به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، ساختار جدید دانشگاه آزاد اسلامی پس از تغییرات در سطح معاونت به دیگر حوزه‌ها نیز کشیده شد و مجموعه نظارت و بازرسی که یکی از این مراکز مهم بود، دچار تغییرات شد. قبلا عنوان کردیم که این مرکز در چهار حوزه عنوان‌شده در نام این مجموعه یعنی رصد و نظارت، ارزیابی، بازرسی و رسیدگی به شکایات به فعالیت خود ادامه خواهد داد.یکی از تغییرات اساسی که این مرکز به خود دید، ایجاد دفاتر منطقه‌ای در کل کشور بود که طی گفت‌وگوی تفصیلی «فرهیختگان» با عنایت‌الله ملکی‌تبار، رئیس مرکز نظارت، ارزیابی، بازرسی و رسیدگی به شکایات دانشگاه آزاد اسلامی بسیاری از جزئیات و نحوه فعالیت‌های این مراکز تشریح شد.او در آن گفت‌وگو گفت: «رویکرد مهمی که در مرکز نظارت، ارزیابی، بازرسی و رسیدگی به شکایات دانشگاه آزاد اسلامی اتفاق افتاده، رویکرد مساله‌محوری است؛ یعنی این مرکز در این تغییر و تحولات، خود را از یک سازمان نظارتی صرف به یک سازمان نظارتی حل‌کننده مساله تبدیل کرده است. ما به‌دنبال حل مسائل جلو می‌رویم و قصد مچ گرفتن و اذیت کردن و مواردی از این دست را نداریم. در تلاشیم در قالب سرویس‌های مختلف به قسمت‌های مختلف دانشگاه مشاوره ارائه دهیم. مجموعه دوستان ما در مرکز، تخصص لازم در مسائل مختلف آموزشی، مالی، مدیریتی و سایر موضوعات را دارند و در این‌باره می‌توانند مشاوره‌های لازم را ارائه دهند. این رویکرد خودش را در سیستم هم نشان داده و در فضای جدید همه بازرسی را به‌عنوان حل‌کننده مسائل می‌شناسند.»
آخر هفته گذشته سومین اداره‌کل منطقه‌ای نظارت، ارزیابی، بازرسی و رسیدگی به شکایات دانشگاه آزاد اسلامی استان‌های مازندران، گیلان و گلستان در واحد ساری افتتاح شد.در این مراسم ملکی‌تبار به ساختار جدید ارزیابی و نظارت با رویکرد عملکردگرایی و در راستای بهبود فعالیت واحدها اشاره کرده و گفت: «این رویکرد به‌منظور ایجاد داشبوردی است که می‌تواند نقاط ضعف و قوت دانشگاه‌ها را در بخش‌های مختلف نشان دهد.»
همین مساله باعث شد این‌بار سراغ محمد محمدی، قائم‌مقام مرکز بازرسی، نظارت، ارزیابی و رسیدگی به شکایات دانشگاه آزاد اسلامی برویم و از آخرین فعالیت‌های این مرکز برای رسیدگی به وضعیت دانشجویان، اساتید و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی سوال کنیم. او در این گفت‌وگو فراوانی مشکلات رسیده به مرکز را موضوعات آموزشی اعلام می‌کند و البته دلیل به تاخیر افتادن تاسیس دفاتر منطقه‌ای را نیز بیان می‌کند که در زیر مشروح این گفت‌وگو آمده است.
بیشترین شکایت و نظارت از ابتدای تاسیس اولین دفتر منطقه‌ای مرکز نظارت تا به امروز که سومین دفتر آن در شمال کشور راه‌اندازی شده، حول چه موضوعاتی بوده است؟
ما در مناطق عموما دسته بندی را براساس فراوانی موضوعات قرار دادهایم که این دسته‌بندی به لحاظ بررسی‌هایی که مورد توجه مخاطبان و مدیران بوده، اتفاق افتاده است. مراکز نظارت چون در مناطق، محل اصلی نقطه اتصال بازرسی با مجموعه‌های سفیر مانند دانشگاه‌ها هستند، برای مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. بیشترین آمار و اطلاعات مربوط به حوزه موضوعات مرتبط، کیفیت خدمات آموزشی است؛ یعنی الان شکایات یا درخواست‌هایی که دانشجویان دارند، در رابطه با وضعیت حوزه‌های آموزشی، کیفیت و کمیت آن بوده است که بیشترین نوع درخواست برای حل‌وفصل معضلات و مشکلات دانشگاه‌ها را این دو دفتر ایجادشده به خود اختصاص داده‌اند. بعد از آن، مورد دومی که بیشترین موضوع مورد بررسی ما در مرکز به شمار می‌رود، موضوعات مرتبط با تعامل بین کارمندان با، دانشجویان یا دانشجویان با اساتید است که در جایگاه دوم قرار گرفته‌است.در مرحله بعدی و جایگاه سوم، نظارت بر موضوعات مالی است که بیشترین حجم کاری را دربر می‌گیرد. این موضوعات دانشگاه متاسفانه بسیار غیرشفاف بوده‌اند و ما را از گذشته تا به‌حال درگیر بحث‌های مالی کرده‌اند که البته این مسائل بیشتر از گذشته بر جای مانده و همچنان لاینحل بوده‌اند. ما در مرکز بازرسی و نظارت وظیفه خود می‌دانیم که این مسائل را به‌صورت ذاتی دنبال کنیم. در این قسمت دو دسته کلی نیز وجود دارند که پیگیری امور مالی دانشگاه را شامل می‌شوند؛ دسته اول معوقاتی هستند که در پروژه‌های مالی به فراوانی یافت می‌شوند و دسته دوم پروژه‌هایی که به‌صورت نیمه‌کاره توسط پیمانکار رها شده‌اند.
در مورد عملکرد مدیران فعلی یا مدیران گذشته چگونه اقدام می‌شود ؛ این مدیران چگونه ارزیابی می‌شوند؟
موضوع آخر و چهارم که در واقع محل توجه بیشتر ما در مناطق است، ارزیابی عملکرد مدیران دانشگاه است. از طرف دیگر، گزارش‌های عملکردی مدیران به بازرسی، کیفیت خدماتی را که در دانشگاه ارائه می‌شود نشان می‌دهد و بستگی به کیفیت عملکرد مدیران دارد که این هم در رویکرد جدید، بیشتر به آن توجه خواهد شد. این چهار موضوع بیشترین بسته‌بندی موضوعات مورد بررسی مرکز نظارت را در دو مرکزی که راه‌اندازی شده است، به خود اختصاص داده‌اند.
قبلا درباره نحوه فعالیت مرکز توضیحاتی ارائه شده بود، اما بیشتر از چه طریقی به این موضوعات رسیده‌اید؟
ببینید، ما معمولا سه راه را کریدور اصلی برای طرح موضوع در بازرسی قرار دادهایم؛ بخشی اطلاعاتی هستند که از طریق اعضای هیات‌علمی، کارمندان و دانشجویان به مرکز گزارش می‌شود که سه ذی‌نفع اصلی دانشگاه به حساب می‌آیند. البته روش انتقال اینها متفاوت است که این افراد از طریق اطلاعیه، خبر، مراجعه حضوری یا هر مسیر دیگری به مرکز نظارت موضوعات را منتقل می‌کنند. از سوی دیگر حجم برخی مسائل وقتی زیاد و فراگیر شود، ما را جذب می‌کند که سراغ آن برویم. مثلا در بحث حسابرسی این‌گونه عمل می‌کنیم که اتفاقا بیشتر این مسائل را به خود اختصاص داده است و ما در دوره‌های حسابرسی که به‌صورت مرتبط در واحدها رصد می‌شوند، انجام خواهیم داد. ما در بحث حسابرسی دوره‌ای و ارزیابی‌های آموزشی سیستماتیک، به‌صورت منظم در واحدها این روش را انجام خواهیم داد که منجر به کشف و دریافت مسائلی از این دست خواهد شد. البته یکی از مسیرهایی که به ما کمک می‌کند، بحث هیات‌رئیسه دانشگاه است که مسائلی را که خودشان به آنها می‌رسند به ما منتقل می‌کنند و ما نیز آنها را پیگیری می‌کنیم.البته دستگاه‌ها یا سازمان‌هایی که کلا فعالیت نظارتی بر کل کشور دارند و خارج از مجموعه دانشگاه نیز هستند هم گاهی به ما کمک می‌کنند.
پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز نظارت چرا قطع شده است؟
ما در حال طراحی سامانه جدید هستیم که سامانه رسیدگی به شکایات نام دارد. در واقع این سامانه جدید نقطه اتصال و لبه اتصال ما به ذی‌نفع‌های دانشگاه است که قابلیت‌های متنوعی نیز دارد و به خاطر آن وب‌سایت فعلی را فعلا از دسترس خارج کرده‌ایم. البته وب‌سایت قبلی و ایمیل‌های رئیس مرکز و ایمیل‌هایی که قبلا عنوان شده‌اند، کاملا فعال و در دسترس هستند و برای دریافت شکایات اعلام‌شده آمادگی دارند.
این اطلاعات چقدر مبنای تصمیم‌گیری قرار خواهند گرفت؟
ما برمبنای اطلاعات خامی که دریافت می‌کنیم، هیچ‌گاه اقدام به تصمیمی نمی‌کنیم، اما می‌توان از آنها استفاده کرد. ببینید، ما در ادبیات بازرسی، این اخبار را اطلاعاتی می‌دانیم که باید روی آنها فرآیندی صورت گیرد که تبدیل به اطلاعات مفید شود. بخشی از این اطلاعات که در تصمیم‌های مهم دانشگاه گرفته می‌شود، همین اطلاعات ما در مرکز نظارت و بازرسی است و در واقع ما باید اطلاعات خام را مورد ارزیابی و راستی‌آزمایی قرار دهیم. وقتی این اتفاق می‌افتد، مبنای تصمیم‌گیری در سیستم خواهد شد. ما وقتی شکایتی را دریافت کنیم، از چند طریق بررسی و صحت آن را مورد کنکاش قرار می‌دهیم و اگر معتبر شناسایی شود، مبنای تصمیم قرار خواهد گرفت.
بنا بود تا پایان آبان‌ماه 10 مرکز راه‌اندازی شود، اما تابه حال سه مرکز در کشور راه‌اندازی شده است، چرا؟
ما تقریبا در حال راه‌اندازی همه آن هفت مرکز هستیم. آن هفت مورد نیز تمام اقدامات ابتدایی شکل‌گیری را انجام داده‌اند، اما در برخی واحدها و دانشگاه‌ها کمبود امکانات و منابع داریم که امیدواریم با همکاری واحدها سرعت بیشتری برای راه‌اندازی این هفت مرکز به کار گرفته شود و تا دو ماه آینده همه مراکزی را که قول دادهایم، کامل کنیم. البته بخشی از نیروی انسانی و منابع و امکانات را تامین کرده‌اند. ما تا هفته بعد یا نهایتا دو هفته دیگر حوزه اهواز را نهایی خواهیم کرد که شامل استان‌های خوزستان و ایلام خواهد بود. از طرف دیگر منطقه کرمان، هرمزگان و سیستان‌وبلوچستان نیرویابی را انجام داده و برای جمع‌بندی جلساتی را برگزار کرده‌اند. استان‌های اصفهان، چهارمحال‌وبختیاری و یزد هم همین‌طور و بقیه مناطق نیز در حال آماده‌سازی هستند که به محض آماده‌سازی راه‌اندازی می‌شوند.
* نویسنده: یزدان محمدی:روزنامه نگار