به گزارش «فرهیختگان»، شنیدن بشاگرد تداعی‌کننده منطقه‌ای جغرافیایی در شمال استان هرمزگان است که با نامش با محرومیت گره خورده است. هرچند در طول سال‌های گذشته، تلاش‌های مختلفی صورت گرفته تا این محرومیت‌ها کمرنگ‌تر شود اما هنوز هم این منطقه و دیگر نقاط کم‌برخوردار کشور نیازمند توجه بیش از پیش هستند. بدون شک مسائل و خدمات آموزشی یکی از نیازهای جدی مناطقی مانند بشاگرد است. همین موضوع باعث شده تا دانشگاه آزاد اسلامی از ابتدای آغاز دهه 90 در این منطقه حضور مستمری داشته باشد و حالا با فراهم کردن امکان توسعه فضاهای آموزشی در این شهرستان تلاش می‌کند تا سهمی در افزایش دانش و برخورداری جوانان این خطه از امکانات آموزشی داشته باشد.
راه‌اندازی دانشگاه در مناطق محروم فرصتی برای دانش‌افزایی جوانان بااستعداد
کلنگ مجموعه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی مرکز بشاگرد اواسط این هفته توسط محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی به زمین زده شد. در این مراسم فریدون همتی استاندار هرمزگان، مجید مشکینی مشاور و نماینده تام‌الاختیار رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در هیات‌های امنای استانی، احسان کامرانی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان، حسین رئیسی نماینده مردم شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی و جمعی از مسئولان و مقامات سیاسی حضور داشتند.
اسلامی در حاشیه کلنگ‌زنی این مجموعه، دانشگاه را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای مناطق کمتر توسعه‌یافته خواند و گفت: «امیدواریم با راه‌اندازی این دانشگاه در مناطق کمتر توسعه‌یافته و محروم جوانان با کسب مهارت و علم‌آموزی موجب رشد و شکوفایی خود و منطقه‌شان شوند و مهارت‌های کسب کرده خود را در راستای پیشرفت شهر خود به‌کار بگیرند. راه‌اندازی دانشگاه در این منطقه محروم فرصتی برای دانش‌افزایی جوانان بااستعداد است.»
بهره‌برداری از ساختمان مرکز بشاگرد در مهر سال آینده
براساس اعلام مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی ساخت این پروژه در دو فاز مجزا انجام خواهد شد که فاز نخست آن با زیربنای ۳۶۰ متر و فاز دوم نیز با زیربنای یک‌هزار و ۴۴۰ مترمربع با تکنولوژی سازه‌های فولادی پیش‌ساخته (LSF) و بودجه‌ای بالغ بر ۱۴۰ میلیارد ریال پیش‌بینی و پیمانکار آن نیز مشخص شده است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان ساخت این مجموعه آموزشی را در راستای سیاست‌های ارتقای کیفی در بُعد آموزشی عنوان کرد و گفت: «برای بالابردن کیفیت نیاز به زیرساخت داریم که با کلنگ‌زنی محل دانشگاه آزاد اسلامی مرکز بشاگرد شاهد ارتقای کیفی و کمّی خواهیم بود.»
باید در گام دوم انقلاب بیش از پیش به عدالت توجه کنیم
مجید مشکینی، نماینده تام‌الاختیار رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در هیات‌های امنای استانی که در مراسم کلنگ‌زنی این مجموعه به هرمزگان سفر کرده بود در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهار کرد: «جمهوری اسلامی رویش و پیشرفت و توسعه‌اش جزء مواردی است که به صورت مداوم و پیوسته در مسسیر عمر 40ساله خود داشته و هیچ چیزی نتوانسته آن را متوقف کند. چه در زمان جنگ تحمیلی و چه در شرایط فعلی که با تحریم‌های سختگیرانه و ظالمانه مواجه هستیم. برای من جای خوشبختی بود که آمدم در یکی از محروم‌ترین و کم‌برخوردارترین مناطق را دیدم و کلنگ یک واحد آموزشی دانشگاهی را به زمین زدیم.» او ادامه داد: «فکر می‌کنم در گام دوم انقلاب، باید بیش از گذشته عدالت را مدنظر قرار دهیم و به سمت آن حرکت کنیم. توسعه در کشور تا حدودی زیادی اتفاق افتاده اما هنوز نامتوازن است. این عدم توازن در برخی مناطق بیشتر هم به‌چشم می‌آید اما به لطف خدا تصور می‌کنم این موقعیت فرارسیده که عدالت نسبی تا حدی تحقق پیدا کند.»
دانشگاه آزاد اسلامی حرکت‌های خود را منطبق بر نیازهای مردم تنظیم می‌کند
مشکینی با اشاره به تلاش دانشگاه آزاد اسلامی در راستای کمک به بهبود وضعیت مردم در مناطق مختلف کشور اضافه کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی هم از کشور مستثنی نیست. با تفکر و رویکردی که دانشگاه آزاد اسلامی در دوره جدید دارد وظیفه خود می‌داند به تحقق این موضوع کمک کند. دانشگاه آزاد اسلامی خود را برآمده از مردم می‌داند، هرجایی که این دانشگاه پا گذاشته از زمان تولدش تاکنون بدون همراهی و همکاری مردم نبوده است. همیشه همراهی و کمک مردم را داشته و اوج گرفته و پیشرفت کرده تا به موقعیت فعلی رسیده است. شاید طی 38 سال گذشته بیشتر شاهد کمک‌ها از سمت مردم به دانشگاه بودیم، هرچند دانشگاه هم در فواصلی متقابلا کمک‌هایی به مردم داشته اما درحال حاضر به نظر می‌رسد نیاز به پوست‌اندازی در رویکردها داشته باشیم. منظورمان از رویکرد این است که دانشگاه‌ها فعالیت‌ها و حرکت‌های خود را براساس و منطبق بر نیازهای مردم تنظیم کند. ما به دوگونه می‌توانیم این نیازها را دریابیم، یکی نیاز خود افراد است که به‌صورت تقاضا مطرح می‌شود مانند درخواست‌هایی که از جانب خانواده‌ها و دانشجویان به سمت ما سوق پیدا می‌کند و گونه دوم نیازهای واقعی مناطق است.»
آموزش صرف دیگر پاسخگوی تمام نیازها نیست
مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: «تاکنون دانشگاه آزاد اسلامی فقط به امر آموزش مشغول بوده اما آموزش صرف دیگر پاسخگوی تمام نیازها نیست. یک مولفه‌های دیگری نیاز دارد تا کارآمدی خود را ثابت کند یا افزایش دهد. این مولفه را می‌توان در یک کلام و خلاصه مهارت‌آموزی عنوان کرد.»
مشکینی با تشریح فعالیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی در شهرستان بشاگرد اظهار کرد: «می‌دانید که در منطقه بشاگرد ما از سال 90 مرکز آموزشی داریم که در 10 رشته به دانشجویان آموزش می‌دهیم و تاکنون 1500 فارغ‌التحصیل داشتیم و حدود 700 دانشجو هم درحال حاضر در این مرکز مشغول به تحصیل هستند. آیا ارائه این خدمات توانسته مشکل بیکاری مردم را حل کند؟ یا مشکلات اقتصادی این منطقه را برای اینکه بتواند روی پای خود بایستد مرتفع کند؟ هنوز به اینجا نرسیده‌ایم. چرا؟ یک دلیلش به تعداد رشته‌ها برمی‌گردد. ما تا الان فقط روی 10 رشته کار کرده‌ایم. نیامده‌ایم در مباحث مدیریت و کارآفرینی کار کنیم. روی تغییر فرهنگ‌ها کار نکرده‌ایم. موضوعی که شاید در اقصی‌نقاط کشور هم خودش را نشان می‌دهد و حتی بعضی از مسئولان کشور هم شامل آن می‌شود، لزوم تغییر رویکرد فرهنگی است.»
هنوز هم به انقلاب فرهنگی در کشور نیاز داریم
نماینده تام‌الاختیار رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در هیات‌های امنای استانی با تاکید بر اهمیت مقوله فرهنگ در فضای جامعه خاطرنشان کرد: «درمورد فرهنگ غفلت کرده‌ایم. منظور و مقصودمان از فرهنگ و تعریف آن سینما، حجاب و مسجد نیست. فرهنگ را باید فراتر از این موارد دید. اگر فرهنگ ایستادگی را در جامعه داشته باشیم، هیچ‌گاه سرنوشت یک کشور 80 میلیونی را به‌جایی که معلوم نیست کجاست و ته آن چه خواهد شد، گره نمی‌زنیم. این بیش از آنکه مشکل مدیریتی باشد، فرهنگی است. فرد متوجه نیست قطب‌نمای فعالیتش باید به چه سمت‌وسویی باشد. ما پس از 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، انقلاب فرهنگی را که از سال 58 آغاز شد، هنوز نیاز داریم. هنوز در برخی مسئولان رده‌بالای کشور این انقلاب فرهنگی در رسوخ پیدا نکرده، در چنین شرایطی چگونه از آحاد مردم انتظار داریم؟»
مشکینی با بیان اینکه بخشی از مشکل بشاگرد فرهنگی است، ادامه داد: «اینکه فرهنگ کار و کارآفرینی تا چه میزان در این مناطق جریان دارد یک نکته مهم است. البته اشاره کردم که این فقر فرهنگی حتی تا سطوح بالای مدیریتی دیده می‌شود. حالا باید آسیب‌شناسی کنیم که این مشکل را چگونه می‌توانیم مانند نمونه‌های موفقی که داریم، اصلاح کنیم.»
دانشگاه آزاد اسلامی باید آغازگر تحول در منطقه بشاگرد باشد
او در پاسخ به این سوال که وظیفه دانشگاه آزاد اسلامی در بهبود فضای زندگی و مسائل فرهنگی چیست، تصریح کرد: «به فرموده امام خمینی(ره) دانشگاه مبدا همه تحولات در کشور است. اگر دانشگاه به‌معنای واقعی کلمه دانشگاه باشد، قاعدتا باید مبدا تحولات هم باشد. دانشگاه ما رشد نصفه‌ونیمه‌ای داشته است، برای مثال در برخی رشته‌ها مانند فنی‌ها خوب پیش رفته‌ایم اما در حوزه‌های اقتصادی حرکت خوبی نداشته‌ایم. دانشگاه آزاد اسلامی یک تفاوت با سایر دانشگاه‌ها دارد. دانشگاه آزاد اسلامی فضای حاکمیتی نیست و از طرفی منفعت شخصی خودش را دنبال نمی‌کند و در رویکرد جدیدش احساس می‌کند مسئولیت اجتماعی بیشتری دارد، چون از مردم بوده باید برای مردم هم کار کند. اگر بخواهد این امر را محقق کند باید مسئولیت‌های اجتماعی و رسالت‌های اجتماعی خود انجام دهد. رسالت اصلی دانشگاه آزاد اسلامی این است که بتواند مبدا تحولاتی در جامعه باشد. این جامعه براساس ماموریت‌ها تعریف می‌شود. در منطقه بشاگرد باید دانشگاه آزاد اسلامی تغییر فرهنگ مردم را آغاز کند، تغییری که روزنه ورود به آن آموزش است و در گام دوم باید با مهارت‌آموزی دنبال شود. اگر این دو گام به‌خوبی پیش رود می‌توان امیدوار بود دیدگاه‌ها تغییر کند.»
تنظیم رشته‌های واحدها با نگاه به پتانسیل‌های منطقه‌ای
نماینده تام‌الاختیار رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در هیات‌های امنای استانی درخصوص رویکرد جدید دانشگاه آزاد اسلامی به مقوله پیشرفت مناطق براساس پتانسیل‌های منطقه‌ای و مطالعه پتانسیل‌ها و نیازهای منطقه بشاگرد گفت: «تا جایی که بنده می‌دانم این مطالعه تاکنون انجام نگرفته است، ولی این به خود مدیران استانی برمی‌گردد. در اصل این نگاه و تفکری که توسط رئیس دانشگاه آزاد اسلامی مطرح شده است باید از روسای استانی آغاز شود تا رفته‌رفته به واحدها نفوذ پیدا کند و پس از آن به‌عنوان یک فرهنگ سازمانی از درون دانشگاه آزاد اسلامی به بخش‌های مختلف و مسئولان مختلف یک منطقه، منتقل شود. زمانی ما از دانشگاه صحبت می‌کردیم، در ابتدا با تکرار همین صحبت‌ها آغاز کردیم، پس از آن با چکش‌کاری به مدل مشترکی رسیدیم. در جریان اجرای این مدل هم تفکرات متفاوتی بود که رفته‌رفته هماهنگ‌تر شد و به یک تیم منتج شد. این فرهنگی است که در دانشگاه آزاد اسلامی به‌دنبال آن هستیم تا در مناطق مختلف ایجاد شود تا چنین تفکری از دانشگاه آزاد اسلامی به مسئولان و از مسئولان به مردم منتقل شود تا موجب رشد اقتصاد و پتانسیل‌های منطقه شود. درجریان چنین تفکری توجه بیشتری به توان و استعدادها خواهیم داشت و نگاه‌مان نسبت به فرهنگ‌های بومی هر منطقه هم دقیق‌تر می‌شود.»
مشکینی ادامه داد: «همین تفکر باعث می‌شود براساس یک نسخه درسطح کشور عمل نکنیم. رشته‌های دانشگاهی در هر منطقه را با توجه به پتانسیل‌ها تنظیم کنیم و حتی فضای دانشگاه‌ها را براساس فرهنگ اجتماعی مناطق دنبال کنیم. مثلا الان در سیستان‌وبلوچستان بیشترین پردیس دانشگاهی را داریم تا دانشجوی دختر اهل این منطقه بتواند درمحل زندگی خود تحصیلات دانشگاهی را ادامه دهد. درحالی‌که در بسیاری از نقاط کشور افزایش چندانی در جذب دانشجو نداشتیم، در این منطقه به‌شدت افزایش جذب دانشجو را تجربه کردیم. در این حالت ما روزنه اصلاح را ایجاد کردیم و حالا باید برنامه‌های آموزشی را به‌گونه‌ای تنظیم کنیم تا در راستای اقتضائات و نیازهای جامعه خودمان دانشجو را تربیت کنیم.» وی در ادامه خاطرنشان کرد: «البته باید درنظر داشته باشیم با اشکالات گسترده‌ای مواجهیم که بخشی از آن هم به گذشته دانشگاه بر می‌گردد. به‌همین دلیل چند کار را با هم پیش ببریم و درطول حرکت مطالعه خودمان را تکمیل کنیم.»
بشاگرد یک نقطه عطف است
مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: «بشاگرد یک نقطه عطف است. حضور دانشگاه آزاد اسلامی در بشاگرد نشان‌دهنده رویکرد جدید دانشگاه است. ملاک عمل دانشگاه آزاد اسلامی مادیات نیست و مواردی مهم‌تر از مادیات وجود دارد.»
مشکینی در پایان با اشاره به پتانسیل‌های دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «به‌نظر من دانشگاه آزاد اسلامی این توان را دارد که درکنار بخش‌های فعال دیگری که کم‌کاری دولت‌ها را جبران می‌کنند به مسیر ارتقای کشور کمک کند.»
* نویسنده: ابوالفضل مظاهری، دبیر گروه دانشگاه