به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، سال‌ها پیش که سینمای هالیوود فیلم‌های رباتها و سلطه آنها را بر دنیا می‌ساخت، شاید کمتر کسی تصور می‌کرد چند سال بعد دنیا به سمتی برود که همان رباتها واقعیت پیدا کنند. حالا رباتها تا جایی پیشرفت کرده‌اند که برخی، از گسترش فعالیت‌های آنها در زمینه‌های مختلف هراس دارند که مبادا در آینده‌ای نزدیک رباتها جایگزین نیروی کار انسانی شود. امروزه ربات‌های انسان‌نما نسل جدیدی از رباتها هستند که با وجود فناوری هوش مصنوعی توانسته‌اند قابلیت‌هایی مشابه انسان را انجام دهند.
ایران ساخت پروژه ربات‌های انسان‌نما را از سال 87 و با ارائه طرح ساخت ربات سورنا یک آغاز کرد. بعد از آن، سورنا 2 در سال 89 و سورنا 3 در سال 94 رونمایی شدند که نخستین نمونه‌های ربات‌های انسان‌نما در کشور لقب گرفتند، اما حالا بعد از حدود چهار سالی که از سورنا 3 می‌گذرد، سورنا 4 خلق شده و با توجه به فناوری‌های پیشرفته و هوشمندی که در آن به کار گرفته شده، نماد ملی ایران لقب گرفته است. در سورنا 4 تلاش شده که مسیر ریل‌گذاری شده‌ای که از سورنا یک آغاز شده، منقطع نشده و بتواند هوشمندتر عمل کند، بنابراین سورنا 4 ازجمله طرح‌های مرز فناوری است که امیدواریم در آینده‌ای نزدیک بتواند کارکردهای خود را پیدا کند. هدف از ساخت نسل چهارم ربات‌های انسان‌نما در کشور رسیدن به دانش فنی و مرز فناوری مورد نیاز کشور بوده است.
ربات‌های انسان‌نما در جنبه‌های عمومی تا حد زیادی می‌توانند به زندگی عامه مردم کمک کنند و از سرریزهای آن نیز در تولید اندام‌های مصنوعی هم استفاده می‌شود که در دنیا با استقبال زیادی روبه‌رو شده است. استفاده از ربات‌های انسان‌نما در محیط‌های شهری و ساختمانی ازجمله کاربردهای این رباتها محسوب می‌شوند و حتی برای کمک به سالمندان، معلولان، بیماران و افراد کم‌توان به کار می‌روند و نیز از جنبه‌های درمانی و آموزشی آن نیز می‌توان استفاده کرد.
ربات انسان‌نمای سورنا 4 با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در قالب یک طرح کلان ملی فناوری تولید و در دانشکده فنی دانشکده مکانیک دانشگاه تهران رونمایی شد. این پروژه در مرکز سیستم‌ها و فناوری‌های پیشرفته دانشکده مکانیک دانشگاه تهران و با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان اجرایی شده است.
توانمندی‌ها
توانایی «پوش ریکاوری» به این معناست که اگر هل داده شده یا دچار اختلال شود، تعادل خود را برقرار می‌کند
کاملا هوشمندانه فکر می‌کند و به سوالات مطرح شده پاسخ درست می‌دهد
تبدیل متن به گفتار
دور زدن درجا
حرکت آنلاین به چپ و راست و حرکت به عقب و جلو
توانایی شوت زدن
دست دادن
ادای احترام
جابه‌جایی و بلند کردن اشیاء
تشخیص 100 فرمان صوتی
توانایی بالای گفتاری و شنیداری
قابلیت تشخیص 100 شیء مختلف
قابلیت برداشتن اشیای بزرگ به صورت تمام‌تنه
قابلیت نوشتن
قابلیت تقلید از حرکات فرد دیگر
توانایی انجام حرکات ترکیبی دست‌وپا
قابلیت تغییر نورپردازی گوش ربات
تفاوت‌های سورنا4 با سورنا۳
از نظر ظاهری چابک‌تر، سبک‌تر و کوتاه‌تر(قد 170 سانتی‌متر و 68 کیلوگرم)
هوشمندی بیشتر در شناسایی چهره‌ها و اشیا
سخنگویی بهتر
سرعت بیشتر(سرعت 0.7 کیلومتر در ساعت)
طراحی مکانیکی و صنعتی منحصربه فرد
افزایش سرعت حلقه کنترلی (200 HZ) که به کنترل تعادل بیشتر ربات کمک می‌کند
افزایش درجات آزادی(43)
قابلیت تعامل بیشتر با محیط و انسان
بهبود طراحی دست ربات
تیم‌های دانشگاهی مشارکت‌کننده (۲۰۰ دانشجو و محقق)
تیم طراحی و ساخت
تیم دینامیک و کنترل
تیم نرم‌افزار و هوشمندی
تیم الکترونیک
تیم طراحی صنعتی
تیم مدیریت پروژه
ویژگی‌های برتر
طراحی و ساخت کاملا داخلی و بومی
استفاده از آلیاژهای آلومینیوم و منیزیم برای سبک‌سازی
طراحی و ساخت موتورها کاملا بومی شده
طراحی مسیر دینامیکی و کنترلرهای برخط
استفاده از سنسورهای تماسی نوین
طراحی بهینه‌ساز ربات
ساخت عملگر و استفاده از فناوری پرینت سه‌بعدی
کاربردها
عملکرد مناسب در محیط‌های شهری و ساختمانی
امکان تعامل با انسان با اهداف درمانی و آموزشی
استفاده در ربات‌های توانبخشی و اندام‌های مصنوعی
استفاده در محیط‌های خطرناک برای کاهش هزینه‌های جانی و مالی
حوزه گردشگری و به‌عنوان تور لیدر
استفاده در هتل‌ها
بیمارستان‌ها
منازل
بودجه
سه میلیارد و 200 میلیون تومان بودجه که 90 درصد آن از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تامین شده است
سورناهای آینده
امید است سورنا 5 و 6 با حمایت ارگان‌ها و سازمان‌های پشتیبان پژوهشی در آینده ساخته شوند. بیشترین تمرکز در نسل‌های بعدی سورنا، روی افزایش سرعت حرکت ربات و تکرارپذیری آن خواهد بود
تعداد دانشگاه‌های فعال
دانشگاه تهران
دانشگاه امیرکبیر
دانشگاه شریف
دانشگاه خواجه‌نصیر
نگاهی به «آسیمو» رقیب سورنا4
قد 130 سانتی‌متر
وزن 48 کیلوگرم
سرعت هنگام راه رفتن 2.7 کیلومتر در ساعت و هنگام دویدن 6کیلومتر در ساعت
حرکت در زوایای مختلف و امکان چرخیدن
تنظیم گام‌ها هنگام حرکت
تشخیص حرکات انسان
درک فرمان‌های صوتی و واکنش براساس آنها
تشخیص موقعیت فیزیکی بدن، چهره و صدای انسان
قابلیت تشخیص محیط اطراف
سنسور مادون قرمز، دوربین، حسگر صوتی، فاصله‌سنج
ربات‌های انسان‌نما در دنیا
سنگ بنای ساخت ربات‌های انسان‌نما در دنیا در ژاپن گذاشته شد که به دهه 70 میلادی بر می‌گردد. این ربات که نخستین ربات انسان‌نمای دنیا بود، می‌توانست به زبان ژاپنی با انسان صحبت کند و حالات چهره انسان را تقلید کند. ربات بعدی یک دهه بعد ظهور کرد که می‌توانست راه برود. اما انقلاب ربات‌های انسان‌نما به دهه 90 بر می‌گردد که شرکت هوندا آن را تولید کرد. این ربات به ربات‌های دوپا معروف بودند که بیشترین شباهت به انسان را نشان می‌داد و همین ویژگی باعث می‌شود که آن را ربات‌های انسان‌نما تلقی کنند.
کشورهای ربات‌ساز
قریب به 73 درصد فروش ربات‌های دنیا محدود به پنج کشور چین، ژاپن، کره، آمریکا و آلمان می‌شود. کشورهایی که صنعت الکترونیک قدرتمندی دارند، در صدر برترین تولیدکنندکان رباتها در دنیا قرار دارند. ژاپن، کره، آمریکا، آلمان، سنگاپور، سوئد، دانمارک، ایتالیا، بلژیک و تایوان جزء 10 کشورهای برتر در زمینه تولید رباتها در دنیا هستند. در این میان، ژاپن، هنگ‌کنگ و آمریکا جزء پیشگامان تولید ربات‌های انسان‌نما به شمار می‌روند. با توجه به اینکه ژاپن تولید رباتها را از بیش از 40 سال پیش آغاز کرده، یکی از پیشگامان اصلی در تولید این ربات‌هاست.
پیشرفته‌ترین ربات‌های انسان‌نما
پیشرفته‌ترین ربات انسان‌نمایی که در دنیا ساخته شده، «کانگورو»، ساخت دانشگاه توکیو است. این ربات با توجه به فناوری‌هایی که در آن به کار رفته، بیشترین شباهت را به انسان دارد. «آسیمو» ربات ژاپنی است که در سال 2000 میلادی توسط شرکت هوندا ساخته شد. بعد از آن نمونه‌های مختلفی از ربات‌های انسان‌نما در دنیا ساخته شده است اما هنوز هم «آسیمو» یکی از پیشرفته‌ترین ربات‌های اجتماعی در دنیاست. این ربات قادر به تشخیص اشیای در حال حرکت، حالت‌ها و شکلک‌هاست و می‌تواند محیط اطرافش را به خوبی درک کند.
* نویسنده: ندا اظهری، روزنامه‌نگار