به گزارش «فرهیختگان»، هنوز 10 سالش تمام نشده است اگر مبنای شروع به‌کار رسمی شبکه «مستند» را اسفند 89 قرار دهیم. با استقبال از روند پخش مستندهای حرفه‌ای در شبکه ۴ و باتوجه به ضرورت پاسخگویی به نیازهای گوناگون جامعه، مرکز مستندسازی سیما شکل گرفت و به‌تدریج روند حرفه‌ای‌تر شدن را طی کرد تا شبکه‌ای مختص این ساختار به‌عنوان اولین شبکه تخصصی دیجیتال پایه‌گذاری شد. اینها دلایلی است که برای تاسیس شبکه مستند بیان می‌کنند. مردم اما با مستند چندان غریبه نبودند. یکی از اولین برنامه‌های جذاب برای مردم ایران و جهان، مستندهای حیات وحش بود. کم‌کم اطلاعات سازندگان و مخاطبان از ژانرهای دیگر مستند هم بالا رفت و تحولی بزرگ در حوزه مستندسازی ایران به‌وجود آمد. مدیرانی به این شبکه آمدند و رفتند و ساختار شبکه مستند آرام آرام شکل گرفت. تعداد مخاطبانش بیشتر شد و گاهی هم در رده‌بندی‌های فصلی، جایگاه خوبی بین همه شبکه‌های تلویزیونی به‌دست می‌آورد.
شنبه هفته جاری بود که مرتضی میرباقری، معاون سیما در حکمی محسن یزدی را به‌عنوان مدیر شبکه مستند سیما و جانشین سلیم غفوری که به شبکه افق رفته بود، منصوب کرد. در متن حکم میرباقری خطاب به مدیر جدید شبکه مستند مواردی مانند بهره‌گیری از الگوی کارآمد و اثربخش مدیریت پیام و استفاده از نظرات کارشناسان متعهد و خبره در ارتقای کیفی و هنری تولیدات مستند در جهت افزایش سرمایه اجتماعی کشور، تعمیق گفتمان انقلاب اسلامی و مقابله موثر با جنگ نرم دشمن و آرایش رسانه‌ای نظام سلطه آمده است که هرکدام البته مهم و استراتژیک هستند. همچنین در حکم معاون سیما بر تولید مستندهای فاخر با موضوع تاریخ بزرگ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و حرکت‌های حماسی مردم در برهه‌های مختلف انقلاب و استفاده از ظرفیت همه مستندسازان دلسوز که دغدغه اعتلای ایران اسلامی و مقابله با نفوذ فرهنگی دشمن را دارند تاکید شده است. معرفی مزیت‌های اقلیمی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و توجه به سبک زندگی اسلامی- ایرانی از دیگر انتظارات از مدیر جدید شبکه مستند سیما عنوان شده است.
این نکاتی که در حکم یزدی آمده است حتما مفید هستند و برای سازمان صداوسیما اهمیت دارند. اما نکته مهمی که مغفول مانده است توجه به مخاطب و افزایش تعداد بینندگان است. این برنامه‌های هدفمند و خوب قرار است برای چه کسانی ساخته شوند؟ ای کاش آقای میرباقری درباره نسبت مخاطب و شبکه مستند هم مواردی را تبیین می‌کردند که اساسا مخاطب برای مدیران شبکه مستند مهم است یا خیر. نکته مهم دیگر مساله بودجه در شبکه مستند است. درحالی که در کشورهای مهم رسانه‌ای، پرهزینه‌ترین برنامه‌هایشان، مستندها هستند، اما تاکنون نه دیده‌ایم و نه شنیده‌ایم که برای یک مستند مبلغ بالایی هزینه شود؛ حداقل یک‌سوم بودجه سریال‌هایی که شاید 50 درصد هم مخاطب نداشته باشند.
سراغ تعدادی از مستندسازان رفتیم و نظرات و پیشنهادات آنها را برای ادامه راه شبکه مستند جویا شدیم که ماحصل آن را در ادامه می خوانید.
محمدرضا امامقلی، کارگردان مستندهای «آقای نخست‌وزیر» و «کربلای ۹۴»:
اهمیت برون سپاری (لینک)
**************************************
جواد قارایی، کارگردان «ایرانگرد»:
مدیران، مستند را جدی بگیرند (لینک)
**************************************
وحید چاووش ،کارگردان مستندهای«نیست اما هست»:
از مردم دور نشویم (لینک)
**************************************
حسین لامعی، کارگردان مستند «قدیس»:
باید دست مدیر را باز گذاشت (لینک)
**************************************
گفت‌وگو با رامین حیدری‌فاروقی، کارگردان مستند «خشت بهشت»:
مدیران شبکه مستند منتظر مراجعه مستندسازان نباشند (لینک)
**************************************
پیام پنج بندی رهبری به مستندسازان (لینک)
* نویسنده: سیدمهدی موسوی‌تبار، روزنامه‌نگار