به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، شیوع ویروس کرونا در جهان، دستاورد‌های آموزشی را برای اقشار مختلف جامعه به‌شکل متفاوتی رقم زده است. البته تفاوت‌‌هایی هم در این میان وجود دارد. با بروز کرونا، دانشجویان طبقه کم‌درآمد و متوسط جامعه، تجربه متفاوتی از آن داشتند و به‌نوعی تبعیض ایجاد شده است. شکاف آموزشی مساله جدیدی نیست که دنیا تنها در ماه‌‌های گذشته آن را تجربه کرده باشد بلکه پیش از این هم در دانشگاهها چنین فاصله‌‌هایی وجود داشت، اما بروز این ویروس جدید، بار دیگر آن را پررنگ‌تر کرد. در شرایط فعلی و با توجه به شیوع کرونا، سیستم آموزشی دانشگاهها بیشتر به سمت‌وسویی حرکت می‌کنند که دانشجویان سفیدپوست در مرکز توجه قرار دارند و حتی برنامه‌‌های درسی هم براین اساس تنظیم می‌شوند. این نابرابری‌‌ها البته تنها محدود به این امر نمی‌شود بلکه در اشتغال فارغ‌التحصیلان، قرارداد‌ها و حتی پرداخت دستمزدها، ارتقا و پرداخت مستمری‌‌ها هم شاهد تبعیض‌‌هایی میان سفیدپوستان و سیاهپوستان هستیم. حتی در بحبوحه این بحران، در دانشگاهها شاهد انعقاد قرارداد‌های کرونایی با کارمندان مشکوک به کرونا، تشکیل پرونده‌‌هایی براساس نژاد دانشجویان و حتی ارائه خدمات حمایتی متفاوت برای دانشجویان هستیم. دراین‌میان، هیچ سیاستی هم وجود ندارد که به دانشجویان اطمینان دهد که متوسط نمره قبولی را دریافت می‌کنند. اما آنچه مشخص است، وجود نابرابری‌‌هایی میان دانشجویان است.
مراکز دانشجویی در تشریح رویکرد جدید خود برای تنظیم برنامه‌‌های دسترسی دانشجویان به کلاس‌‌های آموزشی، اقداماتی کلیدی را برای جبران نابرابری میان گروه‌‌های دانشجویی درنظر گرفته است. یکی از دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه کالیفرنیا یادآوری می‌کند که با شیوع کرونا، باید اوضاع را به‌سمتی پیش ببریم که مشکلات برطرف شوند و آنها را عملی کنیم. دراین‌بین، جلساتی برای رفع مشکلات و جبران شکاف‌‌های موجود در زمینه قومیت دانشجویان، حقوق جنسیتی کارمندان و اعضای هیات‌علمی و شرایط استخدامی استادان تشکیل شده که ازجمله اساسی‌ترین مشکلات دانشگاههاست. درحال‌حاضر، دانشگاهها مجبور شده‌اند به‌دلیل ضرر‌های مالی ناشی از کرونا، بودجه‌‌های دانشگاهها را کاهش دهند که به‌طور مستقیم روی تمام این فرآیند‌ها تاثیر می‌گذارد. با تبعیض‌‌هایی که همواره وجود داشته و با اوضاع کرونایی فعلی، این اوضاع تشدید هم شده و نوک پیکان بیشتر به‌سمت دانشجویان و اعضای هیات‌علمی سیاهپوست و نیز کسانی است که جزء اقلیت جامعه محسوب می‌شوند.
نابرابری‌‌های نژادی و قومیتی
به گزارش «تایم»، برابری نژادی جزء موارد اساسی است که نباید از فهرست اولویت دانشگاهها حذف شود. برقراری شرایط برابر از نظر آموزش، سلامت و بهداشت برای افرادی که نژاد و رنگ پوست متفاوت داشته و جزء اقلیت جامعه محسوب می‌شوند، جزء کوچک‌ترین حقوقی است که این افراد باید از آن برخوردار باشند. با وجود این تبعیضها در بسیاری از دانشگاه‌‌های دنیا پیش از شیوع کرونا، رئیس دفتر برابری سازمانی دانشگاه لندن شرقی براین باور است که دانشگاهها هنوز شرایطی را فراهم نکرده‌اند که دانشجویان سیاهپوست هم بتوانند به اندازه دانشجویان سفیدپوست از امکانات آموزشی از راه دور برخوردار شوند و اعضای هیات‌علمی سیاهپوست هم از شرایط استخدامی و حقوقی برابر با دیگر استادان برخوردار شوند. این فشار جدید نابرابری نژادی می‌تواند زیان مضاعفی را به سیستم آموزش عالی وارد کند. دانشگاهها عوض اینکه استراتژی‌‌های نابرابری نژادی را بعد از اتمام جریان کووید-19 ادامه دهند، باید منشور برابری نژادی را به‌عنوان برنامه اصلی خود درپیش گیرند. یکی از استادان مراقبت بهداشتی و اجتماعی و جرم‌شناسی کالج کمبریج هشدار می‌دهد که چنانچه درحال‌حاضر به اهمیت برابری سیستم آموزشی برای تمام دانشجویان و اثرات مثبت آن روی توسعه منصفانه‌تر جامعه پی نبریم، ممکن است هرگز این اتفاق دیگر رخ ندهد.
بیگانه‌هراسی
با توجه به اینکه ویروس کرونا از چین آغاز شد و پس از آن به‌مرور با گذر از کشور‌های آسیایی به دیگر کشورها هم سرایت کرد و همه‌گیری جهانی اتفاق افتاد، درحال‌حاضر نوعی بیگانه‌هراسی نسبت به آسیایی‌‌ها و به‌ویژه در دانشگاهها نسبت به دانشجویان آسیایی ایجاد شده است. دراین‌راستا، محققان به‌بررسی این موضوع و حملاتی پرداخته‌اند که دانشگاه‌‌های اروپایی، آمریکایی و استرالیایی را وادار کرده نسبت به دانشجویان آسیایی جبهه بگیرند. اوضاع در بسیاری از دانشگاه‌‌های دنیا آنقدر وخیم است که حتی دانشجویان آسیایی را «کروناویروس» خطاب می‌کنند و این‌گونه نسبت به آنها هراس دارند و تاکنون شماری از دانشجویان آسیایی از سوی دانشجویان بومی کشور‌های دیگر مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند و حتی مواد ضدعفونی‌کننده را روی آنها به اتهام آسیایی بودن‌شان اسپری می‌کنند. روی در و دیوار برخی خوابگاه‌‌های دانشجویی در هلند جملاتی توهین‌آمیز خطاب به دانشجویان آسیایی نوشته شده و حتی چندی پیش یک دانشجوی چینی که در هلند تحصیل می‌کرد، توسط دانشجویان هلندی با چاقو موردحمله قرار گرفت. این وضع تقریبا در بسیاری از کشورها، از استرالیا گرفته تا آمریکا و اروپا نسبت به دانشجویان آسیایی وجود دارد و از حضور آنها در کلاس‌‌های درس دانشگاه و حتی ورود به بیمارستان‌‌ها و مراکز درمانی ممانعت می‌شود. یکی از استادیاران گروه جامعه‌شناسی دانشگاه «یورک» کانادا مطالعاتی را در زمینه افزایش احساسات ضدآسیایی به‌دنبال شیوع ویروس کرونا در جوامع غربی آغاز کرده است. او اختصاصا از نگاه ضدآسیایی استفاده می‌کند، چراکه بسیاری از قربانیان این حملات اهل کشور‌های آسیایی با منشأ کرونا نیستند بلکه بسیاری از آنها اصالتا آسیایی بوده، اما در آن کشور اروپایی متولد شده‌اند و همچنین بسیاری از آنها مهاجرانی هستند که از دیگر نقاط دنیا به آن کشور مهاجرت کرده‌اند و سال‌هاست در آنجا زندگی می‌کنند. بنابراین، ریشه این حملات را می‌توان نوعی تبعیض نژادی دانست که ریشه در تاریخ دارد، به‌طوری‌که نگاه غرب همواره به کشور‌های آسیایی و چین متفاوت و تبعیض‌گونه بوده است. این تبعیضها، عملکرد درسی و آموزشی این گروه از دانشجویان را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داده و آنها را از درس دور می‌کند.
این استاد دانشگاه معتقد است به‌دلیل دفعات حمله به دانشجویان آسیایی، می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که دانشگاهها اقدامات کافی و لازم برای حمایت از دانشجویان آسیایی خود انجام نداده‌اند و در چنین شرایطی محکوم کردن چنین اقداماتی از سوی دانشگاهها از اهمیت بالایی برخوردار است و باید این‌گونه رفتار‌های تبعیض‌گونه را جریمه و نفی کند. البته راه‌حل درازمدت این مشکل، استفاده از دانش و طراحی اقدامات موثری است که دانشگاهها باید در دستورکار خود قرار دهند، به‌طوری‌که با ایجاد تعامل بیشتر میان دانشجویان و استادان و طراحی برنامه‌‌هایی که به دانشجویان کمک می‌کند، راحت‌تر با اثرات روانی این حملات نژادی کنار بیایند و آن را برطرف کنند.
یکی دیگر از محققان دانشگاه ادیث‌کوان استرالیا به «تایم» می‌گوید: «گسترش سریع کروناویروس از چین به دیگر کشور‌های جهان ترس و واهمه‌ای در دیگر جوامع ایجاد کرد که نتیجه آن بروز رفتار‌ها و حملات غیراخلاقی است.» این استاد دانشگاه، انتشار اخبار نادرست و شایعات از سوی رسانه‌‌ها را نیز دلیل دیگری بر تشدید این رفتار‌های بیگانه‌هراسانه می‌داند. این قبیل تبعیضها شامل جداسازی‌‌های اجتماعی، تبعیض نژادی و نابرابری درمانی، به‌مرور و در آینده می‌تواند سلامت روان جامعه را هم تهدید کند.
دانشجویان آسیایی سهم قابل‌توجهی از جمعیت بسیاری از کشور‌های دنیا را به خود اختصاص می‌دهند و این حق را دارند که مانند دیگر دانشجویان با احترام و برابری با آنها رفتار شود. دراین‌میان حتی دانشگاه کالیفرنیا، برکلی که یکی از آزادی‌خواه‌ترین دانشگاههاست هم از این تبعیضها در امان نمانده است. حدود نیمی از دانشجویان این دانشگاه را آسیایی‌‌ها ازجمله آسیایی‌های آمریکایی یا دانشجویان بین‌المللی آسیایی تشکیل می‌دهند. یکی از محققان دانشگاه برکلی معتقد است که در این دانشگاه کمیته‌‌های مختلف، برنامه‌‌ها و انجمن‌‌های دانشجویی متشکل از افراد آسیایی- آمریکایی وجود دارند که برخی از آنها هدایت این گروه‌‌ها را برعهده دارند. او نیز معتقد است که باید درمقابل نابرابری، بیگانه‌هراسی و تبعیض نژادی ایستاد. در شرایط کرونایی، یک‌چهارم دانشجویان ایتالیایی و یک‌‌پنجم دانشجویان آسیایی اعلام کرده‌اند که قربانی تبعیض نژادی در دانشگاه‌‌های محل تحصیل خود بوده‌اند.
نابرابری حمایت‌‌های دانشگاهی
بیش از 200 دانشگاه و کالج به‌دنبال بحران کرونا در آمریکا به تعطیلی کشیده شده‌اند و بسیاری از دانشجویان این دانشگاهها هم که از نظر اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی وضعیت نامشخص داشته و سرمایه مالی محدودی هم داشته‌اند، سرگردان شده‌اند. دانشگاه کمبریج چندی پیش بار‌ها به دو دانشجوی چینی تاکید کرده بود که باید به‌سرعت محل اسکان خود را در خوابگاه دانشگاه ترک کنند و این درحالی مطرح شده بود که این دو دانشجو به‌دلیل به‌وجودآمدن شرایط اضطراری و مسدود شدن خطوط هوایی، قادر به تهیه بلیط برای بازگشت به کشور خود نبودند. این اقدام درصورتی از سوی دانشگاه درمورد دو دانشجوی چینی انجام شده بود که دانشگاه پیش از این اعلام کرده بود که متعهد است آن دسته از دانشجویان بین‌المللی را که قادر به بازگشت به کشور خود نیستند، اسکان دهد. درصورتی‌که بسیاری از دانشجویان بین‌المللی مجبور شدند با فشار دانشگاه، خوابگاه‌‌های خود را ترک کرده و در کشوری بیگانه سرگردان شوند.
منهای خدمات رفاهی
آموزش آنلاین و از راه دور هم در این میان، معضل دیگری است که برخی دانشجویان با آن مواجه شده‌اند. بسیاری از آنها در مناطقی زندگی می‌کنند که محیط مناسبی برای یادگیری از راه دور نیست و این از نظر برابری آموزشی مشکل‌آفرین می‌شود. دانشجویان بین‌المللی در مواجهه با این مشکلات، حتی خودشان را از حمایت‌‌های رفاهی دانشگاه و دولت هم محروم می‌دانند و خود را ر‌هاشده در جامعه غرب می‌بینند. درحال‌حاضر و با وجود شرایط کرونایی که در جهان حاکم است، دانشجویان بین‌المللی سراسر اروپا نسبت به دریافت کمک‌‌های مالی از دانشگاه و نیز عدم‌دریافت حمایت‌‌های روانی و اجتماعی دچار سردرگمی شده‌اند و اغلب به‌دلیل قومیت و نژادی که دارند از سوی دانشگاهها مورد تبعیض قرار می‌گیرند. به گزارش «تایم»، کمک‌‌های مالی دانشگاهی حدود یک‌چهارم از دانشجویان بین‌المللی در اروپا قطع شده، اما دوسوم دیگر دانشجویان همچنان این کمک‌‌ها را دریافت می‌کنند. این در شرایطی است که چهار درصد از دانشجویان بین‌المللی به‌دلیل مسدود شدن مرز‌های هوایی قادر به بازگشت به کشور‌های خود نبوده‌اند و این قطع کمک مالی دانشگاه مشکلات زیادی را برای آنها به وجود آورده است.
یک دانشجوی اهل لیتوانی که قصد بازگشت به کشورش را داشت، می‌گوید: «برگشت به خانه برایم غیرممکن است. مرز‌ها بسته شده‌اند و برای خرید بلیت هواپیما هم باید پول قرض کنم، چون یکی از پرواز‌ها لغو شده و بلیت پرواز‌های دیگر هم هزینه بالایی دارند.» درحال‌حاضر، دوسوم دانشجویان بین‌المللی از سرنوشت کمک‌‌های مالی که از سوی دانشگاه دریافت می‌کردند، بی‌اطلاع هستند. به هفت درصد از دانشجویان هم اعلام کرده‌اند که باید تمام کمک‌‌های مالی دریافتی را به دانشگاه برگردانند؛ این درحالی است که بسیاری از دانشجویان بین‌المللی، این کمک‌‌های مالی را صرف هزینه اسکان، غذا و رفت‌وآمد خود کرده‌اند. در این میان، تنها یک‌سوم از دانشجویان بین‌المللی از حمایت‌‌های اجتماعی از سوی دانشگاه شامل حمایت‌‌های روانی، لجستیک، زبانی یا پزشکی بهره‌مند شده‌اند و 15درصد هم در این بازه زمانی هیچ حمایتی از دانشگاه دریافت نکرده‌اند.
* مترجم: ندا اظهری