به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، از فردا یعنی 24 بهمن‌ماه، رقابت‌های انتخاباتی آغاز می‌شود و بیش از 7000 نفر در سراسر کشور برای کسب حدود 290 کرسی مجلس با هم به رقابت می‌پردازند. آخرین خبری که از شورای نگهبان رسیده، تایید صلاحیت 122 نفر دیگر است هرچند برخی اخبار غیررسمی از تایید جمع 200 نفری هم خبر می‌دهند، اما هرچه هست هنوز هم فرصت برای عبور از فیلتر شورای نگهبان برای نامزدها وجود دارد و فعلا می‌توانند تا یک‌هفته دیگر امیدوار باشند که پایشان به رقابت باز شود. از سوی دیگر چارچوب و مسیر کنش سیاسی جریان‌های مختلف در فضای رقابت‌های انتخاباتی هم به میزان زیادی مشخص شده و قاعدتا خارج از محدوده وقایع اخیر بعید است اتفاق ویژه‌ای رخ دهد.
اصولگرایان و ماجرای ناتمام وحدت – کثرت
تا یکی، دو روز پیش شرایط اصولگرایان متفاوت از آن چیزی بود که امروز در آن به‌سر می‌برند. آنچنان که پیش از این گفته بودیم میان جریان موسوم به اصولگرایی در انتخابات آتی، حداقل سه طیف اصلی وجود داشت، اعضای شورای ائتلاف و طرفدارانش، جبهه پایداری و نوچپ‌گرایان معروف به عدالتخواهان. تا روز دوشنبه، چالش اصلی در رسانه‌ها و محافل سیاسی بر سر وحدت شورای ائتلاف و جبهه پایداری بود و همه خبرها پیرامون آن، تا آنجاکه غلامعلی حدادعادل نامه‌ای سرگشاده نوشت و خطاب به مرتضی آقاتهرانی از عدم همراهی جبهه پایداری برای وحدت گلایه کرد و بعد از آن مرتضی آقاتهرانی نامه‌ای نوشت و پاسخ حداد را این‌گونه داد که چرا باید مراحل چهارگانه مکانیسم پیشنهادی جبهه پایداری در شورای ائتلاف انجام شود و در آستانه آخرین گام همه‌چیز ناگهان به‌هم‌ریخته و کنار گذاشته شود؟
در ابتدای هفته البته مهم‌ترین خبر این بود که شورای ائتلاف ضمن تماس با برخی نامزدها از آنها درخواست کرده صرفا یک لیست را برای حضور انتخاب کنند، یا شانا یا پایداری، خبری که البته در نامه‌های رد و بدل شده و میان اظهارنظرهای مختلف فعالان سیاسی هم به چشم می‌آمد. آن روز البته تایید قطعی برای چنین تصمیمی که نتیجه آن انتشار دو لیست کاملا متفاوت بود بیرون نیامد و همه منتظر نشستند برای اخبار بعدی. روز دوشنبه ناگهان ظرف چند ساعت همه‌چیز تغییر کرد. برای تعریف دقیق ماجرا باید به یک روز قبل یعنی یکشنبه گذشته و نتایج اولین جلسات اعضای شورای مرکزی شانا و هیات انتخاب را در دور پایانی بازخوانی کنیم. عصر روز یکشنبه خبر آمد چند نفر از لیست 30 نفره تهران مشخص شده‌اند. هفت نفر چهره شاخص، سه نفر از روحانیون و 6 نفر از بانوان.
چهره‌های شاخص و تعداد رای آنها به این صورت بود: اول محمدباقر قالیباف ۲۶ رای، دوم جلیل بشارتی با ۲۴ رای، عبدالحسین روح‌الامینی ۲۳ رای، کیومرث هاشمی ۲۲ رای، عزت‌الله اکبری ۲۰ رای، الیاس نادران ۱۸ رای و نهایتا سیدمصطفی میرسلیم با ۱۲ رای. با انتشار این لیست دو واکنش با تعداد تکرار زیاد میان فعالان رسانه‌ای و بدنه اصولگرایان در شبکه‌های اجتماعی مشاهده شد، واکنش‌هایی که ابراز می‌کرد وقایع جلسات هیات انتخاب خیلی طبیعی نیست.
عصر دوشنبه اما وقتی لیست اصولگرایان با مشخص‌شدن چهره‌های جوان، تکمیل و سپس منتشر شد ماجرا جدی‌تر و واکنش‌ها زیادتر شد. حضور محسن پیرهادی، سیدنظام‌الدین موسوی، امیرابراهیم رسولی، مجتبی ثابتی، مالک شریعتی‌نیاسر، علی شمسی‌پور، مجتبی ابراهیمی، سیدمحسن دهنوی، علی جعفری، جواد نیکی‌ملکی، احمد نادری و مجتبی رضاخواه باعث شد خیلی زود واکنش‌های زیادی به نحوه تعیین لیست به‌ویژه در بخش جوانان آن شکل بگیرد. اگر بنا باشد انتقادهای مختلف به لیست نهایی را ذیل یک مفهوم جمع‌بندی کنیم، باید به این نکته اشاره شود که در قریب به اتفاق نظرات، انتقاد نسبت به اینکه لیست براساس شایسته‌سالاری (تخصص و داشتن ایده کاربردی برای مجلس آینده) و محبوبیت (نظرسنجی عمومی و مشخص‌شدن جایگاه هر فرد در افکارعمومی) بسته نشده مطرح شده است، لذا بسیاری در تحلیل ارائه چنین لیستی گفتند برخی افراد پشت صحنه نقش موثری در تعیین نفرات نهایی داشته‌اند.
انتشار لیست و واکنش قالیباف
در میان انبوه انتقادها به لیست یادشده، شاید مهم‌ترین واکنش مربوط به اظهارنظر محمدباقر قالیباف در صفحه شخصی توئتیر خود بود. او ساعتی بعد از انتشار لیست نوشت: «من به شما وعده داده بودم که دغدغه مجلس آینده همان دغدغه مردم یعنی اقتصاد است. لیستی که به‌نام بنده اعلام شده است مورد تایید نیست.» انتشار این توئیت سرآغاز موجی از اظهارنظرهایی بود که از جدایی قالیباف از شورای ائتلاف همزمان با انتشار یک لیست جدید خبر می‌داد، لیستی که خیلی‌ها می‌گویند از سامانه ثبت‌نامی برای مجلس نو که قالیباف چندماه پیش راه انداخته بود، استخراج خواهد شد. محمدصالح مفتاح از فعالان رسانه‌ای نزدیک به قالیباف در این مورد نوشت: «لیست ۳۰ نفره شورای ائتلاف انقلاب اسلامی انتظارات را برآورده نمی‌کند.
ائتلاف برای این تشکیل می‌شود که لیست واحد باکیفیت و خوبی تدوین شود اما نه‌تنها این موضوع باعث ائتلاف نیروهای انقلابی نشد بلکه شاهد جدایی و کنارکشیدن جبهه پایداری از آن بودیم. باید کاری کنیم که در بر این پاشنه نچرخد و ظرفیت جوانان انقلابی به عرصه بیاید. این لیست توسط گروه‌ها و لابی‌های سیاسی بسته شده است. این لیست ممکن است با محوریت فرد دیگری شکل بگیرید و تنها کسی که می‌تواند برای لیست نو و انقلابی نقش محوری ایفا کند کسی جز محمدباقر قالیباف نیست.» و شائبه‌ها درمورد انتشار مجدد یک لیست از سوی قالیباف را خیلی جدی‌تر کرد. در این میان عصر روز گذشته «کانال آخرین خبر»، یکی از کانالهای نزدیک به محمد باقر قالیباف و همراهانش نسبت به انتشار یک لیست انتخاباتی با نام «ائتلاف برای نجات اقتصاد ایران» با سرلیستی محمدباقر قالیباف و حضور قریب به اتفاق نزدیکان و حامیان او اقدام کرد که بلافاصله در دیگر کانالهای تلگرامی هم با نام لیست قالیباف بازنشر شد اما دقایقی بعد از روی کانال منتشر‌کننده بدون ارائه توضیحی حذف شد.
سیل لیست‌های انتخاباتی
در ادامه انتقادها، ساعاتی بعد در کانال منتسب به حاج‌منصور ارضی، از مداحان مشهور تهران هم پستی با محتوای یک بیانیه انتخاباتی منتشر شد و گفته شد «تا ۴۸ ساعت آینده لیست مردمی و انقلابی مقبول معرفی می‌شود.» درباره چرایی ارائه این لیست در بیانیه یادشده آمده بود: «از آنجاکه لیست‌های ارائه‌شده آنچه مدنظر طیف وسیعی از دلسوزان انقلاب اسلامی نیست در فرصت باقی‌مانده لیستی از عناصر انقلابی و کارآمد با حمایت هیات‌های مذهبی و عزیزان حزب‌اللهی و دردمند نظام ارائه خواهد شد.» این البته پایان کار نبود، چراکه از آن سوی جبهه اصولگرایی خبر آمد که برخی از اعضای هیات دولت‌های نهم و دهم هم دست‌به‌کار شده‌اند و نسبت به انتشار لیست انتخاباتی و آغاز فعالیت برای رفتن به مجلس موازی دیگر اصولگرایان اقدام کرده‌اند. «ائتلاف مردم» نام فهرستی خواهد بود که در بیانیه جمعی از مدیران دولت‌های نهم و دهم آمده و گفته شده است که فهرست نامزدهای منتخب به‌زودی ذیل این نام منتشر خواهد شد.از سوی دیگر اما یکی دو اقدام و اظهارنظر هم باعث شد که تحلیل‌ها به سمت‌وسوی دیگری هم برود و امکان تجدیدنظر در لیست نهایی شورای ائتلاف محتمل شود.
اولین اتفاق حذف پست مربوط به لیست نهایی شانا بود که بعد از حجم گسترده انتقادها از روی کانال این مجموعه برداشته و به نقل از دبیرخانه شورای ائتلاف نوشته شد: «دبیرخانه شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اعلام کرد با توجه به گمانه‌زنی‌های مختلف و انتشار فهرست‌های متفاوت با عنوان لیست شورای ائتلاف در تهران، اسامی نهایی 30 نامزد این ائتلاف در تهران به‌زودی از طریق شورا رسما به اطلاع عموم خواهد رسید.»اتفاق دوم اعلام‌نظر علیرضا زاکانی کاندیدای ورود به مجلس از حوزه انتخابیه قم بود. او دیروز در توئیتر خود نوشت: «درخصوص لیست شورای ائتلاف اگرچه بنده هیچ نقشی نداشتم و در جلسات هم به علت مسافرت حاضر نبودم لیکن از ابتدا قائل به وحدت و ارائه یک لیست از شایستگان بودم و حداقل لیست‌های با اشتراک بالا را راهگشا می‌دانستم و استدلال‌های خود را بیان کردم. هنوز برای اصلاح زمان باقی است.» از آنجایی که به‌نظر می‌رسد علیرضا زاکانی ازجمله افراد موثر در شورای ائتلاف اصولگرایان است بعید نیست با تجدیدنظرهایی یک لیست جدید از جانب شورای ائتلاف منتشر شود.
جبهه پایداری و منطق وحدت
در این شرایط اما خیلی‌ها منتظر انتشار لیست جبهه پایداری هستند تا ببینند اولا آنها چه نگاهی به جوانگرایی و انتخاب افراد دارند و ثانیا اینکه چه درصدی از شباهت و اشتراک میان دو لیست منتشرشده وجود خواهد داشت، هرچند نمی‌توان از هم‌اکنون احتمال شکل‌گیری گفت‌وگوهایی را میان طرفین از یاد برد، اما بعید است اتفاق خاصی در این زمینه رخ دهد. در این بین از کنار این موضوع هم نمی‌توان گذشت که فعالان رسانه‌ای منسوب به جبهه پایداری و البته نوچپ‌گرایان طی یکی، دو روز گذشته اتفاق‌های رخ‌داده حول لیست شورای ائتلاف را تایید منطق خودشان در نحوه برخورد با موضوع وحدت دانسته و نسبت به مدل کاری شورای ائتلاف مجددا انتقاد کردند.
نوچپ‌گرایان ستاد تشکیل دادند
جریان عدالتخواهان که یکی از گزینه‌های خود را در لیست شورای ائتلاف می‌بیند و البته تاکنون نسبت به آن موضعی نگرفته، طی چند روز گذشته فعالیت جدی‌تری را برای انتخابات آغاز کرده است. بعد از آنکه سیدمجید حسینی حوزه انتخابیه خود را از مشهد به تهران تغییر داد تا بتواند در کنار دیگر همفکران خود باشد و البته همزمان با انتشار نامه‌ای با محمدباقر قالیباف هم مرزبندی کرد، حالا خبر آمده ستاد انتخاباتی عدالتخواهان با حضور دو تن از اعضای رد صلاحیت‌شده‌شان تشکیل شده است. اول اینکه این افراد نام حرکت انتخاباتی خود را «پویش مجلس عدالت‌خواه» گذاشته‌اند و بنا دارند ذیل این نام فعالیت‌های تبلیغاتی خود را ساماندهی کنند. دومین موضوع انتخاب مسئولان ستاد انتخاباتی آنهاست. طبق اخبار منتشرشده سعید زیباکلام، استاد دانشگاه تهران به‌عنوان رئیس ستاد عدالتخواهان و امیر تفرشی به‌عنوان سخنگوی ستاد انتخاب شده‌اند. در بیانیه شورای مرکزی پویش که به همین مناسبت منتشرشده با تاکید بر اینکه مهم‌ترین اولویت و هدف این پویش در انتخابات این دوره، پیگیری مطالبات مردم در برابر صاحبان منافع و مبارزه فراجناحی و سختگیرانه با فساد است، بر ارائه لیست انتخاباتی مستقل برای حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس براساس یک برنامه مدون و پلتفرم اقتصادی و اجتماعی تاکید شده است.
لیست اصلاح طلبان قطعی شد
بعد از آنکه چند چهره مشهور از اصلاح‌طلبان (محمدحسین مقیمی، استاندار سابق تهران و محمدعلی افشانی، شهردار سابق تهران) از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شدند و به‌اصطلاح لیست‌شان برای تهران پر و پیمان شد، برخی خبرها از اعضای شورای عالی گویای این بود که اگر همین روال را شورای نگهبان ادامه دهد حتی ممکن است شورای عالی هم تجدیدنظر کرده و نسبت به انتشار لیست در تهران اقدام کند. این خبر را اسماعیل گرامی‌مقدم اعلام کرد اما به‌نظر می‌رسد با توقف تایید صلاحیت چهره‌های مشهور اصلاح‌طلبان، وضعیت شورای عالی نسبت به قبل تغییری نکند.
در این شرایط باید به‌سراغ احزاب رفت، همان‌هایی که گفتند در غیاب شعسا لیست خواهند داد. آنچنان‌که راه‌چمنی از فعالان اصلاح‌طلب قبلا گفته بود، حدود 10 حزب بنا دارند با عنوان ائتلاف اصلاح‌طلبان پایتخت نسبت به انتشار لیست اقدام کنند و تا چند روز آینده نسبت به این کار اقدام خواهند کرد. از طرف دیگر اما به‌نظر می‌رسد که از جانب اصلاح‌طلبان تنها یک لیست منتشر نشود، چراکه کارگزارانی‌ها پیش از این گفته بودند با وجود شرکت در انتخابات بنا ندارند با دیگر احزاب ائتلاف کنند و لیست انتخاباتی خودشان را منتشر خواهند کرد. در این میان البته حسین مرعشی، سخنگوی این حزب اطلاعات تکمیلی هم داده و گفته است کارگزاران برای تهران یک لیست با 20 نامزد را منتشر خواهد کرد.
درمورد این خبر برخی‌ها معتقدند از آنجایی که کارگزارانی‌ها همیشه مدافع ائتلاف با برخی افراد منتسب به جریان راست بوده‌اند، بعید نیست این‌بار هم در همان مسیر حرکت کنند و لیست‌شان را صرفا با اصلاح‌طلبان پر نکنند. اینها البته اخباری است که همگی تا دوشنبه ظهر تقریبا رسانه‌ای شده و بعد از آن هنوز اصلاح‌طلبان موضع تازه‌ای نگرفته‌اند. اما چرا شاید اخبار بعد از روز دوشنبه درباره اصلاح‌طلبان باید مهم باشد؟ عدم توفیق در رسیدن به یک لیست واحد میان اصولگرایان، حتما باعث خواهد شد رقبای این جریان خوشحال و امیدوار به کسب موفقیت هرچند نسبی در انتخابات شوند. برخی اخبار گویای این است که بعید نیست در شرایط جدید که از روز دوشنبه رقم خورده، اصلاح‌طلبان تغییر سیاست دهند و با یک لیست آن‌هم از چهره‌های مشهوری که در تهران دارند وارد انتخابات شوند و از فرصت انشقاق و پراکندگی اصولگرایان نهایت استفاده را ببرند.
ماجرای تغییر حوزه‌های انتخابیه
درباره اصلاح‌طلبان البته این روزها خبرها بیشتر حول تغییر حوزه‌های انتخابیه بود، خبری که درمورد مجید انصاری، محمدعلی وکیلی، افشین صالح‌علا و سیده‌فاطمه ذوالقدر منتشر کردند، اما قریب به اتفاق آنها تکذیب شد. درمورد مجید انصاری که احتمالا سرلیست اصلاح‌طلبان در تهران باشد، گفته بودند بنا دارد به کرمان برود و از حوزه انتخابیه زادگاهش شهر زرند وارد میدان رقابت شود اما خیلی زود این خبر تکذیب شد و او اعلام کرد بنایی برای این کار ندارد، هرچند مشخص بود اصلاح‌طلبان چهره سرشناس‌شان را به کرمان نخواهند فرستاد.
درباره محمدحسن مقیمی، معاون سیاسی سابق وزیر کشور و استاندار سابق تهران هم گفته شده بود او هم زادگاهش خمین را برای «خمین» حضور در انتخابات برگزیده است که آن‌هم رد شد و او در گفت‌وگو با یکی از سایت‌های اصلاح‌طلب عنوان کرد: «مهلت تغییر حوزه انتخابیه ۲۴ ساعت بعد از تایید صلاحیت بود که با توجه به گذشت چند روز از این بررسی صلاحیت‌ها عملا وقت تغییر حوزه انتخابیه تمام شده است مضاف برآنکه من اصلا قصد چنین کاری نداشتم.»
همچنین براساس اخبار رسمی منتشرشده، صالح‌علا و محمدعلی وکیلی که گفته شده بود به ترتیب از نور مازندران و شیراز بنای حضور در انتخابات را دارند، هر دوی این افراد رقابت‌های انتخاباتی را از تهران دنبال خواهند کرد و بنای حضور در شهرستان‌ها را ندارند. با وجود این و با عدم تکذیب سیده‌فاطمه ذوالقدر به‌نظر می‌رسد احتمالا او تنها کسی باشد که حوزه خود را تغییر داده و از میناب وارد گود خواهد شد.