به گزارش «فرهیختگان»، شعیب بهمن، کارشناس مسائل بین‌الملل و روسیه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره عدم همکاری دولت روحانی با روسیه و چین به بهانه‌های واهی همچون FATF و تحریم‌ها تحلیلی ارائه کرد و گفت: «به نظر می‌رسد بیش از آنکه تحریم‌های آمریکا در رابطه ایران با روسیه و چین محدودیت ایجاد کرده باشد، نگاه و رویکرد غرب‌گرایانه در داخل دولت فعلی است که باعث ایجاد محدودیت در ارتباط با کشورهایی همچون روسیه و چین شده است.»
بهمن درباره رابطه ایران با روسیه و چین در وضعیت فعلی اظهار داشت: «روسیه و چین در فضای پسابرجام و با خروج آمریکا از برجام جزء کشورهایی بودند که در حرف و عمل به همکاری با ایران ادامه دادند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: «روسیه و چین درعین‌حال، آمریکا را به دلیل خروج از برجام محکوم کرده و اروپایی‌ها را نیز به دلیل عدم‌پایبندی به این معاهده مورد سرزنش قرار دادند.»
وی افزود: «معاملات تجاری ایران با این کشورها در شرایط فعلی ادامه یافته، هرچند برخی شرکت‌هایی که در این دو کشور حضور داشته‌اند به‌ویژه شرکت‌های بزرگ به واسطه معامله با کشورهای غربی و آمریکا، امکان ادامه همکاری برایشان وجود نداشت اما واقعیت این است که شرکت‌ها و بانک‌های کوچک‌تر تعاملات خود را با ایران ادامه دادند.»
بهمن تاکید کرد: «چین حتی در حوزه خرید نفت از ایران طبق آنچه منابع غربی نیز بارها اعلام کردند، یکی از منابع اصلی خریدار نفت ایران در دوره تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا محسوب می‌شود.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه روسیه و چین در حوزه سیاسی و اقتصادی ضمن نپذیرفتن تحریم‌های آمریکا عملا همکاری‌های خود را با ایران ادامه دادند، تصریح کرد: «این دو کشور به اشکال مختلف نشان دادند که علاقه‌ای به پیروی از تحریم‌های آمریکا ندارند.»
وی در پاسخ به این سوال که روسیه و چین در زمان فعلی که ایران FATF را نپذیرفته آیا بازهم همکاری‌های خود را ادامه خواهند داد، متذکر شد: «واقعیت این است که همکاری‌ها همچنان ادامه دارد و FATF مساله جدی و تاثیرگذاری در روابط اقتصادی ایران با این دو کشور نبوده است.»
بهمن اظهار داشت: «اگرچه شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ در این دو کشور به دلیل برخورداری از ارتباط جهانی و ارتباط با آمریکا دچار محدودیت برای معامله با ایران شده‌اند، اما شرکت‌ها و بانک‌های کوچک‌تر همچنان به همکاری خود ادامه می‌دهند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: «نکته قابل‌توجه دیگر این است که تا جایی که ما اطلاع داریم طرف‌های مقابل اتفاقا برای همکاری با ایران تمایل دارند اما در اکثر مواقع با پاسخ مثبتی از سوی دولت روبه‌رو نمی‌شوند.»
«بنابراین به نظر می‌رسد بیش از آنکه تحریم‌های آمریکا در رابطه ایران با روسیه و چین محدودیت ایجاد کرده باشد، نگاه و رویکرد غرب‌گرایانه در داخل دولت فعلی است که باعث ایجاد محدودیت در ارتباط با کشورهایی همچون روسیه و چین شده است.»
وی درخصوص قرارداد ۲۵ساله ایران و چین و وضعیت فعلی آن تصریح کرد: «قرارداد ۲۵ساله اساسا به این دلیل که دولت آقای روحانی تمایلی به آن نشان نداد، توسط آقای لاریجانی به‌عنوان نماینده ویژه پیگیری شد.»
چینی‌ها معتقدند در فضای ایران نوعی بی‌اعتمادی به این کشور وجود دارد
بهمن با یادآوری این نکته که چینی‌ها معتقد بودند که در فضای ایران نوعی بی‌اعتمادی به این کشور وجود دارد، خاطرنشان کرد: «آنها می‌گفتند نخبگان سیاسی ایران تمایلی برای افزایش همکاری‌ها با چین ندارند لذا دو طرف به این توافق رسیدند تا برای ساماندهی روابط خود یک توافق بلندمدت امضا کنند تا با تغییرات سیاسی در ایران توافقات پیشین زیرسوال نرود و متوقف نشود.»
این کارشناس مسائل روسیه گفت: «قرار بود این توافق تا زمان نهایی‌شدن انتشار عمومی پیدا نکند اما متاسفانه شاهد کار‌شکنی در این زمینه بودیم تا جایی که برخی افراد از درون وزارت امور خارجه برای زیرسوال بردن این توافق دست به انتشار این توافقنامه زدند که این موضوع باعث دلخوری طرف چینی شد.»
وی همچنین تصریح کرد: «پس از این اتفاق چینی‌ها گلایه کردند که ایران طرف اعتماد نیست و اعلام کردند در ساختار سیاسی ایران افرادی هستند که نمی‌توان به آنها برای همکاری بلندمدت اعتماد کرد، بنابراین این توافقنامه نیز به این شکل از دستور کار خارج شده است و قاعدتا باید رایزنی‌های دیگری درباره آن انجام شود تا در دستور کار قرار گیرد.»
بهمن تاکید کرد: «طیفی که نگاه غرب‌گرایانه داشته و تمایلی به توسعه روابط ایران با کشورهای شرقی ندارند اساسا برای از بین بردن توافق ۲۵ ساله با چین، متن آن را منتشر کردند و درصدد بودند از این طریق روی ارتباط ایران با کشورهای شرقی تاثیرگذار باشند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا در حال حاضر روسیه و چین نیز مایل هستند برای در امان ماندن از تحریم‌های آمریکا زیربار FATF نروند، اظهار داشت: «مساله این است که آمریکایی‌ها تلاش دارند از قواعد و نهادهای بین‌المللی که در حوزه پولی و مالی وجود دارد، سوءاستفاده کنند.»
وی در همین زمینه با اشاره به سوءاستفاده آمریکا از سازوکارها نهادهایی همچون FATF، سوئیفت، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و نهادهای مشابه خاطرنشان کرد: «آمریکا از این نهادها برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کند و این نکته مورد توجه روسیه و چین نیز قرار گرفته است.»
بهمن ادامه داد: «در سال‌های اخیر تعداد تحریم‌هایی که علیه روسیه و چین اعمال شده نیز افزایش یافته است، بنابراین این دو کشور نیز به دنبال ایجاد سازوکارهای جدید در حوزه مناسبات اقتصادی بین‌المللی خود بوده‌اند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در همین زمینه به شکل‌گیری شبکه میر (سوئیفت روسی) توسط روسیه با کارکرد سوئیفت و ایجاد شبکه مشابه در چین برای در امان ماندن از تحریم‌ها و نظارت آمریکا اشاره کرد و گفت: «آمریکا از طریق سوئیفت می‌توانست تمام نقل‌وانتقالات مالی کشورها را رهگیری کند.»
وی افزود: «کشورهایی که تمایل دارند استقلال سیاسی خود را افزایش دهند برایشان مهم است که این قواعد را به نحوی طراحی و نهادهای اقتصادی را طوری ایجاد کنند تا آمریکا امکان اعمال نفوذ یک‌جانبه بر آنها نداشته باشد، لذا انتظار می‌رود در سال‌های آینده کشورهای روسیه و چین با اتحاد و ائتلاف با سایر کشورها به سمت ایجاد بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول حرکت کنند.»
به گفته بهمن این موضوع باعث کاهش استفاده از دلار به‌عنوان یک ارز بین‌المللی خواهد شد و این مسائل می‌تواند در کاهش هژمونی آمریکا در سطح بین‌الملل تاثیرگذار باشد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل این نکته را نیز اضافه کرد که این مسائل می‌تواند برای ایران که همواره تحت‌فشار اقتصادی آمریکا قرار داشته، فرصت قابل‌توجهی باشد که قطعا باید از سوی مسئولان اجرایی کشوری مورد توجه ویژه قرار گیرد.
نویسنده: صفیه محمدی، خبرنگار
اخبار مرتبط: