به گزارش «فرهیختگان»، ابوترابی، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس ازجمله طراحان یکی از طرح‌های شفافیت آرای نمایندگان است، طرح او هم‌اکنون در کمیسیون تدوین آیین‌نامه مورد بحث و بررسی قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود بخشی از طرح نهایی را شامل شود. با او برای بررسی طرح شفافیت و سرنوشت نهایی آن به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه از نظر می‌گذرد.
طرح شفافیت در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
طرح شفافیت در کمیسیون آیین‌نامه است و مراحل آخر آن طی می‌شود.
در این طرح اختلاف‌نظرهای جدی در مورد شفافیت پیرامون برخی موضوعات وجود دارد، این ایرادها را قبول دارید؟
از آنجایی که هم‌اکنون ساختار درستی نداریم، باید گفت شفافیت چاقوی دولبه است. در امور ملی شفافیت بسیار خوب است همانند مباحثی چون لوایح مربوط به پالرمو، CFT، برجام و... اما در امور محلی که اختلافات استان به استان و بعضا شهرستان به شهرستان است، این امر مناسب نیست. برای مثال در بحث استخدام‌ها اختلاف‌نظر وجود دارد، اگر در این موارد شفافیت صورت گیرد، حریت نماینده گرفته می‌شود.
چرا چنین نظری دارید؟
چون اختلافات محلی شدیدی ایجاد می‌شود لذا از ترس اختلافات، نماینده‌ها مجبور هستند خلاف‌نظر واقعی خود، واقعیت یا مصلحت نظام و مملکت رای دهند. درنتیجه شفافیت در این امور یک شمشیر دولبه است. شفافیت درمورد امور محلی نیز اشتباه است. اگر ساختار به نحوی بود که امور را به سازمان‌های محلی واگذار کرده بودیم، مشکلی نبود. بنابراین شفافیت در مورد محل مضر است اما در امور ملی ضروری است.
موضوع کمیسیون‌ها هم شامل این مساله می‌شود؟
در کمیسیون‌ها موضوع متفاوت است، چون بعضا موضوعات محرمانه است، اکثر مواقع بحث‌هایی مطرح می‌شود که تنش‌ها و بحث‌های طلبگی ایجاد شود. لذا در بحث کمیسیون‌ها اگر امور محلی باشد بالطبع باید محرمانه باشد. اگر امور ملی باشد باید شفاف باشد.
با این همه تبصره، اثری از شفافیت باقی نمی‌ماند!
مشکلی نیست. یک قانون خوب این است که خوب انجام شود. مهم نیست تبصره زیاد یا کم باشد، مهم این است که خوب و دقیق باشد.
یکی از تاکیدات در این طرح، شفافیت برای جلوگیری از فساد است. این امر چه ضوابطی باید داشته باشد؟
طرحی تحت‌عنوان نظارت بر عملکرد نمایندگان ارائه شده است، در این بحث بهترین کار بخش شفافیت مالی است که براساس آن، دارایی و پست و اقوام نمایندگان در سایتی کاملا شفاف در منظر عموم قرار گرفته است. حتی دریافت هر گونه هدیه نیز در این سایت درج می‌شود. منظور از اقوام پدر و مادر، فرزندان، برادر و خواهر است. این شفافیت را در آیین‌نامه نظارت بر رفتار نمایندگان در نظر گرفته‌ایم. نکته دیگر مربوط به مکاتبات نمایندگان است. مکاتبات باید از نمایندگان گرفته و به دبیرخانه مرکزی مجلس داده شود. این سه کار برای مبارزه با فساد ضروری است.
به چه دلیل باید مکاتبات از نمایندگان گرفته شود؟
بعضا مشاهده می‌کنیم نمایندگان در ملاقات با مسئولان اجرایی، برای افراد مختلف درخواست پست و سمت می‌کنند. از آنجایی که این درخواست‌ها حضوری مطرح می‌شود، مفاسدی به همراه خواهد داشت. بنابراین با حذف حضور و دیدار فیزیکی نمایندگان و تجمیع این امر در دبیرخانه مجلس، قدمی در راستای کاهش فساد خواهیم برداشت.
بنابراین مراودات نماینده‌ها از کانال مشخصی انجام می‌شود.
بله.
این طرح درحال بررسی است؟
بله. در کمیسیون آیین‌نامه درحال بررسی است. حتی سامانه‌ای در نظر گرفتیم تا اگر مردم موردی را از نماینده‌ای شاهد بودند، آن را به صورت محرمانه در قالب گزارش نظارت بر رفتار نمایندگان در سامانه اعلام کنند.
ضمانت اجرایی این موضوعات چیست؟
اداراتی را مکلف به گزارش‌دهی درخصوص نامه‌نگاری‌ها و خواسته‌های نامشروع نمایندگان کردیم، درصورت عدم ارائه گزارش مشمول مجازات می‌شوند.
کارت هدیه یا دعوت به سفر نیز لحاظ شده است؟
اینها هم لحاظ شده است.
به چه صورت از گرفتن کارت هدیه توسط نماینده مطلع می‌شوید؟
خیلی از اینها لو می‌رود. به‌علاوه آن دستگاه نیز مکلف است این مسائل را در سایت قرار دهد. اگر دستگاه هم این را قرار ندهد مشمول مجازات می‌شود.
طبیعتا دستگاه مربوطه اعلام نمی‌کند.
به‌هرحال از طریق افراد مختلف مشخص می‌شود.
وقتی دستگاهی در پی تحقق منافع خود است، مکلف‌کردنش بی‌نتیجه است. درحقیقت باز هم این طرح ضمانت اجرایی ندارد.
ضمانت اجرایی داریم. گفتیم کارمند و نماینده باید بیان کنند. هردو طرف اگر بیان نکنند مشمول مجازات می‌شوند.
چه کسی می‌تواند این مساله را کشف کند که گفته شده یا نشده است؟
دستگاه‌های امنیتی و نظارتی، خبرنگاران نیز تاثیرگذارند.