به گزارش «فرهیختگان»، کاشان بزرگ‌ترین شهرستان استان اصفهان است که درکنار داشتن وضعیت جغرافیایی خوب، میزبان یکی از صنایع سودآور کشورمان نیز است. امروزه همه کاشان را علاوه‌بر داشتن گلاب نابش، با صنعت فرش ماشینی‌اش هم می‌شناسند، تا جایی‌که آوازه این فرش‌ها به خارج از مرزهای کشورمان نیز رفته و حالا بسیاری از کشورهای دنیا خواهان بهره‌مندی از این فرش‌ها هستند.
همین مولفه باعث شده جمعیت قابل‌توجهی از کاشانی‌ها در کارخانه‌های کوچک و بزرگ فرش ماشینی مستقر در این خطه از ایران مشغول به‌کار باشند و نه‌تنها روزی خود را از این راه به‌دست بیاورند، بلکه برای کشور نیز ارزآوری قابل‌توجهی داشته باشند. هرچند بخش عمده‌ای از این صنعت نیز به خارج از کشور وابسته است و فعالان این حوزه برای تامین مواد اولیه خود چشم‌هایشان را به خارج از کشور دوخته‌اند، اما نمی‌توان از کنار این مساله نیز به‌راحتی گذشت که صنعتگران این حوزه در بدترین شرایط تحریم هم دست از صادرات نکشیده‌اند. این ظرفیت عظیم باعث شده تا دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان به‌عنوان یکی از مراکز آموزشی قدیمی این شهرستان با راه‌اندازی بخش‌های مختلف اعم از آزمایشگاه تخصصی و لابراتوار فرش، علم را به خدمت صنعت فرش کاشان دربیاورد.
البته این واحد دانشگاهی تنها به این اقدامات بسنده نکرده و راه‌اندازی سرای نوآوری را هم در دستورکار قرار داده تا بتواند براساس آن نه‌تنها نیازهای صنعت فرش را رفع کند، بلکه با ارائه راهکارهای علمی و عملی اثر تحریم‌ها را نیز به حداقلی‌ترین شکل ممکن برساند؛ موضوعی که با استقبال کارخانه‌های فرش ماشینی این شهرستان نیز همراه شده است. این مهم و همچنین استفاده از دیگر پتانسیل‌های کاشان در راستای اشتغالزایی و رسیدن به اقتصاد پایدار ما را بر آن داشت تا به‌سراغ مسئولان مختلف این واحد دانشگاهی برویم و از آنها درباره فعالیت‌هایشان بپرسیم که در ادامه می‌خوانید.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی کاشان خبر داد
راه‌اندازی 2 مرکز تحقیقاتی با توجه به ظرفیت‌های منطقه‌ای
میثم عرب‌زاده، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به ظرفیت‌های این منطقه گفت: «قطعا وجود دریاچه نمک در منطقه آران و بیدگل از ظرفیت‌های بالقوه این منطقه محسوب می‌شود که مواد معدنی بسیاری نظیر سولفات سدیم، سولفات منیزیم و... را در خود جای داده است. با توجه به اینکه این واحد دانشگاهی در راستای تبدیل دانایی به ثروت و استفاده از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های منطقه و همچنین رویکرد حل‌المسائلی است، اقدام به راه‌اندازی مرکز تحقیقات اسانس و گیاهان دارویی و مرکز تحقیقات نمک و ماسه بادی کرده که به‌زودی شروع به فعالیت خواهند کرد.»
او اظهار داشت: «همچنین وجود گل محمدی و دیگر گیاهان دارویی در منطقه قمصر، نیاسر و برزک و روستاهای اطراف، ظرفیت زیادی را برای ورود به عرصه فعالیت در این حوزه ایجاد کرده است، در همین راستا مطالعه و ایجاد مرکز تحقیقات اسانس نقش بسزایی در راستای توسعه و تجاری‌سازی اسانس و گیاهان دارویی ایجاد خواهد کرد.»
رئیس واحد کاشان درخصوص بازدید سورنا ستاری از این واحد و مرکز رشد آن افزود: «در این سفر مقرر شد جرثقیل موبایل تلسکوپی ۵۵ تنی در دانشگاه آزاد کاشان رونمایی شود. همچنین با یکی از شرکت‌های فعال رایزنی‌هایی صورت گرفته تا با همکاری این واحد دانشگاهی در راستای بومی‌سازی قطعات و ماشین‌آلات سنگین فعالیت‌هایی انجام شود، البته هنوز جزئیات نهایی این طرح مشخص نیست و امیدواریم در هفته آینده به جمع‌بندی نهایی برسیم.»
مدیر مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی کاشان مطرح کرد
تحقق شعار «هر دانشجو، یک تخصص، یک مهارت»
مهدی اسماعیلی، مدیر مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی کاشان درباره فعالیت‌های این مرکز گفت: «مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان در سال ۱۳۹۱ و با توجه به وجود رشته‌هایی مانند کامپیوتر، فناوری اطلاعات، عمران، مکانیک و نساجی راه‌اندازی شد، البته در ابتدای کار مرکز رویکرد اصلی خود را فنی و مهندسی قرار داده بود.»
او با بیان اینکه درحال حاضر این مجموعه بالغ بر 17 هسته و واحد فناور و همچنین شرکت دانش‌بنیان در خود جای داده است، اظهار داشت: «به عبارت دقیق‌تر ما امروز 11 هسته فناور، 5 واحد فناور و یک شرکت دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان داریم. خوشبختانه این مرکز بعد از گذشت نزدیک به 8 سال توانسته عملکرد قابل‌قبولی از خود ارائه دهد.»
مدیر مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان اظهار داشت: «کنتور هوشمند چاه‌های آب، سیستم‌های برق هوشمند خانگی و چراغ‌های ترافیکی هوشمند از جمله محصولاتی است که توسط این مرکز تولید و به تجاری‌سازی رسیده است. پنل‌های خورشیدی، ردیاب‌ها و دزدگیرهای هوشمند برای سیستم‌های خودرو نیز از جمله محصولاتی محسوب می‌شوند که ازسوی شرکت دانش‌بنیان این مرکز طراحی و ساخته شده و به تولید انبوه رسیده است.»
اسماعیلی با بیان اینکه معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور برای اولین‌بار در آبان‌ماه 1399 بازدیدی از دستاوردهای مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان انجام داد، بیان داشت: «توسعه بیش از آنکه مفهومی نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری باشد، مفهومی فرهنگی است، از این رو باید گفت مفهوم توسعه در گذشته با راه‌اندازی کارخانه‌های آلاینده، ساخت کارخانه و تخریب محیط‌زیست معنا پیدا می‌کرد؛ اما امروزه با رونق شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها دریافتیم توسعه یک مفهوم نرم‌افزاری و متکی به نوآوری و خلاقیت است.»
او افزود: «توسعه استان‌ها به‌وسیله مهم‌ترین سرمایه بومی یعنی نیروی انسانی خلاق محقق می‌شود، همچنین نباید این مهم را فراموش کرد که توسعه پایدار، امری درونی است و باید براساس مزیت‌های بومی هر استان و به‌وسیله نیروی انسانی خلاق اتفاق بیفتد و پژوهش کارآمد و اثربخش حاصل نوآوری جوان خلاق با همراهی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است، از این رو بدون تردید صرفا با بودجه‌های دولتی و پژوهش‌های حاصل از آن هیچ محصولی تولید نمی‌شود و اگر هم محصولی تولید شود از کارآمدی و اثربخشی لازم برخوردار نخواهد بود.»
مدیر مرکز رشد واحد کاشان ادامه داد: «بهدلیل قدمت زیاد کاشان در صنعت نساجی و فرش ماشینی و همچنین بهدلیل ظرفیت بالای منطقه و حضور ۹۰۰ واحد فرش‌ماشینی در منطقه کاشان، مرکز رشد این واحد دانشگاهی گرایش زیادی برای جذب هسته و واحدهای فناور در این حوزه داشته است. تا جایی که بدون تردید سرای نوآوری فرش کاشان می‌تواند در این حوزه بسیار اثرگذار باشد.»
اسماعیلی خاطرنشان کرد: «قطعا هسته‌ها و واحدهای فناور و شرکت دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد این واحد دانشگاهی با ترکیبی از اعضای هیات‌علمی دانشگاه، دانشجویان و متخصصان آن صنعت شکل گرفته و تلاش‌مان این است بتوانیم شعار «هر دانشجو، یک تخصص، یک مهارت» را در این واحد دانشگاهی محقق کنیم.»
مدیر سرای نوآوری فرش‌ماشینی واحد کاشان خبر داد
فعالیت سرای نوآوری فرش‌ماشینی با حمایت 850 کارخانه
منصور دیاری، مدیر سرای نوآوری فرش‌ماشینی درباره ایده راه‌اندازی این سرا در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان گفت: «مهرماه سال گذشته معاون فناوری سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با دعوت واحد کاشان از کارخانه‌های فرش‌ماشینی بازدید کرد. در این بازدید او در جریان این موضوع قرار گرفت که منطقه کاشان بعد از یکی از مناطق کشور ترکیه، دومین قطب بزرگ تولید و صادرات فرش‌ماشینی در جهان است که نزدیک به 850 کارخانه فرش‌ماشینی را در دل خود جای داده است.»
او با بیان اینکه مجوز تاسیس سرای نوآوری فرش‌ماشینی بعد از بازدید معاون فناوری سازمان مرکزی به‌سرعت صادر شد، اظهار داشت: «سرای فرش‌ماشینی این واحد دانشگاهی جزء چهار یا پنج سرای اولی بود که در کل کشور راه‌اندازی شده است. البته ما پیش‌تر مرکز تحقیقات فرش‌ماشینی و لابراتورهای فرش‌ماشینی را هم ایجاد کرده بودیم و در کنار آن آزمایشگاه تخصصی فرش‌ماشینی را نیز داشتیم که جزء آزمایشگاه‌های همکار استاندارد کشور تلقی می‌شود.»
مدیر سرای نوآوری فرش‌ماشینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان درباره طرح‌های برون‌دانشگاهی تصریح کرد: «خوشبختانه ما از گذشته ارتباطات خوبی با شرکت‌های فرش‌ماشینی داشتیم و با توجه به آن طرح‌های برون‌دانشگاهی خوبی هم تعریف شده و امروز تمام این طرح‌ها در مرکز تحقیقات فرش‌ماشینی متمرکز شده است. بعد از تشکیل سرای فرش‌ماشینی نیز از بخش‌های مختلف در راستای پیشبرد طرح‌ها استفاده کردیم و در راستای ارتباط با صنعت هم درحال حاضر دو کمیته فعال داریم. یکی کمیته مواد اولیه است که به بحث تولید الیاف ورود کرده است. متاسفانه عمده الیافی که در تولید فرش‌ماشینی استفاده می‌شود وارداتی است و دو طرح کلان را نیز برای کاهش واردات و افزایش تولید داخل در دست داریم و درحال رایزنی با معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در این زمینه هستیم.»
دیاری گفت: «کمیته دیگری را نیز تحت عنوان کمیته قطعه‌سازی و ماشین‌سازی راه‌اندازی کردیم. با توجه به اینکه تقریبا بیش از 90 درصد ماشین‌آلات این صنعت هم از دو کشور بلژیک و آلمان وارد می‌شود، تلاش داریم با راه‌اندازی این کمیته و همکاری با قطعه‌سازان بتوانیم بخشی از مسائل این حوزه را هم رفع کنیم. البته موضوع قطعه‌سازی را هم با معاونت علم و فناوری ریاست‌جمهوری مطرح کرده‌ایم و امیدواریم بتوانیم از وابستگی صنعت فرش‌ماشینی در حوزه قطعه‌سازی و ماشین‌سازی به خارج از کشور کم کنیم.»
او با بیان اینکه درحال حاضر تولید فرش‌ماشینی حدود 85 میلیون مترمربع است که حدود 60 تا 65 میلیون مترمربع آن به مصرف داخلی می‌رسد، تصریح کرد: «از این میزان حدود 20 تا 25 میلیون مترمربع به خارج از کشور صادر می‌شود. خوشبختانه فرش‌ماشینی ازجمله معدود صنایعی است که طی 10 سال گذشته شاهد افزایش میزان صادرات آن بوده‌ایم. به‌طوری که صادر آن در سال 90 از حدود 50 تا 60 میلیون دلار به 400 میلیون دلار درحال حاضر رسیده است، طبیعتا این مساله نشان‌دهنده پتانسیل و ظرفیت بالای این صنعت در کشور است که حتی در شرایط تحریم نیز توانسته‌ایم صادرات آن را افزایش دهیم.»
مدیر سرای نوآوری فرش‌ماشینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان اظهار داشت: «یکی از دلایل اصلی صادرات فرش‌ماشینی این است که این صنعت کاملا خصوصی و مستقل است و تکنولوژی به‌روزی دارد. به عبارت دیگر ما امروزه ماشین‌آلاتی در این صنعت داریم که تکنولوژی آن مربوط به سال 2018 به بعد است و تقریبا روی لبه تکنولوژی ماشین‌آلات بافندگی حرکت می‌کنیم.»
دیاری با بیان اینکه گردش مالی سالانه صنعت فرش‌ماشینی ایران حدود سه تا چهار میلیارد دلار است، افزود: «امیدواریم بتوانیم بخشی از این گردش مالی را به‌سمت سرای نوآوری فرش‌ماشینی و آزمایشگاه تخصصی مربوط به این حوزه سوق دهیم. همچنین بخش از این گردش مالی را صرف انجام پروژه‌های تحقیقاتی، همکاری‌های فی‌مابین صنعت و دانشگاه‌ها و قطعه‌سازی و تامین مواد اولیه کنیم. در همین راستا باید بتوانیم بخشی از درآمدهای غیرشهریه‌ای را از این طریق تامین کنیم کمااینکه در سال‌های گذشته هم از طریق آزمایشگاه تخصصی فرش‌ماشینی، لابراتوار طراحی فرش‌ماشینی و مرکز تحقیقات فرش‌ماشینی به‌ویژه در طرح‌های برون‌دانشگاهی توانسته‌ایم درآمدزایی‌هایی را برای این واحد دانشگاهی داشته باشیم.»
او در همین زمینه افزود: «قطعا با استقرار سرای نوآوری فرش‌ماشینی می‌توانیم جهش خیلی خوبی را اواخر امسال و اوایل سال آینده در حوزه درآمدهای غیرشهریه‌ای واحد کاشان داشته باشیم. از سوی دیگر خوشبختانه استقبال صاحبان صنایع نیز از همکاری با این واحد دانشگاهی بسیار خوب بوده که یکی از دلایلش هم این است که گروه مهندسی نساجی و گروه فرش‌ماشینی این واحد دانشگاهی از گذشته نسبتا دور ارتباط بسیار تنگاتنگی با صنعت داشته تا جایی که امروزه صنعت ما را قبول کرده است.»
مدیر سرای نوآوری فرش‌ماشینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان با بیان اینکه طی سال‌های گذشته 5 همایش ملی و 4 نمایشگاه ملی در حوزه فرش‌ماشینی برگزار کردیم که نشان از ارتباط نزدیک با صنعت فرش‌ماشینی دارد، تصریح کرد: «ماهانه 10 هزار تن مصرف الیاف صنعت فرش‌ماشینی است، از سوی دیگر بیش از 150 هزار تن واردات سالانه الیاف داریم که متاسفانه بزرگ‌ترین وابستگی ما در حوزه صنعت فرش محسوب می‌شود. با این حال تاکیدمان این است که با راه‌اندازی کمیته مواد اولیه بتوانیم این مشکل صنعت را در حد توان حل کرده و امیدوارم سال آینده خبرهای خوبی را در این زمینه منتشر کنیم.»
دیاری خاطرنشان کرد: «اول مهرماه سال گذشته دکتر طهرانچی بازدیدی از این واحد دانشگاهی داشت و طی آن از لابراتوار فرش و آزمایشگاه تخصصی فرش‌ماشینی نیز بازدید کرد و در همان‌جا قول دادند با توجه به ظرفیت منطقه کاشان در این صنعت، برای راه‌اندازی حوزه‌های تخصصی کمک کنند که سرای نوآوری فرش‌ماشینی ازجمله همین اقدام خواهد بود؛ تصور می‌کنم ما جزء سراهایی هستیم که به‌صورت کاملا کاربردی و مرتبط با صنعت فعالیت خواهیم کرد و حتما در سال آینده خبرهای خوبی را از این سرا خواهیم شنید.»
* نویسنده: مریم حضرتی، روزنامه‌نگار