به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، هرچند دانشگاه‌ها روزهای پایانی نیمسال اول 98 را می‌گذرانند اما نشریات دانشجویی همچنان با خبرهای داغ خود سعی می‌کنند فضای دانشجویی را به سمت‌و‌سوی خود بکشانند؛ نشریاتی که گاه لبه تند انتقادشان خود دانشجویان هستند و گاه نیز مسئولان دانشگاهی و حکومتی، نشریاتی که به نظر می‌رسد به دلیل عدم وابستگی به ارگان‌ها و احزاب راحت‌تر می‌توانند حرف‌های خود نسبت به جامعه و مردم را بیان کنند و همین موضوع نیز بازار آنها را داغ‌تر از سایر نشریات کرده است. نگاهی به نشریات دانشجویی نه‌تنها بازتابی از فعالیت‌های دانشگاهی و قشری خاص است بلکه می‌تواند بازتابی از الگوهایی باشد که در جامعه درحال حرکت هستند، یقینا نگاه دانشجویان نخبگانی‌تر است اما فاصله دانشجویان با جامعه از موضع لمس مشکلات و معایب کمتر از سایر نشریاتی است که در سطح کشور به چاپ می‌رسد. طبق روال پنجشنبه‌ها این هفته نیز به‌سراغ نشریات دانشجویی رفته‌ایم تا از دغدغه دانشجویان در اولین روزهای دی‌ماه با خبر شویم. نشریات دانشجویی در این هفته به موضوعاتی ازقبیل بودجه کشور، مبارزه با فساد و... پرداخته‌اند.
کمک گرفتن از مردم برای مبارزه با فساد
«عَلَم» یکی از نشریاتی است که در هفته‌های گذشته و به همت بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی سهند تبریز منتشر شده است. شماره 16 نشریه علم به موضوع مجلس اختصاص دارد و از عناوینی مانند سوت‌زنی؛ کابوسی برای مفسدان، داد علیه بیداد، آقای همیشه رئیس، لش‌تایم مجلس، پله یا قله! دقیقا کجایی؟!، موسم شفافیت و رای داغ برای پرداختن به این موضوع استفاده کرده است.علی عباسی، یکی از دانشجویان این دانشگاه است که در مطلبی با عنوان «سوت‌زنی؛ کابوسی برای مفسدان» پیرامون مقابله با فساد نوشت: «ما برای تحقق یافتن امر مبارزه با فساد در جمهوری اسلامی باید از یقه‌گیری فرد به فرد مفسدان بگذریم.» او می‌نویسد: «طبق شاخص ادراک فساد که نشان‌دهنده میزان فسادی است که مردم در جامعه احساس می‌کنند، ایران بین ١٨٠ کشور جهان، رتبه ۱۳۰ را در اختیار دارد. این یعنی وضعیت کشور از ١٢٩ کشور دیگر دنیا از این نظر بدتر است، یعنی جایگاهی کمتر از کشورهای میانمار و گامبیا و پایین‌تر از کشورهای مالی، لیبریا، جیبوتی، گابون و مالدیو. در امر مبارزه با اژدهای بی‌شاخ و دم فساد باید به اصلاح ساختار‌ها برسیم، یعنی سازوکار‌هایی در مدیریت کشور ایجاد شود که زمینه وقوع فساد را به حداقل برساند. یکی از این ساختار‌ها ایجاد بستری برای قانون سوت‌زنی است. نقش‌آفرینی مردم در دوران مختلف همواره راهگشای بسیاری از معضلات پیش‌آمده برای حاکمیت بوده است که جنگ تحمیلی هشت‌ساله و موفقیت در آن مصداق روشنی از این دستاورد است. قانون سوت‌زنی نیز می‌تواند به نمونه‌ای از پای کار آوردن مردم برای مبارزه با غول بی‌شاخ و دم فساد در کشور مبدل شود.» عباسی در ادامه پیرامون قانونی برای اعلام‌جرم می‌نویسد: «مطابق این قانون هرکس در درون هر سازمان، تخلفات آن را افشا کند پاداش دریافت می‌کند. این تخلفات می‌تواند شامل انواع رفتارهای غیرقانونی و غیراخلاقی مدیران ازقبیل رانت و تقلب و عرضه محصول بی‌کیفیت و همه چیزهایی که می‌توان آن را جرم تلقی کرد، شود. همچنین دولت تضمین می‌دهد حمایت‌های امنیتی و حقوقی لازم درمورد افشاکنندگان فساد را انجام دهد. زیرساخت‌های این قانون در کشورهای مختلف دنیا ایجاد شده و جالب است بدانید افشاکنندگان فساد در کشور آمریکا از 30 سال گذشته تاکنون نزدیک به پنج‌میلیارد دلار پاداش گرفته‌اند.» او در پایان می‌نویسد: «در حمایت از سوت‌زنی عمومی، کافی است به مفهوم این حدیث شریف توجه کنیم: «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته» به امید ساختن ایرانی عاری از فساد و فقر و تبعیض».
خانه پدری؛ فیلمی ضد‌فرهنگ ایرانی
«آفتاب» یکی‌دیگر از نشریاتی است که در هفته پایانی آذرماه منتشر شد. این نشریه که به همت انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی منتشر می‌شود، در شماره 18 خود از عناوینی مانند: «آینده کشور در دست جوانان»، «خدا یکی و محبت یکی و یار یکی»، «تحجر مدرن در قرن بیست‌و‌یکم» و «خانه پدری؛ از واقعیت تا بزرگنمایی یک خرده‌فرهنگ» استفاده کرده است. زهرا سامانی، دانشجوی علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، در این شماره از نشریه آفتاب به نقد و بررسی فیلم خانه پدری می‌پردازد و درباره این فیلم می‌نویسد: «خانه پدری فیلمی است به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی کیانوش عیاری که در سال 1389 ساخته شده و خبر توقیف آن، این روزها بسیار بر سر زبان‌ها افتاده است. این فیلم داستان اتفاق‌های یک خانه قدیمی را از سال ۱۳۰۸ (اوایل حکومت رضاشاه) تا ۱۳۷۹ روایت می‌کند.» او ادامه می‌دهد: «عمده انتقادات به فیلم از این ناحیه وارد می‌شود که متکی بر همان نماد‌گرایی افراطی در فیلم، کل فیلم را به جامعه مذهبی ایران تعمیم می‌دهد و از این منظر قضاوت می‌کنند. این فیلم نکات ظریفی را در دل خود جای داده است. برای مثال در نسخه اصلی این فیلم، شمشیر تعزیه به بدن دختری که مرتکب اشتباهی شده و مورد غضب پدر و برادر خود قرار گرفته است نشانده می‌شود و از این راه باورهای دینی و فرهنگ ملی و مذهبی مورد هجمه قرار می‌گیرد. شاید به ظاهر چنین امری چندان مورد توجه و عنایت بیننده قرار نگیرد اما هرچه هست تعزیه در آداب و رسوم ما ریشه چند صدساله دارد و استفاده ابزاری از آن برای نشان دادن چهره و شخصیت متعصب پدر در فیلم، اصلا کار درستی نیست.» سامانی درنهایت می‌نویسد: «فیلم خانه پدری یک فرهنگ نیست که بتوان آن را به کل جامعه تعمیم داد بلکه یک خرده‌فرهنگ غلط و اشتباه در برخی نقاط کشور است که متاسفانه با عنوان نماینده فرهنگ اصیل دینی جا زده شده و فرهنگ سنتی ایران را خشن و بی‌رحم و متحجر معرفی می‌کند. اکران این فیلم در خارج از کشور هم قاعدتا چهره مطلوبی از فرهنگ و فضای خانواده‌های ایرانی نشان نخواهد داد.»
نگاهی به آسیب‌های جنبش دانشجویی
«ناجنبش‌های دانشجویی» تیتر آخرین شماره از نشریه «آرمان» است که به همت تشکل اصلاح‌طلب مجمع اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتشر می‌شود. «آسیب‌شناسی جنبش دانشجویی»، «گرمایش جهانی زمین»، «الملک یبقی بالعدل»، «منشور حقوق شهروندی و شیوه‌نامه انضباطی جدید؛ پارادوکس پیچیده» از موضوعاتی است که در چهاردهمین شماره نشریه آرمان به آن پرداخته شده است. مرتضی آزادوار یکی از چالشی‌ترین مطالب این نشریه را با موضوع «آسیب‌شناسی جنبش دانشجویی ایران» مورد بررسی قرار داده است. او در نوشته خود به بررسی عوامل موثر بر چگونگی ضعف و لغزش تشکل‌های دانشجویی پرداخته و یکی از این موارد را «سطحی‌شدن به جای عمقی‌نگری در جامعه جهانی» دانسته و نوشته است: «در ذهنیت پساساختارگرای امروزی، سرگرمی‌ها جایگزین مباحث جدی‌تر شده‌اند. ابتذال در بازنمایی نشانه‌ها و نمادها... باعث شده است دانشجویان سیزده آبان و شانزده آذر را جشن بگیرند. چلوکوبیده و میکس بدهند و آهنگ‌های شاد پخش کنند.» او با اشاره به گره‌خوردن عاقبت تشکل‌های اصلاح‌طلب با دولت می‌نویسد: «جنبش دانشجویی با مشارکت فعال در انتخابات و گره‌خوردن زیست آن با فضای باز اجتماعی موجب به قدرت رسیدن نیروهای معتدلی شد که پس از پیروزی‌های انتخاباتی به آرمان‌های جنبش دانشجویی پشت کردند. از طرفی با تنگ‌شدن دایره قدرت این نیروهای معتدل قابل‌دفاع نبودند و از سوی دیگر بسیاری هویت جنبش دانشجویی را به هویت این جریان رده چندم پیوند زدند.»
مساله اصلی زنان کشور چیست؟
نشریه «حکیم» یکی‌دیگر از نشریات دانشجویی است که در هفته‌های اخیر منتشر شده است. این نشریه که به همت جمعی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شاهرود منتشر شده به موضوعات صنفی، اجتماعی و سیاسی پرداخته است. «افزایش ظرفیت بدون زیرساخت، به چه قیمت»، «اردوی تفریحی، کمبود یا نبود» و «کسی نگران دختران ایران نیست؟» عناوین مطالبی است که در شماره سوم نشریه حکیم به نگارش درآمده است.عرفان کاظمی، در مطلبی با عنوان «کسی نگران دختران ایران نیست؟» به بررسی رفتار دوگانه برخی مدعیان حمایت از زنان پرداخته است. او در مطلب خود نوشته است: «آمارها حاکی از آن است که در کشور حدود یک‌میلیون‌و‌سیصدهزار مجرد که از حد متعارف سن ازدواج گذشته‌اند وجود دارد که در این بین تعداد زنان مجرد سه‌برابر مردان مجرد است. در حالی که سه سال از ابلاغ سیاست‌های کلی خانواده می‌گذرد، معاونت زنان ریاست‌جمهوری اقدام موثری در این زمینه انجام نداده است و فقط با ایجاد مسائل فرعی سعی در منحرف کردن افکار عمومی از حقوق طبیعی زنان داشته است.» او با پرسش از مسئولان درخصوص مشکلات اصلی و دغدغه‌های سطحی پیرامون حوزه زنان می‌نویسد: «این جماعت در مقابل ماجرای اختلال در نظام دارویی که سبب مرگ و آسیب بخشی از مردم شده یا ماجرای قتل میترا استاد یا سعی در عادی جلوه‌دادن این اتفاق داشتند یا سکوت اختیار کردند، حال چطور ممکن است بر سر ماجرای خودکشی دختری که قبلا هم سابقه این کار را داشته و علت اصلی تشکیل پرونده برای او در اصل فحاشی به ماموران پلیس بوده و نه ورود به ورزشگاه هیاهو به پا کردند. آیا ورود به ورزشگاه، موتورسواری و... حقوق اولویت‌دار بانوان است یا تامین بیمه فراگیر زنان خانه‌دار، پرداخت مابه‌التفاوت دیه زنان سرپرست خانواده و مردان، کاهش ساعت کاری بانوان، حمایت از حق ازدواج و بارداری زنان شاغل، مرخصی ماهیانه برای بانوان زندانی، حمایت از زنان در برابر هرگونه پیام‌های مزاحمت‌آمیز از طریق مجازات فرد مزاحم که همگی در لایحه جدید قوه قضائیه تنظیم شده است!؟»
با فرار مالیاتی مقابله کنید
«تدبیر در خدمت لیبرالیسم»، این عبارت تیتر نشریه «قلب» است در 30 آذرماه که به همت بسیج دانشجویی دانشکده فنی دانشگاه تهران منتشر شد. در این شماره از نشریه قلب به بررسی مراسم 16 آذر 98 دانشگاه تهران پرداخته شده و از آن به‌عنوان «امنیتی‌ترین روز دانشگاه» یاد شده است.«بیشتر بخوانیم یا بیشتر بشنویم»، «تدبیر در خدمت لیبرالیسم» و «مجموعه خاطرات جهادی» ازجمله دیگر مطالبی است که در آخرین شماره از این نشریه منتشر شده است. «تدبیر در خدمت لیبرالیسم» جستاری است که بر عملکرد دولت در قبال بودجه سال 98 است به قلم علیرضا علیزاده، دانشجوی مهندسی شیمی دانشگاه تهران به نگارش درآمده است. او ضمن اشاره به ناآرامی‌های اخیر در کشور بر موضوع مالیات برای برطرف کردن بخشی از بودجه کشور نیز تاکید می‌کند و می‌نویسد: «متاسفانه در کشور ما ساختار صحیح بودجه شکل نگرفته و هنوز از همان استراتژی وابستگی به نفت و خرید آن توسط دیگر کشورها برای تامین بخش انبوهی از بودجه کشور استفاده می‌کنیم. حال اگر بخواهیم این وابستگی را کاهش دهیم مسلما باید جایگزینی برای آن داشته باشیم. مالیات به‌عنوان ابزار توزیع عادلانه درآمد و رشد اقتصادی متوازن و عامل تثبیت‌کننده اقتصاد است.» او در ادامه می‌نویسد: «پس باید این نکته را در نظر بگیریم که در شرایط فعلی افزایش درآمدهای مالیاتی به معنای افزایش نرخ‌های مالیاتی نیست بلکه منظور اهتمام کامل به وصول حجم انبوهی از مالیات‌های حقه است که همت بلند مجلس و قوه قضائیه را می‌طلبد.»
انحصار بر داروخانه‌ها
«نوشدارو» در آخرین شماره از نشریه خود به موضوعاتی ازقبیل انحصار دارو، ارتباط دانشگاه با صنعت با عناوینی چون «جولان سرمایه‌داران بر سیستم دارو و سلامت کشور» و «صنعت عاشق چشم و ابروی دانشگاه نیست!» پرداخته است. این نشریه که به همت بسیج دانشجویی دانشکده داروسازی تهران منتشر شده، به یکی از مشکلات فارغ‌التحصیلان داروسازی یعنی دریافت مجوز داروخانه پرداخته است. محدثه لک در مطلبی با عنوان «جولان سرمایه‌داران بر سیستم دارو و سلامت کشور» با این توضیح که «چه کسانی از انحصار مجوز تاسیس داروخانه‌ها سود می‌برند» نوشته است: «شیب تند انحصارطلبی در مجوز تاسیس داروخانه‌ها برای فارغ‌التحصیلان داروسازی در چند سال اخیر به‌گونه‌ای است که منجر به شکل‌گیری پدیده‌ای به نام «داروخانه‌های اجاره‌ای» شده است. مخالفت وزارت بهداشت با اصلاح برخی قوانین آیین‌نامه تاسیس داروخانه‌ها و از طرفی آزاد بودن خرید پروانه تاسیس داروخانه توسط سرمایه‌گذاران، بازار سیاه وحشتناکی را در زمینه خرید‌وفروش مجوز داروخانه به وجود آورده است.» او در ادامه می‌نویسد: «در یک طرف ماجرا فارغ‌التحصیلان و داروسازان جوانی قرار دارند که به انحصار در مجوز تاسیس داروخانه‌ها معترضند و این قوانین سختگیرانه را موجب بیکاری بسیاری از داروسازان و از طرفی موجب انحصار و سرمایه‌گذاری و سودآوری هرچه بیشتر سرمایه‌گذاران در این حرفه می‌دانند. در سوی دیگر ماجرا وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و انجمن داروسازان هستند که معتقدند این قوانین برای تاسیس داروخانه‌ها، در جهت دسترسی عادلانه مردم به خدمات سلامت‌محور است و در صورت لغو این قوانین تنها مردم متضرر خواهند شد.» لک نوشته است: «عدم‌توجه وزارت بهداشت و انجمن داروسازان به مساله اصلاح آیین‌نامه تاسیس داروخانه‌ها و بیکاری داروسازان جوان درحالی است که هرساله به پذیرش رشته داروسازی دانشگاه‌ها در کشور و به دنبال آن بر جمعیت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان داروسازی افزوده می‌شود. خلأهای قانونی و محدودیت‌های استخدامی داروسازان در کارخانه‌های داروسازی و بیمارستان‌ها موجب بیکاری داروسازان و جولان سرمایه‌داران بر سیستم دارو و سلامت کشور شده است. در صورت عدم استقبال وزارت بهداشت و انجمن داروسازان از اصلاح آیین‌نامه تاسیس داروخانه‌ها و از بین بردن بازار انحصار در صدور و مجوز داروخانه‌ها این سوال پیش می‌آید که آیا تضاد منافع در این وزارتخانه مانع رسیدگی و اصلاح قانون می‌شود؟»
نیاز به اصلاح اقتصادی در بودجه
آخرین شماره از نشریه «برکت» رنگ و بوی بنزینی دارد. این نشریه که به همت بسیج دانشجویی دانشگاه اراک منتشر می‌شود با تیتر «غرق در بنزین» به بررسی سیاست دولت در این زمینه پرداخته است. «معیشت یارانه‌ای با یارانه معیشتی»، «بودجه کجاست» و «اصلاحات اقتصادی اولویت دارد!» ازجمله عناوین دیگری است که در شانزدهمین شماره از این نشریه منتشر شده است. در بخشی از این نشریه با عنوان «اصلاحات اقتصادی اولویت دارد» آمده است: «نقطه کانونی راهبرد فشار حداکثری آمریکا علیه ایران به تعبیر ریچارد نفیو، معمار تحریم‌های آمریکا علیه ایران این است که مردم مورد‌هدف تحریم باید احساس درد را در زندگی خود مشاهده کنند و اثرات روانی و اجتماعی قابل‌لمسی داشته باشند. در این میان راهبرد دولت دقیقا باید بر مبنای تقابل و خنثی‌سازی هدف تحریم‌ها یعنی فشار بر مردم و ایجاد نارضایتی‌های اجتماعی، افزایش شکاف اجتماعی و درنهایت اعتراض‌ها و شورش‌های شهری باشد. بنابراین طرح‌ها و اصلاحات اقتصادی دولت باید همراه با پیوست‌های رسانه‌ای و اجتماعی هوشمندانه جهت جلب‌رضایت مردم باشد.» نویسنده در ادامه به سیاست‌های اشتباه دولت پرداخته و می‌نویسد: «دولت بدون اطلاع‌رسانی قبلی در افزایش قیمت بنزین به مردم شوک ناگهانی وارد و موجبات نارضایتی مردم را فراهم کرد. اکنون با اجرایی‌شدن طرح مذکور می‌طلبد دولت ضمن اصلاحاتی در آن و توزیع کامل درآمد حاصل از صرفه‌جویی در مصرف و صادرات بنزین به مردم و راهکارهای جبرانی و حمایتی از فشار بر مردم بکاهد.» او در ادامه بر اصلاح ساختارهای بودجه‌ای تاکید کرده و می‌نویسد: «ما فقط در یک مورد یعنی با اصلاح سازوکارهای مالیاتی کشور می‌توانیم حجم قابل‌توجهی از مسائل درآمدی کشور را جبران کنیم.»
* نویسنده: امین خلیق، روزنامه نگار