به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، تهران دوشنبه 16 دی‌ماه 1398 قیامی را برای خونخواهی سرداران شهید مقاومت به پا کرد و این به نشانه ارزشی بود که مردم برای این شهیدان قائل بودند.پس ازشهادت سردار سلیمانی یکی از بحث‌هایی که در محافل مختلف مورد توجه قرار گرفت، ایجاد یک گفتمان برای فرهنگ مقاومت اسلامی در سطح مراکز آموزش عالی بود. دانشگاه آزاد اسلامی این‌بار پس از مشاهده این مطالبه و انگیزه ایجادشده در بین دانشجویان و دانشگاهیان، برای احترام گذاشتن به این مخاطبان در جلسه هیات‌رئیسه دانشگاه پیشنهاد قرار دادن موضوع «گفتمان مقاومت» به سامانه طرح پایش را مطرح کرد و مورد موافقت قرار داد.
سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با آنا در این‌باره می‌گوید: «در اولین جلسه هیات‌رئیسه دانشگاه آزاد اسلامی پس از شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی موضوع «گفتمان مقاومت» به سامانه طرح پایش اضافه شد. این دانشگاه به‌عنوان اولین دانشگاه کشور تصمیم گرفت کار پژوهشی با موضوع «گفتمان مقاومت» را در دستور کار خود قرار دهد. دانشگاه آزاد اسلامی این موضوع را به‌عنوان یکی از موضوعات طرح پایش (پژوهش‌های اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای) در نظر گرفته تا براین اساس دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی بتوانند پژوهش‌های مربوطه را در قالب پایان‌نامه و رساله ارائه کنند.»
سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه «گفتمان مقاومت» به‌عنوان هفدهمین موضوع در سامانه پایش بارگذاری می‌شود، می‌گوید: «قرار است در یک مدل علمی به همه ابعاد مقاومت و همچنین تمام شخصیت‌های تاثیرگذار و بالاخص سردار حاج قاسم سلیمانی پرداخته شود.»
حیدری با بیان این مطلب که واحد کرمان به‌عنوان بانی، محوریت این موضوع را برعهده گرفته است، تصریح کرد: «قرار است ابتدا نظام موضوعات مشخص شود و پیش‌بینی ما این است که حدود ۸۰۰-۷۰۰ نظام موضوعی از گفتمان مقاومت استخراج شود که این نظام موضوعات شامل مهم‌ترین مولفه‌های فرهنگی مقاومت اسلامی، راهکارهای مقاومت و همبستگی، معاندان این مفهوم و چگونگی مقابله آنها با این مفهوم و... می‌شود و فکر می‌کنم دانشگاه آزاد اسلامی در ۱۵تا۱۴ ماه آینده تعداد قابل توجهی پایان‌نامه، تز دکتری و مقاله در باب گفتمان مقاومت به جهان اسلام هدیه دهد.»
پایش و «گفتمان مقاومت»
پایش طرحی بود که دکتر محمدمهدی طهرانچی
22خرداد در حاشیه مراسم سی‌وهفتمین سالگرد تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی در جمع خبرنگاران از آن رونمایی کرد و اولین نکات را در بین اصحاب رسانه فاش کرد. این طرح برای آن بود که دیگر دانشجویان در مقاطع مختلف برای پایان‌نامه و رساله‌های خود موضوعاتی را انتخاب کنند که نیاز جامعه و کاربردی باشد. در این رابطه دکتر طهرانچی می‌گوید: «با توجه به طرح پایش دانشگاه آزاد اسلامی تحصیلات تکمیلی هدفمند می‌شوند و مقدمات این کار نیز آغاز شده است. در حال حاضر بیش از صدها نظام موضوع در حوزه‌های مختلف پژوهشی احصا شده‌اند و از سال آینده تمام پایان‌نامه‌ها در سامانه پایش به ثبت می‌رسند.»
همان‌طور که از ابتدای تغییر و تحولات مثبت در این دانشگاه شاهد آن بودیم، مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی در برنامه‌های خود اعلام کرده‌اند که حل مشکلات و چالش‌های جامعه در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با همکاری و استفاده از ظرفیت اعضای هیات‌علمی و دانشجویان از اهداف آنهاست، به همین منظور با توجه به مطالبه جامعه دانشگاهی درخصوص موضوع «گفتمان مقاومت» این دانشگاه وارد فاز عملیاتی برای تحقق این خواسته شد.
قبلا گزارشی با عنوان پاسخ به ۱۶ سوال پرتکرار از طرح پایش در «فرهیختگان» آوردیم که آمار‌ها نشان می‌دهد سالانه ۸۰ هزار نفر در مقطع کارشناسی‌ارشد و ۱۰ هزار نفر در مقطع PHD از دانشگاه آزاد اسلامی فارغ‌التحصیل می‌شوند. همین ظرفیت بالقوه می‌تواند برای حل مشکلات کشور بالفعل شود؛ اما همه این افراد نمی‌دانند از کجا و چگونه می‌توان این مشکلات و مسائل را حل کرد. البته گزارش‌های متفاوتی از نحوه ساختار طرح پایش تا اجرایی و عملیاتی شدن آن را نیز پیش از این منتشر کرده بودیم.
علی اکبری، رئیس دبیرخانه‌های برنامه علمی پایش دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» زمان پیوستن موضوعات مختلف «گفتمان مقاومت» به دیگر موضوعات سامانه پایش را منوط به بخشنامه و ابلاغیه‌ای می‌داند که قرار است در روزهای آینده اعلام شود.او می‌گوید: «در آخرین جلسه‌ای که هیات‌رئیسه برگزار کرد، قرار شد «گفتمان مقاومت» به‌عنوان یکی از موضوعات در سامانه پایش بارگذاری شود تا دانشجویان علاقه‌مند بتوانند در این خصوص پایان‌نامه و رساله خود را پیش ببرند.»
اکبری ادامه می‌دهد: «آنطور که مرسوم است، زمانی که طرحی در هیات‌رئیسه تصویب می‌شد حدود 10 روز زمان نیاز دارد تا به معاونت و بخش مربوطه ابلاغ شود که ما امیدواریم با توجه به درخواست‌های زیاد جامعه دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی این موضوع زودتر برای دبیرخانه برنامه علمی پایش دانشگاه ابلاغ شود.»
اما جدا از تصویب این طرح جدید این مساله مطرح می‌شود که آیا این عنوان در رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویی وجود داشته است یا خیر؟ «فرهیختگان» داده‌های تازه‌ای درباره این سوال به دست آورده است. آنطور که پایگاه ایرانداک (پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران) از وضعیت پایان‌نامه و رساله‌های دانشجویان نشان می‌دهد، تنها 56 مورد پایان‌نامه و رساله در داخل کشور در موضوع «جبهه مقاومت اسلامی» وجود دارد. 12 مورد نیز پیشنهاده شده‌اند که در حال انجام مراحل دفاع هستند.از تعداد کل 68 مورد موضوعی که در این زمینه وجود دارد 61 مورد در مقطع کارشناسی‌ارشد و هفت مورد در مقطع دکتری تخصصی (phD) به ثبت رسیده‌اند.
طبق همین آمار 12 مورد در سال 96، هشت مورد در سال 94، هشت مورد در سال 97، هفت مورد در سال 95، 6 مورد در سال 98 و پنج مورد در سال 91 به ثبت رسیده‌اند.انقلاب اسلامی ایران 11 مورد، شعر چهار مورد، سیاست خارجی چهار مورد و خاورمیانه چهار مورد بیشترین کلیدواژه‌هایی هستند که در موضوع «جبهه گفتمان اسلامی» پایان‌نامه و رساله‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی را به خود اختصاص داده‌اند.از طرف دیگر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی- دانشکده حقوق و علوم سیاسی هفت مورد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)- دانشکده ادبیات و علوم انسانی سه مورد، دانشگاه تهران- دانشکده حقوق و علوم سیاسی دو مورد، دانشگاه شهید چمران اهواز- دانشکده ادبیات و علوم انسانی دو مورد، دانشگاه معارف اسلامی قم دو مورد و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی- مجتمع دانشگاهی ولیعصر(عج) - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دو مورد دانشگاه‌هایی هستند که بیشترین تعداد موضوعات را داشته‌اند که دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی در صدر این مراکز آموزشی قرار گرفته است.
در این دانشگاه‌ها علوم سیاسی 12 مورد، ادبیات فارسی پنج مورد، تاریخ چهار مورد، ادبیات عربی دو مورد، روابط بین‌الملل یک مورد و مطالعات ناحیه‌ای یک مورد بیشترین موضوعاتی بوده‌اند که پایان‌نامه و رساله‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین در موضوع «جبهه مقاومت اسلامی» براساس رشته‌ها، علوم سیاسی با 29 مورد در صدر بیشترین رشته‌های استفاده‌کننده از این موضوع قرار گرفته است که پس از آن به ترتیب زبان و ادبیات فارسی هشت مورد، علوم انسانی هفت مورد، تاریخ هفت مورد، جغرافیا چهار مورد و زبان و ادبیات خارجی چهار مورد قرار گرفته‌اند.
* نویسنده: یزدان محمدی، روزنامه نگار