به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، شیوع کرونا در کشور از ابتدای اسفندماه، شرایط ویژه و جدیدی را پدید آورد. طولی نکشید برای جلوگیری از انتشار ویروس کووید-19 مراکز پرجمعیت یکی‌یکی تعطیل شدند. یکی از همین مراکز هم دانشگاهها بود که از هفته دوم اسفند به‌صورت رسمی تعطیل شدند و این تعطیلی تاکنون که روزهای نخستین اردیبهشت را سپری می‌کنیم، تداوم دارد. به‌دنبال خروج دانشجویان از دانشگاهها همه‌چیز بیش‌از پیش رنگ مجازی به خود گرفت. فعالیت‌های دانشجویی هم از این قید مستثنی نبودند و بسیاری از تشکل‌ها و فعالان دانشجویی برای تداوم فعالیت‌هایشان از فرصت شبکه‌های اجتماعی استفاده کرده و به شیوه‌های مختلفی سعی کردند از این روزهای قرنطینه استفاده کنند. در این بین انتشار بسیاری از نشریات دانشجویی نیز متوقف نشد و با تلاش‌های دانشجویان فعال در این حوزه، این روزها تعداد نشریات منتشرشده بیشتر هم شده است.
بررسی محتوای نشریات دانشجویی منتشرشده در روزهای ابتدایی سال جدید نشان می‌دهد کرونا یکی از مهم‌ترین درگیری‌های فکری در میان نویسندگان دانشجو است و کمتر نشریه‌ای را این روزها می‌توان یافت که حرف، صحبت یا تحلیلی درباره ابعاد مختلف این ویروس منحوس ارائه نکرده باشد. کرونا غیر از تغییر در نحوه انتشار نشریات، زمان برگزاری انتخابات نمایندگان مدیران مسئول نشریات دانشجویی در شورای‌نظارت بر نشریات وزارت‌علوم را هم به‌تعویق انداخت.
همچنین در همین روزهای اخیر جلسه شورای سیاستگذاری جشنواره نشریات دانشجویی با حضور غلامرضا غفاری معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، سیماسادات لاری معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت، حسن زائری‌لطف مدیرکل فرهنگی وزارت بهداشت، سیدعابدین حسینی آهنگری مشاور معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت، محمدهادی عسگری مدیرکل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و حجت حجازی‌زاده رئیس اداره تشکل‌ها و نشریات معاونت فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت برگزار شده و در این جلسه دستورالعمل جشنواره باتوجه به شیوع اپیدمی کرونا در کشور و نامگذاری سال‌جاری از سوی مقام معظم رهبری به‌عنوان سال «جهش تولید» موردبررسی و بازنگری قرار گرفت. همچنین اعضا روی چگونگی برگزاری جلسه باتوجه به شرایط موجود کشور و شیوع بیماری کرونا و همچنین محور‌های موضوعی جشنواره بحث و تبادل‌نظر کردند. پس از مرور اخبار حوزه نشریات به‌سراغ نشریات منتشرشده در روزهای گذشته رفتیم. گلچینی از دست‌نوشته‌های دانشجویان در گزیده‌خوانی این هفته روزنامه «فرهیختگان» منتشر شده که در ادامه می‌خوانید.
بررسی بیوتروریسم و جنگ میکروبی در «آیینه» جدید
آیینه عنوان دو هفته‌نامه عقیدتی، صنفی، خبری و سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد است و ازجمله نشریاتی است که در این ایام تعطیلات هم منتشر شد. مظلومیت مسلمین در سایه غفلت از ظرفیت‌های تمدنی، مجلس شفاف، منازعات ترکی – سوری و غربی‌ها با فرهنگ شرقی‌های شیطان‌صفت ازجمله مهم‌ترین عناوین نودونهمین شماره این نشریه دانشجویی است. تحریریه این نشریه دانشجویی در مطلبی با عنوان «بمب اتم فردا» به مناسبت شیوع کرونا در جهان به بررسی بیوتروریسم و جنگ میکروبی پرداخته است. امیررضا حیدری، دانشجوی مهندسی صنایع دانشگاه فردوسی مشهد در آستانه آغاز دوره جدید فعالیت مجلس شورای اسلامی در کشور به بیان نقاط ضعف و ایرادات مجلس شورای اسلامی پرداخته است. او در مطلبی با عنوان «مجلس شفاف» می‌نویسد: «هربار با نزدیک شدن به انتخابات مجلس خیلی از ما یادمان می‌افتد که مجلسی هم هست. خیلی از ما به فکر بررسی سوابق و برنامههای نمایندگان می‌افتیم و جلسات متعدد پرسش و پاسخ از نمایندگان شروع می‌شود.
در این میان نامزدها شروع به دادن وعده‌های مختلف در مورد مسائل شهری و کشوری می‌کنند، اما چیزی که واقعا جایش خالی است ثبت وعده‌های انتخاباتی نمایندگان است که بتوان در صورت ورودشان به مجلس، در آینده از آنها مطالبه کرد. تب‌وتاب در روزهای تبلیغات روزبه‌روز اوج می‌گیرد تا روز انتخابات. و با حضور مردم در صندوق‌های رای و شمارش آرا و اعلام نتایج انتخابات دوباره به کلی مجلس به فراموشی سپرده می‌شود، در صورتی که ورود به مجلس گام اول است و متاسفانه همین فراموشی مردم باعث ایجاد فسادهای مالی و پرکردن جیب خود توسط برخی از نمایندگان مجلس می‌شود و رد صلاحیت دوره اخیر مجلس مهر تاییدی بر این ادعاست.»
او در بخش دیگری از یادداشت خود می‌نویسد: «مهم‌ترین مساله که در بحث شفافیت مطرح می‌شود، شفافیت آراست. شفافیت آرا مهم‌ترین معیار برای قضاوت درباره عملکرد و افکار و اعتقادات نمایندگان است. با وجود شفافیت آرا نمایندگان می‌توان به‌راحتی در مورد نمایندگانی که قصد رای دادن به آنهار را داریم بشناسیم، اما عدم‌وجود قانون متقن در این زمینه بسیار احساس می‌شود. البته بعضی‌ها هم اظهارنظرهای مغرضانه‌ای در این قضیه دارند و مردم را در شان دانستن آرایشان در مجلس نمی‌دانند. در زمینه شفافیت آرا کشورهای بسیاری کارهای قابل‌توجهی انجام داده‌اند، به عنوان مثال در کشور کانادا شفافیت به گونه‌ای است که تمام اسناد و اطلاعات غیرمحرمانه مرتبط با لوایح و نیز اغلب جلسات کمیسیون‌ها از طریق وب‌سایت مجلس منتشر می‌شود.»
نگاه انتقادی به وضعیت دانشگاه در سومین شماره «آماج»
سومین شماره ماهنامه سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آماج هم در طول روزهای اخیر با تصویری از تندیس سردار سلیمانی در شهر مارون الرأس در مرز لبنان و فلسطین اشغالی منتشر شد و البته ازجمله نشریات دانشجویی است که مطلب خاصی در رابطه با شیوع کرونا در جهان نداشت. پهلوان شهر انسان‌ها، سیلی که نداشته‌ها را با خودش برد، معامله قرن؛ خشونت سیاسی و اشغال سرزمین، توقف به‌مثابه حرکت، کوچک‌سازی دولت یا دولت حداقلی ازجمله مطالب شماره جدید این نشریه دانشجویی است.
محسن آقابابایی یکی از نویسندگان این نشریه در مطالبی با عنوان «گاه اینجاست!» به نقد فضای علمی دانشگاه علامه طباطبایی پرداخته است. او در ابتدای یادداشت خود می‌نویسد: «آیا می‌دانید گاه کجاست؟ گاه، دانشگاه بی‌دانش است؛ یعنی همین جایی که من و تو در آنیم. حتما شنیده‌ای آن چرخه باطلِ استاد و دانشجو را؛ اگر نشنیده‌ای چیزی است، شبیه «بازی مرغ و تخم مرغ.» کدام‌یک باید اول اصلاح شوند؟ استاد یا دانشجو؟ بارها شده به اصلاحِ اوضاعِ نابسامانِ دانشگاه (در اینجا فقط به بعد علمی‌اش کار داریم؛ باقی بماند برای بعد که چندان دیر و دور نیست) اندیشیده‌ایم و به دنبال اینکه قدم اول کجاست؟ رفته‌ایم و به همین چرخه اساسا باطل رسیده‌ایم؛ سرمان هم به سنگ خورده است.» او در ادامه نگاه انتقادی خود این‌گونه به توصیف وضعیت فعلی دانشگاه می‌پردازد: «کلاس‌هایمان شده کلاس املا؛ امتحان‌هایمان، امتحان انشاء؛ قدّ همدیگر را با نمره می‌سنجیم؛ غیبت اساتید را می‌کنیم؛ دلمان خوش و وجدان‌مان راحت است که استاد دانشگاه هستیم و به هم لبخند می‌زنیم.
باید هم برای فرار از این شرایط هم «جشن صندلی پُرکن» برگزار کنیم و هم «همایش مثلا علمی» که همه بگویند به‌به چه دانشگاه فعالی و گاهی هم نقدی بر جامعه و اوضاع و احوال بزنیم که همه گمان کنند که عجب انتقادی! و گاهی هم تجمع برگزار کنیم و به‌به عجب مخالفتی! و باز همه به‌هم لبخند بزنند و خیال‌شان تخت باشد از بی‌سامانی اوضاع. و باز نمی‌اندیشند که وقتی سطحیاتی این‌چنینی در دانشگاه اتفاق می‌افتد و مورد استقبال هم قرار می‌گیرد که نمی‌گیرد، خود نشانه «بیماری» است و کیست که بیماری را نداند و در پی درمان رود. پس از شستن چشمها و دیدن نابسامانی‌ها، نوبت دردمندی است. دردِ دانشگاه داشتن و دردِ علم داشتن و دردِ دین داشتن و دردِ این عمرهای به‌هدر رفته را داشتن و دردمند بودن و ترک خانه راحت کردن و... .»
بررسی تبعات رسانه‌ای کرونا در نشریه بسیج دانشجویی صداوسیما
«نباء»، نشریه بسیج دانشجویی دانشگاه صداوسیما یکی دیگر از نشریاتی است که در ایام تعطیلی دانشگاهها به علت شیوع کرونا در کشور نیز منتشر شد و به ایستگاه پنجم خود رسید. در خانه ماندن یا نماندن؛ مساله این است، جمعیت شما، دغدغه ما، به‌راستی ما کجا آنها کجا، می‌خوری نان حسین می‌شوی یار یزید، خلاقیت گمشده رسانه ملی و پیام‌رسان‌ها همچنان مساله ازجمله مهم‌ترین عناوین جدیدترین شماره نباء است. سجاد فخرایی در سرمقاله این نشریه دانشجویی از کرونا به عنوان ابرسوژه جنگ هیبریدی غرب علیه ملت ایران یاد کرده است. او در یادداشت خود می‌نویسد: «کرونا می‌تواند آتش فیک نیوزها، شایعات، هشتگ سازی‌ها و در نهایت ترس‌آفرینی را هزاران برابر شعله‌ورتر کند و از نردی متفاوت، یعنی نرد هیبریدی علیه کشورها نیز پرده بردارد.» او ادامه می‌دهد: «حمله ویروس کرونا به کالبد ایرانیان همراه با حمله ویروس خبر‌سازی متعدد علیه افکار عمومی کشور نیز بود که متأسفانه خلأ اطلاع‌رسانی به‌هنگام و هم‌افزا، باعث موج‌سواری رسانه‌های معاند شد. روایت ساخته شده توسط این رسانهها با محوریت القای ناامیدی، ناکارآمدی نظام، ایجاد یأس، التهاب، ترس، خشم، ناامنی ذهنی، استرس و... و در لایه‌های زیرین جنگ‌شناختی تخریب اعتقادهای مردم، ناکارآمد جلوه‌دادن نظام جمهوری اسلامی مثل بزرگ‌نمایی و بازنمایی ویژه از لیسیدن ضریح توسط افراد معلوم‌الحال و تعمیم آن به کل جامعه دینی، تخریب شهر مقدس قم و محور قراردادن آن برای شیوع ویروس کرونا در ایران و همچنین محور قراردادن مردم ایران در شیوع این بیماری و انتقال آن به سایر کشورهای جهان و... خود نشان از دامنه این ساخته ذهنی از سوی رسانه‌های معاند غربی است. در این میان عدم‌شناخت زمین بازی جنگ هیبریدی دشمن از یک‌سو و ضعف نداشتن سواد رسانه‌ای مردم، رسانهها و مسئولان از دیگر سو، در غالب شدن روایتهای ساخته شده رسانه‌های بیگانه موثر بود. آنچه نباید از آن غافل شد، ضرورت فوری تدوین استراتژی رسانه‌ای برای کشور جهت مقابله با جنگ‌شناختی و ترکیبی است. این جنگ بدون سروصدا کشته‌های فراوانی برجای می‌گذارد و هر ثانیه غفلت از آن به معنی کمک کردن به افزایش شمار تلفات این نبرد است.»
کرونا در جهان از نگاه دانشجویان در روزنامه شریف
روزنامه «شریف» هم ازجمله نشریات دانشجویی‌ای بود که این هفته و با وجود تعطیلی دانشگاهها به‌صورت الکترونیکی منتشر شد. هشتصدوپنجاه‌وسومین شماره روزنامه شریف با تصویر‌سازی کلمه عدالت به شکل وارونه و دیوار یک زندان به ماجرای بازداشت سیروس عسگری یکی از اساتید دانشگاه شریف که اکنون در آمریکا در بازداشت به سر می‌برد، پرداخته است. در مطلب دیگری از این نشریه روایتهای دانشجویان ایرانی از شیوع کرونا در کشورهای مختلف نظیر ایتالیا، فرانسه، هلند و آلمان با عنوان «کشور به کشور با کرونا» آمده است. در آستانه بحران، از کاف تا الف کرونا ازجمله دیگر تیتر‌های مطالب کارشده در شماره جدید روزنامه شریف است. اگر نمردیم، قوی‌تر می‌شویم هم عنوان یکی دیگر از مطالب این نشریه دانشجویی است که در آن می‌خوانیم: «اول اسفند که کرونا خیلی سریع و خشن وارد شد و کاسه-کوزه همه را ریخت به هم، علاوه‌بر کلاس‌های درس، آزمایشگاه، کارگاه، امتحان و کوئیز، شوک بزرگی هم به برنامههای فرهنگی و اجتماعی گروه‌های دانشگاه وارد شد و خبر لغو پشت لغو بود که روی کانال‌های اطلاع‌رسانی می‌رفت ولی یکی دو هفته که گذشت، بچه‌‌ها حوصله‌شان ته کشید و دیدند بدون برنامههای دانشجویی، دانشگاه چیزی کم دارد، پس سریع سعی کردند خود را با شرایط جدید وفق دهند و به فضای مجازی و وبینار و نشست‌های آنلاین روی آوردند، به‌طوری‌که خیلی‌ها حتی در تعطیلات عید هم برنامه‌هایشان را به‌همین شکل ادامه دادند و مثل سال‌های قبل از ۱۵ روز سکوت در فضای دانشجویی خبری نبود.
کرونا بالاخره تمام می‌شود ولی اثراتش به‌نظر می‌رسد با ما خواهد بود و شاید یکی از این اثرات، استفاده بهتر و باکیفیت‌تر از امکان برگزاری برنامه‌‌ها در فضای مجازی باشد؛ برنامه‌‌هایی که نه به دویدن برای رزرو آمفی‌تئاتر و سالن نیاز دارد و نه هماهنگی با مدعو و میهمان برای آمدن به دانشگاه. استقبال خوب بچه‌‌ها از این جنس برنامه‌‌ها می‌تواند بعد از بازگشت شرایط به حالت عادی هم گرم و پررونق باقی بماند.»
نگاهی به رسانه‌زدگی ایام قرنطینه در ماهنامه تحریر
ماهنامه دانشجویی «تحریر» به صاحب‌امتیازی بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید باهنر اصفهان هم در روزهای اخیر منتشر شد. سی‌وهشتمین شماره از این نشریه دانشجویی مطالبی با عناوینی چون جهش تولید، ادامه راه قدرتمند شدن ایران، جنگ جهانی نفت، یک تهدید یک فرصت، اندر احوالات عیدی دانشجومعلمان، قهرمانان پوشالی، خراسانیات خسرو آواز، شنای پروانه، وجدان‌‌های آیلاند، آنلاین‌‌های بی‌وجدان، فلسفه سختی‌‌ها و حراج تربیت‌معلم در 32 صفحه به چاپ رسیده است. فاطمه رشیدی یکی از نویسندگان این ماهنامه دانشجویی در این شماره و در مطلبی با عنوان «رسانه‌زدگی» به در جا زدن در فرهنگ واقعی به استفاده بی‌محابا از انواع رسانه در زمان قرنطینه خانگی کرونا پرداخته است. او می‌نویسد: «در این اوضاع شیوع بیماری کرونا و قرنطینه خانگی و استفاده بی‌محابای افراد از انواع رسانهها، فرصتی مناسب‌تر از این ندیدم که درباره شیوع بیماری رسانه‌زدگی بنویسم و اینکه حجم تلفاتش بسی بیشتر از بیماری‌‌های جسمانی خواهد بود.»
او در یادداشت خود به آسیب‌شناسی سلبریتی‌پروری هم اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «استفاده آفت‌گونه از سلبریتی‌ها، هم باعث تطهیر ایشان از انواع کوتاهی‌‌های اجتماعی و بعضا نارسایی‌‌های اخلاقی آنان شده و هم به آنها این قدرت را می‌دهد هر جا که تریبونی در اختیارشان باشد، در هر زمینه اظهارنظر کرده و خود را صاحب‌نظر بدانند! این درحالی است که بعضی از آنها، در زمینه رشته هنری خود که اکثرا بازیگری و تئاتر است، به‌عنوان مثال، تارانتینو و هیچکاک را از هم تشخیص نمی‌دهند!»
این نویسنده در پایان اضافه می‌کند: «تا وقتی تاثیر رسانهها بر مردم به‌همین منوال باشد؛ فرهنگ‌سازی، عمق دادن فرهنگ و درنتیجه تمدن‌سازی، امری دشوار خواهد بود و متولیان باید منتظر گسل‌‌هایی عمیق‌تر از وضع موجود، میان فرهنگ واقعی و فرهنگ آرمانی جامعه باشند.»
کرونا و رونمایی از حقیقت‌‌های جهان
شماره جدید نشریه دانشجویی «قلم» هم در روزهای اخیر منتشر شد. صاحب‌امتیاز این نشریه بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان آذربایجان‌شرقی است. تصویر روی جلد بیست‌وهشتمین شماره نشریه قلم به تصویری از شهید گرانقدر استاد مرتضی مطهری اختصاص دارد. بر سفره رمضان، تحقق یک رویا، کتابخانه من، ماه‌نگار، معلم دات‌کام، کارورزنامه، ترمی که کرونا ساخت و با موج تا اوج، ازجمله عناوین شماره جدید این نشریه دانشجویی است. یکی از مطالب این نشریه با عنوان بشر، در آزمون کارآمدی است. محدثه محمدی یکی از اعضای تحریریه این نشریه آن را قلم زده و در این یادداشت به بررسی نحوه مواجهه دولت‌‌ها با کرونا پرداخته است. در این یادداشت می‌خوانیم: «این کرونا گویا آمد تا چشمها ببینند حقیقت‌‌های جهان را. اکنون، یکی‌یکی نقاب‌‌ها می‌افتد! دیگر همه دنیا می‌دانند؛ کیست که شعار می‌دهد و کیست که عمل می‌کند. طرحواره مرد‌ها و ادعا‌ها ترسیم می‌شود در اذهان زمینیان! جدا می‌شوند از هم ابرقدرت‌‌های واقعی و پوشالی! واقعی‌‌ها به دنیا ثابت کردند که هستند؛ مقتدر، پایدار، پای کار، جان‌فدا. و شما بنویسید در تاریخ که مرکز ادعای جهان، رفوزه شده دربرابر خودکرده‌اش!» او در ادامه می‌نویسد: «شما بنویسید که جهان‌سومی‌‌ها حماسه آفریدند و آنها چپاولگری‌شان بیشتر شد. این میدان مرد می‌خواهد، جان‌برکف و یکپارچه همراه می‌طلبد. نازپرورده و مدعی نیاز ندارد، نسخه‌پیچی‌‌های بی‌پایه نمی‌شناسد، به سخره گرفتن و بی‌اعتنایی را می‌کوبد. حال، جهان‌سومی‌‌ها رکورددار شکست این موجود ریز منحوس هستند و توسعه‌یافته‌‌ها آمار سربه‌فلک‌کشیده‌شان ثبت می‌شود در دیگر افتخارات‌شان! تفاوت‌‌ها در بحران‌‌ها خودنمایی می‌کنند. درمان اتباع خارجی اینجا می‌شود فی‌سبیل‌الله و ثروتمندترین‌‌ها کج‌دستی می‌کنند در تجهیزات پزشکی همسایه‌شان. این اندک ویروس را بنامید بزرگ‌ترین آزمون کارآمدی نظام‌‌های بشری.»