زنان ما بتوانند با آرامش خیال، هم به دنبال آموختن علم و علم‌آموزی باشند و هم به‌عنوان یک زن نخبه علمی، خدمت به جامعه کنند و هم به وظیفه اصلی خودشان، یعنی همسری و مادری، جامه‌عمل بپوشانند.»
او ادامه داد: «همچنین تدوین شیوه‌نامه و دستورالعمل «خانه فرشتگان» یکی دیگر از اقدامات انجام‌شده است که بر این اساس مهدهای کودک بتوانند با ارائه تسهیلات رفاهی، با رویکرد تفریحی و تربیتی، به مادران هیات‌علمی، کارمند و دانشجوی ما آرامش داده، تا آنها با خیال راحت بتوانند در مسیر رشد حرکت کرده و جامعه را به رشد و تعالی و آرامش برسانند.»
مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه اقدامات دیگری هم در دست اقدام است توضیح داد: «ازجمله این اقدامات می‌توان به طرح ارتباط دانشگاه و خانواده، طرح تشکیل کارگروه‌های هنری، پژوهشی و فرهنگی و طرح دانشگاه بین‌المللی بانوان اشاره کرد.»
به گفته سوادی حمایت از آثار علمی و پژوهشی، انتشارات، کتاب‌ها و مقاله‌های چاپی و الکترونیکی در حوزه زنان و خانواده و همچنین حمایت از برگزاری کرسی‌های آزاد‌اندیشی و نظریه‌پردازی در این حوزه در دست اقدام است.
او در پاسخ به این سوال که آیا واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی برای فعالیت در حوزه زنان، ترغیب شده‌اند اظهار کرد: «بله، با توجه به اینکه بانوان، بخش قابل توجهی از ظرفیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی را به خود اختصاص داده‌اند، سیاست‌های دانشگاه در جهت ترغیب برای هدایت و حمایت از این سرمایه‌های ارزشمند در جهت پیشبرد منویات مقاممعظمرهبری، مبنی‌بر حفظ و تقویت خانواده و تدوین الگوی سبک زندگی اسلامی ایرانی و ترویج آن به‌ویژه در فعالیت‌های اجتماعی، آموزشی و اشتغال زنان متناسب با معیارهای اسلامی و هماهنگ با مصالح خانواده به‌منظور ایفای هر چه کامل‌تر شدن نقش مادری و همسری است.»
مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی درباره طرح‌های پژوهشی و کاربردی مرتبط با امور زنان و خانواده نیز توضیح داد: «دفتر امور زنان و خانواده، نظام موضوعات زنان و خانواده را با هدف حل مساله در حوزه زنان و خانواده، براساس نظام فکری توحیدی بر مبنای آموزه‌های اسلامی، در ابعاد فکری مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی با توجه به جایگاه و نقش‌های محوری زن احصا کرده است تا در انجام طرح‌های پژوهشی و کاربردی استفاده شده و به حل چالش‌های کشور بینجامد.»
سوادی درباره نقش و وظایف نمایندگان استانی مسئولان امور زنان و خانواده نیز گفت: «این نمایندگان قرار است ظرفیت‌ها و قابلیت‌های زنان عضو هیات‌علمی، کارکنان و دانشجویان واحدها و مراکز دانشگاهی استان خودشان را در زمینه‌های مختلف و همچنین آسیب‌های استان خودشان را در ارتباط با زنان و خانواده شناسایی کنند و راهکار عملیاتی برای استفاده از ظرفیت‌ها و کاهش آسیب‌ها ارائه داده و اجرایی کنند.»
او در پایان تصریح کرد: «این نمایندگان همچنین قرار است زمینه‌های مناسب را برای انجام تحقیقات و پژوهش‌های بنیادی، راهبردی و کاربردی ایجاد کنند و درنهایت نظارت بر حسن اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های کلان دفتر امور زنان و خانواده سازمان مرکزی را در استان‌های خودشان داشته باشند.»
دفتر مطالعاتی برای هم‌اندیشی بانوان در هر استان تشکیل شد
کلثوم چهری، مسئول دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان کرمانشاه نیز درباره اقدامات دانشگاه آزاد اسلامی برای ارتقای نقش زنان توضیح داد: «حوزه زنان و خانواده از اردیبهشت‌ماه امسال در دانشگاه آزاد اسلامی استان کرمانشاه شروع به فعالیت کرد؛ البته متاسفانه با توجه به شرایط کرونایی حاکم بر جامعه نمی‌توان کار اصلی مدنظر را به‌صورت علنی انجام داد. معتقدم در جامعه کنونی باید در راستای بررسی مسائل و مشکلات امور بانوان و خانواده در ابعاد زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی گام‌های جدی‌‌تری برداشت.»
چهری اظهار کرد: «دفتر امور زنان و خانواده این استان با کمک امور زنان و خانواده سازمان مرکزی به‌دنبال شناسایی چهره‌های برتر علمی، اقتصادی، فرهنگی، هنری و... در حوزه زنان و شناسایی مسائل و مشکلات است که پس از شناسایی برنامه‌ریزی مناسب برای تقویت مشارکت همه‌جانبه بانوان در دانشگاه آزاد اسلامی استان کرمانشاه در دستورکار قرار می‌گیرد.»
او با با بیان اینکه درحال حاضر یک‌سری کارگاه‌ها در این حوزه به صورت مجازی انجام می‌شود توضیح داد: «در حوزه ارتقای زنان در حوزه هیات‌علمی نیز، یک‌سری دستورالعمل‌هایی از سوی فیاض‌بخش در دستورکار قرار گرفته است؛ یکی از اهدافی که ایشان در این راستا دارند تشکیل واحدهای حامی مادران است. درواقع طرح راه‌اندازی واحدهای دانشگاهی حامی مادر ازجمله اهداف بلندمدت دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه زنان است که جامعه بزرگی از اساتید، کارکنان و دانشجویان را در حوزه زنان دربر می‌گیرد.»
مسئول دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان کرمانشاه اضافه کرد: «راه‌اندازی مهد کودک در واحدهای دانشگاهی به نام خانه فرشتگان نیز در دستورکار قرار گرفته است. این مهدهای کودک برای آسایش مادران کارمند و اساتید دانشگاه آزاد اسلامی راه‌اندازی خواهد شد.»
چهری ادامه داد: «اولین اقدامی که در حوزه زنان آغاز کردیم تشکیل بانک اطلاعاتی از اساتید، کارکنان و دانشجویان در سطح واحدها و مراکز دانشگاه‌ها بود تا ببینیم کسانی که مخاطب ما هستند چند درصد از افراد دانشگاه را تشکیل می‌دهند. با توجه به این بانک اطلاعاتی قرار شد برنامه‌ریزی‌هایی انجام شود تا از طریق شورای فرهنگی دانشگاه بتوانیم بودجه‌های لازم را برای کارهای فرهنگی و پژوهشی در نظر بگیریم.»
او تاکید کرد: «مهم‌ترین فعالیت‌ها در حوزه آموزش و پژوهش تالیف و چاپ کتاب‌های ارزشمند در حوزه زنان و خانواده، تهیه بانک اطلاعاتی در هر استان برای برنامه‌ریزی در حیطه‌های مختلف، ایجاد دفتر مطالعاتی برای هم‌اندیشی بانوان در هر استان، برگزاری کارگاه‌‌های مختلف با توجه به نیازسنجی و پاسخگویی به نیاز زنان است.»
او درخصوص طرح‌های پژوهشی در حوزه زنان نیز گفت: «در رابطه با پساکرونا طرح‌های زیادی معرفی شده‌اند که در هر استان تعدادی از اساتید در این حیطه فعالیت کرده‌اند. این طرح‌ها به دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی ارجاع شده است که پس از برنامه‌ریزی‌های لازم برای اجرایی شدن به استان‌ها اعلام می‌شود. از طرح‌های برتر در رابطه با پساکرونا حمایت‌های لازم را انجام خواهیم داد و از طریق معاونت پژوهشی این موضوع برای اجرایی شدن پیگیری می‌شود.»
تعریف موضوعات پژوهشی برای رساله‌های و پایان‌نامه‌ها در حوزه زنان
مریم آقایی‌بجستانی، مسئول دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان نیز در این باره توضیح داد: «حدود 9 ماه از تاسیس دفتر امور زنان و خانواده در دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان می‌گذرد و باوجود محدودیت‌های ناشی از کرونا و بحث آموزش‌های مجازی و در نتیجه عدم حضور دانشجویان و اساتید در محیط دانشگاه، گام‌های موفقی برای ارتقای کیفیت زنان دانشگاهی، شناسایی مسائل و مشکلات زنان و خانواده و پیگیری حل این مشکلات با ارائه راهکارهای عملی برداشته شده است.»
او ادامه داد: «این تلاش‌ها و موفقیت‌ها مرهون حمایت مسئول نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در استان، دبیر هیات‌امنا و ریاست دانشگاه آزاد اسلامی و معاون فرهنگی و دانشجویی استان و سایر اعضای شورای زنان استان است؛ در این راستا به برگزاری کارگاه توانمندسازی اساتید و کارکنان در مباحث مرتبط با زنان و خانواده و حتی سلامت زنان می‌توان اشاره کرد.»
آقایی‌بجستانی با بیان اینکه ارتباط تنگاتنگ با حوزه علمیه خواهران استان، معاونت خواهران بسیج اساتید استان و معاونت دادستان جهت چاره‌اندیشی و رفع مشکلات زنان و خانواده در دستورکار قرار گرفت، اظهار کرد: «استفاده از ظرفیت کرسی‌های ترویجی با محوریت زنان و خانواده که البته در زمینه‌هایی مثل حقوق باروری زنان اقدامات اولیه جهت برگزاری کرسی انجام شده است. علاوه‌بر این همکاری با مرکز مشاوره امین در جهت رفع مشکلات حقوقی و خانوادگی دانشجویان از دیگر اقدامات‌مان بود که با توجه به تعطیلی کرونا این مشاوره‌ها به صورت مجازی انجام می‌شود.»
مسئول دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان تصریح کرد: «راهنمایی و مشاوره دانشجویان در هسته‌های علمی مساله‌محور بسیج دانشجویی از دیگر اقدامات موثر در ارتقای نقش زنان در دانشگاه بوده است. اخذ مجوز و انتشار نشریه دانشجویی خانواده متعالی به همت دفتر امور زنان و خانواده و کانون دانشجویی ایثار از دیگر اقداماتی است که دفتر امور زنان و خانواده استان سمنان در این چند ماه موفق به انجام آن شده است.»
او همچنین گفت: «علاوه‌بر آن تعریف موضوعات پژوهشی برای رساله‌ها و پایان‌نامه‌های تحصیلات‌تکمیلی در حوزه زنان و خانواده به‌ویژه در گروه حقوق و تلاش برای تکمیل بانک اطلاعاتی زنان دانشگاه آزاد اسلامی استان و همچنین بانک اطلاعاتی پایان‌نامه‌های استان با موضوع زن و خانواده از دیگر فعالیت‌های دفتر امور زنان و خانواده استان سمنان است. همکاری با معاونت فرهنگی و دانشجویی با عنوان استاد مشاور فرهنگی نیز یکی دیگر از اقداماتی بود که انجام شد.»
آقایی‌بجستانی در ادامه تاکید کرد: «در این مدت کوتاه طرح پژوهش‌های خاص به سرانجام نرسیده است اما هدایت دانشجویان تحصیلات‌تکمیلی که علاقه‌مند به حوزه زنان و خانواده به سمت موضوعات مرتبط به‌ویژه موضوعات و زمینه‌های علمی سامانه پژوهشیار هستند با کمک مدیران گروه‌های آموزشی در دستورکار قرار گرفت. همچنین فعال کردن کرسی‌های ترویجی با محوریت زن و خانواده، فعال کردن هسته‌های مساله‌محور دانشجویی و ارائه مشاوره به آنها در موضوعات مرتبط با زنان نیز در دستورکار قرار گرفت. درحال حاضر هسته فعال با موضوع راهکارهای رفع مشکلات زنان سرپرست خانوار درحال انجام کارهای پژوهشی است.» مسئول دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان در پایان گفت: «حضور فعال روسای شوراهای استان و مسئولان واحدها در شورای زنان استان بیانگر رویکرد مثبت واحدها به دفتر امور زنان و خانواده است.»
برگزاری وبینارهای علمی فرهنگی برای ارتقای اعضای هیات‌علمی زنان
سیده‌راضیه آرام، مسئول امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی خراسان‌رضوی هم درباره اقدامات دفتر امور زنان خراسان‌رضوی برای ارتقای سلامت روانی بانوان گفت: «زنان به‌عنوان نیمی از جمعیت کشور، پایه‌های اصلی سلامت خانواده و محور اساسی سلامت، رشد، پویایی و اعتلای جامعه و نسل‌های آینده را تشکیل می‌دهند. چه‌بسا زنان پیشگامان حفظ سلامت و ترویج آن هستند و این زن سالم و توانمند است که می‌تواند در اجتماع کوچک خانواده، سلامتی و نشاط را به جامعه تسری بخشد.»
او ادامه داد: «بنابراین دفتر امور زنان و خانواده استان خراسان‌رضوی برای رشد و پویایی نظام خانواده در ایام کرونایی کشور از تیرماه 1399، 118 ساعت کارگاه، وبینارهای سبک زندگی و نیز نشست صمیمی با خانواده شهدا و ایثارگران برگزار کرده است که مورد توجه خانواده‌های اساتید وکارکنان قرار گرفته است.» آرام با بیان اینکه از آنجایی که حدود 4/27 درصد جذب دانشگاه‌ها در سال گذشته مربوط به بانوان بوده، می‌توان با برگزاری کارگاه‌ها و وبینارهای علمی، فرهنگی تخصصی در ارتقای اعضای هیات‌علمی کوشید اظهار کرد: «خوشبختانه این امر در این مدت کمتر از دو سال اتفاق افتاده و با برگزاری این کارگاه‌ها و وبینارها که با ارائه گواهی از دفتر نهاد مقاممعظمرهبری در دانشگاه‌ها و نیز بسیج اساتید همراه بوده، باعث ارتقا از استادیاری به دانشیاری و از دانشیاری به استادی شده است.» مسئول امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی خراسان‌رضوی تصریح کرد: «خوشبختانه در این مدت در 10 واحد دانشگاهی استان خراسان‌رضوی رابطانی با تایید روسای واحدها که از بانوان فعال و فرهیخته آن واحدها بودند انتخاب شده‌اند؛ با همکاری این رابطان از اساتید فرهیخته زنان آن واحدها برای برگزاری کارگاه‌ها و وبینارها استفاده شده است. درواقع تشکیل دفتر زنان و خانواده باعث شناسایی این بانوان توانمند شده است و بانک اطلاعاتی در همین زمینه تهیه شد.»
او در پاسخ به این سوال که چه طرح‌های پژوهشی و کاربردی در مورد زنان و خانواده انجام شده است توضیح داد: «بررسی مشکلات زنان در خانواده، بررسی معیارهای انتخاب همسر در بین دختران، بررسی موانع ازدواج آسان و راه‌های ترویج ازدواج آسان، بررسی ارتباط سبک زندگی و طلاق در ایران، بررسی تطبیقی مشکلات زنان سرپرست و غیرسرپرست خانوار بر جامعه‌پذیری فرزندان، امنیت اجتماعی زنان و مردان و عوامل موثر بر آن ازجمله طرح‌های کاربردی در حوزه زنان بوده است.» او بیان کرد: «همچنین اثربخشی درمان مبتنی‌بر بهبود کیفیت زندگی و درمان مبتنی‌بر شفقت بر کیفیت روابط بین فردی؛ تحمل آشفتگی و معنای زندگی در دانشجویان زن دارای تعارض زناشویی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد از دیگر طرح‌های این واحد دانشگاهی در حوزه زنان است.»