به گزارش «فرهیختگان»، سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 آمریکا را چه چیزی رقم خواهد زد؟ آیا همچون انتخابات‌های گذشته، رای مردم متاثر از دو موضوع کلیدی «وضعیت اقتصادی مردم» و «وضعیت کشور در صحنه جهانی» است یا اینکه مولفه‌های دیگری نیز به آن اضافه شده‌اند؟ پاسخ به این سوال می‌تواند تا حدود زیادی نتیجه انتخابات را مشخص کند. اگر رفتار انتخاباتی مردم آمریکا، همچون دوره‌های قبل باشد، دونالد ترامپ شانس چندانی برای حضور مجدد در کاخ سفید نخواهد داشت، چراکه نه در اقتصاد و نه در عرصه جهانی دستاورد قابل‌توجهی به یادگار نگذاشته است. این را در روند نظرسنجی‌های انتخاباتی می‌توان دید که جو بایدن دموکرات، بین پنج تا نزدیک به 10 درصد از ترامپ جلوتر است. در چنین شرایطی دونالد ترامپ چه باید بکند تا دوباره پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری شود؟ آیا او باید در حصار این دو موضوع کلیدی باقی بماند و بازنده انتخابات شود یا می‌تواند در کنار آن، مولفه‌های دیگری را وارد فضای انتخابات کند؟ باوجود اهمیت اقتصاد و وضعیت جهانی کشور، در برخی انتخابات‌ها، نتیجه را مسائل دیگری رقم زده‌اند.
در انتخابات 1976 پس از آنکه رسوایی واترگیت منجر به استعفای ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور آمریکا شد، برای اولین‌بار «ارزش‌های اخلاقی» تبدیل به اصلی‌ترین مولفه در انتخاب مردم شد. یا در انتخابات 1988، موضوعات کم‌اهمیتی همچون اهمیت پرچم و آلودگی بندر بوستون مولفه اثرگذار انتخاباتی شد. اگر جیمی کارتر و جورج بوش پدر توانسته‌اند با مسائلی غیر از اقتصاد و وضعیت آمریکا در صحنه جهانی رئیس‌جمهور شوند، چرا دونالد ترامپ پرهیاهو نتواند چنین کاری کند؟ اینکه او باید چه مولفه تاثیرگذاری را وارد انتخابات 2020 بکند، به ویژگی‌های جامعه آمریکایی ارتباط دارد؛ جامعه‌ای که پیچیدگی‌های آن را تنها با مولفه «اقتصاد» می‌توان تبیین کرد. در شرق تصور رشد قابل‌توجه سهام شرکت‌های اسلحه‌سازی آمریکایی پس از تیراندازی در یک کنسرت در لاس‌وگاس که با 60 کشته، یکی از مرگبارترین حوادث تیراندازی در تاریخ معاصر آمریکا بود، دور از عقل و منطق است، اما در آمریکا بسیار منطقی است، چراکه پس از این حادثه، سرمایه‌گذاران شروع به خریدن سهام شرکت‌های اسلحه‌سازی کردند، زیرا انتظار داشتند میزان فروش اسلحه در پی این حادثه افزایش یابد. در واقعیت هم چنین شد و سهام شرکت استورم و روگر فردای حادثه در آغاز معاملات، سه‌درصد افزایش یافت و سهام شرکت امریکن اوت‌دور (American Outdoor) افزایش پنج‌درصدی و سهام شرکت ویستا اوت‌دور (Vista Outdoor) افزایش بیش از دو درصدی را تجربه کردند. در چنین جامعه‌ای، عمدتا مولفه‌هایی اثرگذارتر خواهند بود که دامنه آن به اقتصاد نیز کشیده شود.
شکست دربرابر غول کرونا
دونالد ترامپ، با هوشیاری جامعه هدف خود را در سال 2016 انتخاب کرد و در چند سال گذشته نیز تلاش کرد بیشترین منافع اقتصادی را به جیب آنها سرازیر کند. سیاست‌های ترامپ به‌گونه‌ای بود که حداقل در کوتاه‌مدت منافع مردم را تامین می‌کرد. او در «اقتصاد» یعنی مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری، عملکرد مناسبی برای دو گروه «کارگران و کشاورزان کم‌سواد» و «سرمایه‌داران بزرگ» یعنی اصلی‌ترین حامیانش داشته است. «کرونا» رویای انتخاباتی او را تبدیل به کابوس کرد. این ویروس اگرچه تمام دنیا را گرفتار خود کرده، اما برخلاف سایر کشورها در آمریکا، تدابیر دونالد ترامپ در برابر آن به‌گونه‌ای نبود که موج مرگ به راه نیندازد. او حداقل در دو مورد متهم است؛ اول اینکه برای نجات اقتصاد، جان انسان‌ها را به خطر انداخت و حتی دو هفته پس از اینکه مقامات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در آمریکا زنگ هشدار را درباره کرونا به صدا در‌آوردند، در توئیتر به مقایسه کرونا و آنفلوآنزا پرداخت و خواستار تداوم فعالیت‌های اقتصادی شد تا اکنون این کشور رکورد 6 میلیون بیمار کرونایی را در اختیار داشته باشد. مورد دوم اما مهم‌تر است و آن انحلال مجموعه‌هایی بود که سال‌ها در زمینه مقابله با ویروس‌های ناشناخته به ایفای نقش می‌پرداختند. ترامپ در سال ۲۰۱۸، مجوز انحلال «دفتر آمادگی دربرابر بیماری‌های همه‌گیر» در شورای امنیت ملی را به‌راحتی صادر کرد و در سال۲۰۲۰ بودجه وزارت «بهداشت و خدمات انسانی آمریکا» و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در این کشور را کاهش داد. وظیفه دفتر آمادگی دربرابر بیماری‌های همه‌گیر این بود که دستور‌العمل «بیماری‌های همه‌گیر» را بعد از اینکه رهبران جهان نتوانستند به‌خوبی با بیماری ابولا در سال۲۰۱۴ مقابله کنند، دنبال کند. بی‌توجهی‌های او به هشدارها درباره کرونا، تمام اندوخته‌های ترامپ برای انتخابات 2020 را به آتش کشید. سیاست‌های او، اقتصاد آمریکا را تعطیل کرد؛ بیش از 40 میلیون بیکار روی دست دولت گذاشت و جان نزدیک به 185 هزار نفر را نیز گرفت. ترامپ با این پرونده ناچار شد وارد انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 شود. برخلاف رقیب دموکراتش، ترامپ ابتدا باید با زمین سوخته‌ای که برای آمریکا ساخته بود، وارد نبرد می‌شد و پس از آن به رقیب دموکراتش می‌رسید. او از میانه تیرماه تلاش کرد بازی را از زمین اقتصاد فلج‌شده آمریکا بیرون بکشد و موضوعات دیگری را جایگزین آن کند.
رادیکالیسم در کوه «راشمور»
نمایش ترامپ برای انتخابات 2020، در میانه تیرماه یعنی دورانی که نظرسنجی‌ها وضعیت او را بحرانی نشان می‌دادند، آغاز شد. در آن زمان، براساس مدلی که اکونومیست تدوین کرده و به‌صورت روزانه آن را به‌روزرسانی می‌کرد، در 19 ژوئن (30 خرداد) شانس بایدن برای پیروزی در انتخابات 86 درصد بیشتر از ترامپ بود. ترامپ فرصت چندانی برای تغییر وضعیت نداشت و بر همین اساس در مراسم سالروز استقلال آمریکا، رادیکالیسم را در دستورکار خود قرار داد. او در یک سالن آمفی‌تئاتر در محل کوه «راشمور» در داکوتای جنوبی، یعنی پایین مکان مشهوری که تصاویر کنده‌کاری شده چهار رئیس‌جمهور آمریکا روی کوه به چشم می‌خورد، یکی از متفاوت‌ترین سخنرانی‌هایش را ایراد کرد. ترامپ درحالی در این مراسم سخن گفت که 40 روز پیش، پلیس آمریکا جورج فلوید سیاه‌پوست را به‌شکل بی‌رحمانه‌ای به قتل رساند و همین مساله موجب شکل‌گیری سلسله اعتراضات ضدنژادپرستی در سراسر آمریکا شد. ترامپ در این سخنرانی بسیار متفاوت از قبل سخن گفت. او برخلاف گذشته، به‌جای ردیف کردن چندین و چند دروغ و ادعاهای نادرست، بسیار دقیق و منسجم سخن گفت و تلاش کرد به‌جای جذب و آرام کردن معترضان ضدنژادپرستی که برخی شهرها را تبدیل به شهرهای جنگ‌زده کرده بودند، آنها را به دموکرات‌ها بچسباند و بدون توجه به رای این افراد گفت: «این هرجومرج پرخشونتی که ما در شهرها و خیابان‌های کشورمان دیده‌ایم، به‌دست لیبرال‌دموکرات‌ها در تمامی موارد اداره شده و نتیجه قابل پیش‌بینی سال‌ها القائات افراطی و مغرض بودن در تحصیل، خبرنگاری و دیگر نهادهای فرهنگی ماست.» با تهاجم ترامپ به معترضان به نژادپرستی، این سوال ذهن بسیاری را به خود مشغول کرد که چرا رئیس‌جمهور آمریکا به‌جای جذب این افراد آن‌هم در آستانه انتخابات، آنها را طرد کرد؟ واقعیت این است که آرای سیاه‌پوستان به‌طور سنتی در سبد رای دموکرات‌ها قرار دارد. در انتخابات سال 2016، باوجود اصرار ترامپ به سیاه‌پوستان برای اعتماد به او، تنها هشت درصد از سیاه‌پوستان به ترامپ رای دادند. سیاست‌های ترامپ و دولتش در سال‌های گذشته علیه سیاه‌پوستان، به‌طور حتم در این انتخابات، رای او را بسیار کمتر می‌کرد و این رای کم آنقدرها ارزش نداشت که ترامپ بخواهد به‌واسطه آن، رای سفیدپوستان افراطی را از دست بدهد. او اگرچه سال 2016 مدعی بود اگر در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ میلادی حضور داشته باشد ۹۵درصد سیاه‌پوستان آمریکا به او رای خواهند داد، اما حالا عطای رای سیاه‌پوستان را به لقایشان بخشیده، ولی از این دشمنان عصبانی‌اش، ابزاری برای پیروزی استفاده کرد.
بنای کاخ سفید بر گسترش شکاف
ترامپ در دوماه گذشته چندین نوبت به‌جای آرام کردن معترضان تلاش کرده تا آنها را به‌شدت عصبانی و جسور کند. به‌نظر می‌رسد یکی از موضوعاتی که او قصد دارد پای آن را به انتخابات 2020 آمریکا بکشاند، همین اعتراضات نسبتا تند و پرهزینه و ایجاد یک‌شکاف عمیق نژادی در آمریکاست. رئیس‌جمهور آمریکا بر همین اساس شنبه با انتشار پیامی توئیتری مخالفانی را که طی ماه‌های اخیر در انتقاد از سیاست‌های نژادپرستانه دولت وی، خیابان‌های پورتلند، بزرگ‌ترین شهر ایالت اورگن را صحنه اعتراضات خود کرده‌اند، دزد و غارتگر خطاب و تهدید کرد که خودش به‌خدمت آنها می‌رسد! وی در این پیام نوشت: «چنانچه «تید ویلر» شهردار نالایق پورتلند، کنترل شهرش را به‌دست نگیرد و آنارشیست‌ها، آشوبگران، شورشی‌ها و غارتگران را متوقف نکند؛ خودمان دست به‌کار می‌شویم و آنچه را باید ۱۰۰ روز پیش انجام می‌شد انجام می‌دهیم.» ادبیات تند ترامپ علیه معترضان و تهدید آنان سبب شدت گرفتن اعتراضات ضدنژادپرستی در ایالات متحده شده است. به‌دنبال این توئیت ترامپ ویدئویی در صفحه‌اش بارگذاری کرد که نشان می‌داد بیش از 200خودروی هوادارانش عازم پورتلند هستند. ترامپ این ویدئو را همراه با تقدیر از میهن‌دوستی این هواداران بازتوئیت کرد. ساعاتی بعد و پس از رسیدن کاروان متشکل از ۶۰۰ خودروی هواداران تندرو او به پورتلند بین این گروه و معترضان به تبعیض نژادی درگیری رخ داد و یکی از هواداران ترامپ به ضرب گلوله کشته شد.
اغتشاش؛ ابزار کمکی ترامپ
در شرایطی که اعتراضات به قتل فلوید سیاه‌پوست هنوز در آمریکا ادامه دارد، رفتارهای تهاجمی پلیس علیه سیاه‌پوستان و هدف قرار دادن آنان اعتراضات را در این کشور دنباله‌دار کرده است. هفته گذشته پلیس آمریکا در شهر کنوشا از ایالت ویسکانسین، جیکوب بلیک 29 ساله را با هفت گلوله هدف قرار داد تا اعتراضات در این شهر بالا بگیرد. به‌دنبال این اعتراضات ترامپ دستور اعزام بیش از هزار نیروی گارد ملی به این شهر را صادر کرد و خودش نیز با وجود مخالفت مقامات محلی اعلام کرد سه‌شنبه (امروز) به این شهر سفر می‌کند. ویسکانسین یکی از ایالت‌هایی است که در سال 2016 در چرخشی معنادار به او رای داد و در پیروزی او نقش ویژه‌ای ایفا کرد. حالا ترامپ می‌خواهد به این شهر که در آن از ساعت هفت شب تا هفت صبح ممنوعیت تردد حاکم است، سفر کند. هدف وی از این سفر گفت‌وگو با نیروهای انتظامی و صاحبان بیزینس‌های آسیب‌دیده از اعتراضات است. او گفته می‌خواهد «نظم و قانون» را به منطقه بازگرداند. گفته می‌شود ترامپ قصد دارد در این سفر جو بایدن و دیگر هم‌حزبی‌هایش را در ایالت ویسکانسین که فرمانداری دموکرات دارد، مسئول ناآرامی‌ها بخواند و از این طریق بهره‌برداری انتخاباتی کند. دیدار او با صاحبان بیزینس‌های آسیب‌دیده نشان می‌دهد که ترامپ قصد دارد، اغتشاشات در آمریکا را به یکی از مولفه‌های اثرگذار در سرنوشت انتخابات تبدیل کند. او به‌درستی دست روی تبعات این اعتراضات گذاشته و از این طریق می‌خواهد در جامعه‌ای که اقتصاد حرف نخست را می‌زند، رای‌های بیشتری کسب کند. برخلاف آنچه تصور می‌شود هرچه اعتراضات رنگ‌وبوی آشوب و آنارشی به خود بگیرد، نتیجه آن به‌نفع دونالد ترامپ و به‌ضرر دموکرات‌ها خواهد شد. این آشوب‌ها در ایالت‌هایی رخ می‌دهد که فرمانداران آن دموکرات هستند و ترامپ بارها آنها را بی‌کفایت خوانده و بازخواست کرده است که چرا از گارد ملی برای سرکوب این هرجومرج استفاده نمی‌کنند. هرچه اعتراضات از چارچوب اعتراض به‌سمت اغتشاش و آشوب پیش‌رود، ترامپ خوشحال‌تر می‌شود، چراکه برخلاف معترضان بخش زیادی از مردم در ایالت‌هایی که به مغازه‌ها حمله می‌شود، از این وضعیت متضرر می‌شوند و در انتخابات به کسانی رای می‌دهند که با اقتدار دربرابر این آشوب‌ها ایستادگی می‌کنند. برای ترامپ بهتر است که معترضان را با شدیدترین واژه‌ها مخاطب قرار دهد و هیجان آنها را به بالاترین سطح برساند و آنها را رها کند تا در شهرهای تحت‌نظر دموکرات‌ها آتش‌بازی راه بیندازند.
شاید کمی دیر باشد، اما مخالفان ترامپ فهمیده‌اند که او به‌دنبال بهره‌برداری از اغتشاشات است. در این راستا، آدام شیف، رئیس کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا یکشنبه‌شب در مصاحبه‌ای گفت: «ترامپ به‌صورت عامدانه بر شعله‌های ناآرامی نژادی و خشونت می‌افزاید، زیرا کارزار انتخاباتی او باور دارد این اقدامات شانس انتخاب مجدد وی را افزایش می‌دهد.» او ادامه داد: «او [ترامپ] این خشونت‌ها و توانایی خود در تحریک بیشتر آن را به‌عنوان امری مفید در کارزار انتخاباتی خود می‌بیند. اینکه چه بلایی سر این کشور می‌آورد و اینکه افرادی در این میان جان‌شان را از دست می‌دهند، برایش هیچ‌اهمیتی ندارد.» شیف افزود: «[ترامپ] از طریق رسانه‌های اجتماعی [خشونت‌ها] را تشدید خواهد کرد، زیرا باور دارد که خشونت به او کمک خواهد کرد. این حقیقتی تلخ و ناراحت‌کننده است.»
آگاهی از سوءاستفاده ترامپ از اعتراضات باعث شده پدر جیکوب بلیک، از معترضان بخواهد از انجام اقدامات خرابکارانه که بر اعتراضات مسالمت‌آمیز سایه می‌اندازد، خودداری کنند. او در جمع هواداران پسرش در کنوشا گفت: «مردم خوب این شهر می‌فهمند. اگر ما این را از بین ببریم، چیزی نداریم. این کار را متوقف کنید.» یکی از فعالان در تجمع شنبه گفت: «حرفی که می‌خواهم به رئیس‌جمهوری آمریکا بزنم این است که برای اعضای جنبش جان سیاه‌پوستان مهم است، اراذل و اوباش و غارتگر نیستند. او ما را سرزنش می‌کند، اما نباید این‌طور باشد.»
سیاست خارجی ناپایدار
اگر دولت ترامپ در اقتصاد قربانی کرونا شد، در سیاست خارجی و جایگاه آمریکا درسطح جهانی بی‌برنامگی و نابسامانی و حرکات ضدونقیض این کشور را به یک بازیگر مذبذب تبدیل کرده است. دولت ترامپ در سیاست خارجی رفتارهایی در تضاد با اسناد امنیت ملی خود داشته است و از این منظر، یک دولت شکست‌خورده در سیاست خارجی به‌شمار می‌رود. ترامپ در هفته‌های اخیر تلاش کرد به هر شکل ممکن، از این موضوع مهم برای انتخابات 2020 بهره‌برداری کند، اما موفقیت چندانی کسب نکرد. آمریکا جز علنی شدن روابط امارات و و رژیم‌صهیونیستی در سایر پرونده‌ها و به‌خصوص پرونده تحریم‌های تسلیحاتی ایران و مکانیسم ماشه، شکست سنگینی خورد و به‌نظر نمی‌رسد در هفته‌های آینده از این منظر کارنامه قابل تاملی روی میز داشته باشد.
اوضاع در 6 ایالت تاثیرگذار
در انتخابات 2020، تمرکز بسیاری از تحلیلگران بر 6 ایالت پنسیلوانیا، ویسکانسین، میشیگان، کارولینای شمالی، فلوریدا و آریزونا است. از این 6 ایالت، پنسیلوانیا، میشیگان و ویسکانسین، ایالت‌هایی ذاتا دموکرات بودند که در هر انتخاباتی به دموکرات‌ها رای می‌دادند، اما در سال 2016، هر سه ایالت به دونالد ترامپ رای دادند و با 46 رای الکترال او را پبروز انتخابات ریاست‌جمهوری کردند. در سه ایالت دیگر دموکرات‌ها شانس چندان زیادی ندارند. در کارولینای شمالی به‌دلیل حضور سفیدپوستان محافظه‌کار، دموکرات‌ها شانس زیادی نداشته‌اند. در پنج انتخابات اخیر در کارولینای شمالی، چهار بار جمهوری‌خواهان پیروز شده‌اند. ایالت فلوریدا در جنوب آمریکا همواره بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در گردش بوده است. این ایالت از سال 2000 تاکنون سه‌بار به جمهوری‌خواهان رای داده است و دو بار به دموکرات‌ها. از دو دهه پیش هر نامزدی که در فلوریدا رای آورده، برنده انتخابات آمریکا شده است. آریزونا نیز از ایالاتی است که ترامپ به نتیجه آرای آن اطمینان ندارد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد درمجموع این 6 ایالت شانس بایدن برای پیروزی بیشتر از دونالد ترامپ است. البته باید این نکته را درنظر داشت که هنوز مناظرات انتخاباتی که برای بسیاری از مرددها حائز اهمیت است، آغاز نشده و تا آن زمان نمی‌توان درباره احتمال پیروزی کاندیداها قاطع سخن گفت. براساس نظرسنجی‌ها در ایالت پنسیلوانیا، احتمال پیروزی جو بایدن در برابر ترامپ 69 درصد، در ویسکانسین 67 درصد، در میشیگان 79 درصد، در فلوریدا 60 درصد و در آریزونا 53 درصد است. تنها در ایالت کارولینای شمالی است که ترامپ با 54 درصد، شانس پیروزی دارد. براساس نظرسنجی‌ها، اکثریت این ایالات تا چند روز پیش، هوادار بایدن بوده‌اند، اما بعد از مجمع ملی جمهوری‌خواهان، آرای مردم دچار تغییر شده است.