به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، تحصیل در دانشگاه برای برخی افراد گاهی مصداق «صدای دهل از دور خوش است» می‌شود. این افراد بنا به دلایلی درگیر قانون‌های دست‌وپاگیر حوزه آموزشی هستند که به‌دلیل نامفهوم بودن این قوانین برای عوام، ممکن است دردسرهایی ایجاد کند یا حتی آنان را از ورود به حوزه آموزشی و پیگیری کارها منصرف کند و دیگر سراغ دانشگاه نیایند. بارها برای شما پیش آمده که وقتی به حوزه معاونت آموزشی دانشگاه مراجعه می‌کنید، با عبارت‌های «ابلاغیه»، «دستورالعمل»، «بخشنامه» یا «شیوه‌نامه» روبه‌رو شوید. این عبارت‌ها همان‌هایی هستند که شما به استناد آنها می‌توانید آن گره آموزشی را باز کنید. دانشگاه آزاد اسلامی از ابتدای آغاز سال تحصیلی 99-98 برخی از این قوانین را برای راحتی دانشجویان به دانشگاه‌ها ابلاغ کرده است که ما چند مورد آخر آن را انتخاب کرده‌ایم و با زبانی عامیانه درباره آنها توضیحاتی را عنوان می‌کنیم.
دانشجویان تحصیلات تکمیلی مجازند مرخصی بگیرند
دستورالعمل نحوه درج نوع مرخصی نیمسال – نیمسال‌های وقفه تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های غیرپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی توسط عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر و جواد علمایی معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد. این دستورالعمل می‌گوید: «براساس مصوبه هیات‌رئیسه دانشگاه مقرر شد درخصوص مرخصی نیمسال/ نیمسال‌های وقفه تحصیلی دانشجویان دوره‌های کارشناسی‌ارشد و دکتری تخصصی که در مرحله اخذ یا تمدید پایان‌نامه و رساله بوده، با رعایت سایر ضوابط نسبت به ثبت مرخصی بدون احتساب در سنوات اقدام شود. این دستورالعمل مشمول تمامی افرادی که دارای وقفه تحصیلی بوده و از ۲۸ اردیبهشت سال‌جاری براساس ضوابط و مقررات آموزشی یا از طریق کمیسیون‌های موارد خاص مجوز بازگشت به تحصیل اخذ کرده‌اند، می‌شود.»
چطور از این دستورالعمل استفاده کنیم؟
برای استفاده از این قانون باید زمان را در نظر بگیریم. این قانون در طول ترم کاربرد ندارد و دانشجو باید قبل از شروع نام‌نویسی در هر نیمسال تحصیلی درخواست خود را به واحد آموزش دانشگاه یا دانشکده ارائه کند. البته موافقت با مرخصی تحصیلی دانشجو با توجه به وضعیت تحصیلی او در دوران تحصیلات تکمیلی باید در شرایطی باشد که فرد بتواند تحصیل کند؛ یعنی از نظر نظام وظیفه مشکلی نداشته باشد و برای ترم آینده نیز دیگر نمی‌تواند از مرخصی استفاده کند؛ فقط در ترمی که دانشجو در آستانه آن است، می‌تواند از مرخصی تحصیلی یا وقفه تحصیلی استفاده کند.
چطور واحدهای پاس‌شده را تطبیق دهیم؟
«دستورالعمل نحوه پذیرش دروس گذرانده‌شده دانشجویان انتقالی از دانشگاه‌ها و موسسات آموزش‌عالی مورد تایید وزارتین به دانشگاه آزاد اسلامی» توسط جواد علمائی معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه و عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه، به روسای استان‌ها، واحدها، مراکز آموزشی و معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد. براساس این دستورالعمل «دروس گذرانده‌شده دانشجویان دانشگاه‌ها و موسسات آموزش‌عالی مورد تایید وزارتین که به دانشگاه آزاد اسلامی منتقل می‌شوند، مشروط بر اینکه با تایید دانشگاه مبدا در شمول اخراج آموزشی قرار نگرفته باشند، با کسب نمره قبولی برحسب مقطع تحصیلی و با رعایت تعداد واحد و عنوان درسی یکسان قابل‌پذیرش است.»
چطور از این دستورالعمل استفاده کنیم؟
ماده 52 قانون آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید دانشجویانی که از یک واحد دانشگاهی به واحد دیگر در همان رشته و مقطع تحصیلی خود (بدون تغییر رشته و تغییر گرایش و بدون شرکت در آزمون مجدد ورودی) با مجوز سازمان مرکزی منتقل می‌شوند، تمام نمرات درسی آنان اعم از قبولی یا ردی و سوابق آموزشی از لحاظ مشروطی و موارد دیگر عینا در سوابق آنها در واحد مقصد ضبط و در کارنامه‌شان ثبت می‌شود. یعنی واحد مقصد کلیه واحدهای درسی گذرانده‌شده قبلی با نمره 10 و بالاتر را می‌پذیرد. این قانون در شرایط میهمانی تابستان نیز صدق می‌کند و فرد می‌تواند از این قانون استفاده کند.
چطور بدون داشتن پیش‌دانشگاهی، کارشناسی بخوانیم؟
دستورالعمل معادل‌سازی دروس گذرانده‌شده دانش‌آموختگان مقطع کاردانی پیوسته و کاردانی علمی- کاربردی به‌عنوان مدرک پایه کارشناسی پیوسته توسط جواد علمائی معاون علوم، مهندسی و کشاورزی و عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه به روسای استان‌ها، واحدها، مراکز آموزشی و معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد. براساس این دستورالعمل «دروس گذرانده‌شده دانش‌آموختگان مقطع تحصیلی کاردانی پیوسته و کاردانی علمی- کاربردی که از مدرک آنان به‌عنوان مدرک پایه برای پذیرش در مقطع کارشناسی پیوسته استفاده می‌شود، با رعایت ماده 67 آیین‌نامه آموزشی و رعایت سایر مقررات مربوط، قابل معادل‌سازی است.»
چطور از این دستورالعمل استفاده کنیم؟
برای اینکه شما در مقطع کارشناسی پیوسته تحصیل کنید، نیاز است دوره پیش‌دانشگاهی را گذرانده باشید. با توجه به این دستورالعمل افرادی که این دوره را نگذرانده‌اند، ولی دارای مدرک کاردانی هستند، می‌توانند در دوره کارشناسی پیوسته ثبت‌نام کنند. البته این دستورالعمل دو نکته ناگفته نیز دارد؛ اول اینکه داوطلبان مرد باید به قوانین سربازی توجه کنند و دوم اینکه پذیرش و معادل‌سازی دروس دانشجویان رشته‌های طرح آموزش معلمان به استثنای دروس عمومی گذرانده‌شده در مراکز تربیت معلم که مقررات خاصی بر آن حاکم است صورت نمی‌گیرد و برای این افراد نمی‌توان در این زمینه راه‌حلی در نظر گرفت.
در دوره دکتری 12 واحد بردارید
«دستورالعمل اخذ حداکثر 12 واحد درسی با احتساب دروس جبرانی برای دانشجویان دوره دکتری تخصصی در آخرین نیمسال آموزشی» توسط جواد علمائی معاون علوم، مهندسی و کشاورزی و عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی به روسای استان‌ها، واحدها، مراکز آموزشی و معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد.» براساس این دستورالعمل «دانشجویان دوره دکتری تخصصی رشته‌های غیرپزشکی می‌توانند در نیمسال آخر دوره آموزشی (نیمسال قبل از آزمون جامع) از دروس برنامه درسی مصوب رشته تحصیلی خود به همراه دروس جبرانی حداکثر 12 واحد درسی اخذ کنند، اما ارائه بیش از 10 واحد از دروس اصلی و تخصصی مصوب رشته تحصیلی در یک نیمسال امکان‌پذیر نیست و در صورت ارائه تخلف آموزشی محسوب می‌شود.»
چطور از این دستورالعمل استفاده کنیم؟
آموزشی و پژوهشی بودن در دوره دکتری دو بخش اصلی آن است. در دانشگاه‌ها تعداد واحدهای دوره دکتری رشته‌های غیرپزشکی 36 واحد است که 15 تا 18 واحد آن، واحدهای آموزشی (کلاسی)، درسی و 18 تا 21 واحد، پژوهشی یا همان نوشتن و جمع‌آوری رساله است که در برنامه مصوب هر رشته مورد لحاظ قرار می‌گیرد. شما اگر در ترم اول موفق شوید حدود 6 تا هشت واحد درسی را بگذرانید، برای ترم دوم می‌توانید تمام واحدهای آموزشی آن را اخذ کنید و درنهایت در ترم سوم وارد مرحله پایان‌نامه شوید که اگر خود عمل کنید، نهایتا سه‌ساله می‌توانید این دوره را به پایان برسانید.
شرایط بازگشت به دانشگاه دانشجویان بازمانده از تحصیل
دستورالعمل بازگشت به تحصیل دانشجویان بازمانده از تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی توسط عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر و جواد علمائی معاون علوم، مهندسی و کشاورزی به روسای استان‌ها، واحدها، مراکز آموزشی و معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد.آنطور که در این دستورالعمل عنوان شده است، «ادامه تحصیل دانشجویان رشته‌های غیرپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی که به دلایل مختلف از ادامه تحصیل بازمانده‌اند (به جز دانشجویانی که به دلیل وضعیت نامطلوب تحصیلی اخراج آموزشی شده‌اند) در صورت مراجعه تا پایان 99.6.31بلامانع اعلام می‌شود، اما افرادی که رشته گرایش آنها در واحد دانشگاهی دایر نبوده و در شرایط کنونی واحد و مرکز پذیرش دانشجو ندارند، مشمول این دستورالعمل نمی‌شوند.»البته نباید فراموش کرد که برخی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در زمان ارائه پایان‌نامه از ادامه تحصیل منصرف می‌شوند که در این صورت دستورالعمل موردنظر مشمول دانشجویان تحصیلات تکمیلی که فقط پایان‌نامه و رساله آنها باقی مانده است، نمی‌شود. برای این دانشجویان برابر ضوابط و مقررات آموزشی و با رعایت قوانین نظام وظیفه تصمیم‌گیری می‌شود.
چطور از این قانون استفاده کنیم؟
اگر شما شرایط بالا را دارید، باید با مدارک مربوط هنگامی که دانشگاه در اوایل ترم ثبت‌نام می‌کند به امور ثبت‌نامی دانشجویان مراجعه کنید و پس از مراجعه طبق قانون دانشگاه موظف است واحدهای گذرانده شما را دوباره وارد لیست نمرات شما کند و به شما اجازه تحصیل دهد.
* نویسنده: یزدان محمدی، روزنامه نگار