به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، شیوع کرونا جهان را با چالش‌های جدیدی مواجه کرد، چالش‌هایی که پاسخ آنها لاجرم باید توسط دانشمندان و دانشگاهیان اندیشیده شود. در کشور ما هم از آغازین روزهای درگیری و مواجهه با کرونا، محققان و اساتید دانشگاهی تلاش کردند تا پس از ارزیابی وضعیت و شناسایی مشکلات و معضلات زندگی با وجود کرونا، برای بهبود وضعیت و کمک به آحاد مردم جامعه گام بردارند. درگزارش‌های این هفته «فرهیختگان» به‌سراغ واحدهای مختلف دانشگاه آزاد رفتیم و از طرح‌های فناورانه آنها درمواجهه با ویروس کووید-19 روایت کردیم. در شماره امروز «فرهیختگان» هم سری به استان اصفهان زدیم. طرح‌های فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان در همین روزهای اخیر توسط استاندار اصفهان رونمایی شد. او در آیین رونمایی از ابداعات نوین لیزری برای مقابله با کرونا در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) از مجموعه اقدامات و ابداعات محققان ضدکرونایی این واحد دانشگاهی تقدیر کرد. موضوع گفت‌وگوی امروز «فرهیختگان» با پیام نجفی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان هم همین طرح‌های فناورانه است که در ادامه می‌خوانید.
آقای دکتر نجفی، خبرهای مختلفی از طرح‌ها و فعالیت‌های اساتید و محققان اصفهانی تا به حال منتشر شده است. چه طرح‌هایی تاکنون در دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان به نتیجه رسیده است؟
با همه‌گیری ویروس‌کرونا و همزمان با سراسر کشور، این دانشگاه نیز فعالیت علمی، تحقیقاتی و پژوهشی خود را متوقف نکرده است و دستاوردهای این دانشگاه درحوزه مقابله با کرونا شامل «مواد ضدعفونی‌کننده برپایه غیرالکلی»، «پودر قارچ دارویی غنی از ویتامینD»، «دستگاه ضدعفونی کننده دیواری»، «تونل ضدعفونی»، «روشویی پرتابل»، «ربات هوشمند غذابر بیمارستانی»، «کلید دیجیتال آسانسور» و همچنین «محفظه استریل نوری-گازی» بوده است که «محفظه استریل نوری-گازی» برای استفاده در خانه‌ها، ادارات و مکان‌های عمومی و با فضای گسترده به‌عنوان نخستین نمونه ساخته‌شده است و در کنار دیگر محصولات بخشی از تولیدات این واحد دانشگاهی است.
چند نمونه از این طرح‌ها در روزهای گذشته رونمایی شد. درباره ویژگی‌های مختلف این طرح‌ها و کاربردهای آنها بیشتر توضیح دهید.
بله، یکی از این طرح‌ها، لامپ‌های ضدعفونی‌کننده نوری-گازی ویژه هوا و محیط است. این حرکت یک طرح کاربردی است که نیاز ضروری جهت مبارزه با میکروب و ویروس‌های مختلف نظیر ویروس کرونا است. این محصول به‌صورت دو مدل دیواری ثابت قابل نصب در کلیه اتاق‌ها، اداره‌ها و بیمارستان‌هاست و مدل ربات متحرک هم برای ارسال غذا و دارو و هم ویژه ضدعفونی کف و هوای اتاق‌های بیمارستان است که توسط تیم مرکز تحقیقات لیزر و بیوفوتونیک درفناوری‌های زیستی با همیاری خیریه نذر اشتغال آماده شده است. درون این سیستم، لامپ‌های مخصوص «یو وی» که تولیدکننده گاز ازون نیز هستند، قرار گرفته‌اند و از طریق سنسور مناسب پس از خروج انسان از محیط در زمانبندی مناسب شروع به ضدعفونی و ویروسکشی می‌کنند. ربات موردنظر شامل سنسورهای هوشمند درجلوگیری در برخورد با موانع است و هنگام حرکت کف زمین را نیز علاوه‌بر محیط، وسایل و هوا ضدعفونی می‌کند. کلیه لامپ‌ها و سخت‌افزارهای مورد استفاده در این دستگاه برطبق مقالات و گزارش‌های معتبر علمی است. لامپ ضدعفونی‌کننده ثابت و قابل نصب بر دیوار اتاق‌هاست حتی اتوبوس و مترو زمانی‌که عاری از افراد باشند.
محفظه استریل (نوری-گازی) هم یکی دیگر از طرح‌های فناورانه واحد شما بود؟
بله، ساخت محفظه خانگی استریل نوری-گازی یک طرح کاربردی و یک نیاز ضروری برای مبارزه با ویروس‌های مختلف نظیر ویروس کرونا است. این محفظه در ورودی در منازل مسکونی (همانند جاکفشی‌های آپارتمانی) قرار می‌گیرد و افراد پس از خرید روزانه، کلیه وسایل خود نظیر دسته کلید، کارت‌های بانکی، خوراکی‌ها، وسایل خریداری شده و... را به‌مدت مشخص درون این محفظه قرار می‌دهند. درون این محفظه لامپ‌های مخصوص «یو وی» که تولیدکننده گاز ازون نیز هستند، قرار گرفته‌اند و به‌محض بسته شدن کامل در (که از طریق سنسور مناسب کنترل می‌شود) لامپ شروع به ضدعفونی و ویروسکشی می‌کند. دلیل استفاده ازلامپ‌های یو وی ازون آن است که قطعا مناطق سایه‌ای وجود خواهد داشت که امکان رسیدن نور به آنها وجود ندارد و ازون حمل‌کننده یو وی، به مناطق سایه‌ای خواهد بود. این محفظه دارای فیلترهای مناسب و تایمر جهت تعیین مدت‌زمان است و بدون هیچ‌گونه تماس از طریق حسگر‌ها، دستگاه روشن شده و فرمان می‌گیرد. همچنین این محفظه دارای سیستم ضدعفونی‌کننده دست با محلول مناسب در شروع فرایند دستگاه با حسگر مناسب است؛ این محفظه ترکیبی در ابعاد مختلف جهت مصارف خانگی، اداری، آرایشگاهی، بانکی و مهدکودک‌ها جهت میکروب‌کشی وسایل بازی کودکان و آرایشگاهی نظیر قیچی و... قابل عرضه است. کلیه لامپ‌ها و سخت‌افزارهای مورد استفاده در این دستگاه برطبق مقالات و گزارش‌های معتبر علمی است. این محفظه‌های استریل در سه مدل تولید می‌شوند که هر یک کاربرد مخصوص به‌خود دارند و تعداد لامپ‌ها و نحوه چیدمان آنها در هر یک متفاوت است. محفظه‌های ساخت شده در این طرح دارای فن و دو دریچه با فیلتر مخصوص هستند که وظیفه گردش ازون در محوطه و تخلیه آن پس از اتمام زمان عملیات را برعهده دارند تا گاز سمی ازون توسط شخص تنفس نشود. دریچه‌ها در کف محفظه جانمایی می‌شوند. از طرفی برای ایمنی محفظه درحین اجرای کار، در محفظه توسط قفل مغناطیسی کاملا بسته است و یک سنسور مخصوص (مانند سنسورهای در یخچال) برای آن درنظر گرفته شده است.
کلیدهای غیرلمسی فوتونیکی هم یکی دیگر از طرح‌های پژوهشگران اصفهانی است. درباره این طرح هم اطلاعات بیشتری به ما بدهید.
همانطور که می‌دانیم یکی از رایج و شایع‌ترین راه‌های انتقال میکروب، باکتری و ویروس‌ها تماس مستقیم و لمس وسایل آلوده توسط افراد است. درحال‌حاضر با توجه به فراگیر شدن ویروس‌هایی نظیر کووید-19 استفاده از روش‌هایی که بتواند لمس مستقیم افراد باسطوح را تاحدممکن کاهش دهد، برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مختلف ضروری و اجتناب‌ناپذیر به‌نظر می‌رسد. یکی از تجهیزات پیشرفته امروزی استفاده از کلیدهای غیرلمسی و انتخاب‌شونده از فاصله کوتاه هستند. این فناوری در کشورهایی مانند چین بعد از همه‌گیر شدن ویروس کرونا برای استفاده در مکان‌هایی مانند آسانسور و... طراحی و ساخته‌شده تا افراد بتوانند بدون لمس مستقیم کلید هرکلیدی را خواستند از فاصله چندسانتی‌متری انتخاب کنند. خوشبختانه با توجه به سابقه تیم لیزرآسا صنعت پارسیان در ساخت تجهیزات هوشمند با استفاده از ادوات لیزری و اپتوالکترونیکی مانند چراغ عابر پیاده هوشمند در مرکز رشد فناوری توسعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، این تیم موفق به نمونه‌سازی اولیه این محصول درزمینه کلیدهای غیرلمسی آسانسور شده و آمادگی دارد با ایجاد بستر مناسب تولید این محصول با همیاری صنعت، در حیطه ساخت تکنولوژی این محصول بادقت بالا و هزینه مناسب گام بردارد. در این نوع فناوری با استفاده از پراکندگی، بازتاب یا جذب نور لیزر سبب فعال‌سازی سنسور شده و باعث می‌شود بدون لمس کلید، کلید مدنظر انتخاب و فعال شود. لامپ ضدعفونی نیز برای ضدعفونی صفحه کلیدهای موجود و بخش ورود و خروج کارت بانکی به‌طور مکمل و همزمان طراحی شده است.
محل‌های کاربرد این کلیدها کجاست؟
استفاده از این نوع کلید در مکان‌های عمومی که کلیدها در دسترس عموم قرار دارند و افراد زیادی آنها را لمس می‌کنند یا در مکان‌هایی که احتمال انتقال میکروب، باکتری، ویروس و انواع بیماری‌های پوستی نظیر بیمارستان‌ها وجود دارد در کوتاه‌مدت و بلندمدت ضروری به‌نظر می‌رسد. بنابراین ازجمله مکان‌های مورد استفاده این کلید عبارتند از: کلید عابربانک‌ها، کلید آسانسورها و کلید نوبت‌دهی در بانک‌ها یا کلینیک‌های پزشکی، کلید درهای اتوماتیک و کلیه کلیدهایی که در بیمارستان‌ها یا مکان‌های عمومی به‌دلیل احتمال انتقال هرنوع میکروب و بیماری پوستی باید بدون لمس فعال شوند.
محققان دانشگاه آزاد اصفهان هم در زمینه کیت‌های تشخیصی کرونا فعال بوده‌اند. این طرح در چه وضعیتی است؟
درخصوص کیت‌های تشخیص کرونا لازم به توضیح است که محققان ما در مرحله تحقیق، شناسایی و ساخت نمونه‌ای منحصربه‌فرد از آنها هستند که به‌زودی از این دستاورد رونمایی خواهد شد. اما مجموعه دانشگاه آزاد استان در حوزه ساخت دستگاه ونتیلاتور ساده برای تولید اکسیژن بیماران کرونایی، تولید چشم‌الکترونیک پمپ‌های دستگاه‌های مایع دستشویی، تولید مواد ضدعفونی‌کننده بر پایه الکل و ژل ضدعفونی‌کننده و همچنین تولید ماسک و گان فعالیت‌های چشمگیری داشته است.
جدا از طرح‌های فناورانه‌ای که مطرح شد، دانشگاه آزاد استان در حوزه پزشکی هم در این ایام فعالیت داشته است؟
در استان اصفهان بیمارستانی برای اختصاص به این امر نداشته‌ایم، اما درخصوص آموزش نیرو جهت کار در مراکز درمانی، اعزام پرستاران و معرفی حدود 40نفر از دانشجویان کارآزموده و ترم چهارم به بالا از رشته پرستاری و مامایی و اتاق عمل به‌معاونت درمان استان جهت فعالیت در مراکز درمانی، استفاده از تجارب پزشکان بازنشسته در حوزه علوم پزشکی جهت حضور در میدان مبارزه با کرونا و همچنین اعزام پزشکان و متخصصان به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی توسط واحدهای مختلف دانشگاهی در استان صورت گرفته است.
حضور و مشارکت دانشجویان اصفهانی در عرصه فعالیت‌های اجتماعی و مقابله با کرونا چگونه بوده است؟
همزمان و همگام با حضور سایر گروه‌های جهادی دانشگاه‌های استان، فعالیت خود را در 3محور و با رویکرد اقدامات پیشگیرانه، خدماتی و تولیدی شروع کرده‌اند توضیح اینکه درخصوص اقدامات پیشگیرانه، تعدادی از جهادگران این گروه متشکل از دانشجویان پرستاری و مامایی در 30شیفت کاری با ایجاد ایستگاه‌های آموزش و پیشگیری همراه با غربالگری در 6مرکز اصلی شهر فعالیت داشتند. همچنین پس از اعلام شروع قرنطینه، این جهادگران با حضور در نقاهتگاه‌های موجود در شهر مانند بیمارستان‌ها و زندان‌ها، نزدیک به هشت‌هزار مددجو را مورد معاینه قرار داده و پس از ثبت در سامانه سلامت، موارد مشکوک را به بیمارستان‌های موردنظر ارجاع دادند. از دیگر اقدامات قابل‌ذکر گروه‌های جهادی دانشجویی دانشجویان دانشگاه آزاد استان می‌توان به تکریم و قدردانی از کادردرمانی بخش‌های بیماران مبتلا به کرونا در بیمارستان‌های مختلف استان و همچنین توزیع رایگان بسته‌های معیشتی و مواد ضدعفونی‌کننده همراه با آموزش خانه‌به‌خانه در مناطق حاشیه‌نشین و کم‌برخوردار استان اشاره کرد. در بخش فعالیت‌های تولیدی نیز این دانشجویان درحال تکمیل فرآیند تولید ماسک یک‌بار مصرف و محلول ضدعفونی‌کننده دست بوده که فاز اول تولید و توزیع این مواد با حجم 13هزار لیتر مواد ضدعفونی ویژه سطوح به پایان رسیده است.
به‌عنوان سوال پایانی، مباحث آموزشی واحد درحال‌حاضر چگونه پیگیری می‌شود؟ میزان مشارکت اساتید و دانشجویان چگونه است؟
شیوه‌های آموزش مجازی قبلا نیز در این دانشگاه ارائه شده و بازخورد خوبی داشته، اما با شیوع ویروس کرونا سعی کرده‌ایم تمام واحدهای استان در کمترین زمان به برگزاری تمامی کلاس‌ها در مقاطع دکتری، کارشناسی‌ارشد و کارشناسی اقدام کنند و طی دومرحله و براساس برنامه زمانبندی در مرحله اول کلاس‌های مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری و در مرحله دوم فعالیت مجازی کلیه مقاطع تحصیلی آغاز و دانشجویان در کلاس‌های مجازی حاضر شده‌اند. همچنین از 16فروردین‌ماه کلاس‌های برخط این واحد دانشگاهی در سال جدید آغاز به‌کار کرده و طبق آخرین آماری که در دست داریم، در دانشگاه آزاد اسلامی استان درمجموع تاکنون 12هزار و 394کلاس به‌صورت برخط تشکیل شده که درصد مشارکت دانشجویان در این کلاس‌ها 60درصد بوده و اعضای هیات‌علمی نیز حدود 80درصد مشارکت داشته‌اند.
* نویسنده: مریم حضرتی، روزنامه‌نگار