به گزارش «فرهیختگان»، همزمان با تلاش آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه درجهت بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران، «فرهیختگان» در گفت‌وگو با امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر روابط بین‌الملل و کارشناس مسائل آمریکا به بررسی ابعاد حقوقی و دیپلماتیک این موضوع پرداخته است که مشروح این مصاحبه در ادامه از نظرتان می‌گذرد.
بازگشت قطعنامه‌های قبلی ملغی‌کننده 2231 نیست
اگر قطعنامه‌ها بازگردد، آیا قطعنامه 2231 ملغی می‌شود؟ تعهدات ایران در برجام به چه شکل خواهد بود؟
خیر، هر قطعنامه‌ای توسط یک قطعنامه‌ای که در آن اشاره شده این قطعنامه باطل شود، ملغی می‌شود. یعنی قطعنامه‌ای باید بیاید و در آن باصراحت اعلام شود که قطعنامه 2231 از درجه اعتبار ساقط است. اگر چنین چیزی تصویب شود، قطعنامه 2231 ملغی اعلام می‌شود. تا زمانی‌که چنین اتفاقی رخ ندهد، اعتبار دارد و بازگشت تحریم‌ها لطمه‌ای به چارچوب‌بندی قطعنامه 2231 وارد نمی‌کند، یعنی هم تحریم‌ها علیه ایران بازمی‌گردد و هم قطعنامه 2231 همچنان معتبر است.
اوباما هم می‌گفت اگر آمریکا بخواهد همه تحریم‌ها را برگرداند، هیچ‌کسی نمی‌تواند مانع آن شود
در فضای فعلی فشارهای بین‌المللی چقدر می‌تواند از ادامه این مسیر توسط آمریکا جلوگیری کند؟
خودشان می‌گویند هیچ‌کشوری نمی‌تواند مانع ما شود. این مربوط به دولت ترامپ هم نیست، دولت قبلی نیز چنین دیدگاهی داشت. چند روز پیش دونالد ترامپ یکی از جملات اوباما در زمان ریاست‌جمهوری را توئیت کرد که نوشته اگر آمریکا تصمیم بگیرد تحریم‌های بین‌المللی را علیه جمهوری اسلامی برگرداند، هیچ قدرتی درجهان نمی‌تواند مانع آمریکا شود. بنابراین این برداشتی است که آنها از قدرت خود دارند، اما اینکه جهان این را بپذیرد یا خیر، مساله‌ای دیگر است.
نقش خود ایران در این زمینه برای بازداشتن آمریکا از چنین کاری چیست؟
شاید تنها چیزی که بتواند جلوی تصمیم آمریکا یا توسلش به برداشت خود را بگیرد، این است که ایران پای میز مذاکره برود و هرچه را آمریکا می‌خواهد انجام دهد، در غیر این‌صورت آمریکایی‌ها تصور می‌کنند هیچ‌کسی نمی‌تواند حریف آنها شود، نه‌‌فقط ایران بلکه تصور می‌کند کشورهای صاحب حق وتو هم نمی‌توانند مانع شوند. این برداشت خودشان است، اما به این معنا نیست که واقعیت جهان هم این‌گونه باشد.
چقدر محتمل است چین و روسیه پای کار ایران بیایند و قطعنامه‌ای را پیشنهاد دهند که بحث به شکلی یا آیین‌نامه‌ای بودن بکشد؟
اگر هر پیشنهادی داده شود که نیاز به رای شورای امنیت داشته باشد، آمریکا دارای حق وتو است، بنابراین هربحثی بخواهد به شیوه آیین‌نامه‌ای مطرح شود، طبق تفسیر قطعنامه 2231 و... آمریکا می‌تواند آن را وتو کند و در این صورت امکان رسیدن به توافق وجود ندارد.
تکرار بن‌بست تصمیم‌گیری در سال 1950 در شورای امنیت
یک‌بار در سال 1950 وقتی بن‌بست در امنیت بر سر جنگ کره به‌وجود آمد و روس‌ها مانع تصمیم‌گیری در شورای امنیت شدند، موضوع به مجمع عمومی سازمان ملل ارجاع داده شد و یک مصوبه گرفتند که می‌توانست وظیفه شورای امنیت را انجام دهد و تنها فرق این است که در آن موضوع اقدام ایجابی بود، یعنی تصمیم گرفته شد کاری انجام شود. اکنون حتی اگر جامعه جهانی و مجمع عمومی رای‌گیری کنند و نظر اکثریت قریب به اتفاق مبنی‌بر تصمیم سلبی باشد، یعنی ایالات متحده کاری را انجام ندهد، ابزاری وجود نخواهد داشت که آمریکایی‌ها را وادار کند که از چنین رفتاری منصرف شوند. درحال‌حاضر قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران برنگشته است، اما آمریکایی‌ها با تحریم‌های یکجانبه خود و مصوبات کنگره همان فشار را وارد می‌کنند که اگر قطعنامه‌های شورای امنیت بود، اینچنین می‌شد.
جهان به‌اجبار زیرفشار، ارعاب و تهدید به خواسته آمریکایی‌ها تن می‌دهد
بنابراین بحث این است که اگر آمریکایی‌ها اعلام کنند قطعنامه‌ها برگشته، آیا جهان مقاومت می‌کند؟ آیا دنیا با ایران وارد معامله می‌شود؟ آیا سلاح به ایران فروخته می‌شود و ایران می‌تواند نفت خود را بفروشد و همان مواردی که در 7- 6 قطعنامه سازمان ملل وجود داشت انجام می‌شود یا خیر؟
به‌نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از جهان به‌اجبار زیرفشار، ارعاب و تهدید به‌خواسته آمریکایی‌ها تن می‌دهند و این نقطه قوتی برای آمریکایی‌هاست که خیلی این دغدغه را ندارند این تصمیم مجوز دارد یا خیر، منطبق بر قوانین بین‌الملل هست یا خیر، کسی اعتراض می‌کند یا خیر، چراکه آنها کار خود را دنبال می‌کنند و معتقدند دنیا تبعیت می‌کند.
اگر تمام این تلاش‌ها جواب ندهد و 6 قطعنامه در سازمان ملل احیا شود، جمهوری اسلامی باید چه واکنشی داشته باشد؟
قطعا برخورد ایران واکنش درخوری است و باید سنجیده و فارغ از شتابزدگی، با تدبیر و مصلحت‌سنجی باشد؛ نهادهایی در کشور ازجمله شورای امنیت ملی این تحولات را رصد می‌کنند و برای سناریوهای مختلف برنامه‌ریزی دارند. به‌شخصه هیچ توصیه‌ای نمی‌توانم داشته باشم و معتقدم براساس مصلحت‌اندیشی تصمیم‌گیری و عمل می‌شود.