به گزارش «فرهیختگان»، سیدمصطفی خوش‌چشم، کارشناس مسائل بین‌الملل و سیاست خارجه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به بررسی رویکرد رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی به انتخابات آمریکا و مقایسه رفتار رسانه‌ای آنها در قبال انتخابات ایران در سال 88 پرداخت که مشروح آن در ادامه می‌آید.
نوع پردازش رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی و توئیتر به انتخابات آمریکا را چطور ارزیابی می‌کنید و به نظر شما رفتار رسانه‌ای آنها نسبت به انتخابات سال ۸۸ چقدر متفاوت است؟
رسانه‌های انگلیسی با کنترل سعی می‌کنند ارزش‌های نظام لیبرالیسم را از هرگونه خدشه‌ای حفظ کنند، چراکه مهم‌ترین نهاد دموکراسی غربی، رای دادن است، از این‌رو سعی می‌کنند آن را به دور از خطر نگه دارند تا باور مردم نسبت به نظام لیبرالیسم از دست نرود؛ بنابراین این رسانه‌ها کنترل بسیار شدیدی روی پردازش اطلاعات دارند و اجازه خدشه وارد شدن به این نظام را نمی‌دهند.
این رسانه‌ها در راستای وظیفه خود به‌صورت موردی، اطلاعات را رصد و کنترل می‌کنند اما با این وجود ارائه اطلاعات را نیز محدود به هفت رسانه اصلی کرده‌اند که آنها صرفا در یک بازه مشخص‌شده توسط نظام خود کار می‌کنند و قواعد بازی را کاملا قبول دارند و آن قواعد حفظ کشور و نظام لیبرال‌دموکراسی است که از حفظ جناح مهم‌تر است.
هدف رسانه‌ها جلوگیری از شوک‌زدگی مردم نسبت به آرای انتخابات است
درعین‌حال آنچه بسیار مهم است اینکه این رسانه‌ها سعی دارند جامعه را نسبت به وضعیت موجود توجیه کنند و به‌صورت پیشاپیش و لحظه‌ای اطلاعات را منتشر می‌کنند تا جامعه نسبت به اتفاقی که افتاده و نسبت به تغییرات آرای چند ایالات کلیدی دچار شوک‌زدگی نشود.
رسانه‌های خارجی اجازه نمی‌دهند باروت آماده انفجار آمریکا از کنترل خارج شود
محدودشدن کانال اطلاعات و اخبار سبب شده همین هفت کانال مشخص‌شده نیز بسیار پویا و فعال عمل کنند و سعی دارند اطلاعاتی که می‌خواهند در راستای اهداف خود مستمرا ارائه کنند و درواقع به‌دنبال این هستند که نوعی تصویرسازی انجام دهند تا مردمی که مانند باروت آماده انفجارند، دچار تنش و التهاب بیشتر نشوند و قبل از هر رسانه دیگر به منبع آنها رجوع کنند.
در این حالت رسانه‌های آنها نیز اطلاعات را طوری منتشر می‌کنند که مردم را درباره روندی که برایشان مشخص و هدف‌گذاری شده پیش ببرند؛ از سوی دیگر روندی که آنها هدف‌گذاری کرده‌اند این است که جو بایدن رئیس‌جمهور خواهد شد؛ از این‌رو مردم با دیدن این وضعیت که یک‌دفعه ترامپ که در پنسیلوانیا با ۵۰۰هزار رای جلو بود درحال عقب افتادن است، توجیه شده و دچار شوک نمی‌شوند و باور می‌کنند که این روند درست و خدشه‌ناپذیر است.
بنابراین دو نکته بسیار مهم است؛ رسانه‌های خارجی هم ارائه اطلاعات انجام می‌دهند تا مردم به یک‌باره شوکه نشوند و هم اطلاعاتی که می‌دهند در جهت هدف‌گذاری‌شده پیش می‌رود تا مردم از طریق این تصویرسازی به هدف مدنظر رسانه‌ها هدایت شوند.
توئیتر سال 88 تعمیرات خود را برای التهاب‌آفرینی در ایران به تعویق انداخت
شما اشاره کردید که کانال‌های انتشار اطلاعات مربوط به نتایج انتخابات محدود اعلام شده و هفت رسانه برای اعلام نتایج مجاز اعلام شده‌اند، اگر بخواهید رفتار رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی و توئیتر را در این زمینه با سال ۸۸ در ایران مقایسه کنید، نظر شما چیست؟
در این قضیه اهداف آنها کاملا مشخص است؛ توئیتر در سال ۸۸ تعمیرات دوره‌ای داشت اما به دستور کلینتون و دولت آمریکا آن را عقب انداخت تا بتواند در ناآرامی‌های سال ۸۸ ایران نقش ایفا کند.
رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی سال 88 برای افزایش التهاب از هر منبع غیرموثق خبر منتشر می‌کردند
در سال ۸۸ و بقیه مواردی که التهابات در ایران وجود داشت، رسانه‌های اجتماعی و رسانه‌های رسمی غرب و همچنین رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی سعی در ایجاد و افزایش التهاب داشتند و برای این منظور از هر منبع غیرموثق نیز خبر می‌گرفتند و هیچ ابایی از این اقدام نداشتند؛ چراکه به دنبال تغییر نظام بودند. اما آنها اکنون خواستار حفظ وضع موجود نظام لیبرال دموکراسی در آمریکا هستند و کاری را می‌کنند که هر فرد عاقلی انجام می‌دهد.
بنابراین هر دو جناح یعنی فاکس‌نیوز و سی‌ان‌ان در بین این هفت رسانه حضور دارند اما در قواعد کلی همین فاکس‌نیوز هم از نظام کاپیتالیسم و لیبرال‌دموکراسی غربی حمایت می‌کند و در زمان لازم برای انتخاب بین ترامپ که هم‌جناح آنهاست با انتخاب نظام آمریکا، نظام خود را ترجیح می‌دهد. آنها حتی اگر قرار باشد اخبار را سانسور می‌کنند و این را به منظور حفظ نظام لیبرال‌دموکراسی انجام می‌دهند، لذا روش کار در توئیتر به مراتب از این هم سختگیرانه‌تر است و در این انتخابات چنین رویکردی کاملا مشخص بوده است که آنها کاملا برعکس رفتاری که نسبت به انتخابات و ناآرامی‌های سال ۸۸ انجام می‌دادند، کار می‌کنند.
این تناقض رفتار رسانه‌ای رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی درباره پوشش ناآرامی‌های آمریکا و سال ۸۸ نیز صدق می‌کند؟
طبق یک نمونه اگر بخواهم مثال بزنم باید گفت وقتی در سال ۸۸ آنها می‌خواستند در ایران جایی تجمع کنند از طریق بی‌بی‌سی فارسی و توئیتر اعلام می‌شد و بعدها مشخص شد توئیتر نقش مهمی در این زمینه داشته و به همین دلیل به تعمیرات دوره‌ای نیز نرفت.
فیسبوک صفحه هماهنگی اعتراض‌های خیابانی در آمریکا را بلافاصله حذف کرد
اما درحال حاضر که یک صفحه در فیسبوک برای هماهنگی اعتراض‌های خیابانی در آمریکا ایجاد شد و در ظرف دو ساعت بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار عضو پیدا کرد، بلافاصله آن را حذف کردند درحالی که در عرض ۲۴ ساعت می‌توانست به میلیون‌ها نفر برسد.
حتی توئیتر هم چنین اجازه‌ای نمی‌دهد که اعتراض‌های خیابانی هماهنگ شود و بسیار مراقبت می‌کنند که وضعیت به سمت انفجار پیش نرود.
اما در حال حاضر انتقادی که به سیستم رسانه‌ای کشور وجود دارد این است درحالی که اکنون اخبار انتخابات آمریکا به‌صورت پراکنده و موردی پیگیری و منتشر می‌شود، آنها حاضر نشده‌اند به‌صورت متمرکز به مخاطبان ایرانی و فارسی‌زبان اطلاعات بدهند و این باعث شد که شبکه‌هایی مانند ایران اینترنشنال با صرف هزینه زیاد و ساخت ویژه‌برنامه‌های متعدد به منبع خبری ایرانیان داخل کشور تبدیل شوند.
درحقیقت ضعف عدم‌پرداخت و ارائه اطلاعات منسجم و یکپارچه توسط شبکه‌های رسانه‌ای کشورمان سبب شد مردم این نیاز را در رسانه‌ای مثل ایران‌اینترنشنال تامین کنند، هرچند برنامه‌های آنها نیز حرفه‌ای و متنوع بوده است. آنها حتی مستندهایی پخش کردند که هردو جناح آمریکا را پوشش می‌داد و به زندگی کثیف این دو کاندیدای آمریکا می‌پرداخت.
البته این به معنای مخالفت آنها نیست بلکه به دنبال جذب سلیقه‌های مختلف بودند تا تظاهر کنند که بی‌طرف هستند، درحالی‌که همه می‌دانیم رسانه‌ای همچون ایران‌اینترنشنال طرفدار ترامپ است، بنابراین این ضعف رسانه‌های داخلی ماست که چون در انتشار اطلاعات غایب است مردم را به سمت تلویزیون معاندی همچون اینترنشنال هدایت می‌کند.
به نظر بنده این قضیه اشتباه بزرگی است که رسانه‌های داخلی با این ادعا که چون انتخابات آمریکا مهم نیست به این مساله نپرداختند، درحالی‌که حتما نباید یک مساله خیلی حیاتی باشد تا بخواهیم به آن بپردازیم، چراکه گاهی باید به مسائل غیرمهم نیز پرداخته شود تا منبع اطلاعات برای مردم داخل جغرافیای ایران باشد. بنده تا چند روز پیش برای بررسی رفتار رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی آنها را رصد می‌کردم تا نوع سرعت، پردازش و نگاه آنها را ارزیابی کنم اما منبع بسیاری از مردم داخل کشور نیز اینترنشنال و رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان شده است و می‌خواهند آخرین اطلاعات را از آنجا بگیرند. این بسیار برای رسانه‌های داخلی کشورمان بد است که این ظرفیت را از دست بدهند و بینندگان داخلی را به سمت رسانه‌های خارجی هدایت کنند.