به گزارش «فرهیختگان»، دوهزار و 190 روز از داستان پرفرازونشیب دانشجویان بورسیه می‌گذرد، داستانی که مشخص نیست چه زمانی قرار است نقطه پایانی برای آن گذاشته شود و تکلیف این دانشجویان یک‌بار برای همیشه مشخص شود. 6 سال پیش وزارت علوم به‌یک‌باره پرونده بورسیه 3 هزار دانشجو را دارای مشکل دانست و از همان زمان تا امروز تعدادی از دانشجویان با مشکل عدم جذب در دانشگاه‌ها مواجه شدند تا جایی که کار به شکایت تک‌تک این دانشجویان رسید و حتی در برهه‌ای نیز حکم انفصال از خدمت برخی روسای دانشگاه‌های بزرگ صادر شد، حکمی که البته هیچ‌گاه به مرحله اجرا نرسید. در این میان هم برخی دیگر از دانشجویان توانستند با رای دیوان عدالت اداری در دانشگاه‌ها استخدام شوند، با این حال هنوز تعداد قابل‌توجهی از این دانشجویان بلاتکلیف مانده‌اند، مساله‌ای که باعث شد کمیسیون اصل 90 مجلس بالاخره به موضوع ورود کند و با برگزاری دو جلسه با حضور مسئولان وزارت علوم و نمایندگان بورسیه عزم خود را برای حل این مشکل بزرگ آموزش عالی که حتی با تذکرات چندباره مقام‌معظم‌رهبری نیز همراه بوده، نشان دهد.
همت کمیسیون اصل 90 رفع مشکلات دانشجویان بورسیه است
ارائه فهرست آخرین وضعیت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بورسیه، اعاده حیثیت از این دانشجویان و همچنین جبران خسارت مهم‌ترین خواسته‌های مطرح‌شده در جلسات اعضای کمیسیون اصل 90 و مسئولان وزارت علوم درباره دانشجویان بورسیه طی جلسات برگزارشده بوده؛ مساله‌ای که امیدها را برای حل مشکل بورسیه‌ها زنده کرده است. باوجود اینکه هنوز نمی‌توان درباره نتیجه‌بخش بودن یا نبودن این جلسات اظهارنظر قطعی کرد، اما نصرالله پژمانفر، عضو کمیسیون اصل 90 مجلس در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از همت جدی این کمیسیون برای بررسی و حل مشکلات دانشجویان بورسیه خبر داد و گفت: «باید منتظر ماند تا گزارش‌های مربوط به این جلسات تکمیل شود، اما تمام همت این کمیسیون آن است که اگر دانشجویی هنوز تعیین‌تکلیف نشده، وضعیتش مشخص شود. با این حال جلسات این کمیسیون باید مسیر خودش را طی کند و تا حصول نتیجه مربوط به برگزاری این جلسات صبر کرد.»
هنوز مشکل بسیاری از دانشجویان بورسیه حل نشده
سیدمهدی جوکار، یکی از نمایندگان دانشجویان بورسیه که در اولین جلسه کمیسیون اصل 90 با وزارت‌علومی‌ها شرکت داشته، در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با تاکید بر اینکه دانشجویان بورسیه در سراسر کشور پراکنده هستند، گفت: «با توجه به اینکه برخی بورسیه‌ها به‌دلیل نوع عملکرد وزارت علوم تعهدات‌شان را خریده‌اند و دیگر حاضر به ادامه این مسیر نشده‌اند و همچنین برخی از این دانشجویان جذب سازمان‌های دیگر شده‌اند، آمار دقیقی از دانشجویانی که هنوز تعیین‌تکلیف نشده‌اند، دراختیار نداریم؛ با این حال به‌صراحت می‌توان گفت هنوز مشکل بسیاری از دانشجویان بورسیه حل نشده است.»
او به صحبت‌های مطرح‌شده ازسوی مسئولان وزارت علوم اشاره و تصریح کرد: «آنها می‌گویند بخش زیادی از مشکلات این حوزه حل شده، درحالی که آمارهای ارائه‌شده در این زمینه درست نیست؛ چراکه اگر این صحبت‌ها درست بود ما باید دانشجویان بورسیه را یا در دانشگاه‌ها می‌دیدیم یا در پژوهشگاه‌های متعلق به وزارت علوم مشغول به‌کار می‌شدند که این اتفاق محقق نشده است.» این دانشجوی بورسیه ادامه داد: «اگر 100 دانشجوی بورسیه در دانشگاه‌های مختلف مشغول به فعالیت شده‌اند نیز با حکم دیوان عدالت اداری توانسته‌اند مشکل‌شان را حل کنند و وزارت علوم به‌صورت انگشت‌شمار در این زمینه مشکلات را حل کرده است. همچنین نباید این مساله را فراموش کرد که از همان ابتدای دولت قبل، دانشجویان بورسیه با چالش مواجه شدند و باوجود اینکه بعد از بررسی بسیاری از نهادها درنهایت رسما اعلام شد تنها 36 دانشجوی بورسیه مشکل دارند و عملا بالای 94 درصد بورسیه‌ها بدون مشکل هستند، اما وزارت علوم با غرض‌ورزی سیاسی این مشکلات را برای تمام دانشجویان ایجاد کرد.»
2 خواسته کمیسیون اصل 90 از وزارت علوم در ماجرای بورسیه‌ها
جوکار با تاکید بر اینکه تا امروز دو جلسه با حضور اعضای کمیسیون اصل 90، نمایندگان وزارت علوم و نمایندگان بورسیه‌ها تشکیل شده است، گفت: «خلاصه این جلسات نیز آن است که این کمیسیون کاملا بر مشکلات موجود مسلط بوده و از این وزارتخانه دو خواسته مهم دارد؛ اول اینکه باید از دانشجویان بورسیه اعاده حیثیت شود و مساله دوم نیز جبران خسارت است. جبران خسارت نیز باید به‌صورت مالی و معنوی انجام شود، چراکه دانشجویان بورسیه باید در این مدت حقوق و امتیازات پژوهشی را دریافت می‌کردند که هیچ‌کدام محقق نشده است. با توجه به اینکه نهادهای مختلف اعلام کرده بودند پرونده بورسیه‌ها هیچ مشکلی نداشته و همچنین شورای مرکزی بورس به‌عنوان متولی احراز سلامت و اعطای بورس تحصیلی درست عمل کرده، باید وزارت علوم این دو خواسته را عملی کند. نکته جالب اینکه اتفاقا امروزه نیز همین شورا در حال بورس‌کردن دانشجویان است و این سوال مطرح می‌شود که چطور این شورا صلاحیت این کار را دارد اما شورای مرکزی دولت پیشین این صلاحیت را نداشته است؟»
او افزود: «بحث اعاده حیثیت از دانشجویان بورسیه توسط وزارت علوم بسیار مهم است چراکه این وزارتخانه طی 40 سال اخیر خودش متولی اعطای بورس بوده و دانشجویان را نیز برای خودش بورس می‌کند، به این معنی که وزارت علوم به‌عنوان مرکز آموزش عالی کشور خودش بورسیه‌ها را اعطا می‌کند، حال اینکه خودش یک‌باره وضعیت 3 هزار دانشجوی بورسیه را به این شکل درمی‌آورد و تیشه به ریشه بورسیه می‌زند، قطعا با توجه به هزینه‌هایی که برای دانشجویان بورسیه صورت‌گرفته، باید پاسخگوی بودجه‌های صرف‌شده برای این دانشجویان باشد.»
این دانشجوی بورسیه تصریح کرد: «امروزه تمام دانشجویان بورسیه، تحصیل‌شان تمام‌شده اما فاقد مدرک تحصیلی هستند یعنی وزارت علوم نه مدرک تحصیلی به آنها می‌دهد، نه تعهدات را آزاد می‌کند و نه زمینه اشتغال را برای دانشجویان بورسیه فراهم می‌کند و این کار عجیبی است که در هیچ کشوری تجربه نشده است.»
مسئولان وزارت علوم به هیچ قانون و رایی بها نمی‌دهند
جوکار با بیان اینکه تا امروز رهبری نیز 4 بار به حوزه بورسیه‌ها ورود کرده‌اند و یک‌بار فرمودند یکی از غلط‌ترین کارهای این دولت، برخورد با بورسیه‌ها بود و یک‌بار نیز خطاب به رئیس قوه‌قضائیه فرمودند یکی از حقوق عامه بحث بورسیه‌هاست و آن‌طور که باید حل نشده است، گفت: «جالب اینجاست که مسئولان وزارت علوم نه به صحبت‌های رهبری بها می‌دهند و نه به آرایی که دیوان عدالت اداری صادر کرده، عمل می‌کنند و نه دیوان محاسبات، کمیسیون آموزش، کمیسیون اصل 90 مجلس و نه حتی قوانین خود وزارتخانه را مدنظر قرار می‌دهند، ما نمی‌دانیم این وزارتخانه می‌خواهد به چه قانونی عمل کند؟»
او گفت: «کمیسیون اصل 90 این اختیار قانونی را دارد که اگر مساله‌ای را به اشتباه تشخیص دهد در وهله اول برای اصلاحات تذکر و درصورت عدم توجه به آن موضوع را به قوه‌قضائیه ارجاع دهد، با این حال نباید این موضوع را نیز نادیده گرفت که متاسفانه در کشور ما گاهی ابهت و جایگاه افراد مانع از اجرای احکام قضایی می‌شود و به‌طوری که حکم انفصال از خدمت برخی روسای دانشگاه‌ها صادر شده، اما اجرایی نشده و حتی چند نفر از دانشجویان توانستند حکم انفصال از خدمت وزیر علوم را نیز بگیرند اما درنهایت حکم دادگاه تغییر کرد و اتفاق خاصی هم رخ نداد.»
علت تعلل دانشگاه‌ها در برابر احکام قضایی صادرشده
این دانشجوی بورسیه صحبت‌هایش را این‌طور به پایان رساند: «به‌نظر می‌رسد به دانشگاه‌ها گفته‌اند یک‌باره در مقابل بورسیه‌ها ایستادگی نکنند تا قوه‌قضائیه با موجی از عدم اجرای آرا مواجه نشود، به همین دلیل است که یک دانشگاه اجرای حکم را 6 ماه به تاخیر می‌اندازد، دانشگاه دیگر 3 ماه و دانشگاهی هم دو ماه، از این‌رو قوه‌قضائیه نیز نمی‌تواند برای اجرای احکام فشار بیاورد. تصور می‌کنم دانشگاه‌ها می‌خواهند با این روند بحث بورسیه‌ها را تا پایان این دولت ادامه دهند.»