به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، رئیس‌جمهور شامگاه دوشنبه در گفت‌وگو با نخست‌وزیر ایتالیا دوباره گلایه کرد که چرا اینستکس فعالیت جدی خود را آغاز نکرده و گفت: «سازوکار مالی طراحی‌شده از سوی اروپا (اینستکس) متاسفانه هنوز نتوانسته قدم قابل‌توجه و موثری بردارد و نقشی را ایفا کند.» حسن روحانی در این گفت‌وگو با بیان اینکه تحریمهای غیرقانونی آمریکا علیه ایران در این شرایط سخت هم ادامه دارد، به مخالفت آمریکا با پرداخت وام از سوی صندوق بین‌المللی پول به ایران هم اشاره و اضافه کرد: «انتظار داریم کشورهای اروپایی به‌ویژه ایتالیا دربرابر این نقض مقررات در این شرایط سخت، اقدامات لازم را انجام دهند. ما آماده هستیم به تعهد کامل خود در برجام عمل کنیم، درصورتی‌که طرف مقابل هم به همه تعهدات خود عمل کند و دست از تهدید بردارد. این پیگیری رئیس‌جمهور البته یکی‌دو هفته پیش و در گفت‌وگو با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم تکرار شده بود و او آنجا هم گفته بود راه‌اندازی اینستکس مثبت اما ناکافی است.
این تلاش‌های رئیس‌جمهور که بیشتر به‌نظر می‌رسد جزئی از یک کمپین دولتی برای تاثیرگذاری بر طرف‌های اروپایی به‌منظور نادیده گرفتن فشار حداکثری آمریکا با استفاده از فرصت پیش‌آمده در بحران کرونا باشد، از سوی برخی دیگر از مسئولان دولتی به‌ویژه محمدجواد ظریف و همکارانش در وزارت امور خارجه هم در دوران بروز کرونا پیگیری شده و تلاش‌های زیادی صورت گرفته تا اروپایی‌ها رفتارشان را در قبال ایران تغییر دهند. ازجمله مهم‌ترین اقدامات قابل‌ذکر در این زمینه، درخواست وام پنج‌میلیارد دلاری بانک مرکزی ایران از صندوق بین‌المللی پول است که چندی پیش و درجریان بروز اپیدمی کرونا در ایران صورت گرفت که البته با مخالفت جدی آمریکا روبه‌رو شد و از آنجاکه ایالات‌متحده به‌لحاظ نفوذی که دارد، تصمیم‌گیر نهایی در این صندوق است، قریب‌به اتفاق تحلیل‌ها بر این قرار گرفت که این وام درخواستی، برخلاف تمام قوانین و عرف بین‌المللی، به ایران تعلق نمی‌گیرد. هرچند در واکنش به این فشار آمریکا، همتی درخواست کرد این وام تحت ضوابط اینستکس و از این طریق به ایران تعلق بگیرد که البته آن هم تاکنون عملیاتی نشده است. ناگفته نماند که اینستکس از ابتدای تاسیس یا به‌عبارت بهتر از همان روزهایی که خبر راه‌اندازی آن اعلام شد، یعنی بیشتر از یک سال پیش، تاکنون به‌جز چند معامله بسیار بسیار کم‌حجم و چندمیلیون دلاری نتوانسته کارآیی دیگری داشته باشد.
در کنار این موضوعات نمی‌توان از مجموعه اتفاقات اخیر در اصلی‌ترین بازار انرژی جهانی یعنی نفت هم گذشت و نگفت که برخی مسئولان یا کارشناسان در ایران امیدوارند با فشاری که آمریکا در جریان افت بی‌سابقه قیمت نفت متحمل شده و همپیمانان او یعنی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به‌ویژه عربستان نیز از گزند آن محروم نمانده‌اند، تغییری در سیاست‌های تحریمی یکجانبه آمریکا ایجاد شود. در این میان اما موضوع اصلی این است که آیا همچنان می‌توان امیدوار بود از دل ساختارهای موجود بین‌المللی و مسیرهای سنتی، در تحریمهای یکجانبه و غیرقانونی آمریکا که حالا بر اقتصاد و سیاست بسیاری از کشورها سایه انداخته، خللی ایجاد کرد؟ یا برای مثال به تاثیر فشار کرونا یا ماجرای کاهش قیمت نفت دل بست؟ یا نه باید به‌دنبال مسیرهای جدید چه در عرصه دیپلماسی رسمی و غیررسمی و چه در مسیر مراودات تجاری بین‌المللی بود. «فرهیختگان» در شماره امروز خود در گفت‌وگو با کارشناسان، این موضوعات را بررسی کرده است.
حجت‌الله عبدالملکی، اقتصاددان:
شکسته شدن تحریمها در گرو شکل جدیدی از تعاملات بین‌المللی است
حجت‌الله عبدالملکی، کارشناس مسائل اقتصاد سیاسی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به نقش بحران کرونا در شکسته‌شدن شاکله تحریمها علیه کشورمان و ابعاد اقتصاد پساکرونا، اظهار داشت: «تحریمهای اقتصادی سابقه طولانی دارد و در 100 سال گذشته شاهد ۲۰۰ گونه و یا الگوی تحریمی بوده‌ایم که عمدتا از سوی کشورهای قوی علیه کشورهای ضعیف صورت گرفته است.»
عبدالملکی ادامه داد: «تاکنون هر مقدار که الگوی اقتصادی جهانی موردنظر آمریکا و اروپا تقویت شده، میزان اثرگذاری و شدت تحریمها نیز افزایش داشته است.»
تسلط آمریکا و اروپا بر اقتصاد دنیا با تمرکز بر بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول
این اقتصاددان و کارشناس اقتصاد مقاومتی افزود: «درواقع مدل اقتصادی غربی‌‌ها که اکنون آمریکا در راس آن است، براین مدل استوار است که همه مردم دنیا را در قالب نهاد‌های بین‌المللی مثل بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و سازمان تجارت جهانی جمع کند، طوری که تسلط آمریکا و اروپا بر اقتصاد دنیا را به‌شدت افزایش دهد.»
به گفته وی هر میزان این تسلط افزایش یابد، میزان تحریمهای آمریکا نیز بیشتر می‌شود.
بحران کرونا معادلات اقتصاد جهانی را به هم ریخته است
عبدالملکی درباره سقوط قیمت نفت و انجام پرواز‌هایی به کشورمان علی‌رغم شرایط تحریمی، ادامه داد: «بحران کرونا معادلات اقتصاد جهانی را به هم ریخته و مدل اقتصاد غربی‌‌ها ناکارآمدی خود را نشان داده است.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) تاکید کرد: «اگر شرایط به همین منوال پیش برود، دهکده جهانی امری منتفی است، چراکه کشورها به‌سمت استقلال اقتصادی حرکت می‌کنند تا این بحران را مدیریت کرده و پشت‌سر بگذارند.»
ایده اقتصاد و رفاه جهانی آمریکایی درحال بی‌اثر شدن است
وی با اشاره به کاهش طبیعی تجارت جهانی خاطرنشان کرد: «دولت‌‌ها برای حمایت از اقشار و مشاغل آسیب‌دیده خود به‌طور مستقل ورود کرده‌اند و ازاین‌رو ایده اقتصاد جهانی و رفاه جهانی که آمریکاییها مطرح کرده‌اند، درحال بی‌اثر شدن است.»
عبدالملکی با تاکید بر اینکه وقتی غرب، اقتصاد دنیا را به‌سمت اقتصاد جهانی موردنظر خود حرکت داد، به‌صورت خودکار قدرتش در اثرگذاری بر اقتصاد کشورها افزایش پیدا کرد، گفت: «در اقتصاد جهانی مسائلی مانند نظام پولی و مبادلات مالی متمرکز شده و آنها به‌راحتی با استفاده از این ابزارها می‌توانستند کشورها را تحریم کنند.»
این اقتصاددان و کارشناس اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: «در شرایط فعلی که اقتصاد جهانی با چالش مواجه شده، قدرت غربی‌‌ها به‌شکل خودکار درحال کاهش است، چراکه اقتصاد‌‌ها به لاک خود می‌روند و از اتفاقات جهان مستقل می‌شوند و خود را ایزوله می‌کنند تا در بحران بهداشتی که تبدیل به بحران اقتصادی شده، خود را تقویت کنند و ازاین‌رو در چنین شرایطی اثرگذاری تحریمها کم می‌شود.»
وی ادامه داد: «کشورها سعی دارند از مدل‌‌های جایگزین برای مبادلات مالی خود استفاده کنند و اثرگذاری غربی‌‌ها نیز درهرصورت کاهش یافته، هرچند تحریمها برقرار است.»
تعاملات بین‌المللی خارج از جهانی‌سازی تحریمهای اقتصادی ایران را بی‌اثر می‌کند
عبدالملکی معتقد است: «اگر شرایط اقتصادی کرونا یکی دو سال ادامه پیدا کند و شکل جدیدی از تعاملات بین‌المللی خارج از جهانی‌سازی مدنظر آمریکا شکل گیرد، تحریمهای اقتصادی تقریبا بی‌اثر خواهد شد. لذا باید تلاش کرد خارج از قواعد مرسوم و مدنظر آمریکا تحریمها شکسته شوند.»
تغییرات مبادلات اقتصاد جهانی در بلندمدت بر جهان موثر است
عضو هیات‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت: «درست است عصر جدید جهان در دوران کرونایی برای اقتصاد به‌شدت آسیب‌زا بوده و بیکاری را بالا برده است، اما بر اقتصاد دنیا در میان‌مدت و بلندمدت موثر خواهد بود، چراکه سبک و سیاق تعاملات اقتصادی را تغییر داده است.»
وی درباره اینکه دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول از طریق اینستکس یا راه‌‌های دیگر چه اثراتی در حوزه بین‌الملل خواهد داشت، گفت: «اینستکس خود نیز تحت تحریم‌هاست و هنوز معامله خاصی در چارچوب آن انجام نشده است.»
آمریکا به جای وام بین‌المللی 5 میلیارد از پول‌‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کند
عبدالملکی با تاکید بر اینکه آمریکا ادعا می‌کند کمکهای بشردوستانه را تحریم نکرده، اما عملا امکان تعاملات کالا و مالی برای ما فراهم نیست، افزود: «چنانچه غربی‌‌ها و صندوق بین‌المللی پول که دست‌نشانده آمریکاست، عزم یا قدرتی برای این کار دارند، به‌جای اینکه به ما وام بدهند، پنج میلیارد از پول‌‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کنند.»
عبدالملکی همچنین یادآور شد: «بیش از 150 میلیارد دلار از پول‌‌های ایران در خارج از کشور است، لذا نیازی به وام نداریم. ما بایستی در شرایط فعلی جهانی به‌سمت تضعیف سلطه اقتصادی آمریکا و غرب حرکت کنیم.»
نصرت‌الله تاجیک، کارشناس مسائل بین‌الملل:
بلایای ارضی و سماوی هم نازل شوندترامپ دست از تحریم برنمی‌دارد
نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات سابق کشورمان و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «فرهیختگان» بااشاره به شکسته شدن سیستم تحریم به‌دلیل اقتصاد آسیب‌دیده ناشی‌از بحران کرونا، اظهار داشت: «بنده درمجموع نسبت به این اتفاق خوشبین نیستم، چراکه در یک‌سو ترامپ و تیم او و در سوی‌دیگر عملکرد نامناسب سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی ما قرار دارند.»
سیاست خارجی ما حائز پیوستگی طبیعی با تحولات بین‌المللی نیست
تاجیک با بیان اینکه سیاست خارجی ما حائز همگنی و پیوستگی طبیعی با تحولات بین‌المللی نیست، یادآور شد: «ما نمی‌توانیم هرگاه که به این هنجارهای جهانی نیاز داشتیم کلید انجام آن را بزنیم، هرچند بسیاری از کشورها و حتی خود آمریکا نیز بسیاری از هنجارهای جهانی را زیرسوال می‌برند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل با انتقاد از نداشتن دیپلماسی قوی و عدم فرموله کردن قدرت نرم کشورمان گفت: «متاسفانه دستگاه دیپلماسی ما نمی‌تواند از نتایج مثبت همکاری‌های بین‌المللی خود نیز استفاده کند که نمونه آن سرمایه‌گذاری عظیم جمهوری‌اسلامی برای مبارزه با داعش و درعین‌حال ترور سردار سلیمانی به‌عنوان دشمن اصلی داعش توسط آمریکا بود.»
ترامپ دست از سیاست‌های خود علیه ایران حتی در شرایط کرونا برنمی‌دارد
وی هدف ترامپ را تغییر نظام ایران عنوان کرد و گفت: «آنها البته این موضوع را به‌صراحت نمی‌گویند، چراکه از تبعات حقوقی این کار فرار می‌کنند، لذا آنها هیچ‌اقدام موثری درجهت رفع تحریمها به‌دلیل شیوع کرونا انجام نخواهند داد.»
اگر بلایای ارضی و سماوی هم نازل شوند ترامپ دست از تحریم ایران برنمی‌دارد
تاجیک اضافه کرد: «تا زمانی که ترامپ در راس دولت آمریکاست، حتی اگر تمام بلایایی ارضی و سماوی هم نازل شوند، او دست از سیاست‌های خود برنمی‌دارد.»
وی درعین‌حال خاطرنشان کرد: «ممکن است با روی کار آمدن دموکرات‌ها در انتخابات آمریکا، سیاست خارجی ما فضای تنفسی جدیدی پیدا کند، اما به‌هرحال گره زدن اقتصاد سیاسی به نفت اشتباهی است که در هر شرایطی اقتصاد و سفره خانوارهای ایرانی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.»
گویا آمریکاییها نمی‌فهمند خرید دارو نیاز به تبادل مالی دارد
تاجیک با اشاره به ادعای آمریکا درباره عدم تحریم دارویی ایران، گفت: «آنها خود را به تجاهل می‌زنند یا واقعا نمی‌فهمند که برای خرید دارو باید پول بپردازیم و برای این کار نیاز به کانال تبادل داریم و هیچ‌کشوری به‌خاطر ترس از تحریمهای آمریکا این کار را انجام نمی‌دهد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان متذکر شد: «ما نباید درقبال کمپین‌هایی که برای حمایت از برداشته شدن تحریمهای ایران شکل گرفته است، جزیره‌ای و حداقلی عمل کنیم.»
الهام امین‌زاده، پژوهشگر حقوق بین‌الملل:
ترک برداشتن دیوار تحریم با تقویت کمپین‌های بین‌المللی شدنی است
الهام امین‌زاده، معاون حقوقی سابق رئیس‌جمهور و پژوهشگر حقوق بین‌الملل در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره نقش بحران کرونا در شکسته شدن تحریمها و ایجاد کمپین‌های ضدتحریم اظهار داشت: «نفس شکل‌گیری این پویش‌ها و ادبیات پیوست‌شده به آن بسیار مهم است؛ چراکه وقتی بیماری‌های همه‌گیر در سراسر جهان وجود دارد، تحریم یک ملت در چنین شرایطی غیرانسانی، غیرقانونی و محکوم به بطلان است.» امین‌زاده با تاکید بر اینکه باید پشتوانه حقوقی این کمپین‌های بین‌المللی را نیز آماده کنیم، تصریح کرد: «شدت و اثر این حرکت می‌تواند برای برداشته‌شدن تحریمها موثر و مهم باشد.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه گاهی باید در سطح رسمی دستگاه دیپلماسی کشور یا سفارتخانه‌ها ورود و رایزنی کنند، گفت: «چنانچه تحریمها از بین نرود این بیماری فراگیر می‌شود و اگر یک کشور نیز تحریم باشد این امر به تسری بیماری دامن می‌زند.»
به گفته وی، اصولا سیستم تحریم در شرایط بیماری‌های فراگیر باید به‌صورت تعلیق درآید و پیگیری آن برعهده وزارت خارجه و دیپلماسی رسمی است.
ترک برداشتن دیوار تحریم با تقویت کمپین‌های بین‌المللی شدنی است
امین‌زاده خاطرنشان کرد: «دیپلماسی عمومی که متولی آن وزارت خارجه است و همچنین پویش‌های مردمی بسیار موثر هستند و باید تقویت و در عرصه بین‌المللی منعکس شوند، از این‌رو هرچه این فشارهای رسمی و غیررسمی افزایش یابد شانس ترک برداشتن دیوار تحریم نیز افزایش خواهد یافت.»
این پژوهشگر حقوق بین‌الملل درباره اخذ وام از صندوق بین‌المللی پول و تاثیر آن در معادلات اقتصادی و سیاسی بین‌الملل گفت: «اگر واقعا کشور به این وام نیاز دارد و از سوی دیگر دارای بهره کمی است، شاید مشکلی نباشد اما گاهی وامی گرفته می‌شود که بهره‌اش سنگین و طولانی است.»
وی یادآور شد: «بهتر است در چنین شرایطی یک کشور از سایر منابع مالی استفاده کرده و با همکاری مردم خود کار را پیش ببرد؛ اما اگر هیچ منبع مالی خاصی وجود ندارد و میزان بهره مالی و بازپرداخت وام بین‌المللی نیز کم است، دریافت آن در سطح حداقلی ایرادی ندارد.»
امین‌زاده با اشاره به دلایل مخالفت آمریکا با اخذ وام از صندوق بین‌المللی پول توسط ایران افزود: «اگر این وام از طریق صندوق بین‌المللی پول به دست ایران برسد نقض‌تحریم‌ها خواهد بود، چراکه یک نهاد بین‌المللی منابع مالی را در اختیار ایران قرار داده است و تحریمها در ظاهر شکسته می‌شود.»
معاون حقوقی سابق رئیس‌جمهور درعین‌حال متذکر شد: «باید به وابستگی کلان اقتصادی این وام توجه داشت؛ چراکه گاهی یک پدیده اقتصادی منجر به وابستگی سنگین برای کشور خواهد شد.»
ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا:
حفظ تحریمهای ایران برای ترامپ حیثیتی شده است
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با «فرهیختگان» پاسخگوی سوالاتی درباره آینده تحریمها، چالش کرونا، کاهش قیمت نفت و روابط ایران با اروپا بود. مشروح این گفت‌وگو در ادامه از نظر می‌گذرد.
عده‌ای در ایران معتقدند با توجه به شرایط کرونا در آمریکا، این امکان فراهم شده تا کمپین‌هایی در سطح جهان برای شکستن یا تضعیف فشار حداکثری شکل بگیرد. از دید شما اساسا کرونا می‌تواند نقش موثری در این زمینه ایفا کند؟
تا الان این اتفاق رخ نداده است و بعید به‌نظر می‌رسد که با شرایط کنونی تغییری ایجاد شود مگر اینکه وضعیت کرونا در ایران از کنترل خارج شود، اما اگر میزان مبتلایان و جان‌باختگان اعدادی باشد که الان هست و با شیب منطقی رشد یابد و اقتصاد ایران هیچ نشانه‌ای از فروپاشی بروز ندهد و هرج‌ومرجی ناشی از فروپاشی اقتصادی دیده نشود، آمریکاییها سیاست فشار حداکثری خود را ادامه می‌دهند، نه‌تنها این سیاست را ادامه می‌دهند بلکه تشدید هم خواهند کرد. مثل مخالفت با اعطای وام صندوق بین‌المللی پول یا کارشکنی در تامین برخی اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی. از طرفی اگر آمار و ارقامی که در آمریکا هست همین وضعیت باشد و مشکلات اقتصادی این کشور محدود به اتفاقاتی باشد که تا الان رخ‌داده، در سیاست جهانی آمریکا تغییرات بنیادین حاصل نمی‌شود ازجمله در قبال ایران، اما فرض را بر این می‌گیریم که در این سناریو بسیار بدبینانه آمار و ارقام تلفات انسانی در آمریکا به بالای یک‌میلیون برسد و اقتصاد آمریکا دچار چالش جدی شود و هرج‌ومرج در سیاست این کشور رخ دهد آنگاه شاهد فراخوان نیروها، امکانات و تجهیزات به داخل آمریکا خواهیم بود. اما این هم سناریوی بسیار بدبینانه و دور از تصور است. همچنین فشارهایی که در داخل آمریکا ممکن است ازسوی جریان‌های ضدجنگ، لیبرال‌ها و احزاب وارد شود که آنها هم نفوذ چندانی در دولت جمهوری‌خواه ترامپ ندارند ولی اگر بعد از انتخابات نوامبر، دموکرات‌ها وارد کاخ سفید شوند شاید شاهد تغییر باشیم اما تا هفت، هشت‌ماه آینده تغییر دور از انتظار است.
درباره ماجرای افت قیمت نفت چطور؟ چقدر بر مناسبات سیاسی آمریکا در خاورمیانه تاثیرگذار است؟
قطعا تاثیرگذار است. الان ترامپ تهدید کرده واردات نفت از عربستان را متوقف می‌کند در عین حال این سوال پیش می‌آید که این تاثیر ممکن است رویکرد آمریکا را نسبت به ایران تغییر دهد که من تصور نمی‌کنم اینچنین باشد. لذا نباید منتظر باشیم دونالد ترامپ سیاستی که در سه‌سال گذشته در پیش گرفته با یک نوسان قیمت نفت بخواهد تغییر دهد، ضمن اینکه همه ماجرا هم در کاخ سفید و دولت نیست و هرگونه تغییر در رویکرد ایالات متحده نسبت به ایران نیاز به‌همراهی کنگره دارد که تا زمانی که کنگره نخواهد همراهی کند، شاهد تحول اساسی نیستیم. در زمان برجام هم توافقات با یک شاخه دولت آمریکا یعنی قوه مجریه حاصل شد ولی بعد از دوسال شاخه دیگر یعنی قوه مقننه تمام ماحصل تلاش‌های قوه مجریه را تقریبا بر باد داد.
این چند روز خبرهایی همچون ورود تجهیزات پزشکی به ایران شنیده می‌شود. آیا مزید بر این نیست که کشورهای جهان هرچند خیلی کمرنگ از فشارهای آمریکا تخطی می‌کنند؟
این کارها قابل تقدیر است اما باید درنظر گرفت که فعلا تمام این اقدامات در چارچوب همان تحریم‌هایی است که آمریکاییها اعمال کردند، یعنی اگر کشوری فارغ از کمکهای بشردوستانه یعنی فارغ از بخش دارو و تجهیزات پزشکی و موادغذایی، بخش‌هایی را دور زد و نادیده گرفت، آن بخش قابل‌توجه است والا آمریکاییها از روز اول گفتند سه قلم کالا مشمول تحریم نیست. اینستکس هم ازنظر آمریکاییها فقط می‌تواند در قالب این سه نوع کالا فعالیت کند. اگر اروپایی‌ها در قالب اینستکس تجهیزات پزشکی به ایران منتقل می‌کنند براساس همان طراحی‌ای است که آمریکاییها انجام دادند اما اگر اروپا خارج از غذا، دارو و تجهیزات پزشکی محموله‌ای به ایران ارسال کرد و از محل فروش نفت ایران به اروپا این هزینه تامین شد، آن زمان می‌توان گفت اروپا خارج از میل و اراده آمریکاییها حرکت می‌کند.
چنین اتفاقی را متصور هستید؟
در شکل رسمی آن چیزی که رسمی اعلام می‌شود قابل تصور نیست، چون اروپایی‌ها می‌دانند با مجازات سنگینی مواجه می‌شوند و شرکت‌های خصوصی مایل نیستند این کارها را آشکارا انجام دهند. البته من اطلاعی ندارم در فضای خاکستری تجارت جهانی چه اتفاقی می‌افتد و ممکن است برخی شرکت‌ها و بانک‌ها به شیوه‌های غیرمعمول و غیرمرسوم تحریم را دور می‌زنند، لذا این امر منتفی نیست اما طبق آن چیزی که آمریکاییها رصد می‌کنند به‌محض اینکه احساس کنند یک شرکت یا کمپانی تحریمها را دور می‌زند با آن برخورد کرده و قضیه را تبدیل به مجازات و تنبیه می‌کنند. در این بخش کسی حاضر نیست هزینه سنگین رویارویی با آمریکا را متحمل شود. اینکه از شیوه‌های دیگری نیز استفاده می‌شود، اطلاع ندارم.
امیدواری‌ها برای انتقال وام از صندوق بین‌المللی پول به ایران حداقل در دولت زیاد به‌نظر می‌رسد و می‌گویند کارها پیش رفته، حتی آقای همتی گفت این مبلغ را به اینستکس واریز کنید. شانس دریافت این وام را چقدر می‌دانید؟
من اطلاعات ریزی درباره مکانیسم داخلی صندوق که چگونه وام می‌دهد و چه شرایطی دارد، ندارم. براساس گفته مقامات آمریکایی، دولت ترامپ قویا پافشاری می‌کند پول نقد به ایران منتقل نشود. ادعاهای مختلف را مطرح می‌کنند که ایران این پول‌ها را جای دیگری خرج می‌کند ازجمله برای حمایت از تروریسم. این بهانه‌ها و اتهامات آمریکاییها را کنار بگذاریم، ولی آنچه فعلا آمریکاییها مصر هستند این است که از انتقال پول نقد جلوگیری کنند. شاید درنهایت آمریکاییها با صندوق به توافقی برسند به‌جای اینکه بخواهند پول نقد به ایران منتقل شود و ایران به صلاحدید خود پول نقد را هزینه کند، این تبادل با کالا انجام شد ولی می‌دانم آمریکاییها تحت هیچ شرایطی اجازه انتقال پول را به ایران نمی‌دهند، حتی در شرایط کرونا! از این جهت من خیلی خوشبین نیستم که تلاش‌های دولت ایران درنهایت به نتیجه برسد. صندوق بین‌المللی پول نهادی است که به‌شدت تحت نفوذ ایالات متحده قرار دارد، بانک جهانی و صندوق بین‌الملل پول براساس خواست ایالات متحده بعد از جنگ جهانی دوم به وجود آمده و تمام 70 سال زیر نفوذ اصلی‌ترین سهامدار صندوق بوده و خیلی دور از انتظار است که توان و جسارت و قدرت مبارزه‌کردن با خواست رئیس‌جمهور آمریکا را داشته باشد. موضوع تحریمها برای رئیس‌جمهور آمریکا موضوعی حیثیتی است و بعید به‌نظر می‌رسد نهادی همچون صندوق توان این را داشته باشد که با ایالات متحده بجنگد. چنانکه اتحادیه اروپا به آن عظمت و تعداد کشور و وضع بزرگ اقتصادی نتوانست درنهایت کاری انجام دهد .
پس امیدی هم نباید به راه افتادن اینستکس و جدی‌شدن آن داشت؟
آمریکاییها اینستکس را می‌پذیرند ولی درقالب موادغذایی، دارو و تجهیزات پزشکی. پول این از محل فروش نفت ایران نیست در حالی که ایران انتظار دارد نفت خود را به اروپا بفروشد و اروپا نفت ایران را بخرد و به‌جای اینکه به ایران پول بدهد در اینستکس بگذارد و نیازهای کشور را از محل پول فروش نفت در اینستکس تامین کند.
آمریکا خیلی تلاش کرد ایران را صرفا به کانال سوئیس منتقل کند و اجازه ندهد کانال دیگری راه بیفتد. این را طی دوماه گذشته تک‌کانال کردن ایران و نهایتا بستن آن را پیش‌بینی می‌کنید؟
تصور می‌کنم برای آمریکاییها تعدد کانال مهم نیست و اینکه ایران از یک کانال یا چند کانال دسترسی به دارو و تجهیزات پزشکی یابد. آنچه برای آمریکاییها اهمیت دارد این است که این پول از کجا تامین و چه کالاهایی خریداری شود. آیا ایران تحت پوشش کالاهای بشردوستانه مشغول دور زدن تحریم‌هاست؟ آیا پول نقد به ایران منتقل می‌شود؟ آیا پول نفت ایران در جاهایی غیر از نیازهای بشردوستانه هزینه می‌شود؟ برای آمریکا این موارد مهم است و اینکه فقط از طرق سوئیس تامین شود، مشکلی ندارد اما اگر کشورهای دیگری با ارائه تضمین‌های قوی به ایالات متحده این نگرانی‌های آمریکا را برطرف کنند برای آنها مشکلی ندارد که کره یا ژاپن یا هر کشور دیگری این کالاها را در اختیار ایران قرار دهند.