به گزارش «فرهیختگان»، چند خطی که در ادامه بر کاغذ نشسته، توضیحی درباره یکی از تاسف‌بارترین واقعیات میدان سیاست در ایران است؛ واقعیتی که نشات‌گرفته از یک بی‌تدبیری مهلک و ادامه‌دار در اداره کشور است و دود آن در چشم دارا و ندار، ضعیف و قوی، اصلاح‌طلب و اصولگرا و... رفته و خواهد رفت. احتمالا درست حدس زدید، چند خطی درمورد شرطی شدن بازارهای کشور و به تبع آن بخشی از افکار عمومی نسبت‌به تحولات آمریکا نوشته ایم.
موعد سوم نوامبر و انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده فرا رسید و حالا بیشتر از هر زمان دیگر چشمان بخشی از جامعه ایرانی به 10 هزار کیلومتر دورتر دوخته شده تا ببیند چه کسی پیروز این کارزار خواهد شد. این انتخابات برای این گروه از جامعه که از رئیس و وزیر و معاون در آن حضور دارد تا اقشار مختلف مردم، متفاوت از هر انتخابات دیگری است، چراکه گمان می‌کنند پیروزی جو بایدن، نماینده حزب دموکرات می‌تواند تفاوت اساسی در مواجهه غرب با ایران پدید آورد و سرمنشائی برای حل مشکلات اقتصادی کشور باشد و البته این درحالی است که همه شواهد و قرائن، چه استدلال‌های علمی سیاست‌خوانده‌ها و آکادمیسین‌های اقتصادی، چه تجربه 40 سال روابط و شرایط میان ایران و آمریکا و چه اظهارات، طرح‌ها و برنامه‌های کمپین جو بایدن گویای این نیست که با رفتن یک جمهوری‌خواه و آمدن یک دموکرات وضعیت اقتصاد ایران بهتر خواهد شد. در عین حال اما همه آنهایی که واقعیات اقتصادی را دیده و لمس کرده‌اند و مهم‌تر، آنهایی که بنا دارند با مردم صادق باشند، بارها و بارها گفته‌اند تا بی‌تدبیری در مدیریت داخلی و چالش‌های درونی اقتصاد کشور برطرف نشود، فراز و فرودهای سیاست خارجی هیچ اثر قابل‌توجه و عمیقی بر کشور نخواهد داشت و به‌اصطلاح آش همان است و کاسه همان.
این توضیحات و توصیفات علمی و تجربی اما هیچ تاثیری بر گروهی که یاد کردیم نداشته و ندارد، چراکه بسیاری از آنهایی که می‌توانند در میدان واقعیت روندها را مدیریت کنند، خود دچار این بیماری مزمن هستند. اگر بخواهیم دقیق‌تر درمورد این دست از افراد صحبت کنیم، باید بگوییم آنها حداقل قابل‌تقسیم به دو بخش اصلی هستند؛ موثرین و متاثرین. موثرین کسانی هستند که از سال 92 تلاش کردند همه‌چیز کشور را به خارج پیوند بزنند و تنها راه‌حل مشکلات کشور را در گرو مذاکره و توافق تعریف کنند و گروه دوم مردمی که با این شیوه حکمرانی حالا شرطی شده‌اند و چه بخواهند و چه نخواهند، با آنچه در چندسال اخیر بر سرشان رفته، سرنوشت خود را خارج از جغرافیای کشور می‌پندارند.
شاید لازم‌به ذکر نباشد، چراکه همه می‌دانند موثرین و مسببین وضع وجود، حرکت خود را از گره زدن همه‌چیز زندگی مردم حتی آب خوردن آنها به مذاکره آغاز کردند، درباره برجام به مردم واقعیات را نگفتند و با بزرگنمایی‌های ناباورانه و غیرواقعی آن را فتح‌الفتوح نامیدند و زمانی هم که درماندند و نتوانستند چیزی بهتر از آنچه امروز هست برای کشور رقم بزنند، به‌جای مسئولیت‌پذیری دوباره آدرس مشکلات را به واشنگتن و کاخ‌سفید حواله دادند.
این دست موثرین بر افکار عمومی البته بعد از هفت‌سال همچنان دست‌بردار نیستند و تداوم مرتبط کردن شرایط درونی به اتفاقات ایالات‌متحده را بهترین و سریع‌ترین مسیر موفقیت می‌دانند، چراکه هم مسئولیت عملکردشان را نپذیرفته‌اند و هم می‌توانند با شکل دادن یک دوقطبی کاذب، به مدیریت فضای سیاسی و افکار عمومی بپردازند. آنها حالا با فرارسیدن انتخابات آمریکا دوباره تلاش کرده‌اند بگویند که با آمدن یک دموکرات وضعیت تغییر محسوسی می‌یابد؛ اتفاقی که از دیدگاه هر فرد منصف و صادقی چیزی جز تضعیف کشور و متزلزل کردن ساخت جامعه نیست. برخی از این اظهارنظرها را برای ثبت در تاریخ در ادامه مرور می‌کنیم.
دنیای اقتصاد-31 تیر /ارمغان بایدن برای نفت ایران
هلیما کرافت، یکی از مشهورترین تحلیلگران کالایی وال‌استریت درمورد سناریوی بازگشت نفت ایران به بازار درصورت انتخاب جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور بعدی آمریکا به بیزینس اینسایدر گفته است: «پیروزی جو بایدن در انتخابات سال جاری می‌تواند برای قیمت نفت منفی باشد، چراکه بایدن احتمالا موضع ملایم‌تری دربرابر ایران اتخاذ می‌کند و تحریم‌ها را برمی‌دارد که راه را برای بازگشت میلیون‌ها بشکه نفت ایران به بازار باز خواهد کرد.» فروش نفت ایران که به‌طور کم‌سابقه‌ای به‌علت تحریم‌ها کاهش یافته، ممکن است با اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در نوامبر سال جاری میلادی دستخوش تغییرات اساسی شود. این تحلیلی است که برخی کارشناسان بازار طلای سیاه مطرح کرده‌اند و به‌باور آنها، اگر نامزد احتمالی حزب دموکرات، جو بایدن بتواند رئیس‌جمهور فعلی آمریکا را شکست دهد، با بازگشت این کشور به برجام و برداشته شدن تحریم‌های گسترده، نفت ایران راه خود را مجددا به بازار پیدا خواهد کرد.
امیدجوان- 2 مرداد / رویای هر ایرانی در آبان 99
حضور جو بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا سوژه هفته‌نامه امیدجوان با عنوان «رویای ایرانیِ آبان ۹۹» شده است. این روزنامه در بخشی از تیتر اصلی خود به‌نقل از بایدن آورده است: «اولین اقدام من درصورت پیروزی، لغو فرمان ترامپ درباره منع ورود اتباع پنج کشور مسلمان ازجمله ایران خواهد بود.» این روزنامه همچنین در صفحه اصلی خود مدعی شده است خروج ترامپ و کاخ سفید و احیای برجام می‌تواند بر اقتصاد ایران و بازگشت امید تاثیر بگذارد ولو اینکه ترامپ زمین سیاست را مین‌گذاری کرده باشد.امیدجوان با تیترهای خیالی شکست ترامپ، تبریک تلفنی روحانی به بایدن، کاهش قیمت دلار و احیای برجام به استقبال پیروزی نامزد دموکرات آمریکا رفته است. در ادامه مطلب این نشریه اصلاح‌طلب آمده است: «پیروزی احتمالی بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا می‌تواند آینده را تغییر دهد، چراکه دولت بایدن تمایل دارد با ایران درباره توافق هسته‌ای و احتمالا کاهش تحریم‌های کنونی و صادرات نفت مذاکره کند.»
دنیای صنعت- 4 مرداد / احیای میراث اوباما
پلتفرم حزب دموکرات برای سال ۲۰۲۰ بیش از هرچیز بر تغییر سیاست خارجی آمریکا در دوران ترامپ استوار است. وی در چهارساله گذشته به‌دنبال نابودی تمام دستاورد‌های اوباما به‌خصوص درحوزه سیاست خارجی بوده، از آنجا که عملکرد بایدن در آمریکا با دولت اوباما گره خورده، پلتفرم حزب دموکرات بر احیای میراث اوباما متمرکز است. پلتفرم مورد اشاره تصریح کرده که دموکرات‌ها به‌دنبال تغییر رژیم در ایران نیستند. این برنامه همچنین بر بازگشت دوجانبه به توافق اتمی با ایران تاکید کرده است؛ به این صورت که ایران از برنامه اتمی‌اش عقب بنشیند و درمقابل، تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور برداشته شوند. دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق برجام خارج شد و از آن زمان تحریم‌های جدیدی را در چارچوب سیاست فشار حداکثری علیه ایران اعمال کرده است. افزون بر آن در ماه ژانویه ۲۰۱۹ ژنرال ارشد ایران قاسم سلیمانی در اثر حمله پهپادهای آمریکایی کشته شد و این رویداد دو کشور را تا مرز رویارویی نظامی کشاند.
سازندگی- 5 مرداد / بازگشت به برجام عبور از براندازی
روزنامه سازندگی در گزارش تیتر یک خود در 5 مردادماه به استقبال نامزد دموکرات آمریکا رفت و با عنوان «بازگشت به برجام؛ عبور از براندازی» نوشته است: «در سند ۸۰ صفحه‌ای مانیفست انتخاباتی دموکرات‌ها که توسط هیاتی ۱۵ نفره از یاران بایدن- سندرز تهیه شده است، لیبرال‌های آمریکایی تعهد کرده‌اند به برجام بازگردند و از براندازی جمهوری اسلامی دست بردارند.» سازندگی همچنین نوشته است: «در بخش دیگری ضمن مخالفت با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ذکر شده است که توافق هسته‌ای همواره به‌منزله آغاز و نه پایان دادن به دیپلماسی آمریکا درقبال ایران بود. دموکرات‌ها از تلاش‌های دیپلماتیک در راستای محدود ساختن برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کنند.» اصلاح‌طلبان که در آخرین ماه‌های دولت روحانی تلاش دارند به هربهانه‌ای برجام را احیا کنند، به تریبون و ستاد جو بایدن در کشورمان تبدیل شده‌اند.
اعتماد- 13 مرداد / بایدن نشانه‌های گشاده‌رویی را نشان داده
جو بایدن باصراحت استراتژی ترامپ درمورد ایران را فاجعه‌آمیز خوانده است. جو بایدن قبلا نشانه‌هایی از گشاده‌رویی درمورد ایران را که برای آمریکا به یک معمای ژئواستراتژیک تبدیل شده، نشان داده است. کاندیدای دموکرات با آموختن درس از برجام اوباما و عملکرد ترامپ به‌طور هماهنگ با متحدان اروپایی خود بارها خواستار ازسرگیری مبادلات دیپلماتیک با تهران و بازگشت ایالات متحده در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک شده است، به‌شرط آنکه تهران نیز تعهدات جدید را رعایت کرده و نفوذ خود در منطقه را مهار کند. بازگشت به میز مذاکره توسط همه طرفین ذی‌ربط برای دستیابی به توافقنامه جدید وین لزوما با رفع تحریم‌های اقتصادی علیه ایران همراه خواهد بود و امکان صادرات نفتی بدون محدودیت برای ایران را به‌دنبال خواهد داشت. مطمئنا نزدیکی با ایران با منافع عربستان و اسرائیل که در همراهی با ترامپ علیه تهران متحد شده‌اند در تضاد خواهد بود. به‌نظر می‌رسد که پیش‌نویس نخستین برنامه نامزد دموکراتیک مبتنی‌بر دوری از سیاست‌های ملی‌گرایانه بنیامین نتانیاهو باشد.
مردم‌سالاری- 10 شهریور / تیتر یک: وعده بازگشت به برجام
روزنامه اصلاح‌طلب مردم‌سالاری با تیتر یک «وعده بازگشت آمریکا به برجام» به استقبال نامزد دموکرات آمریکا رفته و از مزایای رای آوردن بایدن به جای ترامپ در انتخابات 2020 ریاست‌جمهوری این کشور یاد کرده است. این روزنامه اصلاح‌طلب به نقل از کامالا هریس، معاون جو بایدن نوشته است: «جو بایدن و دولت ما باید کار عظیمی را برای تعمیر خرابی‌هایی که دونالد ترامپ و دولتش به‌بار آورده‌اند، انجام دهد و جایگاه ما در دنیا را تثبیت کند.» این روزنامه همچنین به نقل از معاون بایدن درباره تحریم تسلیحاتی ایران آورده است: «دولت ترامپ مساله تحریم تسلیحاتی را اخیرا به شورای امنیت سازمان ملل برد و تنها یک کشور دیگر همراه با ما رای مثبت داد. فکر می‌کنم منصفانه است که بگوییم رویکرد «اول آمریکا» به آمریکای تنها تبدیل شده است که به نفع ما و به نفع متحدان‌مان نیست.»
شرق- 16 مهر / بایدن فرصت مناسبی برای ایران است
محمدحسین عادلی: «مشکل بزرگ در این است که آمریکا به‌ویژه با کارهای ترامپ همه اعتبار خود را لااقل نزد ایران از دست داده است. دیوار بی‌اعتمادی به دریایی از بی‌اعتمادی تبدیل شده است. درمورد بایدن اما به‌نظر می‌رسد او با داشتن شعار اعاده اعتبار بین‌المللی آمریکا شاید بتواند فرصت مناسبی برای ایران باشد. به‌نظر من بایدن قبل از هرچیز باید ابتدا به شیوه‌ای عملی اعتماد ایران را برای مذاکره دوباره جلب کند. اعتماد ایران با گفتار نمی‌تواند جلب شود، بلکه باید در عمل و با تضمین‌هایی جلب شود؛ ازجمله مشوق‌هایی که بایدن باید بدهد می‌تواند این باشد که تحریم‌های توافق‌شده در برجام عملی و همه تحریم‌های ترامپ برداشته شود و از اروپایی‌ها بخواهد به آن عمل کنند. کل دارایی‌های ایران در سراسر دنیا را آزاد کند و همکاری‌های نفتی و روابط مالی بین‌المللی ایران به حالت عادی بازگردد و حداقل سه‌سال از آن بگذرد تا اعتماد ایران جلب شود.»
آرمان ملی- 28 مهر / پیروزی بایدن فرصت جدی برای کشور
احمد نقیب زاده: «درصورت پیروزی جو بایدن یک پالس مثبت دیپلماتیک به ایران و جهان ارسال خواهد شد؛ پالس مثبتی که این میزان از فشار روانی در داخل ایران نسبت به آینده اقتصادی، معیشتی و امنیتی خود را تاحدی تعدیل خواهد کرد. به‌هرحال کشور اکنون با انبوهی از مشکلات اقتصادی از تورم و رکود افسارگسیخته گرفته تا بیکاری و کوچک‌تر شدن سفره‌های مردم و همچنین تشدید شیوع کرونا مواجه است. در راستای استفاده از هوش سیاسی و دیپلماتیک باید به‌سمت استفاده از فرصتی به نام جو بایدن برویم، پیش از آنکه به‌نفع ملت باشد، می‌تواند به‌سود همه تمام شود، چون اگر بتوانیم مذاکرات مجدد را در دستورکار قرار دهیم و به موازاتش تحریم‌ها و چالش‌های اقتصادی و معیشتی مرتفع شود، بخشی از اعتماد ازبین‌رفته ملت ترمیم خواهد شد. پیروزی بایدن می‌تواند یک فرصت جدی را برای دولت فراهم کند که کشور از شرایط کنونی خارج شود. اینجاست که باید مساله استفاده از هوش سیاسی را جدی گرفت.»
شرق - 29 مهر / بایدن و ماجرای رفاقت با ظریف
بایدن در کارزارش؛ چه درمرحله مقدماتی و چه درمرحله اصلی بارها رویکرد ترامپ در این‌باره را هدف انتقاد قرار داده و گفته است به‌دنبال بازگشت به برجام خواهد بود. البته بسیاری از تحلیلگران آمریکایی و نیز ایرانی، در این‌میان گمانه‌زنی می‌کنند که توفیق اجباری خروج ترامپ از برجام باعث خواهد شد بایدن به‌دنبال امتیاز گرفتن از ایران برای بازگشت به این توافق و مذاکره دوباره باشد. اما حتی درحالت وقوع چنین سناریویی، بایدن مانند اوباما از موضع رئیس‌جمهوری وارد گفت‌وگوها خواهد شد که واقعا تصمیم دارد به‌توافقی دست پیدا کند و این درتقابل با رویکرد درهم، مبهم و پرتناقض دولت ترامپ درقبال احتمال مذاکره با ایران، گزینه‌ای واقعی پیش‌روی دیپلمات‌های ایرانی خواهد گذاشت. خالی از لطف نیست که اشاره شود رئیس دستگاه دیپلماسی ایران که لااقل از ژانویه ۲۰۲۱ تا خرداد ۱۴۰۰ مسئول تعامل با خارجی‌ها خواهد بود، سابقه تعامل شخصی با بایدن را دارد.
اعتماد- 30 مهر / با پیروزی بایدن پشتوانه ارزی تقویت و تورم کنترل می‌شود
اسماعیل گرامی‌مقدم: «به‌محض اینکه جو بایدن رای بیاورد، آنها به برجام برمی‌گردند و این برگشت به برجام حتما تاثیرات روانی در بر خواهد داشت که حداقل باعث توقف قیمت‌ها می‌شود و از طرف دیگر جو روانی به بازگشت پول‌های بلوکه‌شده ایران از کشور‌هایی که به آنان نفت فروخته بودیم، کمک می‌کند. به‌نظر می‌رسد که با برگشت آمریکایی‌ها به برجام و نشستن پشت میز مذاکره پشتوانه ارزی کشور بیشتر شده و باعث می‌شود که ارزش ریال ما هر روز کاسته نشود و تورم داخلی نیز کنترل شود؛ اگر دموکرات‌ها برنده انتخابات ۲۰۲۰ باشند، در ایران نیز امید به مردم برمی‌گردد و احتمالا یک رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب یا اعتدال‌گرا انتخاب خواهد شد. دلیلش نیز این است که مردم ثمرات برجام را در زندگی روزمره خود خواهند دید. وضعیت اقتصادی مردم بهبود خواهد یافت. بعد از آن امید به زندگی افزوده می‌شود و از طرف دیگر مردم راغب می‌شوند به رئیس‌جمهوری رای بدهند که بتواند بیشتر تنش‌زدایی کند.»
دنیای اقتصاد- اول آبان / رشد تولید نفت ایران در دوران بایدن
با بیشتر شدن شانس جو بایدن برای پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه آینده گمانه‌زنی‌ها درباره وضعیت احتمالی بازار نفت پس از ۱۳ آبان افزایش یافته است. سوالی که مطرح می‌شود، این است که آیا ریاست‌جمهوری بایدن قیمت نفت را تقویت می‌کند یا تضعیف؟ چراکه پیش‌بینی می‌شود از یک‌سو تولید و صادرات نفت ایران و ونزوئلا که تحت‌تحریم آمریکا هستند با آمدن یک رئیس‌جمهور دموکرات به کاخ سفید رشد قابل‌توجهی کند؛ امری که اگرچه مطابق میل ایرانی‌هاست و می‌تواند درآمد ارزی کشور را افزایش دهد، سیگنالی منفی به بازاری است که به‌دلیل مازاد عرضه ناشی از کاهش شدید تقاضا در آوریل به قهقرا رفت.
بازار- 8 آبان / انتخاب بایدن، دلار را کاهشی و بورس را افزایشی خواهد کرد
آلبرت بغزیان: «روزی که بایدن انتخاب شود جهت بورس ما برمی‌گردد. نرخ ارز شروع به کاهش می‌کند. یک سوال این است که چرا نرخ دلار ۳۲ هزار تومان شده؟ من می‌گویم بورس با انتخاب بایدن و با صحبتی که دموکرات‌ها درمورد برگشت به برجام مطرح کرده‌اند، اگر به آن عمل کنند، همان روز شاهد ریزش ارز خواهیم بود. همچنین شاهد خرید و فروش مسکن با قیمت‌های پایین‌تر خواهیم بود. حالا بورس شروع می‌کند به صعود کردن و بالا می‌رود، چون بقیه بازارها از رونق می‌افتند. الان خودروهای زیادی در خانه‌ها پارک شده و فقط برای این است که هر روز قیمت خودرو مثلا به اندازه دومیلیون تومان گران می‌شود. در آن زمان، مالک خودرو آن را نگه نمی‌دارد و آن را می‌فروشد و پول آن را در بانک می‌گذارد تا بهره بانکی آن را بگیرد. ما الان به‌خاطر این گرانی‌ها، همه انباردار ایران‌خودرو شده‌ایم.»
آرمان ملی- 10 آبان / به‌عنوان یک ایرانی امیدوارم بایدن رای بیاورد
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه: «برخلاف خیلی از تحلیل‌هایی که گفته می‌شود جو بایدن و ترامپ هیچ‌تفاوتی ندارد، معتقدم اتفاقا تفاوت وجود دارد و من به‌عنوان یک ایرانی امیدوارم که جو بایدن رای بیاورد، چون با اینکه در گذشته می‌توانستیم بگوییم تفاوت معناداری بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان نیست ولی همان‌طور که در تحلیل قبلی اشاره کردم؛ اولا، ترامپ با اوباما خیلی فرق داشت. درثانی، یک اتفاقی بین ایران و آمریکا و دیگر کشورها که البته دوطرف اصلی ایران و آمریکا بودند، به اسم برجام شکل گرفت که اثر محسوس و ملموسی در اقتصاد و دیگر حوزه‌ها داشت ولی تحلیل دیگری که باید بدان اشاره کنم، این است که از این نظر جو بایدن با ترامپ فرق دارد که ترامپ حتی از سیاست معمول ضدایرانی آمریکا خیلی فاصله گرفت.»
شرق- 11 آبان / مذاکره مداوم با بایدن صادرات نفت را برقرار می‌کند
کمیل طیبی: «ما باید بدترین سناریو را از انتخابات آمریکا انتظار داشته باشیم و آن پیروزی مجدد ترامپ در این انتخابات است. بعد از خروج از برجام ما همواره شاهد کاهش ارزش ریال، افزایش نرخ تورم و التهاب بازار بوده‌ایم و انتظارات سوداگرانه‌ای را در بازارهای مالی تجربه کرده‌ایم. با پیروزی جمهوری‌خواهان این انتظارات تقویت می‌شود و نگرانی را نسبت به شرایط اقتصادی ایران بیشتر می‌کند. جریان صادرات نفت و حتی صادرات غیر‌نفتی به‌واسطه تشدید تحریم‌ها وارد فاز جدیدی می‌شود و به این‌ترتیب شاهد شوک‌های تورمی، جهش نرخ ارز و... به‌دلیل انتظارات ناشی از انتخابات خواهیم بود. با پیروزی دموکرات‌ها به‌احتمال خیلی زیاد روند نزولی ارزش دلار و... ادامه می‌یابد اما به‌واسطه چسبندگی قیمت‌ها، برگشت‌پذیری تورم و کاهش قیمت‌ها بسیار ضعیف است. البته در بلند‌مدت اگر ایران موفق شود مذاکرات مداوم و مستمری درخصوص برجام درشرایط پیروزی دموکرات‌ها به‌پیش ببرد، طبیعتا صادرات مجدد نفت برقرار می‌شود و مجرای عرضه ارز از طریق صادرات غیر‌نفتی رخ می‌دهد.»
شرق- 11 آبان / اقتصاد ایران با بایدن هماهنگ است
ابوذر ندیمی: «اقتصاد امروز ایران به‌شدت شکننده بوده و با انتخاب دوباره ترامپ، تاثیرات منفی بیشتری بر اقتصاد ایران تحمیل خواهد شد. به‌نظر می‌رسد انتخاب بایدن به‌سبب روش‌ها و تاکتیک‌های او، ایجاب می‌کند که بایدن متفاوت‌تر عمل کند که در این صورت، فرصت جدیدی برای اقتصاد ایران فراهم خواهد کرد تا بتواند بخشی از تنش‌ها و مضیقه‌های خود را به‌ویژه درمنطقه کاهش دهد. خواسته یا ناخواسته، اصلاحی در اقتصاد ایران شکل نمی‌گیرد، مگر آنکه نظام درآمدی کشور را اصلاح کنیم، بنابراین باید آورده‌های بین‌الملل خود را بیشتر کنیم، زیرا با منابع داخلی نمی‌توانیم سال‌های درازی این کشور را اداره کنیم و اگر بخواهیم برای پنج‌سال به بالا برنامه‌ریزی کنیم، باید مسائل بین‌المللی را حل کنیم که اگر چنین نکنیم، مشکل تورم در کشور حل نخواهد شد، زیرا تورم چه از نظر ساختاری و چه از نظر روابط بین‌الملل، به آورده اقتصاد که آن نیز متاثر از روابط بین‌المللی است، مرتبط می‌شود.»