به گزارش «فرهیختگان»، موسی غضنفرآبادی، نماینده مردم بم و رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس در گفت‌وگو با «فرهیختگان» توضیحاتی درباره طرح شفافیت آرای نمایندگان بیان کرد که مشروح آن در ادامه از نظر می‌گذرد.
طرح شفافیت آرای نمایندگان در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ و مهم‌ترین محورهای این طرح را بفرمایید.
این طرح در زدرحال بررسی است، البته باید هم مردم و هم نمایندگان متوجه باشند ضرورتی برای شفافیت برخی موضوعات وجود ندارد و شاید به نفع مردم، نظام، انقلاب هم نباشد. درمجموع این طرح درحال بررسی و ارائه پیشنهادهاست. ان‌شاءالله پس از بررسی و تصویب در کمیسیون، با نظرات ز طرح خوب و جامعی را به صحن ارائه می‌کنیم.
معیار انتخاب موضوعاتی که شفافیت در آنها به صلاح هست و موضوعاتی که به صلاح نیست، چیست؟
این را به‌صورت کلی بیان می‌کنم و در طرح چیزی وجود ندارد و مواردی که لازم باشد، اعلام می‌شود و بقیه مستثنی می‌شود. برای مثال درمورد انتخاب اعضای کمیسیون یا انتخاب اعضای هیات‌رئیسه کمیسیون و هیات‌رئیسه مجلس محرمانه انجام می‌شود.
مواردی که به‌صورت غیرمحرمانه است و می‌توان اعلام کرد، چیست؟
می‌توان گفت بقیه موارد به‌صورت غیرمحرمانه است.
آیا مخالفتی از سوی نمایندگان درباره این طرح وجود دارد؟ وضعیت این طرح به چه صورت است و چه زمانی به صحن خواهد آمد؟
نمی‌توان زمان دقیقی را برای آن مشخص کرد، چون اولویت‌هایی که در دست بررسی است کار کارشناسی انجام می‌شود و امیدواریم این کار در کمیسیون انجام شود و در مجلس اعلام وصول شود. مخالفت‌ها طبیعی است. هیچ طرحی وجود ندارد که با آن مخالفت نشود. اینها نظر کارشناسی نمایندگان است و ممکن است مخالفت هم وجود داشته باشد. حتی ممکن است افرادی باشند که در کلیات موافق باشند ولی در برخی جزئیات مخالفت کنند.
مهم‌ترین انتقادات چیست؟
هنوز ما هم اطلاعی نداریم. بیشتر انتقادات برخی موضوعاتی است همانند اینکه در انتخابات هیات‌رئیسه و اعضای کمیسیون مشکلاتی وجود دارد و نظر نمایندگان این است که آرا شفاف نباشد.
پس در این زمینه هم اجماعی بین نمایندگان صورت نگرفته است؟
در همه موضوعات این چنین نیست. گاهی اوقات ممکن است، در کلیه طرح‌ها موضوعاتی وجود دارد که این موارد جزئی طرح را آسیب می‌زند. دنبال این هستیم کلیت این طرح در کمیسیون تصویب شده تا بعد از طرح در صحن آسیبی نبیند. البته باید مراقب باشیم. گاهی اوقات برخی افراد با اسم شفافیت دنبال چیزهای دیگری هستند. اصل شفافیت خوب است ولی نه در همه موضوعات! ضرورت هم ندارد در همه موضوعات این امر عملیاتی شود. آن چیزی که لازم باشد، اعلام می‌شود تا مردم در جریان قرار بگیرند و جاهایی که ممکن است در برخی موضوعات درحال‌حاضر محرمانه می‌ماند و بعد از 40-30 سال علنی می‌شود. مجلس هم این‌طور نیست که همه مسائل را شفاف بیان کند. مسائل محرمانه‌ای هم ممکن است در مجلس وجود داشته باشد و برخی مصوبات محرمانه بماند. این که نمایندگان در برخی موضوعات به چه طرحی رای می‌دهند یا نمی‌دهند، به برخی وزرا رای می‌دهند یا خیر، برخی افراد در همین موضوعات نیز نظر منفی دارند.
مشکل این امر چیست؟
برخی می‌گویند ممکن است به یک وزیر رای منفی بدهند ولی در آینده نیاز به مساعدت و کمک وزیر و هر فردی داشته باشند و این شفافیت مناسبات آینده را مخدوش کند. حرف، صحبت و تحلیل در این موضوعات زیاد است. برخی افراد نظرات کارشناسی خود را درباره شفافیت بیان می‌کنند اما در مسائلی که دشمن نباید بداند، نباید شفافیت وجود داشته باشد، اما در مسائلی که دانستن آن برای توده مردم هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند شفافیت وجود داشته باشد.
با این اوصاف فکر می‌کنید این طرح در صحن رای می‌آورد؟
ان‌شاءالله رای می‌آورد.
طرح نظارت بر عملکرد نمایندگان در چه مرحله‌ای است؟
این طرح نیز درحال بررسی در کمیته‌های کارشناسی است. برخی پیشنهادها در این طرح وجود دارد و برخی ضرورت‌هایی که لازم بود در این طرح وارد شود، آورده شد.
امکان دارد بفرمایید ضرورت‌ها چه مواردی هستند؟
برای مثال اگر نماینده‌ای در دوران نمایندگی خود تخلفاتی را انجام دهد که صلاحیت او را از بین ببرد، راهکاری تعیین شود که ادامه نمایندگی برای چنین فردی مقدور نباشد. این موضوع مهمی است و مباحث مختلفی پیرامون آن وجود دارد. بحث هدایای نمایندگان یکی دیگر از موضوعات است.
از چه منظر موضوع هدایا درحال بررسی است؟
اینکه نماینده هدیه دریافت کند یا نکند. اگر دریافت می‌کند در چه حدی باشد. در برخی موضوعات تعارضاتی وجود داشت که نیاز است برطرف شود. همانند غیبت نمایندگان که در اختیار هیات‌رئیسه بود و الان همه باید در هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مورد بررسی قرار گیرد. اخطارها و توبیخ‌هایی که قبلا در دست هیات‌رئیسه بود، الان در اینجا قابل طرح است. ممکن است هیات‌رئیسه که با رای افراد انتخاب می‌شود قدری در برخورد با این موضوعات رودربایستی داشته باشد. اما هیات نظارت بر رفتار نماینده‌ها این مشکل را ندارد. هیات 4 ساله انتخاب می‌شود لذا به نظرم راحت‌تر و دقیق می‌تواند برخورد کند. هرچند اساس قانون نظارت بر رفتار نمایندگان بحث صیانتی و نظارتی است. یعنی قبل از اینکه نماینده‌ای به اشتباه صددرصد برسد، ممکن است کسانی باشند که انحراف ایجاد کنند یا دام پهن کنند، هیات درصدد حراست و صیانت از نمایندگان در قالب موضوعات مختلف مالی و سایر موضوعات است.
رصد نمایندگان یکی از ضرورت‌های این طرح است. چه سازوکاری برای این موضوع درنظر گرفته شده است؟
هنوز سازوکارها مشخص نشده است. باید سازوکارهای دقیق و ابزارهای لازم در اختیار هیات قرار گیرد.