به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، تلویزیون را که روشن کنید و شبکه‌ها را نگاهی بیندازید، غیرممکن است پس از چند دقیقه چشم‌تان به یک مسابقه روشن نشود. زمانی تنها مسابقه تلویزیون «مسابقه هفته» و بعدها «مسابقه محله» بود و حالا انگار اصلا نمی‌شود بدون مسابقه یا تلنت‌شو روزگار گذراند. یکی از این تلنت‌شوها برنامه «میدون» است که از ابتدای مهرماه روی آنتن شبکه3 رفته است. میدون در دو فصل ۲۶قسمتی و درمجموع برای ۵۲ قسمت طراحی شده و قرار است پس از اتمام سری اول برای چگونگی ساخت و پخش سری دوم تصمیم‌گیری شود. مجموع ۱۵۶گروه در این رقابت شرکت خواهند کرد و در انتهای هر هفته، برگزیده هفته معرفی می‌شود. در این مسابقه سه شرکت‌کننده راه‌یافته در هر قسمت به ارائه طرح خود خواهند پرداخت و کارآفرین برتر هر شب با نظر داوران که شامل پنج داور منتخب و جمعی از دانشجویان نخبه ایرانی هستند، انتخاب خواهد شد.
در انتهای هر هفته با رای مخاطبان، کارآفرین برگزیده از میان نفرات برتر هر قسمت انتخاب شده و تا سقف یک میلیارد تومان وام برای تبدیل طرح منتخب به کار صنعتی به او اختصاص خواهد یافت. با توجه به انتخاب شعار امسال با عنوان «رونق تولید»، یکی از اهداف مسابقه حمایت از همین ایده است. یکی دیگر از اهداف ساخت این برنامه حمایت از جوانان خلاق و ایده‌پردازی است که به‌دلیل مسائل اقتصادی و مشکلات مالی نتوانسته‌اند ایده‌های خود را در زمینه کسب‌وکار اجرایی کنند.
داوران و حاشیه‌ها
یکی از انتقاداتی که به این برنامه می‌توان وارد کرد، حضور داورانی است که هیچ جذابیت تصویری و کلامی برای مخاطبان ندارند و حتی چالش‌هایشان هم تصنعی و غیرطبیعی شکل می‌گیرد. علیرضا یونچی عضو مجمع عالی واردات و از تاجران و صادرکنندگان، پرویز کرمی دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، مینا مهرنوش عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران، مدیرعامل چندین شتاب‌دهنده و مرکز استعدادیابی و خلاقیت کسب‌وکار، امیرحسین اسدی مدیرعامل چندین شتاب‌دهنده و استارتاپ و علیرضا نبی کارآفرین اجتماعی از داوران این برنامه هستند.
برخی از مخاطبان کند بودن ریتم و نبود چهره و سلبریتی در این برنامه را یکی از ضعف‌های آن دانسته‌اند و برخی دیگر با توجه به فضای سلبریتی‌زده تلویزیون، عدم حضور چهره‌های مشهور را یکی از معدود عوامل جذابیت برنامه ذکر کرده‌اند. نکته مهم دیگر درباره میدون، امکان اصلاح و تغییر در روند ساخت آن است. اگر قسمت‌های اول را با قسمت‌های اخیر این برنامه مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که چه تغییراتی اعمال شده است. اما در این میان سوال اصلی اینجاست که آیا پخش این برنامه از شبکه سوم سیما اقدام درستی بوده است؟ برخی این تصمیم را خودزنی مدیران شبکه می‌دانند و برخی دیگر از کارشناسان، این ریسک‌پذیری را قابل‌ستایش عنوان کرده‌اند. نقد دیگری که بر این برنامه وارد است، کپی بودن آن است.
هرچند کپی کردن از نمونه‌های خارجی در سال‌های اخیر در سیما تبدیل به یک رویه شده است، اما تا این لحظه سازندگان میدون، این مساله را تکذیب نکرده‌اند.یکی از حاشیه‌های این برنامه، نمایش دوشیدن شیر الاغ بود که باعث تعجب بسیاری از مخاطبان برنامه شد. در یکی از قسمت‌ها یک الاغ به برنامه آورده شد تا درباره فواید شیر آن تبلیغ شود. پخش این برنامه باعث انتقادات زیادی در شبکه‌های اجتماعی شد. نکته دیگر میدون، حضور پارسا خائف، برگزیده مسابقه استعدادیابی عصر جدید به‌عنوان خواننده تیتراژ بود. آهنگسازی این تیتراژ با فرید سعادتمند بود که پس از مدتی مورد توجه بسیاری از علاقه‌مندان موسیقی قرار گرفت.
سیدمحمدحسین هاشمی‌گلپایگانی، تهیه‌کننده برنامه «میدون» در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
یک‌چهارم «عصرجدید» هزینه کرده‌ایم
در چند سال اخیر شاهد حضور چشمگیر سلبریتی‌ها در مسابقات و برنامه‌های تلویزیونی هستیم. اما در میدون، خبری از سلبریتی‌ها نیست. درخصوص روند شکل‌گیری این ایده تا اجرای مسابقه میدان توضیح دهید.
تقریبا دو سال است که روی این تیپ برنامه‌ها کار می‌کنیم. نمونه‌های خارجی یک‌سری برنامه‌ها شبیه این است، ولی نه به این شکل که الان در برنامه میدون داریم. آن کارها را اولا در پایش انجام دادیم و بعد در حرف حساب و سومین جایی که به دوستان کمک کردیم، به اسم میدان کسب‌وکار بود. وقتی جدی شد که در مسابقه میدون نتیجه این تجربه‌ها و بالا و پایین‌هایی که کردیم، دیده می‌شود. زیاد شبیه مسابقه میدون نیست و نوآوری است و از اینجا درآمده است.
ایده چه بود؟ چقدر در این دو سال روی این کار شد؟
اینکه چطور می‌توانیم یک برنامه کسب‌وکاری و جذاب درست کنیم و مردم این را بپسندند. وقتی وارد حوزه اقتصاد می‌شویم، 50 درصد از مردم از این فاصله می‌گیرند و حال بحث‌های اقتصادی را ندارند. برنامه‌های سرگرمی جذابیت دارد که مردم تماشا کنند. ما تلاش کردیم از چه ابزاری و از چه سبک برنامه‌سازی استفاده کنیم که این برنامه جذاب عمومی شود، در صورتی‌که مفهوم اقتصادی و کسب‌وکار را دارد.
هزینه‌های ساخت چنین برنامه‌هایی معمولا کمتر از برنامه‌های دیگر است. دستمزدهای آنچنانی ندارد و دکورش ممکن است سنگین باشد. چند برنامه ضبط و تحویل تلویزیون داده شد؟ الان این چیزهایی که می‌بینیم، براساس نظرات مردم تغییر کرده یا قبلا ضبط شده و تحویل دادید؟
خیر. فاصله ضبط تا پخش برنامه یک هفته است، بنابراین سعی می‌کنیم تغییراتی بدهیم که برنامه جذاب‌تر شود. در برنامه اول ابهامات زیاد بود و مردم نمی‌فهمیدند و سعی کردیم با صدای مجری پشت صحنه ابهامات را کمتر کنیم.
صدای مجری پشت صحنه کپی نیست؟ برنامه‌های ماهواره‌ای هم این صدا را دارد، درست است؟
این امر عادی است.
یعنی اصراری ندارید که خلاقیت دارد؟
خیر. حضور مجری کپی است؟ همه جا مجری دارد. این هم سبک است و در برنامه‌های دیگر هم بوده است. در این برنامه حضور مجری را کامل شاهد نیستیم. حضور مجری باعث می‌شد برنامه بخوابد و سرعت برنامه کم شود. مجبور شدیم این را با صدای مجری پشت صحنه پوشش دهیم و این هم سبکی است که در برنامه‌های خارجی زیاد است و در برنامه‌های خودمان هم بود. یک برنامه بود که شبکه افق ساخت.
خانه ما از شبکه من و تو کپی کرده بود.
بله. من و تو هم از شبکه دیگری کپی کرده بود. این هم مانند حضور مجری، یک سبک برنامه‌سازی است، ولی کل برنامه کپی نیست. 70 درصد شبیه این برنامه در دنیا وجود دارد. ما تعدادی از آنها را دیدیم و سعی کردیم نکات مثبت را دربیاوریم و متناسب با فرهنگ و اقلیم خودمان این را بازتولید کردیم.
قبل از اینکه برنامه را بسازید، برای مخاطب هدف‌گذاری داشتید؛ یعنی برنامه‌ای داشتید که مخاطبان چه کسانی و در چه سنی هستند. در این چند قسمت چقدر به هدف خود رسیدید؟
مخاطب ما در شبکه3 نسل جوان است؛ نسل جوان و کسانی که دنبال اشتغال هستند. اشتغال، طیف وسیعی را دربر می‌گیرد؛ از کسانی که بازنشسته هستند و دوباره می‌خواهند شغلی برای خود داشته باشند تا یک‌سری افراد جدید که دنبال کار هستند و زنان خانه‌داری که دوست دارند شغل کمکی داشته باشند و نیز زنان سرپرست خانه که این مخاطبان بخش زیادی را دربر می‌گیرند. همچنین بخش زیادی از مخاطبان ما جوانانی هستند که دنبال کار می‌گردند و می‌خواهند کسب‌وکار راه بیندازند.
حالت مشاوره دارد یا برای انگیزه دادن است؟
هر دو مدنظر است. اینکه بگوییم چگونه می‌شود فردی با الاغ کاسبی کند و پول درآورد؛ یک چیزی که به نظر خیلی‌ها خنده‌دار است. فرد دیگری با زباله پولدار می‌شود. اول به این می‌پردازیم، دوم مشاوره است و سوم معرفی شغل‌های مختلفی که افراد اطلاعی از آن ندارند و ندیده‌اند. بحث سرمایه‌گذاری هم مطرح می‌شود و مواردی که می‌توان حول این برنامه مشاهده کرد.
یکی از نقدهایی که به این برنامه می‌شود، تعداد زیاد داوران است. باعث می‌شود هرکدام شبیه هم شوند. مدت زمانی که صحبت می‌کنند ممکن است برای مخاطب که دنبال سرگرمی در شبکه3 است، تا یک جایی جذابیت داشته باشد و از یک جایی به بعد مخاطب فکر می‌کند کلاس درس است یا یکی به او آموزش می‌دهد. در مورد تعداد داوران نمی‌خواهید تجدیدنظر کنید؟
داوران ما هرکدام یک کاراکتر دارند. اینکه تعداد زیاد است را قبول دارم، ولی هرکدام با دیگری متفاوت است. یعنی ما چهار تا استاد دانشگاه نیاوردیم که کنار هم بگذاریم؛ یکی حاجی‌بازاری است، یکی دیجیتال مارکتینگ است، یکی استاد دانشگاه است، یکی تولیدکننده است، یکی کارمند و کاراکتر دولتی حامی کسب‌وکار است، هر کدام یک کاراکتر دارند و متفاوت هستند، بنابراین همیشه بین آنها اختلاف‌نظر وجود دارد. این اختلاف واقعی است و در فضای کسب‌وکار وجود دارد. ما می‌خواهیم این را بیان کنیم که فضای کسب‌وکار این نیست که همه تحسین و تعریف کنند. یکی می‌گوید درست است و دیگری می‌گوید غلط است و دلایل را بیان می‌کنند و این مساله فضای اختلافی به وجود می‌آورد. اینکه همه را دانشگاهی بیاوریم، ممکن بود همه بگویند فلان استاد خوب است و دیگری بد است. اینکه داوران با هم تفاوت داشته باشند، باعث جذابیت و واقعی نشان دادن فضای کسب‌وکار می‌شود.
این اختلاف واقعی نیست. کاملا مشخص است که تصنعی است. قرار است چالشی ایجاد شود که برای مخاطب جذاب باشد، ولی این چالش پیش نمی‌آید. ممکن است جدی و واقعی باشد، ولی این چالش به وجود نمی‌آید.
یک دلیلش این است که داوران ما بازیگر نیستند. اختلافات واقعی است. من به‌عنوان تهیه‌کننده می‌گویم این اختلاف واقعی است؛ یعنی ما بعد از برنامه، از دفتر بیرون می‌رویم، اما داوران هنوز سر موضوع بحث می‌کنند. بالاخره آنها بازیگر نیستند؛ یعنی اگر آقای امین حیایی را بیاوریم، او بازیگر است. 20 سال تجربه بازیگری دارد و رفتار متفاوتی دارد. همه سختی کار ما این بود که بخواهیم برنامه اقتصادی مفید را جذاب کنیم؛ یعنی مردم‌پسند، عامه‌پسند و جوان‌پسند شود. این یکی از مشکلات ما است که تلاش می‌کنیم بهتر شود. برخی مواقع اختلافات پیش می‌آید و برخی مواقع هم چیزی که شما می‌گویید درست درمی‌آید و اینها چندان نمی‌توانند آنچه را که لازم است، به مخاطب انتقال دهند.
هزینه مسابقه کمتر از برنامه‌های مشابه است، اما دکور دارد و داوران دستمزد می‌گیرند. بودجه برنامه به چه صورت است؟
چقدر را نمی‌توانم بیان کنم، ولی هزینه‌اش از برنامه‌های دیگر خیلی کمتر است. یک‌سوم برنامه‌های برنده باش، ستاره‌ساز و... هزینه شده است.
حتی یک‌سوم عصر جدید یا بیشتر است؟
عصر جدید بیشتر از این برنامه‌ها بود.
فکر می‌کنم یک‌پنجم عصر جدید باشد؟
تقریبا یک‌چهارم بود.