به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی محفلی است که تقریبا هرماهه جلسه‌ای را موسوم به «عصرانه فناوری» در این مرکز برگزار می‌کند و مدیران شرکت‌های فناور حاضر در این مرکز در آن شرکت می‌کنند. دیروز دومین جلسه این عصرانه برگزار شد. در ساختمان 6 طبقه پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی شرکت‌های مختلف فناور جا خوش کرده‌اند. عصرانه اما در طبقه پنجم ساختمان بود؛ اتاقی با چند ردیف صندلی که متشکل از فناوران این پارک بود. برنامه نیم ساعتی دیرتر از ساعت مقرر آغاز شد و یکی از مدیران شرکت‌ها به‌عنوان مجری برنامه، مراسم را آغاز کرد.ابتدا حسین مظاهری، معاون علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک به‌عنوان اولین میهمان در جلسه حاضر شد و جزئیاتی از اولین شهر فناوری و نوآوری استان مرکزی ارائه داد. به گفته او، فضایی 3.5 هکتاری به مرکز علم و فناوری اختصاص پیدا کرده و در آن شهر فناوری و نوآوری احداث شده که قرار است طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته تا 22 بهمن افتتاح شود. البته این شهر در حال حاضر فعالیت خود را به‌صورت پایلوت آغاز کرده است. مظاهری می‌افزاید: «این اولین شهر فناوری و نوآوری استان بوده و قرار است استارت اولین جلسه کارآفرینی به‌زودی در این مرکز بخورد.
استان فضای بسیار متفاوتی دارد و شهر اراک یک قطب صنعتی در کشور به شمار می‌رود؛ ازجمله قطب صنایع سنگین مانند صنایع ماشین‌سازی، پالایشگاهی، صنایع پتروشیمی و نفت و گاز، صنایع گل و زعفران، صنایع پسته و صیفی‌جات، صنایع فرش دستبافت و...؛ بنابراین شرایط صنعتی بسیار متفاوتی نسبت به سایر استان‌ها دارد.» او درباره اهمیت این مرکز می‌گوید: «با تاسیس شهر فناوری و نوآوری استان مرکزی، به این سمت حرکت می‌کنیم که فضایی برای دانشجوها ایجاد کنیم و امیدواریم سال آینده با شعار «فناوری» جذب دانشجو داشته باشیم. ما با این نگاه اقدام به راه‌اندازی شهر فناوری و نوآوری کرده‌ایم که بتوانیم در کنار آموزش‌های تئوری، به دانشجویان کمک کرده و ایده‌ها را هم به عمل نزدیک کنیم تا درنهایت دانشجویان فارغ‌التحصیلی داشته باشیم که بتوانند کارآفرین باشند.»
تجربه، سرآغاز موفقیت
در انجام کارهای بزرگ، شاید نیاز نباشد که بارها شکست را تجربه و آزمون و خطا کرده باشید، بلکه تنها گوش سپردن به تجربه ناموفق و موفق دیگران می‌تواند راهگشا باشد و الگویی برای ادامه مسیر در اختیار شما قرار دهد. این مساله به‌ویژه در مسیر خلاقیت و خلق دستاوردهای جدید، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و بررسی مسیر می‌تواند راه دور و دراز را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کوتاه‌تر کند. در ادامه، حامد معیری کاشانی، مدیرکل شتاب‌دهنده‌های دانشگاه و مدیر شرکت دانش‌بنیان «همیار مکانیک کوشا» که به‌عنوان یکی از افراد موفق در این زمینه شناخته می‌شود، به بیان عملکرد و فعالیت شرکت در حوزه توانبخشی پرداخت و از تجربه‌های چندساله خود در امر تولید گفت تا شاید تجربه و راهکاری باشد برای جوانانی که به‌تازگی وارد امر دانش‌بنیان‌ها و استارتاپ‌ها و تولید محصول شده‌اند.
سرمایه‌گذاری پرسود روی درخت
ادامه جلسه با حضور مجید سروری، مدیر استارتاپ «درخت‌دوست» پیگیری شد. این شرکت فناوری هوشمند از سال 96 آغاز به کار کرد و به‌عنوان باغبان نسل جدید و هوشمند فعالیت می‌کند. این شرکت، از فناوری‌های نوین در زمینه‌های مختلفی چون باغبانی، رباتیک، آی‌تی و مکانیزاسیون‌های کشاورزی بهره می‌گیرد و مشارکت مردم را هم به‌منظور سرمایه‌گذاری و هم به‌منظور نیکوکاری به خود جلب می‌کند. درواقع، جدی‌ترین هدف این شرکت، شفاف‌سازی سرمایه‌گذاری و نیکوکاری در باغ‌های میوه کشور است، به‌طوری که افراد می‌توانند به‌جای پس‌انداز پول خود در حساب‌های بانکی، روی درخت سرمایه‌گذاری کنند که علاوه‌بر پاک نگه‌داشتن محیط‌زیست، در راستای افزایش سرمایه هم حرکت می‌کند. سرمایه‌گذاری روی درخت چند برابر سرمایه‌گذاری در بانک سوددهی دارد. در این طرح، افراد امکان سرمایه‌گذاری روی درخت را پیدا می‌کنند و خرید و فروش درخت را می‌توانند از طریق اینترنت انجام دهند. به این صورت، کسب درآمدی سالم برای افراد مهیا می‌شود و بسیاری از افراد به کار در حوزه کشاورزی و باغداری کشیده می‌شوند و این حوزه از صنعت هم رونق می‌گیرد. شرکت درخت‌دوست، خدمات باغبانی را ارائه می‌دهد و اصل سرمایه‌گذاری هم از سوی مردم انجام می‌شود و اگر در ابعاد زیاد صورت گیرد، بسیار پربازده خواهد بود. به گفته سروری، نهال‌هایی که تاکنون خریداری شده‌اند، دوساله هستند و باردهی آنها از حدود سال 1400 و 1401 آغاز می‌شود و از آن زمان می‌توان روی بازدهی مالی آن حساب باز کرد. درواقع، ارزش‌افزوده‌ای که از نهال خریداری‌شده اولیه ایجاد می‌شود، با افزوده شدن قیمت زمین، روی قیمت درخت هم اضافه می‌شود و به‌عنوان مثال، طی مدت 10 سال، سرمایه زایشی است. در حال حاضر چیزی بالغ بر 1400 اصله درخت خریداری شده است.
چاپ مقاله در مجله نیچر
بسیاری، ایران را کشوری صرفا مصرف‌کننده می‌دانند که قدرت کافی برای تولید ندارد. اما جوانان ایرانی به‌ویژه در سال‌های اخیر آنقدر در عرصه‌های علمی درخشان ظاهر شده‌اند که توانسته‌اند این تصور را در اذهان مردم دگرگون کنند و حتی با کارهای بزرگی که انجام می‌دهند، باور «ما می‌توانیم» را ایجاد کرده‌اند. یکی از آنها سارا فتح‌اللهی است که در قالب شرکت دانش‌بنیان «هودپاد صنعت پلاسما»، برای اولین‌بار موفق به تولید دستگاه «سامانه پلاسمای سرد فشار اتمسفری» برای درمان و ترمیم زخم‌های دیابتیک در مبتلایان به این بیماری شده است. او بعد از تشریح کاربردها و اهمیت علم پلاسما در پزشکی، به این نکته اشاره کرد که به‌دلیل تازه و نو بودن این طرح، مقاله آن در مجله «نیچر» منتشر شده است.
محمدجواد صدری‌مهر، مدیرکل پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی:
۸۰ درصد محصولات تجاری شده، دانشگاه آزادی است
پارک علم و فناوری، حلقه آخر و درواقع حلقه تبدیل ایده و علم به ثروت است و افراد از لحظه‌ای که به ایده اولیه می‌رسند تا جایی که به تجاری‌سازی نزدیک می‌شوند، وارد پارک علم و فناوری می‌شوند و در اینجا خدماتی شامل خدمات صنعتی‌سازی و تجاری‌سازی در اختیار آنها قرار می‌گیرد. این خدمات تا زمانی به آنها تعلق می‌گیرد که شرکت به فروش خوبی برسد و تبدیل به یک شرکت بالغ با گردش مالی خوب شود. اینجا نقطه‌ای است که از پارک جدا می‌شوند. البته به محض تجاری‌سازی شدن محصول از پارک جدا نمی‌شوند، بلکه حدود یک سالی هم همچنان در پارک باقی می‌مانند که یک دور چرخه پرداخت مالیات را انجام دهند و بعد از بلوغ شرکت، می‌توانند پارک را ترک کنند.
پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی مرکزی است که نه‌تنها دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه آزاد اسلامی می‌توانند در آن حاضر شوند و فعالیت کنند، بلکه از سراسر کشور پذیرش عمومی داریم، اما از آنجا که دانشگاه آزادی‌ها پیش از حضور در پارک علم و فناوری، ابتدا در مراکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی حضور داشته‌اند، ورود راحت‌تری دارند، اما افرادی که دانشگاه آزادی نیستند و پیش از این سابقه حضور در مراکز رشد ما را هم نداشته‌اند، بعد از گذراندن آزمون ارزیابی وارد پارک می‌شوند. در حال حاضر، پارک و مراکز نوآوری و رشد تابعه آن، در مجموع حدود 350 شرکت دارند.
طبق قانون وزارت علوم، مراکز رشد برای فعالیت خود باید از پارک‌های علم و فناوری مجوز دریافت کنند و پارک‌ها هستند که باید از این مراکز حمایت کنند.عصرانه فناوری، برنامه و نشستی است که معمولا هر 20روز در پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی و با حضور فناور‌های حاضر در پارک برگزار می‌شود. عصرانه فناوری با این هدف برگزار می‌شود که هسته‌های فناور و شرکت‌ها تجربه‌های خود را به هم منتقل و از تجارب هم استفاده کنند و نیز ارتباط نزدیک‌تری با هم داشته باشند. اما شاه‌کلید رشد اکوسیستم فناوری، گفت‌وگوی بیشتر و ارتباط بیشتر بین هسته‌های فناور بوده و فلسفه وجودی عصرانه‌های فناوری هم بر همین اساس است.
در هفت‌ماهه نخست سال 98 یعنی تا پایان مهرماه، از شرکت‌های حاضر در پارک، حدود 17 محصول به تجاری‌سازی در حوزه‌های کشاورزی، فناوری‌های سلامت و حوزه‌های مهندسی رسید. مدل درآمدی پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی شیوه‌های مختلفی دارد، به‌گونه‌ای که یا به‌صورت مشارکتی یا به شکل اجاره‌بهاست. اما اساس کار پارک برمبنای مشارکت است، به‌طوری‌که با شرکت‌های فناور مشارکت داریم. در پارک دانشگاه آزاد اسلامی می‌توان به جرأت گفت شرکتی وجود ندارد که مشکل سرمایه‌گذار داشته باشد و اگر شرکت‌ها به نقطه‌ای برسند که تنها مشکل آنها مساله سرمایه‌گذاری باشد، به‌راحتی می‌توان آن را حل کرد. اما در این میان معمولا این مشکل، حلقه‌های بیشتری دارد که ابتدا باید آنها را برطرف کرد. اولین بحثی که در این میان مطرح می‌شود، موضوع شناخت، بررسی و مطالعه بازار و داشتن یک طرح کسب‌وکار درست است. اینها حلقه‌هایی هستند که شرکت‌ها قبل از سرمایه باید به آنها برسند.
برای حل مساله شناخت شرکت‌ها از بازار، سیستم هدایتی در پارک مستقر است که در رسیدن شرکت‌ها به این نقطه به آنها کمک می‌کند. درواقع، با منتورشیپ به شرکت‌ها در مطالعه بازار کمک می‌کنند و تا زمانی که طرح کسب‌وکار درستی داشته باشند و چالش‌های پیش‌روی خودشان را به‌درستی تشخیص دهند، در کنار شرکت‌ها باقی می‌مانند. حتی شرکت‌هایی که یک دور شکست می‌خورند را یک دور دیگر در حلقه شرکت‌هایی که شکست‌‌خورده‌اند، حمایت می‌کنیم تا بتوانند به موفقیت برسند. در این بین، شرکت‌هایی هم بوده‌اند که بدون اینکه موفقیت را تجربه کنند، پارک را ترک می‌کنند. ما سعی می‌کنیم تا جایی‌که می‌توانیم از این شرکت‌ها هم حمایت کنیم، اما در بسیاری مواقع، عدم توجه به بازار یا عدم توجه به تجارب شرکت‌های دیگر و حرکت برمبنای شیوه‌های خودشان که اغلب براساس اصول علمی نیست، به‌دنبال تجاری‌سازی محصول خود هستند که عامل اصلی شکست آنهاست که تعداد آنها هم کم نیست و درصد قابل‌توجهی در اکوسیستم فناوری این اتفاق برایشان رخ می‌دهد.
درحال حاضر قریب 80 درصد شرکت‌هایی که در پارک علم و فناوری حضور دارند، شرکت‌هایی هستند که از مراکز رشد واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی بالا آمده‌اند. معمولا شرکت‌هایی که از مراکز رشد بالا می‌آیند، شرکت‌های موفقی هستند که اغلب محصولات‌شان به مرحله تجاری‌سازی می‌رسد، اما این درصد موفقیت و تجاری‌سازی در شرکت‌های میهمان کمتر است.
* نویسنده: ندا اظهری، روزنامه‌نگار