به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، وضعیت تعطیلی این روزهای سینماها، شباهت بسیاری به شیوع ویروس کرونا دارد. ویروسی که در ابتدای ورودش، خیلی‌ها آن را جدی نگرفتند و در ادامه با بالا‌رفتن میزان مبتلایان و البته فوت‌شده‌ها، به اصلی‌ترین دغدغه این روزهای خانواده‌ها در تمام جهان تبدیل شده است.تعطیلی سینماهای کشور از ابتدای هفته پیش کلید خورد؛ طرحی که به موجب آن، کسی انتظار تداوم این میزان تعطیلی را نداشت. اما وزارت ارشاد، برای این هفته نیز سینماها را تعطیل اعلام کرد تا هیچ سینمایی در نیمه‌ابتدایی اسفند، فیلمی نمایش ندهد. حالا اما این انتظار وجود دارد که متناسب با پیک بالای شیوع کرونا، تعطیلی سینماها برای هفته آینده نیز تداوم داشته باشد. چه‌بسا، در بدترین سناریویی که برای این وضع می‌توان انتظار داشت اینکه هفته پایانی اسفند و حتی نخستین روزهای فروردین نیز از این تعطیلی‌ها بی‌نصیب نمانند.این اتفاق در شرایطی که سینماها خود را آماده برگزاری جشن فروش 300 میلیاردی در این هفته کرده بودند، ضررهای جبران‌ناپذیری را متوجه سینماداران، دفاتر پخش، تهیه‌کنندگان، سرمایه‌گذارها و دیگر صاحبان فیلم‌ها کرده است.
در شرایطی که کارگروه اکران با نمایش زودتر از موعد «خوب، بد، جلف 2» قصد داشت جان دوباره‌ای به اکران مرده اسفندماه ببخشد، حالا اما با این وضعیت تعطیلی، شرایط بغرنجی برای همه اصناف مربوط به سینما به وجود آمده که نمونه آن با این میزان تعویق، در تاریخ کشور سابقه نداشته است. با این پیش‌فرض که تعطیلی درازمدت سینماها چه خسارت‌هایی به بار می‌آورد و درصورت تداوم این روند، روش‌های جایگزین مانند پخش‌های اینترنتی تا چه اندازه می‌توانند نیازهای سینمایی مردم را تامین کنند، به سراغ چند سینمادار و تهیه‌کننده رفتیم تا نظر آنها را راجع به راهکارهای برون‌رفت از این رکود جویا شویم.
سیدجمال ساداتیان: پخش اینترنتی، زمینه سودجویی برخی‌ها را فراهم می‌کند
سیدجمال ساداتیان نخستین فردی است که برای این موضوع به سراغش رفتیم. تهیه‌کننده گزیده‌کار سینما که پخش‌کننده محصولات سینمایی و مالک سینماهایی چون «آستارا» است: «حقیقتا برای شرایط کنونی، روش جایگزینی وجود ندارد. سینما یک محیط تجمعی و اجتماعی است و لازمه آن، دور هم جمع شدن است تا آن کلونی اجتماعی شکل گیرد. در شرایط فعلی، حتی از افراد و خانواده‌ها خواسته میشود در خانه بمانند و بیرون نروند، چه برسد به اینکه بخواهیم انتظار داشته باشیم که به سینما رفته و اجتماعی را شکل دهند. به نظرم، تا زمانی‌که این ویروس مهار نشود طبیعی است از برگزاری هر تجمعی اجتناب شود. البته که این تجمع محدود به سینما نیست و قاعدتا باید شامل تمامی شاخه‌های فرهنگی، ورزشی، علمی (مدارس و دانشگاه‌ها) و... نیز شود که البته اولویت سینما به نسبت دیگر شاخه‌ها پایین‌تر است. بنابراین در برابر این تعطیلی نمی‌توانیم اظهارنظر دیگری کنیم. تعطیلی سینماها با وجود تمام ضررهایی که با خود به همراه دارد، در شرایط کنونی، بهترین تصمیم ممکن است.
درمورد روش جایگزینی که این روزها برای پخش فیلم‌ها به صورت اینترنتی به آن اشاره می‌کنند باید بگویم روی کاغذ، این راهکار وجود دارد که حالا که سینماها تعطیل هستند و شاید هم این تعطیلی ادامه‌دار شود، فیلم‌ها را از طریق پخش اینترنتی برای خانواده‌ها نمایش دهیم. اما باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که در چنین روشی، سیستم کنترلی مطلوبی وجود ندارد و به همین دلیل، زمینه برای سودجویی برخی‌ها که منجر به دانلودهای غیرمجاز میشود، فراهم میشود. این اتفاقی است که هرازچندگاه برای برخی فیلم‌های روی پرده رخ می‌دهد که نباید این فرصت را به وجود بیاوریم که با یک تصمیم شتاب‌زده، حکم به پخش اینترنتی فیلم‌های روی پرده به صورت اینترنتی بدهیم و روش تسریع دانلودهای غیرقانونی را افزایش دهیم. راه جایگزینی برای این روزهای سینما وجود ندارد. باید شرایط را تحمل کنیم تا اینکه این ویروس به صورت کامل مهار شود.»
پخش اینترنتی، ظاهرا تنها روش جبرانی برای تعطیلی سینماهاست. سیستم «وی‌اودی» چندسالی است راه‌اندازی شده اما این سیستم تاکنون نتوانسته مقبولیت گسترده‌ای میان سینماگران داشته باشد. گرچه این سیستم با همین عملکرد الکن و غیرمستمر خود تا حدودی توانسته استقبال نسبی خانواده‌های فیلم‌بین را به سمت خود معطوف کند اما در میان سینماگران، به جز چند سریال که ترجیح دادند نخستین رونمایی از آنها در این سامانه باشد، تقریبا هیچ فیلمسازی، روی خوش به آن نشان نداده است. در چنین شرایطی که فیلمسازان، دفاتر پخش و تهیه‌کننده‌ها، اقبال چندانی به پخش اینترنتی نداشته‌اند، نمی‌توان امیدوار بود حتی با وجود تداوم تعطیلی سینماها تا نوروز، اتفاقی در حوزه پخش اینترنتی محصولات سینمایی جدید بیفتد. از سوی دیگر، اگر هم این اتفاق غیرممکن رخ دهد، تهدیدی جدی برای سینماداران محسوب میشود که سبب از رونق افتادن فعالیت آتی آنها میشود.
محمد قاصداشرفی: پخش اینترنتی فیلم‌ها، کار عاقلانه و کارشناسی‌شده‌ای نیست
به سراغ محمد قاصداشرفی، رئیس اتحادیه سینماداران رفتیم تا نظر او را درباره این موضوع جویا شویم. درحال حاضر، بحث اصلی ما، سلامت مردم است. کشور ما اکنون درگیر بحران ناخواسته‌ای شده که نه‌تنها سینما بلکه اصناف بسیاری را متوجه خود کرده و زمینه رکود آنها را فراهم کرده است. بنابراین در شرایط امروز باید تمام امیدمان به این باشد که این بحران سپری شود. اما درمورد سینماها، خب همه می‌دانند که وضع سینماها در شرایط عادی امسال چندان مساعد نبود به این ترتیب که آنها در ماه‌های عادی امسال نیز نمی‌توانستند هزینه‌های جاری خود را پوشش بدهند، چه برسد به اسفندماه. در این ماه، هزینه‌های سینما چهاربرابر میشود چون باید به پرسنل خود علاوه‌بر حقوق، عیدی، پاداش و سنوات هم بدهند و همین سبب میشود اسفند هرسال، چالش بزرگی پیش پای سینماداران باشد. حالا اسفند امسال که سینماها در دو هفته ابتدایی آن تعطیل شده، سینماداری که در حقوق معمولی پرسنل خود مانده بود، چگونه باید این هزینه چهاربرابری را پوشش دهد؟
اینها بار مالی غیرقابل‌جبرانی را برای سینمادارها به وجود می‌آورند. نه‌تنها سینمادارها بلکه سرمایه‌گذارها نیز درحال ورشکستگی هستند. آنها آمدند و فیلم‌هایی را تولید کردند تا بتوانند با نمایش آنها در شب عید، سرمایه اصلی خود را بازگردانند. فیلمساز و سینمادار در این بحران، کنار هم متضرر هستند اما ما ضررده اصلی هستیم که باید در این ماه، چهاربرابر بیشتر از ماه‌های دیگر هزینه کنیم. تازه اگر خوش‌شانس باشیم و سینماها را در دیگر روزهای اسفندماه باز شده تلقی کنیم، باز این نگرانی وجود دارد که جمعیت چندانی از آن استقبال نخواهند کرد. سلامتی مردم برای هر کسی بالاترین اهمیت را دارد. الان شاهدیم خانواده‌ها در خانه خود با کمبود مواد غذایی مواجه هستند اما ریسک نکرده و برای تهیه مواد غذایی، از خانه خارج نمی‌شوند. دولت وظیفه سنگینی دارد که در تمام بخش‌ها به کمک مردم بیاید و البته که گوشه‌چشمی هم به صنوف ضررده بسیاری ازجمله سینماها داشته باشد.
درباره روش جایگزین پخش اینترنتی در زمان تعطیلی سینماها هم باید بگویم اساسا فیلم برای سینماست و اگر پخش فیلم‌ها در هر جایی جز سینما اتفاق بیفتد، شک نکنید سینماها آسیب می‌بینند. اگر دولت حکم به اجرایی شدن این اتفاق (پخش اینترنتی فیلم‌های درحال اکران) دهد، باید زمینه‌های صنعتی شدن سینما را به کلی فراموش کرد، چون در این جریان، این سینماها هستند که به شکلی یک‌طرفه آسیب می‌بینند. اگر واقعا این اتفاق بیفتد که من بعید می‌دانم، سینماها باید تغییرکاربری داده و ما هم به دنبال کار دیگری برویم. دیگر کسی در صنعت سینما هزینه‌ای نمی‌کند. اجرایی شدن این روش، چه الان که سینماها دچار تعطیلی موقت شده و چه در هر زمان دیگری، کار عقلانی و کارشناسی‌شده‌ای نیست.»
البته که باید به این مورد عجیب بسنده کنیم که تمامی نهادهای سینمایی از وزارت ارشاد گرفته تا دیگر دفاتر ذی‌ربط آن، از هیچ روش جایگزینی برای تعطیلی سینماها رونمایی نکرده‌اند. در شرایط کنونی، تمامی وظایف سازمان سینمایی، به اعلام تعطیلی سینماها و تعداد روزهای آن محدود شده و اخبار دیگری خارج از این، از این نهادها منتشر نمی‌شود. کما‌اینکه دیگر کم‌کم باید منتظر اعلام بعدی سازمان سینمایی در تعطیلی هفته آینده سینماها باشیم.
محمد قاضی: 2 راهکاری که شاید بتوان با آنها، سینماها را باز نگه‌داشت
علی‌رغم دو نظر قبلی که عنوان کردند در شرایط فعلی نمی‌توانیم برای بازشدن سینماها امید داشته باشیم، سیدمحمد قاضی، سینمادار و پخش‌کننده، نظر دیگری دارد هرچند عنوان می‌کند اگر هم این شیوه‌ها اتخاذ شود، باز نمی‌توان از مردم، انتظار استقبال چندانی داشت. او که مدیریت «گویافیلم» را هم به عهده دارد، از ممکن نبودن پخش اینترنتی فیلم‌ها در شرایط کنونی می‌گوید: «نمی‌توان امید چندانی به پخش اینترنتی فیلم‌های روی پرده داشت. این روش، سازوکار مشخصی دارد و نمی‌توان یک‌شبه در مورد این چیزها حکم قطعی داد. سینما را برای عموم ساختند نه اینکه فیلم‌ها را راحت و آسوده برای مردم داخل خانه‌ها نمایش دهند. آن هم در روزهایی که تلویزیون دارد سنگ‌تمام برای مخاطبانش گذاشته و تمام شبکه‌هایش به صورت 24ساعته اقدام به نمایش فیلم و سریال می‌کنند. تمام لذت فیلم دیدن به حضور در داخل سالن‌ها محدود میشود و اینکه با شرایط کنونی بخواهیم مردم را بیشتر از سینما برانیم و آنها را به پخش اینترنتی فیلم‌ها ترغیب کنیم، نوعی سوءاستفاده و دامن زدن به بحران‌های قبلی سینماهاست.
دو راهکار می‌توان برای نجات سینما از این تعطیلی عنوان کرد. دیگر همه می‌دانند که با این تعطیلات دوهفته‌ای، سینماداران تا چه اندازه‌ای دچار لطمه شدند. این را هم می‌دانیم که مردم، تفریح دیگری جز سینما ندارند. اینکه بخواهیم مدام سینماها را تعطیل کنیم، روش پسندیده‌ای نیست. اگرچه سلامتی مخاطبان هم برای همه ما واجب است اما من پیشنهاد می‌دهم دولت به ما مواد ضدعفونی‌کننده بدهد و زمانی را تعیین کند تا به صورت شبانه یا پس از هر سانس، اقدام به ضدعفونی سالن‌ها و دیگر نقاط سینما کنیم. یا اینکه در سیستم فروش بلیت، موردی اتخاذ شود تا مخاطبان با چند صندلی فاصله از یکدیگر بنشینند و فیلم ببینند. به نظرم این دو شیوه، شدنی است و مردم هم تا حدودی خیال‌شان راحت میشود. الان خیلی‌ها خانه‌نشین شده‌اند و باید قبول کرد طی این روزهای آخر اسفند که همه دوست دارند برای خرید و... از خانه خارج شوند، با در نظر گرفتن این روش‌ها، می‌توان امیدی به باز نگه‌داشتن سینماها داشت. البته در صورت اجرایی شدن این شیوه‌ها، باز سینماها قربانی هستند، چون مردم استقبال چندانی از آن نمی‌کنند.
تصور می‌کنم اگر مدیران چنین شیوه‌هایی را انجام دهند و حکم به تعطیلی سینماها ندهند، باز هم سینماها نمی‌توانند جمعیت زیاد یا حتی متوسطی را به خود ببینند. مردم می‌ترسند از خانه‌هایشان خارج شوند و مدام از شبکه‌های مختلف، اخبار کرونایی را پیگیری می‌کنند. مثالی ذکر می‌کنم که این حساسیت، بیشتر خود را نشان دهد. چند وقت پیش که سینمای من در درگیری‌ها آتش گرفت، متحمل خرج سنگینی شدم تا بتوانم سینما را به شرایط عادی بازگردانم. وقتی که کار مرمت تمام شد و سینما را بازگشایی کردیم، باز مردم تا دو هفته می‌ترسیدند که وارد سینما شوند و مدام از ما می‌پرسیدند نکند با این آتش‌سوزی، پی ساختمان ضعیف شده باشد. حالا و با این ویروس خطرناک، دیگر مشخص است جمعیت زیادی از سینماها استقبال نکنند. نه‌تنها الان که در پیک شیوع بالای این بیماری به سر می‌بریم بلکه اثرات و لطمات جبران‌ناپذیر این اتفاق، تا هفته‌ها بر سینمای ما خواهد ماند و به کاهش استقبال مخاطبان از آثار سینمایی خواهد انجامید.»
راهکار چیست؟
به نظر می‌رسد سینماها برای هفته آینده نیز تعطیل باشند. هرچند پیگیری‌ای که از غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش انجام دادیم، ما را به این نتیجه رساند که در پایان این هفته برای بازگشایی سینماها استعلام شده و نتیجه، با اطلاعیه جدید وزارت ارشاد مشخص میشود. دولتمردان از تداوم پیک این بیماری تا دو هفته آینده سخن می‌گویند و اینکه ایرانی‌ها، نوروز را با نمونه ضعیف شده کرونا آغاز خواهند کرد. اما آیا ترکش‌های کرونا بلافاصله پس از پایان پیک شیوع این بیماری به اتمام خواهد رسید؟
همانگونه که از اظهارات این سه سینمادار مشخص بود در شرایط فعلی، چاره‌ای جز تداوم تعطیلی سینماها وجود نداشته و فعلا نمی‌توان به صورت فوریت، درمورد جایگزین کردن روش‌هایی چون پخش اینترنتی تصمیم گرفت اما این زنگ خطر، از هم‌اکنون به صدا درآمده که با پایان پیک شیوع این بیماری، باز مردم تا مدتی استقبالی از سینماها به عمل نیاورده و این می‌تواند، حاشیه خطرناکی برای طلایی‌ترین اکران سال به ارمغان بیاورد؛ جایی که بخش عمده‌ای از فروش سالیانه سینمای ایران در این زمان رقم خورده و به همین دلیل، نمی‌توان به سادگی از کنار آن عبور کرد. به نظر می‌رسد حالا که نمی‌توان راهکار جایگزینی برای تعطیلی سینماها اندیشید و به کار بست، لااقل باید از هم‌اکنون به فکر سیاست‌هایی بود که به موجب آن، بازگشایی سینماها با استقبال حداکثری مخاطبان همراه باشد. راهکارهایی چون عدم‌افزایش قیمت بلیت برای سال آینده یا بیشتر کردن روزهای نیم‌بها و... استقبالی که تا حدودی بتواند لطمات این چند هفته خوابیدن سینماها را برای سینماداران، سرمایه‌گذاران و دفاتر پخش هموار کند. آیا نهادهای سینمایی مسئول، در شرایط کنونی به چیزی بیش از انتشار تعطیلی هفتگی سینماها می‌اندیشند؟