به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، نشست رسانه‌ای سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با حضور شهرام کرمی، مدیرکل هنرهای نمایشی، نادر برهانی‌مرند، دبیر جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و وحید لک، مدیر روابط‌عمومی این جشنواره روز گذشته در تالار مشاهیر تئاتر شهر برگزار شد. در ابتدای این نشست شهرام کرمی ضمن گرامیداشت یاد سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی و جانباختگان حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی، از اصحاب رسانه به‌عنوان یار همیشگی تئاتر ایران قدردانی کرد و گفت: «ما در برگزاری این دوره از جشنواره با چند چالش مهم روبه‌رو بودیم. اولین چالش ما در زمینه برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر فقدان اعتبار در زمینه برگزاری این رویداد هنری بود که همچون سال گذشته با کسری بودجه روبه‌رو بودیم و از همان ماه اول برنامه‌ریزی مشکل ما این بود که با جذب اسپانسر بتوانیم بخشی از کسری بودجه خود را برطرف کنیم، اما متاسفانه باید گفت سی‌وهشتمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بدون حضور اسپانسر برگزار می‌شود.»
مدیرکل هنرهای نمایشی با اشاره به شرایط مالی این رویداد هنری بیان کرد: «ما تلاش کردیم به شکلی فشرده و با صرفه‌جویی جشنواره را برگزار کنیم و با حفظ بخش‌های اصلی جشنواره به شکلی برنامه‌ریزی کنیم که خلأیی در برگزاری اتفاق نیفتد و ارائه خدمات به هنرمندان مهم‌ترین نکته برای ما بوده که سعی کردیم به آن توجه کنیم. دومین چالش ما در برگزاری جشنواره تحریم‌های اقتصادی و سیاسی خارجی است که همه ما با آن دست به گریبان هستیم و می‌دانیم این تحریم‌های ظالمانه را جهت حفظ استقلال کشور متحمل می‌شویم و به همه رویدادها از جمله جشنواره‌های هنری آسیب زده است. تلاش کردیم هم بهترین آثار را برای بخش ملل انتخاب کنیم و هم اتفاقات مثبتی در این بخش رخ دهد.»
کرمی خاطرنشان کرد: «چالش سوم ما حضور نیافتن برخی از چهره‌های هنری در جشنواره سی‌وهشتم بود که باعث شد آثار بخش‌های مختلف جشنواره را بار دیگر تنظیم کنیم. یکی از موضوعات مهم و جدی که می‌تواند منجر به شکوفایی تئاتر ایران شود، همدلی و هماهنگی خانواده بزرگ تئاتر ایران است. در هر شرایطی گروهی یا تعدادی از هنرمندان که همه جزء خانواده نجیب تئاتر ایران هستند، تصمیم گرفتند آثار خود را به جشنواره ارائه نکنند، این تصمیم به خودی خود قابل احترام است. به هر حال هنرمندان با احساس پاک خود تصمیمی گرفتند که من به شخصه به این دوستان و بزرگان بابت رای و نظرشان احترام قائل هستم ولی باید برداشت دیگری از این انصراف‌ها نداشته باشیم.»
تلاش با بودجه کم
نادر برهانی‌مرند، دبیر سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در نشست رسانه‌ای این رویداد هنری گفت: «در سال گذشته من خوشبختانه این اقبال را داشتم در چندین نشست آسیب‌شناسی جشنواره تئاتر فجر که بانی یکی از آنها ستاد برگزاری سی‌و‌هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بود، شرکت کرده و نظرات دوستان هنرمند و برجسته را بشنوم. نقطه‌نظرات دوستان را می‌توان در سه محور مطرح کرد: «اول اینکه جشنواره بسیار گسترده شده است و این وسعت بر کاهش کیفیت نقش داشته است، دوم بحث رقابتی و غیررقابتی برگزار کردن جشنواره بود. بسیاری از دوستان معتقد بودند جشنواره تئاتر فجر رقابت زده شده است و آثار مذموم و نکوهیده رقابتی برگزار کردن جشنواره باعث اتفاقات نامطلوبی می‌شود و سومین محور به بخش بین‌المللی جشنواره اختصاص داشت.»
دبیر این جشنواره ادامه داد: «جشنواره امسال به جز بخش تئاتر ملل قرار بود در بخش صحنه در 57 اثر خلاصه شود و جشنواره‌ای به لحاظ کمی کوچک اما با کیفیت باشد. هرچند ثبت‌نام‌ها حاوی پیامی بود که بد نیست آن را با شما در میان بگذارم. به‌رغم تمامی آسیب‌شناسی‌ها و مذموم دانستن رقابت، ما در بخش رقابتی 249 ثبت‌نام‌کننده و در بخش غیررقابتی 50 شرکت‌کننده داشتیم. در بخش غیررقابتی که قرار بود به‌عنوان بخش ویژه برگزار شود، هنگام طراحی فراخوان فکر کردم گروه‌های کیفی‌تر در بخش غیررقابتی بیشتر ثبت‌نام می‌کنند.» وی ادامه داد: «ورودی بخش غیررقابتی را هم به نحوی طراحی کردیم که دوستان انگیزه بیشتری برای حضور در این بخش داشته باشند، ورودی بخش رقابتی را تا 20 میلیون تومان در نظر گرفتیم و در بخش غیررقابتی تا 30میلیون تومان، اما آمار این‌چنین که گفتم بود.»
معرفی اعضای هیات داوران مسابقه تئاتر صحنه‌ای و خیابانی جشنواره
سپس وی اعضای هیات داوران مسابقه تئاتر صحنه‌ای و بین‌المللی سی‌وهشتمین جشنواره تئاتر فجر را به این شرح معرفی کرد: «مسعود دلخواه، کیومرث مرادی و رضا مهدی‌زاده. همچنین اعضای هیات داوران مسابقه تئاتر خیابانی جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به این ترتیب اعلام شدند: «حسین مسافرآستانه، علیرضا استادی و مجید صالحی.» نادر برهانی‌مرند در ادامه بیان کرد: «موضوع دیگر جشنواره امسال به تئاتر ملل اختصاص داشت، ما در این بخش الزام مسابقه تئاتر ملل را برداشتیم و آن را به‌طور رقابتی برگزار نمی‌کنیم چون حداقل باید بیش از 10 اثر در این بخش حضور داشته باشند تا شکل رقابتی به خود بگیرند. امسال واقعا وضعیت مالی خوبی نداریم و الزام حضور 15 گروه برای شکل‌گیری بخش مسابقه را از دوش خود برداشته‌ایم تا به کیفیت بیشتر توجه کنیم. سعی کردیم به وجوه دیگر حوزه بین‌الملل توجه کنیم که از آن جمله می‌توان به بازار بین‌المللی هنرهای نمایشی ایران اشاره کرد که حدود 25 میهمان از کشورهای مهم دنیا در این بخش حضور دارند و این فرصتی خواهد بود برای معرفی تئاتر ایران و دعوت از هنرمندان داخلی به جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر.» وی ادامه داد: «جشنواره امسال قرار بود قواره کوچک‌تر و با کیفیت‌تری داشته باشد. الان هم با چنین وضعیتی روبه‌رو هستیم. قرار بود در بخش رقابتی حدود 30 اثر داشته باشیم که پس از اتفاقات اخیر به 20 اثر رسیدیم، در بخش غیررقابتی قرار بود 27 اثر حضور داشته باشد که این تعداد به 15 اثر رسیده است.»
جشنواره نه، گردهمایی اهالی تئاتر
دبیر این دوره جشنواره خاطرنشان کرد: «در بخش ملل قرار بود هفت اثر داشته باشیم که الان حضور 6 اثر قطعی شده است، در بخش تئاتر خیابانی قرار بود طبق فراخوان 22 اثر داشته باشیم که پس از اتفاقات اخیر به 23 اثر رسید. در بخش رادیوتئاتر قرار بود10 اثر را میزبانی کنیم که در حال حاضر به 11 اثر رسیده است. ما در بخش رادیوتئاتر و تئاتر خیابانی بخش‌های ویژه‌ای را برای شهادت سردار قاسم سلیمانی و حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی تدارک دیده‌ایم تا آثاری در خور شأن این دو اتفاق تهیه کنیم.»
وی بیان کرد: «در بخش به علاوه فجر، 40 اثر با حضور هشت سالن خصوصی خواهیم داشت و در بخش دیگرگونه‌ها که قرار بود 18 گروه شرکت کنند، با چهار گروه این بخش را برگزار خواهیم کرد. پس از اتفاقات اخیر تصمیم قطعی دبیرخانه بر این بود که اگر قرار است جایگزینی برای دوستان انصرافی داشته باشیم تا حد امکان به مقررات فراخوان پایبند بمانیم و خوشبختانه این اتفاق نیز عملی شد.» همچنین ایوب آقاخانی، فریدون محرابی و بهرام ابراهیمی به‌عنوان اعضای هیات داوران مسابقه رادیوتئاتر جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر توسط نادر برهانی‌مرند معرفی شدند.
دبیر سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر همچنین درباره بزرگداشت‌های این دوره از جشنواره توضیح داد: «بزرگداشت کریم اکبری‌مبارکه، آندرانیک خچومیان، حسین عاطفی و مهدی لزیری در سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برگزار می‌شود.»
قیمت بلیت‌ها
برهانی‌مرند درباره قیمت بلیت‌ها گفت: «قیمت بلیت‌ها امسال در مقایسه با سال گذشته افزایش نیافته است. در بخش به علاوه فجر با پیشنهاد و صلاحدید دوستان قیمت بلیت 25 هزار تومان است. سایت فروش بلیت هم تیوال است که از روز سه‌شنبه هشتم بهمن‌ماه تا ساعت 20 برای اهالی رسانه باز می‌شود و سپس برای مخاطبان جشنواره در دسترس خواهد بود. همچنین دوستان دانشجو می‌توانند با ارائه کارت دانشجویی از تخفیف برخوردار شوند. ظرفیت فروش هم بین 20 تا 30 درصد تدارک دیده شده است که من این اتفاق را دوست ندارم و معتقدم باید ظرفیت بیشتری در نظر گرفته شود، اما متاسفانه جشنواره دست ما را برای فروش بلیت‌ها بیشتر می‌بندد.»
شهرام کرمی در ادامه نشست و در پاسخ به پرسشی درباره شفافیت اداره‌کل هنرهای نمایشی در زمینه مسائل مالی و معنوی بیان کرد: «عدالت را می‌توان با شفاف‌سازی و روشن شدن همه جنبه‌های یک فعالیت هنری عملی کرد و همواره تلاش کردم که این موضوع را جامه‌عمل بپوشانم. ما موضوعات و اتفاقات تمام رویدادهایی را که برگزار می‌کنیم، به شکلی شفاف و واضح مطرح می‌کنیم، اما کمیته مربوطه درباره نحوه اطلاع‌رسانی تصمیم‌گیری خواهد کرد. در حال حاضر وقفه‌ای رخ داده و مطمئن باشید این اطلاع‌رسانی صورت می‌گیرد.»
شهرام کرمی همچنین توضیح داد: «فضای تئاتر برخلاف سایر گونه‌های هنری، فضای گروهی است و ممکن است تصمیم یک نفر تمام تصمیمات یک گروه را دچار مشکل کند. گروهی داشتیم که خود تمایلی به انصراف نداشت اما بازیگران تصمیم گرفتند و بالعکس.» نادر برهانی‌مرند در پاسخ به پرسشی درباره علت همزمانی برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر و فیلم فجر توضیح داد: «ما 9 ماه است در دبیرخانه شبانه‌روز زحمت می‌کشیم تا جشنواره‌ای را تدارک ببینیم که اگر اتفاقات اخیر رخ نمی‌داد، 19 دی ماه جدول ما منتشر می‌شد، کاتالوگ در دسترس قرار می‌گرفت و میهمانان بخش‌های مختلف جشنواره معرفی می‌شدند. پیش از 10 بهمن و در ایام فاطمیه قرار داریم و پس از بازه فعلی هم به دلیل برگزاری انتخابات امکان برگزاری جشنواره را نداشتیم و صلاح بر این دیده شد تا در این بازه زمانی جشنواره را برگزار کنیم. البته ما اولین دبیرخانه‌ای بودیم که برنامه برگزاری را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کردیم، من هم از این همزمانی خوشنود نیستم چون معتقدم که تئاتر مظلوم واقع خواهد شد.»
برهانی‌مرند در پایان و در پاسخ به اینکه چرا نهادهایی چون شهرداری برخلاف کمکی که به جشنواره فیلم فجر داشته است، به جشنواره تئاتر فجر اعتباری را تخصیص نداد، گفت: «اشاره می‌کنم که نه‌تنها شهرداری (البته به جز حمایت‌های معنوی شهرداری برخی از مناطق) بلکه دبیرخانه ما نیز هنوز تخصیص اعتباری نداشته است.»
* نویسنده: سیدمهدی موسوی‌تبار، روزنامه‌نگار