به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، حدود 80 روز از شیوع ویروس کرونا در کشور می‌گذرد. ویروسی که در ابتدا در ووهان چین دیده شد، اما در کمتر از یک ماه به تمام دنیا رسید. روز دوم اسفند بود که خبر رسید این ویروس به ایران نیز آمده است و طبیعی بود از همان روزهای اولیه حضور این میهمان ناخوانده در کشور، بیمارستان‌ها برای جلوگیری از شیوع هرچه بیشتر این بیماری به میدان بیایند و به‌عنوان خط مقدم مبارزه با کروناویروس انتخاب شوند. بیمارستان شهدای تجریش یکی از مراکز درمانی است که از همان روزهای ابتدایی ارائه خدمات به بیماران کرونایی را در دستورکار خود قرار داده است. حالا با گذشت دوماه و چند روز از شیوع این بیماری، بیش از دوهزار بیمار در آنجا بستری شده‌اند که البته به‌گفته مسئولان آن 92 درصد از این بیماران بهبود پیدا کرده‌اند؛ عددی که نشان می‌دهد مسئولان بیمارستان شهدای تجریش برای مقابله با این بیماری از هیچ‌تلاشی فروگذار نکرده‌اند. در ابتدا البته تنها دوتخت به این دسته از بیماران اختصاص یافت، اما با بالا رفتن آمار، اورژانس اصلی بیمارستان با حدود 70 تخت بستری، بخش نورولوژی و یک ساختمان 6طبقه به بیماران کرونایی اختصاص داده شد. 106 نفر از پرسنل و کادر درمانی هم درگیر این بیماری شده‌اند و در روزهای ابتدایی روزانه 140 بیمار کرونایی در بیمارستان بستری می‌شد که البته این عدد درحال‌حاضر با کاهش آمار بیماران به 50 نفر رسیده است.
داده‌ها و اطلاعات بیماری افراد بستری در بخش‌های کرونایی جمع‌آوری می‌شود
چند روز پیش هم دبیر کمیته پژوهشی بیماران مبتلا به کرونا در بیمارستان شهدای تجریش از جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات بیماری افراد بستری در بخش‌های کرونایی بیمارستان خبر داده و گفته بود که این اطلاعات در قالب چندین طرح پژوهشی دنبال و به‌زودی در قالب مقالات معتبر منتشر می‌شود. گویا قرار است اطلاعات مرتبط با بیماران کرونایی به‌عنوان داده‌ها و اطلاعات برای اجرای طرح‌های پژوهشی دنبال شود. طی این مدت علاوه‌بر اطلاعات مرتبط با بیماری کرونا و علائم اصلی آن یعنی تنگی نفس و نشانه‌های تنفسی، سایر علائم و عوارض این بیماری نوپدید همچون نشانه‌های گوارشی، پوستی، مغز و اعصاب و... در قالب کمیته پژوهشی پیگیری و رصد شده است. طرح پژوهشی بررسی سکته مغزی در بیماران کرونایی هم در این بیمارستان انجام می‌شود. براساس این طرح اطلاعات بیمارانی که به‌دنبال کرونا دچار سکته مغزی شده‌اند، جمع‌آوری می‌شود، چراکه در این مدت حدود 25 بیمار دچار سکته مغزی و یکی دو بیمار نیز دچار خونریزی مغزی شده‌اند. هرچند این افراد در سنین بالا و همراه با عوامل خطرسازی مثل فشار خون بالا، چاقی، دیابت و استعمال سیگار بودند. به‌عبارت دیگر وقوع سکته مغزی در این دسته از افراد مساله جدیدی نیست و با ابتلا به کرونا ریسک این عارضه در آنها افزایش پیدا می‌کند.
رئیس بیمارستان شهدای تجریش:
روزانه بین 8 تا 10 بیمار کرونایی تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند
رضا جلیلی‌خوشنود، رئیس بیمارستان شهدای تجریش در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره اقداماتی که تاکنون در این بیمارستان برای بیماران کرونایی انجام شده است، گفت: «در ابتدا به ما اعلام کردند یک محدوده خاکستری در اورژانس برای این دسته از بیماران مشخص شود که درهمین‌راستا دو تخت برای بیماران مشخص شد. اما بعد از مدتی با تعداد زیادی از بیماران روبه‌رو و مجبور شدیم اورژانس را به ساختمان شماره‌یک بیمارستان منتقل کنیم، یعنی بخش اورولوژی پوست (ساختمان شماره یک) را به بیماران عادی و اورژانس اصلی بیمارستان با حدود 70 تخت بستری و بخش نورولوژی و ساختمان 6 طبقه را به بیماران کرونایی اختصاص دادیم.»
او ادامه داد: «در زمان اوج بیماری روزانه حدود 140 بیمار کرونایی در بیمارستان بستری می‌شدند که درنهایت بخش سی‌سی‌یو نیز به این دسته از بی ماران اختصاص یافت. در این مدت از حمایت بسیار خوب ارگان‌ها و سازمان‌ها مثل بسیج، سپاه، بنیاد مستضعفان، اتاق اصناف و... بهره‌مند شدیم. بیش از 140 خیر حقیقی و حقوقی به بیمارستان کمک کردند که بدون حمایت آنها پذیرش بیماران مشکل بود.»
رئیس بیمارستان شهدای تجریش با بیان اینکه بالای 92درصد بهبودی بیماران بستری‌شده در بیمارستان را شاهد بوده‌ایم، اظهار کرد: «در روزهای ابتدایی امکان تشخیص قطعی بیماران کرونایی را نداشتیم و این امر برعهده بیمارستان مسیح دانشوری بود. تقریبا بعد از دوهفته از شیوع بیماری با کمک پرسنل آزمایشگاه که مجدانه تلاش کردند، توانستیم کیت تشخیص pcr را آماده کنیم و تشخیص بیماری کرونا را بدون وابستگی به مراکز درمانی دیگر انجام دهیم.»
خوشنود با تاکید بر اینکه تشخیص بیماری کرونا در بیمارستان‌های دیگر ازجمله بیمارستان طالقانی بر دوش همکاران آزمایشگاهی بیمارستان شهدای تجریش است، توضیح داد: «صددرصد پرستاران و پرسنل در بخش کرونایی درگیر بودند و تقریبا درحال‌حاضر بیش از 106 نفر از نیروهای بیمارستان اعم از پرستار، پزشک، کادر پشتیبانی، آزمایشگاه و... درگیر بیماران کرونا شده‌اند. به‌عنوان مثال هم‌اکنون در بخش جراحی مغز و اعصاب 6 نفر از رزیدنت‌ها درگیر بیماران کرونایی هستند.»
او در پایان گفت: «بسیاری از بیماران که به علت‌های دیگر مثل تصادف یا آپاندیس و... به بیمارستان مراجعه می‌کردند، در بررسی‌های اولیه متوجه می‌شدیم که به بیماری کرونا نیز مبتلا هستند، بنابراین پرسنل بیمارستان تمام سرویس‌ها را روی این دسته از بیماران انجام دادند. درحال‌حاضر نیز به‌طور روزانه بین 8 تا 10 بیمار کرونایی در بیمارستان تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.»
معاون درمان بیمارستان شهدای تجریش در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
92 درصد بیماران کرونایی در بیمارستان بهبود یافته‌اند
داوود امی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و معاون درمان بیمارستان شهدای تجریش در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص اقدامات بیمارستان شهدای تجریش برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، گفت: «بیمارستان شهدای تجریش به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و همچنین برخورداری از تمام رشته‌های تخصصی و فوق‌تخصصی جزء اولین بیمارستان‌های کشور بود که بار بیماری کرونا و ارائه خدمات به بیماران آن را به‌دوش کشید. به‌عبارتی تقریبا از روز دوم اسفند که به‌طور رسمی شیوع بیماری کرونا در کشور اعلام شد، بیمارستان شهدای تجریش ارائه خدمات را آغاز کرد. از همان روز نخست تا امروز که حدود 80 روز می‌گذرد بیش از دوهزار بیمار کرونایی را در این بیمارستان بستری کرده‌ایم.»
او ادامه داد: «این بیماران کسانی هستند که تشخیص قطعی کرونا توسط کادر تخصصی بیمارستان به آنها اعلام شده بود. از این دوهزار نفر حدود 200 نفر متاسفانه فوت کردند. در تمام این مدت بیمارستان به‌صورت شبانه‌روزی درحال ارائه خدمات به بیماران کرونایی بود. از دوم اسفند کار بزرگی انجام شد و بیمارستان شهدای تجریش خدمات همزمان به بیماران غیرکرونایی خود را نیز متوقف نکرد، چراکه این بیمارستان یک مرکز تخصصی و فوق‌تخصصی است که تمام رشته‌ها و حوزه‌های تخصصی را شامل می‌شود. در کشور پیش از این نیز برای ارائه خدمات در تمام زمینه‌ها انتخاب شده بود، بنابراین در این بحران همزمان با ارائه خدمات به بیماران کرونایی از رسالت و وظیفه خود درخصوص دیگر بیماران هم غافل نشد.»
به گفته معاون درمان بیمارستان شهدای تجریش برخی بیمارستان‌ها که ارائه خدمات به بیماران کرونایی را برعهده گرفتند، بیمارستان‌های جامع چندتخصصی نبودند. به‌طور مثال بیمارستان مسیح دانشوری از ابتدا یک بیمارستان ریوی بوده و در زمان کرونا به‌طورکامل در اختیار بیماران کرونایی قرار گرفته، بنابراین تغییر چندانی در ساختار آن ایجاد نشده است. اما بیمارستان شهدای تجریش یک بیمارستان چند تخصصی است که در حوزه‌های مختلف کار خود را انجام می‌داد و در این بحران زیربار خدمات کرونایی نیز رفته است.
امی در ادامه با بیان اینکه بیمارستان شهدای تجریش به‌صورت همزمان ارائه خدمات به بیماران کرونایی، غیرکرونایی، خدمات بستری، خدمات جراحی، اتاق عمل و... را به‌صورت دوگانه به هر دو گروه مبتلا و غیرمبتلا به کووید-19 در دستور کار قرار داده، اضافه کرد: «با این اوصاف از ابتدای اسفند بیش از دوهزار نفر بیماران کرونایی بستری شده‌اند که 92 درصد آنان بهبود پیدا کرده‌اند. ازمجموع بیماران بستری کمتر از 10درصد را از دست دادیم و باقی مرخص شده‌اند.»
انجام بیش از 200 عمل جراحی بیماران کرونایی طی 80 روز
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در ادامه اظهار کرد: «در این مدت بیش از 200 عمل جراحی برای بیماران کرونایی در این بیمارستان انجام شد که در نوع خود قابل‌توجه است، چون بسیاری از مراکز دولتی و مراکز عمومی غیردولتی از انجام عمل جراحی برای بیماران کرونایی اجتناب می‌کردند. درواقع ممکن بود این دسته از بیماران را بستری کنند، اما وقتی یک بیمار دچار خونریزی مغزی یا نیازمند عمل جراحی می‌شد، انجام عمل جراحی را به بیمارستان شهدای تجریش واگذار می‌کردند.»
او اضافه کرد: «بیمارستان شهدای تجریش جزء معدود مراکز درمانی در کشور بوده که خدمات اعمال جراحی را نیز به بیماران کرونایی ارائه داده است. همچنین یک سوم این دو هزار نفر نیز در مقاطعی از حضور در بیمارستان از مراقبت‌های ویژه استفاده کرده و به‌طور مثال در آی‌سی‌یو این بیمارستان بستری شدند.» معاون درمان بیمارستان شهدای تجریش با بیان اینکه 50 نفر از متخصصان در رشته‌های مختلف در این مدت به بیماران رسیدگی کردند، تصریح کرد: «این تعداد از متخصصان داخلی، متخصصان ریه، بیهوشی، متخصصان اطفال و عفونی و سایر رشته‌های تخصصی بودند که به فراخور حال بیماران به این بیماران سرویس‌دهی کردند. همچنین بیش 350نفر از کادر پرستاری به‌صورت کامل درگیر این بحران شدند که به‌صورت مستقیم با این بیماران در ارتباط بوده و به آنها رسیدگی کرده‌اند.»
امی با تاکید بر اینکه تعداد زیادی از رزیدنت‌های بیمارستان نیز درگیر این بحران شدند، بیان کرد: «در این مدت بیش از 100 نفر از پرسنل بیمارستان شهدای تجریش را به‌دلیل ابتلا به بیماری کرونا حین خدمت‌رسانی به این دسته از بیماران برای مقاطعی از دست دادیم. البته شهید خدمت نداشتیم و کسی از کادرپزشکی و پرستاری ما فوت نکرد اما بیش از 100نفر اعم از پزشک، پرستار، نیروهای خدماتی، نیروهای پشتیبانی و... به این ویروس مبتلا و بین دوهفته و دوماه از مدار خدمت خارج شدند.»
بستری روزانه 140 بیمار کرونایی در بیمارستان
عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: «درحال حاضر نیز حدود 50 تخت بیمارستان برای بیماران کرونایی درگیر است. در چند روز اخیر نیز نسبت به 10 روز پیش تعداد بستری‌های بیمارستان بیشتر شده است. در اوج بیماری کرونا بین 120 تا 140 نفر بستری و حدود روزی 8 تا 9 نفر فوتی داشتیم که بعد از قرنطینه در ماه فروردین این تعداد بسیار کاهش پیدا کرده و به روزی تقریبا 30 بستری در روز رسید. این کاهش نتیجه مراعات و رعایت موارد بهداشتی از سوی مردم بود اما متاسفانه از اواسط اردیبهشت این آمار افزایش پیدا کرده و به روزی 50 بستری در طول روز رسیده است.»
معاون درمان بیمارستان شهدای تجریش در پایان تاکید کرد: «شرایط سینوسی‌وار است و متاسفانه شاهد شرایط ثابتی نیستیم. مردم با رعایت موارد بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی می‌توانند کمک کنند تا آمار به‌سرعت کاهش پیدا کند.»
معاون آموزشی بیمارستان شهدای تجریش در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
سیر نزولی بیماری کرونا از خردادماه با رعایت موارد بهداشتی توسط مردم
علیرضا فاطمی، عضو هیات‌علمی گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی و معاون آموزشی بیمارستان شهدای تجریش است. فاطمی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص بهترین راه‌های پیشگیری از انتقال ویروس کرونا و البته راه‌های جلوگیری از شیوع آن سخن گفت. به گفته فاطمی زمانی که کسب‌وکارهای مختلف از ابتدای اردیبهشت ماه، مجددا کار خود را آغاز کردند، وزارت بهداشت توصیه‌هایی را مبنی‌بر فاصله‌گذاری اجتماعی مطرح و از مردم خواست آنها را رعایت کنند.
او توضیح داد: «کرونا یک بیماری ویروسی تنفسی است که انتقال آن از ترشحات تنفسی و درفواصل نزدیک است. بنابراین هرچقدر مردم فاصله اجتماعی را رعایت کنند و میزان برخوردشان با یکدیگر کمتر باشد، امکان ابتلای آنها کمتر خواهد بود. این میزان صعودی که در برخی استان‌ها گزارش شد و هفته گذشته نیز در تهران آمارها افزایش پیدا کرد به دلیل همین ازدحام به‌وجودآمده طی چند هفته اخیر بود.»
معاون آموزشی بیمارستان شهدای تجریش ادامه داد: «برخی مردم مجبور به استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی هستند و در این فضاها ریسک ابتلا قطعا بالاتر از سایر موارد است. بنابراین مردم در فضای عمومی همچنان باید از ماسک استفاده کرده و شست‌وشوی دست‌ها را فراموش نکنند.»
او در ادامه با بیان اینکه هرچقدر بیماری رو به کاهش برود، الزامات مراقبتی نیز کمتر خواهد شد، اضافه کرد: «اما تا وقتی که حتی یک مورد بیماری در جامعه وجود داشته باشد، خطر ابتلا حتی به میزان کم برای سایر افراد جامعه وجود دارد. ما به مردم نمی‌گوییم به هر قیمتی در منزل بمانند اما توصیه می‌کنیم از رفت‌وآمدهای غیرضروری جلوگیری کرده و این رفت‌وآمدها را به حداقل برسانند.»
عضو هیات‌علمی گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی گفت: «افرادی که مجبور هستند از منزل خارج شوند حتما موارد بهداشتی را رعایت کرده و بعد از تماس با سطوحی که می‌تواند به‌صورت بالقوه آلوده باشد دست خود را بشویند. هرچقدر مردم بیشتر در منزل بمانند امکان تماس آنها با ویروس کرونا کمتر خواهد بود.»
فاطمی درخصوص علائم بیماری نیز صحبت به میان آورد و گفت: «زمانی که اپیدمی در دنیا به وجود آمد علائم شایعی را به‌دنبال داشت؛ علائمی همچون تب و تنگی‌نفس. اما بعد از گذشت چند ماه از شیوع این بیماری و به‌موازات افزایش بیماران یکسری علائم دیگر نیز بیشتر از قبل بروز کرد؛ علائمی همچون مشکلات گوارشی، اسهال، درد شکم، سردرد و بدن‌درد. علائمی همچون اختلال بویایی یا اختلال چشایی نیز از حدود یک ماه قبل در گزارش‌ها برجسته شد. اما از مهم‌ترین علائم می‌توان به تب، سرفه و تنگی‌نفس اشاره کرد.»
او درباره گروه‌های پرخطری که درمعرض ابتلا به این بیماری هستند، گفت: «گروه‌های پرخطر گروه‌هایی هستند که در فصل آنفلوآنزا نیز به آنها آگاهی می‌دادیم. زنان باردار، افرادی که انواع بیماری‌های مزمن مثل دیابت، فشارخون، نارسایی مزمن کبدی یا کلیوی دارند، کسانی که بیماری سرطان داشته و مخصوصا درحال انجام شیمی‌درمانی هستند، کسانی که نقص ایمنی به دلایل مختلف دارند، کسانی که مبتلا به ویروس HIV هستند و درنهایت افراد مسن بیشتر از افراد دیگر در معرض بیماری کرونا ویروس هستند.»
معاون آموزشی بیمارستان شهدای تجریش در ادامه تصریح کرد: «همان‌طور که پیش از این نیز پیش‌بینی می‌کردیم و در گزارش‌ها نیز ارائه می‌شد اکثر افرادی که به دلیل بیماری کرونا بستری شدند افراد مسن و بالای 60 سال بوده‌اند. البته موارد کم‌سن‌وسال هم داشتیم اما این افراد کسانی بودند که بیماری زمینه‌ای داشته‌اند.»
فاطمی درپاسخ به این سوال که آیا افرادی که به بیماری کرونا مبتلا می‌شوند در آینده با مشکلات ریوی روبه‌رو خواهند شد یا خیر، توضیح داد: «معمولا بیماری‌های ویروسی تنفسی مخصوصا آنفلوآنزا که جزء تجربه‌های تکراری در فصول سرد سال است ممکن است در طول زمان بیماری فرد مشکلات ریوی شدید نیز پیدا کند یا حتی فوت کند اما وقتی روند بهبودی طی شود کمتر دچار علائم درازمدت ریوی خواهد شد. البته در کروناویروس افرادی بودند که روند بهبودی ریه آنها به طول انجامید اما بعید است در آینده دچار درگیری‌های ریوی شوند. البته کرونا یک بیماری جدید است و هنوز از زمان شیوع آن در دنیا مدت زیادی نمی‌گذرد، بنابراین به سوالاتی از این دست باید در سال‌های آینده به‌طور قطعی پاسخ دهیم. البته بنا به تجربیات دیگر بیماری‌های ویروسی تنفسی امکان این موضوع بسیار ضعیف است.»
او در پاسخ به سوال دیگری مبنی‌بر اینکه آیا شاهد پیک دوم یا سوم کرونا خواهیم بود یا خیر، گفت: «جواب این سوال کاملا بستگی دارد به رفتار مردم در جامعه. اگر ما فاصله‌گذاری هوشمند و اجتماعی را به نحو احسن رعایت کنیم و بهداشت فردی را نیز مدنظر قرار داده و ترددهای غیرضروری در جامعه را به حداقل برسانیم، قطعا موثرترین راه برای جلوگیری از پیک‌های بعدی خواهد بود. اگر دقت کنید آمار کرونا طی چند هفته گذشته نزولی شد و علت آن نیز کاهش تردد در جامعه و رعایت توصیه‌های بهداشتی وزارت بهداشت از سوی مردم بود. بنابراین با تمرین و رعایت همین موارد می‌توانیم از پیک‌های بعدی جلوگیری کنیم و طی چند هفته آینده شاهد یک سلامت عمومی در جامعه باشیم.»
عضو هیات‌علمی گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه اظهار کرد: «پیش‌بینی درخصوص اتمام بیماری کرونا این است که اگر اکثریت قابل‌توجهی از مردم، موارد بهداشتی را رعایت کنند از خردادماه می‌توانیم شاهد سیر نزولی بیماری در جامعه باشیم و موارد بسیار محدود می‌شود. ولی اگر مردم موارد را رعایت نکنند زمان بیماری به طول خواهد انجامید. درحال حاضر تمام تلاش‌مان این است تا فصل تابستان دیگر این بیماری وجود نداشته باشد تا سیستم بهداشت و درمان کشور ریکاوری شده و بهینه‌سازی شود. چون ممکن است از اواخر پاییز و با شروع فصل سرما این بیماری مجدد شروع شده و دچار چرخش در جامعه شود. بنابراین اگر بتوانیم این چند ماه را به سلامت طی کنیم و موارد بیماری کم شود نتیجه بهتری خواهیم گرفت.»
* نویسنده: سارا طاهری، روزنامه‌نگار